NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
DE GELDK0FFER.
No. 41.
Woensdag 22 Mei 1889.
Achttiende jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
BINNENLAND.
Feuilleton.
1MEBSF00RTSCHECOIlil
VOOR
abonnementsprijs:
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
ingezonden stukkeu en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
ADVERTENTIE Ni
Van 1 6 regels 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
AdvertentiënNy/Vrw<7tfZ geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Blijkens bericht van 's Konings ge
zant te Parijs heeft de Fransche regee-
ring besloten, van at 18 Mei de Fransch-
Belgische grens weder open te stellen
voor den invoer van vee.
In Pruisen, dicht bij de Neder-
landscbe grenzen, is het besmettelijke
mond- en klauwzeer onder het vee uit
gebroken. De burgemeester van Emmen
(Drente) heeft daarom de ingezetenen
zijner gemeente op dat dreigend gevaar
gewezen en gewaarschuwd geene Prui
sische kooplieden op de stallen toe te
laten.
Als een staaltje hoeveel belang de
nieuwe kiezers te Stadskanaal in hun
stemrecht stellen, wordt het volgende
gemeldDe directeur van de fabriek
«Nijverheid" aldaar heeft zijn talrijk stem
gerechtigd personeel twee uur vrij gege
ven om hunne stem te kunnen uitbren
gen. Allen namen natuurlijk den meer
deren schafttijd gaarne aan, maar
niemand stemde.
Te Amsterdam zijn van de 54 kos-
telooze scholen volgens 't officiéél verslag
slechts 3 in orde, en er zijn elf scholen
te weinig om te voorzien in de behoefte.
Er zijn in die 51 scholen 2000 kinderen
te veel, buitendien zijn er 1800 kinderen
van 5 jaar, die geen voorbereidend on
derwijs ontvangen, omdat er geen plaats
is. Dat gebrek aan plaats is tevens oor
zaak, dat vele kinderen te laat op school
komen en daardoor haar verlaten, voor
zij de hoogste klasse doorliepen. En al
leen zij, die dit deden, kunnen herhalings-
onderwijs ontvangen. Buitendien zijn er
3600 kinderen van 612 jaar in die
stad, de geen onderwijs ontvangen.
Evany. Zondagsblad 19 Mei '89.
Onder een grooten toevloed van
belangstellenden, vrienden en vereerders,
zoowel dames als heeren, werd Maandag
middag, omstreeks twee uren, op de
begraafplaats «Zorgvliet," bij Amsterdam,
het stoffelijk overschot van wijlen Dr.
Ph. R. Hugenholtz ter aarde besteld.
Toen de onder kransen en bloemen
als begraven lijkkist in het graf was
nedergelaten, werd het woord gevoerd
door de heeren Crommelin, lid van het
bestuur der Vrije Gemeente, Prof. Loman,
Prof. W. M. Gunning, namens den Pro
testantenbond, Mohrman, namens de
Vereeniging tot bevordering van zelfstan
dig godsdienstig leven, en den emeritus
predikant Francken als oud-vriend, die
allen beurtelings de groote verdiensten
en edele hoedanigheden van hoofd en
hart van den ontslapene schetsten.
Nadat het zangkoor der Vrije Gemeente
den overleden leeraar en vriend het le
en 8e vers van het 224e lied uit den
bundel der Vrije Gemeente had toege
zongen, bedankte de Heer Goekoop,
schoonzoon van den overledene, ook
namens de weduwe en kinderen voor de
hulde, den ontslapene bewezen.
Diep geroerd verliet de menigte den
Godsakker.
Door de politie te Leiden is proces
verbaal opgemaakt tegen een persoon,
die, zonder kiezer te zijn, aan de stem
ming op II. Dinsdag heeft deelgenomen
door zich voor een ander (kiezer) uit te
geven. Die handeling is bij artikel 128
der strafwet strafbaar gesteld met ge
vangenisstraf van een jaar maximum.
De directeur der Prins Hendrik-
Stichting ontving voor den tuin dier in
richting van de hh. Croenewegen Co.,
bloemisten te Amsterdam, eene mand
vol prachtige bloemplanten ten gesehen-
ken, eene attentie, die zeer op prijs
gesteld wordt.
Te Haarlem heeft de politie aan
gehouden en naar het Huis van Bewa
ring overgebracht zekeren Herman August
Jelgershuis Blankenstein, oud 51 jaar,
laatst woonachtig te Amsterdam, die,
onder het valsche voorgeven van te zijn
de zoon van den bekenden schilder Jel-
gerheis, poging tot oplichting had ge
pleegd. Hij heeft reeds vroeger 8'/j jaar
gevangenisstraf ondergaan.
Te Holten (O) is overleden op ruim
88-jarigen leeftijd Barend Hoeve, een der
oud-strijders van 1813, gedecoreerd met
het metalen kruis.
