NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT en GELDERLAND
ELEONORE COBHAM,
No. 30.
Zaterdag 14 April 1894.
Drie-en-twintigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
BINNENLAND.
Feuilleton.
AMERSFOORTSCHE COURANT.
VOOR
abonnementsprijs:
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. ,T. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
Van 16 regels f 0,40 iedere regel meer B Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
l>e verkiezingen.
By weinig verkiezingen was de uit
slag zoo onzeker als by deze laatste.
Berekeningen maken naar bepaalde ge
gevens, de getalsterkte der verschillende
partyen enz. was ditmaal niet mogelijk.
De gewone staatkundige partijen waren
niet aan hare kleur te herkennen. Hadden
wy voor eenige jaren een groot mon
ster-verbond, nu hebben wy allerlei
kleine monster-verbondjes, en degenen,
die eenmaal dat groote verbond iets
afschuwelijks vonden, hebben nu hun
afkeer overwonnen. Nu reeds werden
candidaten van andere partyen gesteund,
hetgeen vroeger by eene eerste stemming
zelden geschiedde; zonderling was het
om te zien hoe anders gehate of niets
waardige tegenstanders thans werden
aanbevolen met loffelijke vermelding van
hun groote bekwaamheden. Van een
verbroedering, hoezeer anders ook toe
te juichen, is natuurlijk geen sprake.
Het was de scheiding in twee groepen,
een uitspraak over twee tegenoverge
stelde meeningen. Voor of tegen de
kieswet-ontwerpen van Tak was de leus.
De liberalen zullen wel weer een meer
derheid hebben in de nieuwe Kamer,
maar het is nu de vraag, hoeveel leden
zal zy tellen, die geacht worden voor
de kieswet van den minister Tak van
Poortvliet te zijn. Gekozen zyn 3d
voorstanders en 37 tegenstanders. Er
moeten 30 herstemmingen plaats hebben,
en wel 7 tusschen stellige voorstanders,
2 tusschen tegenstanders, en 'Zl tusschen
voorstanders en tegenstanders. By die
21 kunnen, naar ae gunstigste bereke
ning en onder dezelfde voorwaarden als
bij de eerste stemming, nog 12 voor
standers gekozen worden. Dus in de
nieuwe Kamer kunnen zyn 52 voor
standers van het ontwerp-Tak en 48 te
genstanders. In de oude Kamer waren
40 voorstanders, dus 12 zetels zouden
hier veroverd worden en aldus een
meerderheid verkregen worden, die even
wel niet schitterend is. Ja, het zou
kunnen gebeuren, dat het lot van het
ontwerp afhangt van twee stemmen, en
wel die van twee minister-kamerleden.
Doch men kan wel tot einde Mei
wachten, om met zekerheid de samen
stelling van de nieuwe Kamer te weten,
want de herstemmingen kunnen nog
verrassingen brengen en nog eenige
nieuwe stemmingen zijn noodig, daar de
zelfde candidaten in meerdere districten
gekozen zyn.
En wanneer dan door den uitslag der
verkiezingen het aan het tegenwoordig
Kabinet mogelyk is aan te blyven, dan
moet de minister Tak een nieuwe wet
indienen, de kamer moet een voorloopig
verslag uitbrengen, waarop de minister
weer antwoordt en by aanneming onder
gaat de wet in de eerste Kamer dezelfde
bewerking dus de kieswet is vooreerst
nog niet van de baan en zoo spoedig
nog niet in werking. Het is nu de vraag
wat Tak zal indienen, en of hy door
wyziging van het ontwerp eenige tegen
standers kan winnen tot vergrooting van
de meerderheid.
By deze verkiezing zyn uitgebracht
160 duizend stemmen, dus even meer
dan de helft der kiezers is opgekomen.
Met het oog op het gewicht van de te
nemen beslissing is de opkomst dus
nogal slecht en de belangstelling nog te
gering geweest. Amsterdam gaat hier
voor; slechts 40 percent heeft daar ge
stemd. Naar aanleiding daarvan schrijft
het Handelsblad: „Tweederden der po
litieke voogden hebben dus in onze stad
hun plicht verzaakt jegens hun pupillen.
