NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
Aan oize geachte Ataoés!
Ml
ONDER 'T OORDEEL.
No. 83.
Zaterdag 15 October 1892.
Een-en-twintigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
Bjj dit blad behoord een
Bijvoegsel.
Vijftig Centen
Uitoefening van het Kiesrecht.
Feuilleton.
1MIRSF00RTSCHE COURANT.
VOOR
abonnementsprijs:
Per S maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag <-n Vrijdag.
Uitgever G J. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
Van 16 regels 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Ingevolge onze toezegging stellen wij
thans de gelegenheid open, het Tweede
Deel van MARLITT'S Romans en
Novellen voor den geringen prijs vari
in eigendom te krijgen.
is, zoowel wat aaDgaat inhoud, als illus
tration en uitvoering waard om in ruimen
kring te worden verspreid; wij zijn dus
overtuigd, dat onze abonnés de gelegen
heid op prjjs zullen stellen, die wij hun
thans bieden.
Voor verdere bijzonderheden omtrent
dezen aangeboden Ro m a n verwijzen wij
naar de in dit nummer voorkomende
advertentie met iuteekenbiljet.
DE UITGEVER.
Dit is de inhoud van het tweede
der wetsontwerpen, waarin de
Regeering haar plan van electo
rale hervorming heeft nedergelegd.
Hebben we in een artikel doen
uitkomen, dat in het toen besproken
eerste ontwerp gevolg is gegeven
aan den door velen gekoesterden
wensch, namelijk uitbreiding van
de kiesbevoegdheid zóóver als
een eerlijke uitlegging der Grond
wet veroorlooft, thans een woord
over de practijk der verkiezingen,
zooals zij in de aanhangige voor
dracht wordt geregeld, en waaruit
zal blijken dat ook aan een tweeden
wensch, waarborging van het
geheim der stemming en van de
vrije uitoefening van het kiesrecht,
is voldaan.
Eerst, nog een opmerking. In
België is men, zooals bekend is,
reeds geruimen tijd bezig aan het
zoeken eener bevredigende op
lossing van het kiesvraagstuk,
zonder dat de kans vermeerderde
opeen spoedig vinden. Van alle for
mules, in de verschillende partijen
voorgesteld, voldeed geen enkele.
Thans is het bekend worden van
de Nederlandsche wetsvoorstellen
onzen Zuidelijken broeders een
soort van openbaring geworden.
Wat tobt ge nog langer om een
grens te vinden, zoo klinkt het
in verschillende organen die anders
niet precies eenstemmig zijn
het wetsontwerp, de Nederlandsche
Kamers aangeboden, voldoet aan
alle eischen van billkijheid.
Of België tot de aanbevolen
overneming zal besluiten, moet nog
blijkenzeker is het echter, dat
de hoofdzaken in het tweede
wetsontwerp van Belgischen oor
sprong zijn en daar aan het doel
beantwoorden, wij hebben op het
oog het candidaten- en het cou
loirstelsel.
Met het eerste wordt dit aange
duid Op den dag, door den Min.
van Binnenlandsche Zaken aange
wezen, worden bij den burgemeester
van de hoofdplaats van het kies
district opgaven ontvangen van
CandidatenDe gelegenheid daartoe
is geopend van 's morgens 9 tot
s namiddags 4 uren. Een zooda-
lige opgave moet onderteekend
zijn door minstens 50 kiezers,
d. w. z. personen, wier naam op
een der kiezerslijsten in het dis
trict voorkomt, en vergezeld zijn
van een verklaring van den Can-
didaat zeiven, waaruit blijkt dat
hij zich beschikbaar stelt, zij moet
door een der onderteekenaars
persoonlijk worden ingeleverd
en
tegenover
des verkiezende kan de candidaat
daarbij tegenwoordig zijn.
De eigenlijke verkiezing heeft
plaats binnen veertien dagen na
de Candidaten-stelling. In één ge
val wordt zij overbodig, namelijk
als er maar één Candidaat is
hetgeen wellicht zal plaats vinden
wanneer het de herkiezing geldt
van een lid der Tweede Kamer,
die, wegens bevordering in den
Staatsdienst, volgens de Grondwet
ontslag moest nemen het
dan als een eisch van beleefdheid
billijkheid, geen mededinger
hem te stellen. Ook
kan het soms gebeuren maar dit
geval is minder waarschijnlijk,
dat één partij in een district een
zoodanig overwicht heeft, dat er
geen mogelijkheid bestaat de ver
kiezing van haar candidaat met
goed gevolg te bestrijden, zoodat
men, om moeite en kosten te
besparen, niemand nevens hem
plaatst. Wanneer nu slechts één
candidaat is aanbevolen, dan ver
klaart de burgemeester van de
hoofdplaats van het district dezen
voor gekozen.
Dat geschiedt op dezelfde manier
in Engeland de jongste strijd, die
het Kabinet Gladstone op het
kussen bracht, gaf menig voorbeeld
te zien van Candidaten, die zon
der strijd tot leden van het Lager-
Huis werden geproclameerd.
