NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT en GELDERLAND
Amerikaansch.
Mo. 78.
Zaterdag 29 September 1894.
Drie-en-twintigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
BINNENLAND.
feuilleton.
VOOR
abonnementsprijs:
Fer 3 maanden ƒ1.Franco per post door het geheele Kijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. ,T. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
Van 16 regels f 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Waai wereldkampioenschappen zijn te
behalen of records zijn te vei beteren op
het gebied van sport of in andere vreed
zame bedrijven, daar kunnen wij Hollan
ders en in 't algemeeo de Europeanen
goed voor den dag komen, maar als er
iets grootsch, iets wat kolossaal en reus
achtig is, moet gewrocht worden dan
steken de Amerikanen ons den loef af.
Vooral is dit het geval, wanneer er sprake
is van de vertooning eener verdelgende
kracht op groote schaal, hetzij in de wereld
der menschen, hetzij in de natuur dan
zijn wij bij hen vergeleken nog maar
lilliputters.
Een werkstaking in Amerika, men denke
nog aan de groote werkstaking in de
fabrieken van Pullmann, neemt reusach
tige afmetingen aan, wordt een burger
oorlog waarin het leger der werkstakers
een niet te versmaden vijand is voor een
werkeljjk leger van geoefende soldaten.
Als werkloozen optochten houden dan
gaan zij zooals onder Coxey bij duizenden
naar Washington. Als een trein derailleert
tengevolge waarvan ettelijke personen
gewond worden en eenige materieele
schade wordt aangericht, het is de moeite
Diet waard er notitie van te nemen, tenzij
men er zelf bij betrokken mocht zijn.
Amerika heeft zijn spoorwegongelukken
in 't groot: een spoorbrug zakt in, de
trein stort in een diepen afgrond, de
ruïne geraakt in brand en honderden
reizigers schieten er het leven bij in. En
groote brandenNog kort geleden ver
namen wij hoe een geheele provincie door
één brand verwoest en ontvolkt werd.
Uitgestrekte wouden in Wiscounsin werden
door het vui.r verteerd, steden en dorpen
werden in de ascli elegd, spoortreinen,
die de vluchtende bewoners uit deu brand
zouden voeren, konden niet zoo snel
voortgaan of zij werden door het voort
woekerend vuur achterhaald en tot staan
gebracht. Zelfs in het water was geen
redding te vinden, het droogde op door
de ontzettende hitte en de vuurgloed
vond ook daar zijn slachtoffers. Deze
ramp overtrof vooral door haar groote
omvang, die welke in 1871 Chicago trof,
ofschoon ook deze niet gering was. Toen
werd ei-n groot deel van de hoofdstad
van Illinois, meer dan 17 duizend huizen
door de vlammen verteerd en tot ver in
den omtrek werd deze verwoesting door
verspreiding van de asch bekend gemaakt.
Van dergelijke onheilen zjjn gewoonlijk
schijnbaar nietige omstandigheden de
oorzaak, en in veie gevallen zouden die
oorzaken kunnen worden weggenomen,
maar daar denkt de Amerikaan niet aan.
Wel is hij terstond na den ramp er bij,
om weer op grootsche wijze blijk te ge
ven var. zjjn deelneming, om op afdoende
wijze de gevolgen van de ramp zoo mo
gelijk te negeeren. Want behalve zijn
buitengewoon scheppingsvermogen bezit
de Amerikaan ook een uitstekend her-
stellings-vermogeu. Chicago zelf heelt
daarvan een voorbeeld gegeven. Als een
phoenix is het uit zijn asch verrezen
binnen weinige jaren stond het opgericht
schooner dan te voren, als een nieuwe
wereldstad omsloten door meer dan twin
tig spoorbanen, dooikruist met lange en
fraaie straten waarin huizen van twintig
en meer verdiepingen. Dal zij, ofschoon
nog geen 25 levensjaren tellend, een
wereldstad geworden was, heeft zij ver
leden jaar door hare wereldtentoonstel
ling, die alle vorige overtrof, voldoende
bewezen. Het voorbeeld van Chicago
staat niet alleen, nog vele andere Amp-
rikaansche steden hebben een soortge
lijke wordingsgeschiedenis, voor een vijf
tig jareD waren ze nog niet op landkaar
ten te vinden. Dat de Amerikaan ook
in 't oorlog voeten kunnen meedoen,
hebben zij getoond in de Vrijheids-oorlog
en in den strijd tusschen Noord en Zuid.
Ook zij hebben evenals wij hun jaar-
lijksche manoeuvres, al zijn deze naar
evenredigheid bij hen niet zoo groot. De
manoeuvres te land en te zee bieden een
geliefkoosd schouwspelzij geven ten
minste den belastingbetalende!) iets inle
ressants te zien voor hun geld, en daar
mede moet de goede burgerij zich voor-
loopig nog maar tevreden stellen, want
zoolang er nog geen onfeilbaar kogel
vrijepantsers zijn uitgevonden moeten
onze soldaten het schieten blijven leeien,
al was het alleen maar om ontrouwe
Balineezen in bedwang te houden.