Een beperkt stemrecht als het nog be
staande berust op de onderstelling, dat
degenen, wien het is toegekend, beter
in staat zijn te oordeelen dan zij wien men
het onthoudt en wier belangen daarom
aan meer ontwikkelden ter behartiging
zyn opgedragen. De wetgever onder
stelde by dezen tevens de onmisbare
belangstelling in 's lands aangelegenhe
den. En zie nu, hoe by een der ge
wichtigste verkiezingen, die ooit zyn
voorgekomen, dat vertrouwen weder is
beschaamd. Als eens, gelyk in België
is voorgesteld, den kiezer die zonder
gegronde reden wegbleef, een vermaning
van den kantonrechter wachtte, of, zoo
als eenige Kamerleden hebben voorge
steld, een straf werd bepaald op het
wegblyven welken reuzenarbeid had
den onze Amsterdamsche kantonrechters
thans te vervullen?" Wat hier van onze
hoofdstad gezegd wordt, geldt niet min
der voor het geheele land.
Dat kiesrecht ook kiesplicht is, wil er
nog maar niet in. Dat de tragen hun
verdiende loon krygen door hun het
kiesrecht te ontnemenhet ware te
wenschen, dat een dergelijke bepaling
in de nieuwe kieswet kon worden op
genomen en dat zy niet moest wegblij
ven om de tallooze moeilijkheden, die
zy in de praktijk zal opleveren.
De trage opkomst bij de stembus is
voor de tegenstanders van kiesrechtuit
breiding een argument voor hun gevoe
len. „Het volk wil het kiesrecht niet,
zegt menhet zou lichtzinnig zijn om
een ongevraagd recht aan onmondigen
te verleenen."
Het is niet te ontkennen dat de leuze
„het volk" een gemeenplaats geworden
is; in den laatsten tyd is die leuze al
te dikwyls vernomen, want zy is niet
altijd waar, en vooral nu is er op af te
dingen. Maar de trage opkomst kan
geen argument zijn tegen de kiesrecht
uitbreiding zy bewijst alleen tegen de
tegenwoordige kiezers. Zeer terecht
meenen wy, zegt het Hdbld.-. Een van
de redenen voor een beperkt kiesrecht
vervalt, wanneer men ziet hoe onver
schillig het grootste deel der voogden
is voor de belangen, die zij moeten be
hartigen."
De uitslag der verkiezing.
De verkiezingen in de zeven districten,
waarvan eergisteren de uitslag bekend
werd, had tot resultaat, dat herkozen
zijn de voorstanders: Hennequin (Oost
burg); Kerkwijk (Zierikzee); Land (Hel
der); zoomede de heer Zijp (Enkhuizen)
die door sommigen tot de voorstanders,
door anderen tot de tegenstanders wordt
gerekend.
Verder is in elk geval gewonnen Dok-
kum, waar herstemming noodig is tus
schen twee voorstanders: Schaafsma 1
en Van Vliet (a). De tegenstander, het
oud-kamerlid Huber, bleef in de minder
heid.
Te Goes komt de heer De Savornin
Lohman in herstemming met den Takki-
aan Stigter (l.) met de meeste kans voor
den eerste; terwijl Hontenisse, waar de
afgetreden tegenstander Waker in her
stemming komt met den voorstander Van
Deinse, nog kan worden gewonnen.
Het eindresultaat der eerste stemming
opmakende, kunnen wij dus constateeren,
dat gekozen zijn 37 tegenstanders en 32
voorstanders, zonder de heer Zijp. Ver
der moet herstemming plaats hebben in
27 districten, waarvan in 7 tusschen
voorstanders alleen en in 20 tusschen
vóór- en tegenstanders. Zeker rijst dus
het aantal der voorstanders tot 39 waar
schijnlijk (gerekend dat te Amsterdam
Vrolik, Levy en Treub en bij de her
stemming, nog 10 voorstanders worden
gekozen) tot 52. Mogelijk kunnen nog
enkele andere zetels veroverd worden.
Van de herstemming zal het dus af
hangen of Tak wei of niet een meerder
heid zal krijgen en in het eerste geval
hoe groot deze zal zijn.
Kies-ijver.
Als tegenhanger van zoovele staakjes,
die aanduiden, dat de kiezers Dinsdag
liever lui dan moede waren, diene het
volgende:
Een lieer (kiezer in een kleine gemeente
maar voor een district, waar het span
nen zou), moest absoluut Dinsdag voor
zaken vroeg in de hoofdstad zijn en kon met
den gewonen trein eerst dAn terugkeeren,
de stembus in zijn dorp gesloten was.
Met den groolsten lust om zijn bur
gerplicht te vervullen bezield, nam hij
een extra-middel te baat, om toch te
kunnen stemmen: hij maakte nl gebruik
van den sneltrein, die omstreeks dat uur
zijn dorp in vliegende vaait passeerde en
daar gekomen trok onze reiziger aan de
noodrem.
Het gevolg was natuurlijk een proces
verbaal en verbod verder mede te reizen.
Nu, dat laatste werd ook niet gewenschl
door den man, die op tijd zijn stembriefje
in de bus stak.