Maar bij de veelheid van onze
politieke partijen, welker toene
ming in aantal
wachten dan het
wel het houden
verkiezing regel zijn. Deze n
geschieden
het vaststellen der candidatuf
Zoodra mogelijk worden de
candidatenlijsten, volgens de inge
komen opgaven doch in alphabeti-
wy eer ver
tegendeel, zaJ.
eener gew^>
sche rangorde geschikt, door aan
plakking bekend gemaakt. Uit
deze lijst hebben de kiezers een
keuze te doen er is geen middel,
om nog daarna iemand voor een
benoeming in aanmerking te doen
komen.
De kiezer krijgt geen stembiljet
thuis, wel een oproeping voor de
stemming, die hij ten minste twee
dagen vóór de verkiezing moet
ontvangen, de tijdruimte voor de
laatste is van acht tot vijf uren.
Het stembureau krijgt, verzegeld,
zooveel stembiljetten als er kie
zers zijn en 20 percent daarboven,
ter vervanging van die, met welke
eenige vergissing kan hebben,
plaats gehad.
Na zich bij zijn aankomst aan
het stembureau gelegitimeerd te
hebben, ontvangt de kiezer een
stembiljet, waarop aan de eene
zijde de namen der Candidaten
zijn gedrukt, aan de keerzijde de
handteekening is gestempeld van
den burgemeester der hoofdplaats
van het kiesdistrict. Met dit biljet
gaat hij naar een der lessenaars,
die in het gebouw waar het stem
bureau zetelt zoo zijn geplaatst,
dat dit en het publiek den toegang
kan zien, maar dat zij onderling
zijn gescheiden, zoodat ieder
volle vrijheid door niem inds
bespied, den naam ka»"
van den man
welke manir"
word^
ljep> fk ■drljet'
■"BaoSteekening ,jes
ers boven komt, en
dervinden; alleen voor de groote
steden zijn wij daarvan niet zoo
zeker. Als men nagaat dat Am
sterdam negen hoofdkiesdistricten
heeft; dat het aantal kiezers, het
gemiddeld cijfer als bazis aanne
mende daar 72.000 zal bedragen;
dat de Minister in zijn toelichting
het plan aankondigt, de verdeeling
in stemdistricten zóó te maken,
dat elk daarvan niet meer dan
duizend kiezers heeft te ontvangen,
welk cijfer met het oog op den
beschikbaren tijd ook niet vat
baar is voor groote vermeerdering,
dan komt men voor de hoofdstad
tot het respectabel getal van 72
dier inrichtingen, waarvoor na
tuurlijk wel openbare gebouwen
zullen worden gebezigd, maar die
toch van de noodige lessenaars
en ander materiaal voorzien moeten
worden.
Het ontsluiten van de stembus
geschiedt aan de stembureau*
zelf, en onmiddelijk na den afloop
der stemming. De formaliteiten,
daarbij in acht te nemen, zijn zeer
gewoon.
Als de uren der ve «,,ir f
verstrekpitrft i^ïordt. di n a
sloyO
if
7.00
ir
in de bus.
uiterlijk 14 dagen zoogenaamde Couloir-stel
ten. sel is eenvoudig en eerlijk, niemand
kan er bezwaar tegen hebben.
Ook zal de invoering in de meeste
gevallen geen moeielijkheden on-
mep.
den uitsi-.^,
proces-verbaa,
het hoofdstembu.
het alle stukken
heeft ontvangen zittir.
het opmaken van den
Bij herstemmingen,
meene gang dezelfde
Dooa
MEVR. KAUTZMANN-VAN OOSTERZEE.
Het duurde lang eer hij spreken kon,
toen kwam het ernstig over zijne lippen
sdank van Hoogendam, dat ge het mij
bespaard hebt dit te midden der mijnen
te hooren. Verraad niemand het geheim
dat gij kent; ik reken op u. En zij, o,
mocht ze gelukkig worden met den man
harer keuze, ze verdient het."
ïArme kerel, ik had u ook zoo graag
nog iets goeds in dit leven gegundmaar
voor ons beiden schijnt de zon der liefde
wel voor goed ondergegaan. Nu, zoo zij
het danook de vriendschap heeft haar
rozen te bieden, en jeugd met jeugd be
hoort te zamen."
ïVon Ellersleben en Ada; God zegene
die beiden," sprak de predikant met een
diepen zucht. Wat mij betreft de weten
schap heeft mij nooit teleurgesteldzij
zal mijn troosteies en sterkte zijn, ook
thans."
Des avonds kwam Adelheid met hare
stiefdochter terug. Vroolijk en prettig
zagen beiden er uit; de oogen der dok
tersvrouw glinsterden van genoegen;het
weerzien van haar pleegzoon had haar
goedgedaan. Ze had den jongen, thans
bijkans een man, zoo hartelijk lief, en
wat was hij ferm ontwikkeld. Nu, geen
wonder dat de oude heer van Burgstede
trotsch was op zijn kleinzoon.