De oorlog in Noord-Brabant is tot
aller bevrediging zonder ongelukken ge
eindiga met meer belangstelling worden
echter gade geslagen de manoeuvres van
China en Japan, omdat men daar de
werking van verschillende oorlogstuigen
van nieuwere vinding zien kan, waaruit
oor een mogelijken Europeeschen oorlog
veel te leeren is. De manoeuvres in Ame
rika waren ditmaal belangiijk, omdat er
proeven genomen werden met een nieuw
uitgevonden pneumatisch kanon. Deze
kanonnen, die kolossaal groot en zwaar
zijn, werpen hun projectiel op een afstand
van zes 4 zeven kilometer zonder dat
daartoe een soort van kruit noodig is.
De beweegkracht wordt veroorzaakt door
snmengeper-te lucht. Op deze wijze kun
nen bommen, gevuld met ontplofGngs-
stoffen als nitrogelatine etc, geworpen
worden tot op groote afstanden. De vree-
selijke uitwerking is gebleken bij de
genomen proeven op de reede van New-
York. Ontploffende, toen zij op de opper
vlakte der zee kwamen, deden zij het
water tot kolommen van diie 4 vierhon
derd voet omhoog stijgen en brachten
zjj de zee over een geheele uitgestrekt
heid langen tijd in beroering. Wat zul
len dan de uitwerkselen zijn als zoo'n
bom op een schip geworpen wordt of
in het midden van een vijandelijk leger I
Als het kanon wordt afgeschoten, wordt
geen vuur gezien, geeo ontploffing gehoord,
maar alleen een scherp gesis gehoord,
gevolgd door een dof gegons, dat lang
zamerhand sterker wordt en den indruk
geeft alsof het in de verte dondert.
Zeker wel een merkwaardige uitvinding
die lacht met het zoeken van Europeanen
naar kogelviije pantsers en wat dies
meer zij. Maar het is echt Amerikaansch.
De vooizitter van het centraal
comité voor het bijeenbrengen van een
nationaal fonds ter ondei steuning van de
nagelaten betrekkingen van in Indië ge
vallen militairen van leger en vloot, de
gep. luit.-gen. v/h O.-I. T. J. A. van Zijll
de Jong, had de eer den volgenden brief
te ontvangen:
«Voldoende aan de bevelen van Hare
Majesteit de Koningin-Regentes, heb ik
de eer het centraal comité, dat zich ge
vormd heeft, om in den ruimsten zin
werkzaam te zijn in het belang der nage
laten betrekkingen van alle militairen,
behooid hebbende tot leger of vloot, die
in of door den strijd tegen den vijand
in Indië of door ziekte er. vermoeienis
als gevolg van den dienst in de tropen
vielen, of in den vervolge zullen bezwij
ken, naar aanleiding van het schrijven
van dat comité van den 24. September
jl., bijgaand te doen toekomen een be
drag van f 15,0u0, waarvan f 10,000
namens Hare Majesteit de Koningin en
f5000 namens Hare Majesteit de Koningin-
Regentes, ten behoeve van het op te
richten «Nationale Fonds" en als blijk
van Harer Majesteits zeer groote inge
nomenheid met de stichting van dat
fonds.
«Hare Majesteit vertrouwt, dat alle
reeds bestaande cornmissiën en comités
met liet Centraal Comité zullen mede
werken, of zich daarin zullen oplossen,
opdat ter bevordering van het goede doel
de hoofdleiding in ééne hand zij.
De Particuliere Secretaris van H. M.
de Koningin-Regentes.
(w. g.) S. M. S. DE RANITZ."
Dat die aanzienlijke gift op hooger, prijs
wordt gesteld, spreekt van zelf. Maar zij
krijgt, door hetgeen er is aan toegevoegd,
eene beteekenis, die verder reikt dan een
blijk van koninklijke belangstelling in het
lot dier nagelaten betrekkingen. H. M.
zendt de gift toe ook als bljjk van hare
«zeer groote ingenomenheid met de rich
ting" var, het door het comité op te rich
ten Nationale fonds, en zij «vertrouwt,
dat alle reeds bestaande cornmissiën en
comités met het centraal-comité zullen
medewerken of zich daarin zullen oplossen
opdat ter bevordering van het goede doel
de hoofdleiding in ééne hand zij."