Te Helder zijn in de laatste dagen
ernstige verschijnselen van vergiftiging
Een ware geschiedenis uit Thüringen,
DOOR
ANDRÉ HtJGO.
65) Ik was dom genoeg te gelooven
dat de Voorzienigheid enkele menschen
bevoorrecht heeft met een profetische
blik; ik zocht de bekende waarzegster
Flammarion op en daar vernam ik nu
een mengeling van waarheid en verdich
ting, en zag ik zulke wonderlijke dingen
dat ik in het eerste oogenblik hare ver
maarde alwetendheid moest bewonderen
totdat ik later, helaas te laat, uit mijn
roes ontwaakte en erkennen moest dat
de uitspraken van deze moderne Zienster
het gevolg waren van eene slim over
legde bedriegerij, hoewel ik tot dusver
nog niet weet, hoe en waarom. Flamma
rion had door eenige harer uitdrukkin
gen den toorts der ijverzucht weder in
mij ontstoken, welke al meer en meer
toenam, totdat ik Parijs verliet en naar
mijn woonplaats in Thüringen snelde,
voorgekomen, welke worden toegeschre
ven aan het gebruik van voor de con
sumptie schadelijke worst. Van enkele
gezinnen zijn alle leden aan de gevolgen
der vergiftiging lijdende, terwijl in het
garnizoens-hospitaal vele militairen wor
den verpleegd, bij wie zich dezelfde ver
schijnselen voordeden.
De vergiftigde worst moet van éen
slager afkomstig zijn. Naar men ons
mededeelt, is een ernstig onderzoek be
volen.
Het congres van hot Algemeen Ne
der). Werkliedenverbond zal dit jaar ge
houden worden op Zondag den 9en Juni
(Eersten Pinksterdag,) van 11 tot 4 nur,
en zoo noodig 's avonds te 6 uren worden
voortgezet in het gebouw van den «Am-
sterdamschen Werkmansbond"Spuistraat,
hoek Kattegat No. 2.
Vooraf zal Zaterdagavond te 8 uren
eene huishoudelijke zitting worden gehou
den, die alleen voor afgevaardigden toe
gankelijk zal zijn, terwijl, na afloop van
het congres. Maandag 10 Juni,'s morgens
van 9 tot 12 en van 12'/2 tot 4 uur,
openbare zittingen van de algemeene
bondsvergadering zullen plaats hebben.
Op het congres zullen o. a. worden be
sproken de volgende vragen Aan welke
eischen behoort een hervormde arbeiders
beweging te voldoen? Op welke grond
slagen behoort zij te worden gevestigd
Kan het Algem. Ned. Werkliedenverbond
geacht worden van zulk een beweging
het orgaan te zijn en te kunnen blijven
Zoo ja, is zijn grondslag en zijn verschil
lende bepalingen van zijn statuten goed,
of in welke opzichten wordt wijziging
noodzakelijk geacht? en zoo neen, wat
dient er voor in de plaats te komen
In de algemeene bondsvergadering zul
len, behalve wat verder'ter tafel wordt
gebracht, de financieele aangelegenheden
van het Verbond worden geregeld, ter
wijl op de dagorder voor de openbare
zittingen o. a. vermeld staan de volgende
onderwerpen
1°. De algem. vergadering besluite in
te trekken haar besluit van 1887 tot bet
verzamelen van rapporten van afdeelings-
vergaderingen over arbeidswetgeving en
het doer, bewerken daarvan tot een ge
heel
2°. De alg. verg. machtige het centr. best.
een adres te richten tot de Regeering,
waarin wordt aangedrongen op het af
schaffen der patentbelasting en der ac
cijnzen op zout, zeep, bier, azijn en suiker
3°. De alg. verg. besluite mede te wer
ken tot het verzamelen van (arbeiders-
begrootingen of rekeningen);
4°. Voorst, van de afd. Appingedam:
«Kan de comm. tot onderzoek van de
verzoekschriften uit de 2e Kamer dezer-
tijds ook verzocht worden om over inge
komen adressen houdende de besluiten,
genomen op een alg. jaarlijksche verga
dering van erkende bewegingen in den
lande, eenig debat en een stemming in de
Kamer uit te lokken, opdat daaruit blijke
welke volksvertegenwoordigers voor of
legen de genoemde hervormingen zijn,
en de Regeering tevens daarvan nota
kan nemen om wetsvoorstellen in de
aangegeven richting in te dienen 1"
5". Wat staat het Alg. Ned. Werkl.-
verbond te doen de beweging voor de
anti-dienstvervanging ten krachtigste te
steunen of aan te dringen op afschaffing
van de militie en verplichte oefening in
dïn wapenhandel door alle burgers?
