NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT en GELDERLAND.
Het Herkeeningsteekee,
No. 95.
Woensdag 29 November 1893.
Twee-en-twintigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
Kindervrienden!
BINNENLAND.
F euiileton.
AMERS
HE C0ÜR1NT.
VOOR
abonnementsprijs:
Per 3 maanden 1Franco per post door het geheele Kijk.
.Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
Van 16 regels f 0,40 iedere regel meer B Cent.
Advertentien viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend,
firoote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Waar liefde gekoesterd wordt, waar
medelijden wordt gevoeld voor hulp
behoevenden, niet het minst zeker is
dit het geval waar het kinderen geldt.
De meeste zorg zij gewijd aan het
hulpbehoevend kind. Het is een naar
gezicht die kleintjes met verkleumde
gezichtjes, bibberend van kou en hon
gerig.
Er zijn ouders, die alleen thuis
kunnen zijn om te eten en te slapen,
en de kinderen moeten dan maar op
straat loopen. In huis opsluiten gaat
niet aan, en dat is soms te gevaar
lijk, en het is ook beter voor de ge
zondheid, om ze maar te laten loopen,
zoo wordt er al licht gedacht. Toch
is het jammer, want op de straat
leeren de kinderen veel, wat hun la
ter alles behalve dienstig zal zijn.
Dat leven op straat is niet altijd een
goede opvoeding. In andere gezinnen
zijn de kinderen tot last, want de
ouders hebben het te druk, om ze
voortdurend te kunnen bezig houden.
Hoe goed zou het zijn voor die klein
tjes, als ze in warme lokalen gezellig
worden bezig gehouden en de ouders
niet tot last zijn en hoe nuttig zijn
dan niet de kinder-bewaarscholen
Kindervoeding en de kinderbewaar
school verdienen den steun van alle
kindervrienden. De bewaarschool is
nog in een ander opzicht nuttig, nl.
als voorbereidende school voor het
lager onderwijs, dat daarna met te
meer vrucht zal gevolgd worden. Het
nut van de bewaarschool behoeft ze
ker geen verder betoog, daarom wil
len wij nu uw aandacht vestigen op
zoo'n nuttige instelling, die nu over
een week haar vijftigjarig bestaan zal
vieren, n.l. de Anna-Paulowna Be
waarschool.
In het jaar 1843 vierde het Depar
tement Amersfoort der maatschappij
»Tot nut van het algemeen" zijn vijl
en twintigjarig bestaan, en besloot
toen, ter herinnering aan dat feest
eene bewaarschool op te richten. De
voor dat doel benoemde commissie
slaagde naar wensch en de school
werd op den verjaardag van koning
Willem II, 6 December 1843 geopend.
Zij werd genoemd naar Hare Majes
teit de koningin Anna-Paulowna,
die de opdracht der school aan haar
als Beschermvrouw aanvaardde en
een gift zond van flOO met de toe
zegging van een jaarlijksche bijdrage
van f100. Aanvankelijk begon men
met 19 jongens en 22 meisjes van
drie tot zes a zeven jaar. Bij voor
keur zouden de kinderen kosteloos
geplaatst worden, terwijl ieder, die
zich tot een jaarlijksche bijdrage van 4
gld. verbond, het recht kreeg een kind
te plaatsen. De overige plaatsen wa
ren voor kinderen, voor wie de ouders
zes cents per week betaalden. Later
is dit verlaagd tot drie cents en nu
nog is dit het schoolgeld voor alle
kinderen. Beter dan geheel kosteloos
is liet ook voor allen een kleinigheid
te laten betalen, dan wordt er meer
prijs op gesteld.
Nog geen jaar had de school be
staan, toen zij, 24 Juli 1844, door
een bezoek vereerd werd van hare
hooge Beschermvrouwe. De koningin
woonde belangstellend het onderwijs
der kleinen bij en had slechts eene
aanmerking, n 1. dat het gebouw
voor de honderd kinderen wel wat te
klein was.
Pogingen werden toen aangewend
om een betere gelegenheid te ver
krijgen en het gevolg daarvan was,
dat in November 1850 als nieuwe
school geopend werd: het tegenwoor
dige gebouw met een woning voor
de onderwijzeres en een overdekte
speelplaats in den tuin. Milde giften,
waaronder ook eene van f 500 van
de beschermvrouwe Anna-Paulowna,
hadden aankoop en verbouwing mo
gelijk gemaakt, maar met dat al was
er nu een tekort gekomen van
f 1767,96, hetwelk gedekt werd door
eenige giften en een rentelooze lee
ning van f 1400 in veertien aandee-
len. Inmiddels rezen er geschillen
met het departement van het »Nut"
met dat gevolg, dat de school in 1862
een zelfstandige inrichting werd, waar
nu 200 kinderen geplaatst waren.