Ziedaar een woord, dat weerklank vin
den zal in den lande. Geen versnippering
van krachten, geen verdeeldheid in het
doel, maar gezamenlijk de handen ineen
geslagen, om, in samenwerking met het
Haagsche comité, in ruimen zin de nage
laten betrekkingen van onze dapperen te
ondersteunen, het beste bewjjs van hulde,
dat men aan hunne nagedachtenis kan
bewijzen. Het verheugt ons, dat de
Utrechtsche vereeniging reeds den weg
hei-ft ingeslagen, die tot deze algemeene
samenwerking kan leiden.
Een zeer menschlievende bepaling
is door den minister van oorlog vastge
steld, die zeker algemeen zal worden ge
waardeerd.
Hij heeft nl. bepaald, dat wanneer
minder gegoede ouders, voogden of echt
genooten van in militaire ziekeninrichtin-
gen verpleegde zieke militairen, die zich
in verplichten krijgsdienst bevinden, ken
nis krijgen, dat er gevaar voor het leven
van den verpleegde bestaat, deze op hun
verlangen, schadeloos, zullen worden ge
steld voor de kosten van de reis met
openbare middelen van vervoer van hun
woon- of verblijfplaats binnenslands naar
de plaats waar de ziekeninrichting,
waarin hun verwanten worden verpleegd,
gevestigd is, en terug.
De vergoeding zal alleen aan bedoelde
betrekkingen van den zieken militair
worden toegekend naar tarieven, vastge
steld voor de laagste klasse van ge
noemde veivoermiddelen.
Deze maatregel zal niet gelden voor
militairen, die een vrijwillige dienstver
bintenis hebben aangegaan, noch voor
plaatsvervangers of nummerverwisselaars.
De Telegraaf ontvingjl. Donderdag
het volgende telegram
Volgens gerucht zijn de politieke onder
handelingen met de Baliërs weer geopend
daar de verovering van Mataram en Tja-
kra Negara zeer moetljjk valt. Het stoom
schip «Emma" zal naar Bali worden
gezonden met een bataillon, aangezien
Djilantik daar intrigeert. De inwoners van
Macassar zijn ongerust wegens de 500U
man hulptroepen van Goa en Sidenring,
die hunne diensten aan hel Indische
gouvernement hebben aangeboden.
Het weder-antwoord van H. M. de
Koningin-Regentes op het Adres van
Antwoord op de Troonrede van de Tweede
Kamer luidt als volgt;
«Mijne heeren l
«Ik verzoek U aan de Tweede Kamer
der Staten-Generaal Mijnen dank over
te brengen voor haar Adres van Ant
woord.
„Het is Mij aangenaam van Haar we
derom de verzekering te ontvangen, dat
Zij Hare beste krachten wenscht te wij
den aan de vervulling der gewichtige
werkzaamheden, waartoe zij zal worden
geroepen, en het is Mijn innige wensch
dal Hare moeilijke taak onder Gods zegen
tol heil moge strekken van ons geliefd Va
derland."
De aangehouden verdachte Boers
heeft aan den rechter-commissaris mr.
W. A. 't Hooft te Haarlem, bekend, dat
hij den diefstal bij den heer Van Garste
heeft gepleegd.
UIT HET HOOODUITSCH VAN A. KALLITTA
DOOR
MARIE.
(SLOT.)
3) «Wat is er? Kelner, wacht even I
Vraag den heer Kronfels of hij een
oogenblik wil wachten. Vertel mij nu
wat u scheelt, beste vriend I"
«Ik ben verloren I" steunde Erpel.
„Verloren? en dat waarom?"
„Weet ge wie dien heer is? Hij
is de minister van Eeredienst, mijn
chefl Zoo hij mij hier vindt vergeef
mij maar eene actrice en een
geestelijke
«Ge hebt gelijk maar wat kan ik
doen? Ik moet hem ontvangen. En
ge kunt deze kamer niet anders dan
door de buitendeur verlatenen zoo gij
dit doet, ziet hij u natuurlijk er uit komen
maar kent hjj u dan?"
«Ik was zoo straks bij hem."
«En ge kunt u ook niet vet bergen
maar wacht! Er is maar éen mid
del ge moet onder mijn bed kruipen I
Spoedig! haast u I"
«Onder uw bed? Een predikant!"
«Nu, zoo ge dit niet wilt, blijf dan
waar ge zijt; en ik zal hem laten
roepen I"
«Neen, neen, neen I Er is geen andere
redding mogelijk!"
Erpel verdween onder het bed. Lud-
milla opende deur: Baron von Kron
fels, wilt ge zoo goed zijn binnen te
komen
Hij, die binnentrad, was de vreem
deling uit de coupé van den vorigen
avond. Beide zagen elkander even ver
baasd aan.
«Zijt gij het, genadige dame!"
«Zijt gij het, mijnheer?"
«Gisteren waart ge getrouwd, mejuf
frouw Mag ik vragen hoe het mijnheer
uw echtgenoot maakt?"