Nationale Militie.
Van de militie te land kunnen in 1894
worden opgeroepen om gedurende ten
hoogste 35 dagen in den wapenhandel te
worden geoefend
a. van de lichting van 1891, de militie-
plichtigen behoorende tot de regimenten
infanterie, de compagnieën hospitaalsol
daten, het 1ste en het 3de regiment veld
artillerie, met uitzondering van de trein-
compagnieën dezer regimenten, het 2de
regiment veld artillerie, met uitzondering
van hen die van het wapen der cavalerie
bij de treincompagnieën van dat regiment
zijn overgeplaatst geworden, het korps
rijdende artillerie, het korps pontonniers,
het kops torpedisten en het corps genie
troepen, met uitzondering van de vesting-
telegraflsten die hebben voldaan aan het
bepaalde in den eersten volzin van artikel
6 van het Koninklijk besluit dd. 29 Fe
bruari 1884 no. 13
5. van de lichting van 1892, de militie-
plichtigen behoorende tot het 1ste en
het 2de regiment huzaren, de regimenten
vesting-artillerie, het korps pantserfort-
artillerie en het korps genietroepen.
Verder is door den Minister van oorlog
bepaald
lo dat de oproeping in werkelijken
dienst van de militieplichtigen, bedoeld
bij genoemd Koninklijk besluit, zal geschie
den voor den tijd op den in de St.-Ct.
van heden opgenomen staat vermeld
2o dat de militieplichtigen voor wie
de opkomst op eene Maandag is gesteld,
indien zij gevestigd zijn in gemeente van
waar zij niet in één dag hun garnizoen
kunnen bereiken, niettemin zich eerst op
den dag voor de opkomst bepaald op
marsch behoeven te geven en den vol
genden dag zoo vroegtijdig mogelijk bij
het korps zullen moeten aankomen.
Het Nederlandsch Tijdschrift voor
Post zegelkunde weet uit officieele bron
dat de kleuren van de koerseerende
zegels in Nederland zullen veranderd
worden en de tinten door schoonheid
zullen uitmunten.
Ook werd reeds in Juni l.l. over een
nieuw type beraadslaagd tusschen den
Directeur-Generaal en den Administrateur
der Posterijen eenerzijds. Dit type moet
zijn aangenomen en zal denkelijk het
volgende jaar in omloop komen.
Ond-onderofllciereii.
De algemeene vergadering van den
nNederlandschen Bond v. oud-onderofficie
ren" zal dit jaar gehouden worden te
Utrecht op 4 Augustus a.s.
Den 5en Augustus d. a. v. zal vanwege
den Bond een groote schietwedstrijd wor
den gehouden op het fort de Bilt, gele
gen in de onmiddellijke nabijheid der stad.
Door Z. E. den Commissaris der Ko
ningin in Utrecht, het gemeentebestuur,
HISTORISCH.
1) Het was den 13n November 1440
Eene ongewone drukte heerschte in
de straten van Londen, als gold het een
groot nationaal feest. Ondanks het kou
de en onvriendelijke weer had niemand
te huis willen blijvende reden hiervan
was, dat er een zeldzaam schouwspel zou
plaats hebben een der aanzienlijkste
dames der Engelsche aristocratie, zou op
onderscheidene punten der hoofdstad open
lijk boete doen.
Eleonore Cobham, hertogin van Glou
cester, de gemalin van den, bij het En
gelsche volk beminden Protector van
Engeland, was beschuldigd van tooverij
en van een aanslag op het leven van den
jongen koning Hendrik de Zesde. De
gerechtigheid had hare stem doen hooren
en de hertogin niet gespaard.
Somber en in zich zelf gekeerd
zat haar gemaal, hertog Humfried in zijn
paleis.
Het vonnis van het gerechtshof had
hij niet kunneD en niet willen af
wenden.
En toch griefde hem de behandeling,
die men zijne gemalin nandeed hare eer
was immeis ook de zijne en een deel der
schande viel op hem terug.
vWaarrnede heb ik dien smaad ver
diend?" vroeg hij zich zeiven af. Eens
klaps herinnerde hij zich, dat hij ter
wille van Eleonore Cobham, zijne vroe
gere bruid, Jacoba van Holland, die des
tijds in haar nood zijne hulp zoo zeer
behoefde, trouweloos verlaten had. Thans
rustte de zwaarbeproefde Wittelsbachsme
die ten slotte van haar kroon moest af
stand doen, sinds een viertal jaren in
het vorstelijk graf van Hamm, doch hare
schim scheen uit dit graf weer opgere
zen en voor het zielsoog van den een
maal zoo geliefden man te verschijnen.