6°. Van de afd. Uithuizen «Kan er
in iedere provincie ook iemand gevonden
worden om meer propaganda te maken
voor bet Alg. Ned. Werkl.-verbond en
7°. Van de afd. Bolsward «bij de
Regeering aan te dringen op invoering
van algemeenen dienstplicht. Wat kan
het Alg. Nederl. Werkl.-verbond hiervoor
doen."
Aan het verslag over de weèsin-
richting te Neerbosch over het boekjaar
1888/89 ontleenen wij het volgende:
Het nieuwe weeshuis met deöschool-
localen en 4 slaapzalen weid geheel af
gebouwd en van nieuwe meubelen voor
zien. Een groote werkplaats werd ge
bouwd voor de boekbinderij; met de
voltooiing van weer een nieuw weeshuis
is men reeds een goed eind gevorderd en
met liet hoofdgebouw hoopt men spoedig
onder dak te komen. De drukkerij is uit
gebreid door aankoop van nieuwe letter
soorten.
De grootste uitbreiding heeft echter
de meubelmakerij ondergaandeze is nu
zoo ingericht, dat hier alle. meubelstuk
ken kunnen worden vervaardigd. Ook de
smederij heeft zich mede zeer uitgebreid.
Van de boerderij word gezegd, dat de
melkinrichting in het bezit is gekomen
van eene machine, om door stoom te
karnen en op Deensche wijze boter te
bereiden. Aan de stoom-wasscherij is men
in het bezit gekomen van een nieuwen
ketel van 9 paardenkracht. De veestapel
wat paarden en koeien betreft, heeft zich
uitgebreid. Een groot stuk boschgrond
werd uitgeroeid en voor moestuin gereed
gemaakt. Ruim 200 vruchtboornen zijn
weder geplant, zoodat het getal vrucht
boornen, aan de inrichting behoorende,
nu meer dan 1200 bedraagt.
Het verslag der Staatscommissie
tot voorbereiding der wettelijke regeling
van den militairen dienstplicht is versche
nen. Verlangd wordt in dit verslag al
gemeene en persoonlijke dienstplicht.
Over dit punt was de commissie schijn
baar niet eeens gezind, daar de katho
lieke leden, de Heeren Reuther, Brouwers
en Mutsaers, bij het verslag een nota heb
ben gevoegd, ter bestrijding van den per
soonlijken dienstplicht. Ons leger zal
bestaan uit een veldleger, bet eigenlijk
oorlogvoerende gedeelte onzer macht, be
zettingstroepen, een landweer, een zee
macht en een zeeweer. Het veldleger met
de bezettingstroepen zal sterk zijn 110,000
man, de landweer 50,000 man, dé zee
macht 2800 man en de zeeweer 1500
man. De diensttijd zal 20 jaren duren.
Acht jaren bij het leger, vijf jaren bij
de land- of zeeweer en zeven jaar bij de
reserve.
Om zooveel mogelijk goede soldaten te
te kweeken, wenscht de Commissie opne
ming der gymnastiek als verplicht leer
vak, zooveel mogelijk overal onderwijs in
de behandeling der wapenen, en aan
moediging van Regeeringswege der schiet
oefeningen.
Om het godsdienstige struikelblok te
vermijden, wil zij verder zien bepaald,
dat aan geestelijken op hunne aanvragen
telkens voor één jaar ontheffing van den
werkelijken dienst kan worden verleend.
Te Ede (Gelderland) heeft men
den burgemeester jhr. A. W. van Bors-
selen, bij zijne herkiezing als lid der
Provinciale staten eene serenade ge
bracht.
Vele honderden waren er bij tegen
woordig. De burgemeester trok met den
stoet naar het dcrp, waar allen flink
onthaald werden. Bij enkele tegenstan-
om mij van de waarheid te overtuigen.
Als de opgehoopte brandstof, die slechts
één vonk noodig heeft om te ontbranden
zoo was een ongelukkig tooneel vol
doende om de zee van hartstochten in
mijn Binnenste te doen bruisen. Toen
ik namelijk mijn huis binnentrad, zag ik
licht in haar kamer, ik stijg de wa
rande op en hoor twee stemmen mijn
bloed geraakt in hevige beweging ik
kijk door het venster mijne vermoe
dens waren wel is waar niet juist, maar
ik zie, dat zij een pakje brieven samen
bindt, ze in haar lessenaar wegsluit en
hoor haar tot haar vriendin zeggenHier
zijn ze zeker; hier vindt Arthur ze niet....!"
Arthur hield op; hij luisterde en vroeg
den dokter: «Wat was dat?"
De dokter scheen den toon, die als een
diepe zucht klonk, ook te hebben ge
hoord, maar scheen geen lust te hebben
Arthur's vrees te versterken, want hij
gaf een ontwijkend antwoord en verzocht
hem toen, nadat hij de glazen nogmaals
gevuld had, met zijn verhaal verder voort-
tegaan.