Het rijtuig dat hen tehuis bracht zou
een uurtje stallen, en dan Frans van
Burgstede mede nemen. In een eenzaam
uurtje had hij zich aan de gedachte ge
wend dat Ada, de lieve pupil, thans zijn
voogdijschap weldra niet meer behoefde.
Als zij maar gelukkig mocht zijn, wat
schaadde het dan al leed zijn eigen hart
onder de toekomstige scheiding. Welhaast
stond hij aftetreden van het tooneel,
waarop haar loop baan eerst begon. Waarom
klopte zijn hart nog immer zoo jong, zoo
vurig? Waarom was hij thans gedwongen
nu hij het jonge meisje begroette en ge-
iukwenschte?
Ada glimlachte hem tegen zoom, ge
vindt het toch goed niet waar? Von Ellers
leben heeft uw sympathie gewonnen?"
»Wel zeker mijn kind; er valt niets
tegen de partij aan te merken. Van gan-
scher harte hoop ik, dat ge te zamen
recht gelukkig moogt zijn. Gij kunt nu
gewis uw aanstaande echtgenoot spoedig
verwachten?
sja, oom. Ik denk, dat hij na mijn
brief wel dadelijk tot ons reizen zal."
»En een verblijf in den vreemde schrikt
u niet af? Ge ziet er niet tegen op uwe
ouders, uw geboortegrond te verlaten?"
Ze zag een oogenblik mijmerend voor
zich»ik moet me aan dat denkbeeld
nog gewennen." zeide ze toen, nmaar
gelukkig ga ik niet lot aan het einde
der wereld en de spoortreinen maken
ook de verste afstanden bereikbaar."
Adelheid sloeg haar broeder heimelijk
gade, zoolang hij met Ada sprak. Kon
dit stalen voorhoofd liegen; was er wer
kelijk geen enkele zwakheid achter dit
masker verborgen Dan was het in waar
heid maar goed, dat hare stiefdochter
zich geneigd had tot den man die haar
beminde, en niet wachtte op wat mis
schien toch nooit komen zou.
Zoo kwam het uur van scheiden. Eenige
minuten lang stond van Burgstede voor
het raam en zag naar buiten. Toen riep
hij Walther tot zich; »will ge me eeD
dienst bewijzen?" vroeg hij.
»Van harte gaarne."
Meld me dan, wanneer Ellersleben
gekomen is. Ik zou liever niet met hem
samentreffen, en denk ook de huwelijks
feesten, die wel spoedig volgen zullen,
te ontloopen."
«Wilt ge op reis gaan?"
ïJa,"
»Dan ga ik met u mede. Schrjjf me
maar over eenig plan, dat ge maken wilt,
en ik ben bereid u te vergezellen, waar
heen ge wilt."
iBeste vriend 1 Ik zal er me op beraden,
en me voor eenige weken vrij van mijne
preekbeurten maken. Mijn zwager heeft
plan over een dag of tien huiswaarts te
keeren, en natuurlijk is dan de trouwdag
bepaald. Het is van een koopman niet te
vergen, dat hij zoo telkens verre reizen
maakt, en dus zal alles wel voor den
winter zijn afgeloopen."
«Hoogst waarschijnlijk! Nu op geld
behoeven we gelukkig niet te zien, en
een toertje door Zwitserland, Italië of
het Heilige Land trekt me wel aan,"
ïHet Heilige Land; man daar zeg je
zoo wat. Nu ik schrijf spoedig, en gij
houdt mij op de hoogte."
Met een hartelijk afscheid ging hij
naar het rijtuig, en weldra bevond hij
zich alleen op weg huiswaarts. Zoo zou
het wel immer voor hem blijven hij
was het alleen zijn dooi
heel wel gewoon gewon
En toch juist in dr
kwamen de beelden uit
bestormen, die zich vere'
ideaal, dat hij zich onwill
toekomst gevormd had. h._
terug als vurig hartstochtei.u
Wat had hij op dien leeftijd ve.
maar hoe kortstondig was zijn'ge.
geweest, en hoe werd als met wreedt
hand zijn hart gebroken, de illusies ej*
van vernietigd, toen hij hfet beeld zijner
droomen koud en roerloos liggen zag op
de zwarte baar, het offer der golven ge
worden. Die eerste Ada hoe had hij haar
bemind; hoe rein was ze, hoe vertrou
wend en onschuldig.
Het kind naar haar genoemd, de tweede
Ada, die het eerst er io slaagde zijn oog op
nieuw te openen voor wat de wereld nog
schoons en liefelijks te bieden had, de pupil,
die hij van af haar vroegste jaren had gade
geslagen, als moederlooze had getroost en
als meisje geleerd, die onwillekeurig steeds
sterker in zijn hart was binnengeslopen,en
er zich een hechte plaats in verworven had,
ze was als het ware vereenzelvigd met
zijne droomen van toekomstig geluk, wan
neer ze volwassen zijn en hem boven allen
verkiezen zou.
Wordt vtrvolfd.)