Hij meende hare stem te hooren, die hem
toeriep:
»Ik heb u niet vervloekt, toen gij uw
eed van trouw verbrak, Humfried, doch
God is mijn wreker geweest."
Diep zuchtte hij, en zijn gelaat stond
zoo donker als de nacht, ilk kon niet
anders," mompelde hij.
Hoe schoon was Eleonore Cobham ge
weest, welk een sterken geest bezat zij 1
Tegenstand was onmogeljjk. Om haar
te bezitten, zou hij zelfs den duivel zijn
ziel verpand hebben. Hij meende een
hemel gevonden te hebben, toert hij haar
naar het altaar voerde, en de geheele
wereld benijdde den alvermogenden her
tog en protector van Engeland om niets
anders dan om zijne gemalin.
Dit trotsche en koene meisje had hij
voor de eerste maal op de jacht gezien
zij droeg een groen zijden kleed, en zag
hem gelijk een tweede Diana aan, ter
wijl zij hem voorbij rende. Haar blauwe
oogen gloeiden van het jachtvermaak,
haar blonde lokken fladderden in den
wind van onder haar baiet. Hoe zou hij
die een menschelijk, licht ontvlambaar
hart in de borst droeg, haar weerstand
hebben kunnen bieden? Hij naderde
haar, maar zij wees hem terug.
sDe beminde van Eleonore Cobham
moet ook haar echtgenoot zijn," was haar
antwoord, toen Humfried haar over zijn
liefde sprak.
Niemand had zulk een gewichtige rol
gespeeld gedurende de jeugd van Hendrik
VI als Eleonore Cobham, de trotsche en
eerzuchtige hertogin van Gloucester, nie
mand dan ook had er aan gedacht haar
de eerste plaats aan het hof te betwisten.
Hierin zou echter verandering komen,
toen Hendrik met Margeretha van Anjou
huwde. De hertogin, die reeds op leef
tijd begon te geraken, zou moeten wijken
voor de jonge koningin.
Dit lag echter niet in de plannen van
Eleonore. De glans, die zij verspreidde,
overstraalde die van Margaretha.
Bitter ondervond dit de jonge koningin,
zooals er ook dames waren uit hare
omgeving, die scherp deden gevoe
len, dat Margaretha den trots van Eleonore
fnuikte.
Nog meer droegen de hertogen van
York, Buckingham en Suffolk er toe bij,
om de breuk zoo volkomen mogelijk te
maken.
Zij zette de lichtgeraakte Frangaise
tot eene ongehoorde handeling aan.
Op een bal liet de koningin haar
waaier vallen. Zij keerde zich om en
verzocht de hertogin van Gloucester dien
op te rapen. Trotsch (rad Eleonore
Cobham achteruit met de woorden »Ik
deuk wel, dat het de jongeren eerder be
taamd te dienen dan de ouderen."
Margaretha onderdrukte niet langer
haar wrevel, hare hand raakte de wang
der hertogin aan.
De koning snelde toe en beproefde zijne
geslagen tante tot bedaren te brengen.
Wat de koningin betrof, zij hield zich als
had zij de daad in verstrooidheid bedre
ven, en voor het oogenblik in de mee
ning verkeerd, dat zij een van haar ka
meniers voor zich had. Alles was echter
te vergeefs, de beleedigde verliet het hof,
om zich op te sluiten in het paleis van
haar gemaal en op wraak te peinzen.
Hoe groot haar invloed op haar echt
genoot ook ware, Humfried was er niet
toe te bewegen geweest, om tegen den
koning als samenzweerder op te treden.
Hij wees Eleonore's dringend smeeken
beslist van de hand. De hertogin scheen
voor het oogenblik zich aan de weten
schap te wijden en geheel en al voor de
studie te leven. Haar kapelain, John
Hume, was haar onderwijzer, die zich
over het snelle bevattingsvermogen van
zijne leerlinge verbaasde, daar hij weldra
haar niets meer wist te leeren, tenzij
dat zij mocht willen indringen in de ge
heimen der verborgen wetenschappen.
En dit had zij ook gewild, op deze wijze
kwam zy nader tot haar doel.
Op zekeren dag vroeg zij hemIs het
mogelijk om door tooverij een mensch
te dooden?"
De geestelijke beantwoordde deze vraag
toestemmend, maar weigerde zijne hulp,
toen zij deze inriep. Daarentegen gaf hij
haar twee menschen aan de hand die be
reid zouden wezen om de daad te vol
voeren.
»Wie zijn die twee?" vroeg Eleonore.
ïDe een komt uit York en heeft als