De schuld bedroeg nu nog f882,38
en in 4805 trof de school een zwaar
verlies door het overlijden van hare
beschermvrouwe Anna-Paulowna. Met
toestemming van de aandeelhouders
werden nu de overgebleven aandee-
len in vieren gesplist en door milde
giften werd de linantieele toestand
zoo gunstig, dat bij het feest van
het 25 jarig bestaan het nadeelig
saldo gedekt was. Onder latere gif
ten wordt nog vermeld eene
van Prins Hendrik, die in 1871 het
nadeelig saldo van f 177,67 voor zijn
rekening nam, en een jaarlijksche
bijdrage toezeide van f 100. Ook vele
ingezetenen onzer stad hebben steeds
blijken gegeven van hunne belang
stelling in die schooi en niet het
minst de tegenwoordige bescherm
vrouwe J. M. Fenema, weduwe den
heer O. Scheltus van Leusden.
Het is haar aan te zien, dat zij
leeft voor haar school, wier bloei voor
een groot deel haar werk is. En als
de school nu spoedig feestviert, ge
loof maar, dat zij zich het meest ver
heugt, vooral als de kleintjes het
goed en prettig hebben.
Bij een bezoek aan de school merkt
ge ook nog op, dat de kindertjes zoo
netjes in de kleeren zijn. Daarvoor
wordt sedert 1844 gezorgd door een
dames- krans of comité, dat hier op
niets kwetsende wijze weet wel te
doen. Ter belooning en een opwek
king tot getrouw schoolbezoek werd
nog dezen morgen door die dames
een prijsuitdeeling gehouden. Er wer
den 103 jurken en 90 kielen uitge
deeld, en 32 kinderen, die daar geen
behoefte aan hebben, kregen als prijs
een prentenboekje. Die dames heb
ben zeker een aangename en dank
bare taak.
De toestand van de school is goed,
maar kan nog beter worden. Daarom
eindigt het bestuur zijn verslag,
waaraan wij de gemelde bijzonder
heden ontleenden, aldus: «Onzejaar
lijksche uitgaven, ten bedrage van
f900 a f 1000 worden tot nog toe
gedekt door rente van het kapitaal
(groot f2800), de schoolgelden, de
jaarlijksche contributie en buitenge
wone giften. Maar die uitgaven zijn
tot het hoogst noodige beperkt en
die inkomsten voor het meerendeel
onzeker. Zoo gaarne zoude de commis
sie een fonds willen vormen, waardoor
de school meer onafhankelijk zoude
zijn van de wisselvallige inkomsten,
en het voortdurend bestaan der school,
voor de eerste jaren althans, verze
kerd zoude zijn. Wilt ons daartoe
bijstaan!" Als den 6den December
Sint- Nicolaas weer zijn reis aanvaardt,
als het feest der weldadigheid gevierd
wordt, dan viert teglijkerlijd die school
haar vijftigjarig feest. Als in uw
huis dan feestvreugde is en u .ve kin
deren prettig feestvieren met den
«Sinterklaas goed heilig man," denkt
dan ook eens aan die andere klein
tjes en stuurt den goeden Sint ook
even naar de Anna- Paulowna be
waarschool. Gij zult eens zien hoe
veel blijde gezichtjes en dankbare
harten gij u dan zult verwerven. De
penningmeester van het bestuur der
school, de heer Mr. J. van der Leeuw,
zal zich gaarne met uwe zending
willen belasten.
De school op zoo bescheiden schaal
geopend, verkeert nu na vijftig jaar
in bloeienden toestand. 225 kinderen
zijn er tegenwoordig geplaatst onder
het toezicht van een onderwijzeres
met vier helpsters. En aardig wor
den die kleintjes daar beziggehouden
al spelende leeren zij versjes en
allerlei nuttige dingen, waarmee zij
ook als zij thuis zijn zich vermaken
Niet gemakkelijk is het om met dat
kleine goedje, van drie lot zes jaar
oud, op en neer te gaan zooals het
behoort, dat is lang niet ieders werk
maar beter dan het daar gaat kan
het wel niet, en zij, die daar reeds
meer dan 36 jaar aan het hoofd staat,
verstaat die kunst ten vollezij heeft
de kinderen lief en weet met hen
kind te zijn.
