CIJFER 2 THOMSON'S TUBE.
GEMENGD NIEUWS.
geschiedenis der fabriek schetste.
De Zwolsche Courant geeft van die
rede liet volgend verslag
In een boeiend overzicht schetste
de heer Van Schermbeek het ontstaan
der fabriek, toen de nood der tijden
ieder drong na te denken over mid
delen om het toenemend pauperisme,
de aangroeiende werkloosheid te
bestrijden. Ook de stedelijke regenten
van 1776 wijdden er hunne aandacht
aan, en een overleg met het arm
bestuur had tengevolge een adver
tentie in de Haarlemmer Courant
in Februari van dat jaar, waarbij
een prijsvraag werd uitgeschreven
ter bekoming van een plan ter be
strijding der armoede door fabriek
matige werkverschathng. Aan het
uitvoerbaar gekeurde antwoord werd
250 carohgulden toegezegd. Een der
ingezonden antwoorden wei d bekroond
en den ontwerper opgedragen, met
hulp der stad, een fabriek van goeie
kleeden op te richten, in pcreeelen
der stad, gelegen tor plaatse waar
nu de fabriek nog gevestigd is. Maai
de uitslag bleef ver beneden de ver
wachting
De fabriek ging na enkele jaren
in andere handen over, en werd
dwijlenfabriek met niet veel beter
gevolg, totdat zij in Aug. 1797 over
ging aan de heeren Birnie en Saltet,
die, onder medebeheer van de heeren
Van Doorninck en Van Calcar, haar
maakten tot Deventer tapijtfabriek.
Door de schets van den lieei Van
Schermbeek zagen wij nu, onder
leiding dier heeren. allengs uitbreiding
geven aan de zaak, dt or toepassing
van het Jacquardt-weeftoestelhoe
de zoon van den heer Birnie de
studie van Smyrna-weefsel begon en
doorzette; hoe in 1830 daan ooi-
octrooi werd gekregen, tegen den
zin va'n de Belgisch-Doorniksche
tapijtnijverheid; hoe de roep van het
Deventer Smyrnatapijt zich verbreidde
en de fabriek toenam in bloei, tot
het schrikjaar 1848, toen de eenig
overgebleven eigenaar der fabriek, de
heer .1. W. Birnie, meende de zaak
niet te kunnen voortzetten.
Toen daarop de fabriek te koop
was geboden, maar geen koopers vond,
werd er door eenige heeren besloten
een vennootschap op te richten, tot
voortzetting der zaak, welke onder
nemen werd gesteund door het Vor
stelijk Iluis, de gemeente Deventer
en tal van ingezetenen, zoodat het
vereischte kapitaal, ruim f 90,000,
spoedig bijeen was. Tot directeur
werd benoemd de heer W. F. Kro
nenberg, die tot aan zijn dood in 1892
met die taak bleef belast en die een
onovertrefbaren ijver, gepaard met
smaak en welwillendheid, daarin ten
toon spreidde. Onder hem breidde
het werk dor fabriek zich voortdurend
uit, zoodat het bedrijfskapitaal klom
tot f 230 000 en het indivend in de
laatste jaren tot f29.000. Aan het
einde- bracht spr. hulde aan de toe
wijding, die het personeel aan de
fabriek toonde, en hoopte hij het zijne
nog lang te kunnen bijdragen tot
verheffing van het werk, opdat 1897
van nog grooter dingen zou kunnen
getuigen.
De «Nederl. anti-socialistische Kleer-
makersbond" zal zich bij adres tot
de Regeering wenden met verzoek
iu navolging van hetgeen in andere
landen geschiedt, de gevangenen te
belasten met landoiitginningen veldar
beid, ten einde ook op die wijze eene
onhoudbare concurrentie rnet tal van
berekend waren om zware vrachten
voort te trekken. Dat een paard
daarvoor wel geschapen was, een hond
niet. En dat het in Engeland ver
boden was, honden als trekdieren te
gebruiken.
Op dit oogenblik ben ik onder
dokters handen, een veearts noemt
men zoo iemand is reeds eenige malen
naar mij komen zien. Ik leed name
lijk aan eene huidziekte, allerlei schil
fers vooral op mijn rug en bij mijn
staart. De eene dokter zei dat ik te
overdadig gevoed werd, de andere zei
dat ik geen voeding genoeg had ge
had. »Wie moet ik nu gelooven,"
zei mijne meesteres. Ik geloofde den
laatste maar ik kon hen dit moeielijk
aau 't verstand brengen. Nu werd
ik eerst gewasschen met teerzeep,
toen met zwavelzeep, met earbolzeep.
't Hielp wel wat, maar niet genoeg.
Die ziekte bezorgde mij een ondrage
lijk jeuken, zoodat ik mij gedurig
moest krabben. Ik doe dat niet gaarne
in de kamer in fatsoenlijk gezelschap,
dus ik liep daarvoor meest naar den
tuin. Ook kreeg ik somtijds door de
katten een lastig soort van parasiten,
de menschen noemen ze vlooien. In
vakken van handwerksnijverheid te
doen ophouden.