«Op dit oogenblik misschien niet al
te wel doch laten wij dit onderwerp
rusten wal verschaft mij de eer van uw
bezoek
«Schoone Ludmilla, laten wij van
weerskanten oprecht zijn. Gij hebt mijne
vrijpostigheid van gisteren afgewezen
door mij eene poets te spelen, ge hadt
gelijk en ik had er een voorgevoel van
moeten hebben, dat ik mijn handen niet
naar eene gewone vrouw, maar naar
eene godin uitstrekte. Ik ben er ver
rukt over dat ge mij slechts ontvloden
zijt, in plaats van mij terstond uit den
hemel uwer nabijheid voor eeuwig te
verbannen. Het groote 'ot viel gisteren
een lompert te beurt, die het onverdiende
geluk genoot met u onder éen deken te
mogen spelen. Nu weet ik slechts éen
ding, dat ik namelijk hoogst gelukkig
ben in de beroemde kunstenares de
onbekende schoone terug te vinden, die
mjj gisteren bij den eersten aanblik be-
tooverdel"
„Ge komt toch zeker niet alleen hier
om mij dit te zeggen?"
„Neen, waarlijk niet I Iets anders voert
mij hier heèn. Ik heb de eer de kabinets
secretaris van Zjjne Koninklijke Hoogheid
den kroonprins te zijn."
«En toen ge aangediend werdt, deed
mij uw naam aan den minister van eere
dienst denken
«Hij is mijn vaderI Neen, wees niet
bang, die heeft geen oog voor vrouwe
lijke schoonheid! Luister nu wat mijne
komst beduidt: Ludmilla, gij zijt hier
vreemd ge hebt vrienden noodig, voor
alles vrienden aan het hof. Ik durf mij
te mogen vleien dat Zijne Koninklijke
Hoogheid mij zijn vertrouwen schenkt,
ja, misschien wel eenig gewicht aan
mijn oordeel hecht ik kom om u
mijn diensten aan te bieden, schoone
Ludmilla I"
«Hoe goed en hoe onbaat
zuchtig zijt ge heer von Kronfels I"
«Ludmilla, begrijp mij goed. Ik
kan u van zeer veel nut zijn, maar
u ook zeer veel schade berok
kenen I"
«En waarom zoudt ge mij niet van nut
zijn, daar ge immers hier zijt om mij uw
diensten aan te bieden?"
«Ge wilt mij niet begrijpen, Ludmilla I
Welk kwaad kon het u, zoo ge mij het
zelfde geluk deelachtig doet worden, dat
ge gisteren aan een onbekende hebt ge
schonken? Ludmilla, maak mij tot den
gelukkigste der stervelingen, ik maak u
tot een afgod van het hof!"
«Ik sta verstomd over uwe vermetel
heid! Vertrek mijnheer! Duizendmaal
liever moogt ge mij uitfluiten, dan dat
ik een offer zou worden uwer onbe
schaamdheid."
„Ludmilla, bedenk ul Heden verlang
ik slechts éen kus als onderpand onzer
vriendschap I Laat mij uwe slanke gestalte
omvatten en
Hij kon niet eindigen. Onder het bed
ontstond een geweldig leven; verschrikt
keerde Kronfels zich om met een
van woede gloeiend gelaat kroop Er
pel van onder zijne schuilplaats te
voorschijn. «Waag het eens, mjjn-
heer, deze dame nog verder te beleedi-
gen I Ge zult dan bemerken, dat zjj niet
alleen staat I"
«Nu, dat merk ikl Ach, Ludmilla,
daaraan is uwe terughouding dus toe te
schrijvenEn zie ik goed daar
staat waarlijk de pseudo-echtgenoot van
gisteren! Vergis ik mjj niet, dan is hjj
naar zijne kleeding te oordeelen een
predikant l Nu, mijn waarde, ik moet
zeggen, dat ge daar al een vreemden
kansel hebt uitgezocht I Het zal mjjn
vader den minister van eeredienst niet
weinig belang inboezemen te vernemen,
waar zijn ondei hoorigen zich ophouden
als zij in de residentie komen om hun
belangen bij hem voor te dragen. Want
als ik het wel heb, zag ik u zoo straks
bij mijn vader op audiëntie gaan. Uwe
gelijkenis met den gelukkigen echtgenoot
van gisteren viel mij dadelijk op I Deze
geschiedenis zal mijn vader ten hoogste
interesseeren I"
«Doe, mijnheer, wat gij verantwoorden
kunt! Van hier zult gij u echter ver
wijderen!"
«Ludmilla, deze deugdbewaker staat
u waarljjk niet kwaad I En gij, mijnheer,
spreek wat zachter; ge hebt nu lang
genoeg den schijnheilige gespeeld, gjj held