Reservekader. Luitenant-kolonel
J. van Dam van Isselt heeft aan rectoren
van gymnasia, directeuren van H. B. S.
en verder» hoofden van onderwijs een
schrijven gericht, waarbij hij onder de
aandacht brengt dal onder de eischen
van het toelatingseiamen voor het Re
servekader o. a. voorkomt bedrevenheid
in den wapenhandel. Vrijstelling van het
afleggen van proeven, waaruit die bedre
venheid blijkt, kan iedereen bekomen,
die in hel bezit is van een militair ge
tuigschrift. Door het geregeld volgen van
de vrijwillige oefeningen in den wapen
handel kan dal getuigschrift worden ver-
wot ven.
Op grond daarvan is thans door den
minister van oorlog bepaald dat, wanneer
daartegen geene overwegende bezwaren
bestaan, alsnog ieder, die zich tusschen
den leeftijd van lü en 24 jaar bevindt,
tot de vrijwillige oefeningen in den wa
penhandel toegelaten kan worden, wan
neer hij wenscht deel te nemen aan het
eerstvolgend toelatingsexamen voor het
Reservekader.
Aangezien de vrijwillige oefeningen in
den wapenhandel reeds in Februari n. s.
eindigen, is spoedige toetreding van zeer
veel belang.
Het deelnemen aan de vrijwillige oefe
ningen in den wapenhandel geeft alleen
het voornemen te kennen om tot het
Reservekader toe te treden, doch legt
daartoe gean verplichting op.
Niet alleen zij, die het volgend jaar de
loting voor de militia moeten deelnemen,
hebben belang bij deze regeling, maar
ieder die tot Vaandrig opgeleid wenscht
te worden, of om andere redenen reeds
in den loop van 1894, tot het Reserve
kader wenscht toe te treden.
Naar wij vernemen is de heer Burma
te Sneek, oud-lid der Tweede Kamer, en
voorzitter der vereeniging tot droogmaking
der Zuiderzee, zeer ernstig ongesteld.
Het Berliner Tageblatt beweert,
dat de kroonprins van Italië zich heeft
VAN
A. (IODIN.
15) »Een toeval heeft mij doen te we
ten komen, welke zorgen mjjn vriend
drukken. Het kruis, dat hem eens tot
mij zou voeren, kou toch nog tot eene
bron V8n geluk voor mij worden, wan
neer h\j het verruilen en daarmee dat
mocht afdoen wat hem drukte. Ik heb
hem eenmaal gezegd, dat mijn hart hem
toebehoort hij zal de gave niet afwij
zen, die ik trotsch genoeg ben, als een
zeer geringe te beschouwen."
Met bevende hand opende Schaumberg
het pakket. Het bevatte een «tui wiens
veer gehoorzaamde aan de zachtste druk
king een maltezerkruis van ouderwelsch
gouddraad, met groote, blijkbaar zeer
kostbare brillanten bezet, straalde hem
daaruit tegemoet: het middelpunt daar
van vormde de letter E.
Na het eerste oogenblik van de groot
ste getroffenheid, werd het stormachtig
in zijn binnenste ontroering, deemoed,
ja hevige verslagenheid gingen na elkaar
door zijne ziel, de laatste indtuk evenwel
bleef voortduren. Marbach was dus on
bescheiden geweest 1 slechts door hem
had Helene zijn last kunnen ontdekken,
en haar, van wie hij zich met het be
wustzijn had losgescheurd, dat zjj ieder
uur, dat hij aan haar gewijd had, met
diepe smart betalen zoude zij drong
zich thans voor de tweede maal in tyn
leven? Hij kon, hij wilde de gedachte
niet verdragen, haar op deze manier ver
plicht te zijn, van haar, die hij niets had
aan te bieden, altijd te ontvangen, eerst
haar hart, dan haar schatteu I In de
grootste opgewondenheid zette hij zich
aan zijn lessenaar, schreef met vliegen
de haast de vier kanten van het velletje
postpapier vol en legde den ontvangen
anonymen brief daartusschen toen pakte
en verzegelde hij de bladeren tegelijk
met het kruis en sloot het pakket in zijn
bureau, daar eerst morgen de volgende
post naar Bamberg vertrok.