Nog zal hij zich tot de Regeering
wenden met verzoek het daarheen te
leiden, dat op den invoer, uit het
buitenland, van kleederen en onder-
deelen daarvan hoogere rechten wor
den geheven dan tot dusverre.
De bond sprak de wenschelijkheid
uit, dat van Regeeringswege strenger
toezicht mocht worden uitgeoefend
op uitvoering en naleving der ar
beidswet.
PLAATSELIJKE BERICHTEN.
Bij de j.l. Donderdag gehou
den jaailijksche tentoonstelling van
sFIoralia" in den tuin van het Café
ode Arend" gehouden, waren door
173 van de 260 leden planten en
bloemen ingezonden.
Bekroond werden met:
Een le prijs, een spaarbankboekje
van f 2.50, aan9. li. de Kruijff. 48
J. van Nieuwburg, 161 W. ter Beek.
286 J. den Ouden, 151 E. de Gans.
Een 2e prijs van f 1.50 aan 6 A,
Leijdekker, 44 F. Ouwerkerk, 177
W. de Gans, 267 B. van 't Wel, 317
A. van Bekkum.
Een 3e prijs van f 1 aan43
G. Ouwerkerk, 184 W. van Wijlant,
42 J. M. de Rooij, 88 J. van de Geest,
261 J. Boshuizen, 192 J. Bakker, 98
A. J. Pechtol, 117 G. van Hoogevest,
73 E. van Wamelen, 10 A. Kolf
schoten.
Een Bestuursprijs van f 0.50 aan
18 J. W. Boshuizen, 46 C. Burger
hart, 168 A. Homburg, 333 N. Rooke,
321 J. van Empelen, 259 A. J. Voorn,
332 G. M. Gouw, 2 A. van Slooten,
258 E. H. Kranen, en 115 J. Klassen.
Evenals ten vorigen jare waren
keurmeesters: C. van Dijk, tuinbaas
op «Schothorst", te Hoogland; W.
F. Jansen, tuinbaas op «De Boom"
te Leusden en H. van de Wetering,
tuinbaas op «Laanzicht" te Wou
denberg.
De tentoonstelling, op welke van
2 tot 4 uur zich de muziekvereeni-
ging «Caecilia" liet hooien, werd druk
bezocht en gaf aanleiding, dat nog
enkelen als donateur tot deze zoo
sympathieke vereeniging toetraden.
De stafmuziek van het 5.-Regi
ment infanterie zal ter gelegenheid
van den verjaardag van 11. M. Koningin
Wilhelmina des namiddags op het
Koninklijk paleis «Het Loo", eene uit
voering geven.
Om deze reden zal dien avond geen
concert op Amicitia" gegeven wor
den, maar is dit uitgesteld tot Woens
dag 1 September d. a. v.
De sergeant L. Th. G. Simons,
van het 5e Regiment infanterie is
op zijn verzoek overgeplaatst bij het
8e Regiment infanterie in ruiling
met den sergeant H. Plemper van
Baleu, van laatstgemeld korps welke
hij het 5e Regiment infanterie is
geplaatst.
De korporaal G. A. Schimmel
is door den Inspecteur der infanterie
op zijn verzoek, van het 7e Regiment
infanterie naar het 5e Regiment over
geplaatst.
De Minister van Oorlog heeft
benoemd tot vaandrig, de reserve
sergeant J. F. H. Duvergé van het
5e Regiment infanterie
Amerika, op de prairie waren ze niet
bekend. "Nu, die insekten hebben
mij nameloos getergd, 't was om er
gek van te worden. Nu heeft mijn
baas eene nieuwe wassching voor mij
uit een tijdschrift uitgeschreven en
dit helpt mij. Ik laat het hier vol
gen: 15 gram karbolzuur 3 gram alco
hol op een liter water, daarmede moest
ik driemaal daags gewasschen worden.
Dit werd nu niet precies 3 maal ge
daan per dag, want mijn meester
smeerde de plekken ook in met ter
pentijn en slaolie, als dat er dan goed
ingedroogd was werd het met groene
zeep en lauw water uitgewasschen.
Ik word daardoor aanmerkelijk beter.
Weet iemand echter iets dat dadelijk
helpt, dan verzoek ik beleefd, mij dat
recept te zenden. Al dat wasschen
verveelt mij verschrikkelijk. Ik was
dat niet gewend. Ik word nu 12
jaar en begin reeds een weinig grijs
te worden, doch ik geloof dat dit
minder door ouderdom komt, dan door
alles wat ik heb ondervonden, want
dat ik zeer veel beleefd heb, zal wel
iedereen moeten toegeven, die het ge
duld heeft gehad deze mijne levens
beschrijving tot het einde toe te vol-
Bij het 5e Regiment infanterie
zijn floor den Kolonel Regiments
commandant bevorderd tot Reserve-
korporaal de adspiranten-vaandrig
S. van Brakel, N. Muller, N. Beets,
G. M. Drooglever en J Booij
De soldaat IJ. Ilenderiekels van
het 5e Regiment infanterie is wegens
wangedrag en dronkenschap, met een
briefje van ontslag uit den dienst
weggezonden
Aan de sergeant-majoors-titulair
J. M. Koppenschaar en S. Ozinga
van het 5e Regiment infanterie is
de bronzen medaille voor 12 jaren
trouwen dienst toegekend. De eere-
teekenen zullen voor het front van
den troep op eene plechtige wijze
aan den belanghebbenden worden
uitgereikt.