«Ge kunt begrijpen, dat het in mij
kookte en bruiste, want waartoe moest
zij brieven voor mij verbergen, zoo ze toch
niets bevatten, wat ik niet weten mocht?
Ik ging mijn huis binnen en naar mjjn
kamer. Dezelfde vriendelijkheid, dezelfde
voorkomendheid als altijd! God! ik
zeg u, ik streed een schrikkelijken strijd,
zoodat ik moest zeggen dat ik ziek was.
Zij week dien nacht niet van mijn bed.
Den volgenden ochtend vond ik niet de
gelegengeid onbemerkt in haar kamer te
treden, want zij verloor mij niet uit het
oog' Des avonds gingen wij naar den
schouwburg. Er werd dien avond Verena's
lievelingsopera, de Freischutz, gegeven.
Ik verliet haar en snelde in de hoogste
opgewondenheid naar huis. Ik open, in
haar kamer gekomen, haar lessenaar
ik neem de brieven er uit ik lees ze
ze versterken mijn vermoedens, want
een aantal brieven gaven haar raad hoe
zich als verstandige vrouw tegenover mij
te bedriegen ik zoek verder ik
vind een fotografie, die overeen scheen
te komen met die waarvan Flammarion
had gesproken ik voel naar mijn klop
pend hart, wierp de brieven in de lesse
naar en snel terug naar den schouwburg
ik haal haar en wij gaan ter ruste
ik kan niet slapen, want ik ben te zeer
opgewonden ik heb koorts, ik ge
voel hoe de waanzin in mijn hoofd woelt
ik haal een dolk als een bandiet en
en dokter" Arthur vatte den arm des
dokters en drukte dien hevig «en de
bandiet stoot haar de dolk in de borst.
Arthur zweeg eenige oogenblikken
«Ik moet haar wel uit schoone droo-
men gewekt hebben," ging Arthur lang
zamer voort; «want nog nauwelijks had
ik den bebloeden dolk weder in de hand
en keek naar het madonnagezichje, toen
haar groot sprekend oog zich opende,
haar blik een oogenblik verwonderd naar
mij keek en zij zich plotseling ophief.
En wat deed zij, dokter?... Zij klemde
zich nog eenmaalaan mijn hals en kuste
mij Eerst later heb ik mij dat oogen
blik weder in herinnering kunnen bren
gen toen ik de daad volvoerde was ik
niet meer bij mijne zinnen. Zooveel weet
ik nog dat ik den tuin insnelde en ook
mij zelf den dolk in harte stiet. Toen
verloor ik mijn bewustzijn. Hersteld van
mijn wondkoorts, toen de eerste smart
over mijn onzalige daad voorbij was,
gevoelde ik nu eens meer, dan weder
minder smart. Hoewel ik eigenlijk geen
werkelijk berouw gevoelde overmijn daad
want in rnijne oogen zag ik nog altijd
het beeld van de ontrouwe echtgenoote,
die haar straf voor haar misdaad geboet
had, zoo pijnigden mij in mijne rustige
oogenblikken toch de vermaningen van
een stem in mijne binnenste. Ik durfde
niet meer opzien, want in ieders gelaat
dacht ik te lezen gij zijt de moordenaar
en bij elke vraag die men mij deed
dacht ik dat men mij door een onbesuisd
woord trachtte te vangen, om mij als
moordenaar aan te klagen. Ik sprak niet
meer. Daar komt eenige dagen later de
vriendin mijner echtgenoote tot mij en
eischt een pakje brieven terug, dat zij,
zooals zij verklaardde, aan hare vriendin
ter bewaring had gegeven."
Arthur's oogen brandden.
«Nogmaals liet ik mij den samenhang
verklarennogmaals moest zij mij ver
zekeren dat zij de waarheid had gespro
ken, en toen volgde eene schrikkelijke
uitbarsting van smart mijnerzijds, die ik
niet meer weet hoe lang ze duurde."
«En de brieven? Gaaft gij die aan die
vriendin terug."
«Ik niet! maar mijn vader heeft mij
later eens geschreven dat hij ze op her
haald verzoek aan den eigenares had afge
geven Maar hoor riu verder! Srnait en
berouw knaagden een tijdlang aan mijn
hart, totdat ik een vreeselijk besluit nam.
Dokter, gij begrijpt mij, gij kunt het
begrijpen! Ik wilde haar nog eenmaal
zien, en dan dai» wilde ik nogmaals
trachten mij van het leven te berooven.
Ik wist mijn vader overtehalen, en hij
reisde met mij naar Br Ik snel,
daar aangekomen, naar ons familiegraf,
ik open de kist ik zie er inze
was ledig
I Arthur zweeg stil. Eindelijk hief hij