Het duurde lang, voordat hij voldoen
de kalmte bekwam om zijne kamer te
verlaten; zijn geheele wezen was in
een stormachtigen toestand. Eindelijk
trad hij toch bij Elizabeth binnen. Voor
dan eersten keer was hare nabijheid hern
drukkend, luidde sprak in hem, dat hij,
die plichten van den echt beschouwde,
nu zelf niet gestand deed, en toch kon
hij niet besluiten haar mee te deelen
wat hem overkomen was.
Op eigenaardig gedwongen wijze gin
gen nu de anders zoo prettige avonduren
voorbij. De geweldig onderdrukte op
gewondenheid van Olto kon Elizabeth
niet ontgaan, evenwel richtte zij geen
vragen tot hem, slechts werd zij steeds
bleeker en stiller, naarmate de avond
voorbij ging.
Den volgenden morgen ging Schaum
berg naar de post, om het zware pakje
daar af te geven. Hij was door een
ambtplicht opgehouden geworden, reeds
stond de postwagen aangespannen op de
straat. Eene snelle gedachte ging hem
door het hoofd. Na korte aarzeling stak
hij het pakje weer in zijn jaszak, trad
het bureau binnen, nam een billet en
scheurde een blad uit zijn briaventasch
waarop hij met potlood de mededeeling
aan zijne vrouw schreef, dat hij eerst
's avonds terug zou keeren. Hij gaf het
blaadje aan een voorbij gaanden knaap
om direct te bezorgen en nam toen plaats
in den postwagen. Tusschen de aan
komst en het vertrek van dan post naar
Berneck waren drie uren. Zij waren
voor zijn doel voldoende hij wilde
Helene zelf spreken.
III
Helene van Dalen zat voor haar achrijf-
lessenaar en beschouwde nadenkend een
brief, wieas adres zij juist geschreven
had; het was dat van den majoor Feld-
heim en de brief bevatte de toezegging
harer hand.
De jonge vrouw nam het cachet om
den brief te verzegelenhet kwam er
echter niet toe zij wierp het plotse
ling van zich, drukte hare hand voor de
oogen en barstte in bittere tranen los.
Het was haar als was het haar onmo
gelijk dat te bezegelen wat zij geschre
ven had, voor de gestalte van den trou
wen vriend verdrong zich in dit oogen
blik' zooals reeds zoo dikwijls, eene andeie
eene onvergetelijke beeltenis!
Toen zij voor eenige dagen de warme
liefdevolle aanvraag van Feldheim ont
vangen had, had zijn brief in haar ook
liefde opgewekt. Zij had den vriend,
wiens omgang haar sedert jaren eene
levensbehoefte was geweest, sedert de
scheiding van hem. dagelijks, ieder uur
gemist; zijn voortreffelijk karakter, zijne
aantrekkelijkheid aan haar waren haar
hoe langer zij hem ontbeerde, des te
meer bij haar tot bewijstzijn gekomen,
en zij had zich met de gedachte, zijn
levensgezellin te worden, geheel en al
vertrouwelijk gemaakt.
Sedert twee dagen waren echter alle
dtoomen van rust en tevredenheid als
stof aan haar ontvallen. Zij had Otto
Schaumberg, tijdens zijn oponthoud in
Bamberg, weer gezien, zonder door hem
bemerkt te worden, en het oproer, dat
deze ontmoeting in haar geheele wezen
bewerkte, trof als een bliksemstraal baar
ziel. Niets smartte haar, niets was haar
vergeten, nog haden vloog iedere koorts
haar in deze eene gedaante aan I
Het was juist een jaar dat hij van haar
gescheiden was, hjj had zich voor
altijd van haar verwijderd, hij was met
eene andere verbonden, geen wensch,
geen nog zoo zoete hoop kon zich meer
aan zijn beeld vastknoopen, en toch stond
het, sedert zij hem weer gezien had,
dag en nacht voor haar; de herinnering
aan ieder uur, dat zij met hem door
gebracht had, omgaf haar als eene at
mosfeer, die zij inademde I Kon zjj,
mocht zij met dit bewustzijn het leven
van haar vriend de voorkeur schenken,
die iedere liefde verdiende? Waarom
beminde zij hem niet? Waarom dat
vraagt gij u, arme Helene 1
Helene's tranen stroomden niet lang.
Het was niet die varlichtende vloed die
het hart bevrijd, het was eene oogen-