De 2e luitenant J. R. L. Jans,
van het 5e Regiment infanterie wordt
met ingang van 1 October a.s. ter
beschikking gesteld van den Generaal-
Majoor-Cominandant der Nieuwe Hol-
landsche Waterlinie om te worden
belast met de leiding en het toezicht
op de werkzaamheden welke noodig
zijn op eenige forten in genoemde
Linie.
Tot cadet der genie h. t. I
aan de Kon. Militaire Academie te
Breda is benoemd de heer J. C.
Hardeman, tot cadet infanterie O.-l.
de lieer E. R. Bijleveld, beiden leer
lingen van dn vijl Ie klasse Ier Hoogore
Burgerschool hier.
Onze stadgenoot mr. S. J. van
Zijst heeft met gunstig gevolg afge
legd het notarieel-examen 2e gedeelte.
De tournee door ons land van
het Amslerdamsch Vocaal-Kwartel
begint in September. Eerst komen
eenige plaatsen aan de beurt, waar
voor vroeger geen gelegenheid ge
vonden kon worden zooals Delft,
Dordrecht, Arnhem, enz De uitvoe
ring alhier is behoudens verandering
bepaald op 20 October a.s. in de
groote zaal van Amicitia. Het pro
gramma zal o.m. bevatten werken van
den grootmeester Palestri na; ook
worden eenige werken uit de moderne
school ten gehoore gebracht.
De repetities zijn in vollen gang,
we durven met vol voltrouwen op de
bekende talenten der vier kunstenaars,
voorspellen dat hun optreden evenals
verleden jaar, een groot succes zal zijn.
Donderdagmiddag ging aan den
Arnhemschenweg de hit van den heer
R.. gespannen voor een tilbury en
gemend door oen bediende, er van
door. Het dier rende in wilde vaart
over het trottoir van de Arnhemsche-
poortsbrug, rechts naar 't plantsoen,
waar het tegen 't ijzeren hek nabij
de woning van den agent van politie
Leydekker terecht kwam en ter aarde
viel. liet dier scheen «door den schrik
van den schrik# bekomen, werd uit
en weder ingespannen en vervolgde
kalm zijn weg.
De uit indië teruggekeerde le
luit. der cavalerie G.J.A. baron van
Hardenbroek van Ainmerstol is weder
ingedeeld hij het leger hier te lande
en geplaatst bij het 2e regiment hu-
zaren. Aan hem is tot den I2n Oc
tober verlof verleend naar 's-Graven-
hage.
.den deelt ons mede, dat dezer
dagen op den Lcusderweg, vlak voor
de woning van den heer Vierdag,
gen. Ook pleit het grijsworden, dunkt
mij, voor mijn verstand. Hoe menig
maal hoorde ik onder de menschen
de spreuk: »De gekken grijzen niet.»
Doch het sehijnt mijne meesteres te
hinderen, vooral als de menschen zeg
gen: »Die hond wordt oud, hij begint
reeds erg grijs te worden.» Zij las
laatst in een werkj e over honden, dat
een hond bij goede en doelmatige
behandeling wel 20 jaar kan worden.
O, riep zij toen op eens uit, Black
wat kunnen wij je dan nog lang be
houden.» Ik hoop dus nog lang de
vriend en beschermer mijner goede
meesters te zijn.
Mijne vroegere meesteres Karin,
mijn vroegeren meester die naar Zwe
den vertrok, ach, ik zie ze nog slechts
zelden in mijn slaap, ik ben altijd
droevig gestemd als ik ontwaak en
ze zijn dan zoo op eens verdwenen.
Dat zijn zoo van die dingen die ik
niet begrijp. Doch ik heb dit niet
alleen als hond, ook de menschen be
grijpen vele dingen niet. Want ik
hoorde mijne meesteres laatst iets uit
een boek voorlezen. Toen begon zij
»In raadselen wandelt de mensch op
aarde.» Zij ging niet verder met haar
's avonds iemand tewater geraakte
en bijna verdronk. De regenbuien
hadden «den weg naar de heide« in
een «rivier# veranderd, die niet dan
met levensgevaar kun worden door
waad. Wanneer zal in dien gevaar
lijken toestand verbetering worden
gebracht? vraagt men ons, en wij
vragen 'taan de «bevoegde autoriteit.#
Op de gemeentobegrooting voor
1898 zien wij intusschen eene som
van f 23150.voor riolen, werven
en steigers, uitgetrokken en misschien
komen onder dien post ook wel voor
de kosten eener rioleering van den
Leusderweg.
Een onzer oudste medeburgers
is gisteren overleden. In den ouder
dom van ruim 80 jaren stierf in het
gasthuis «Aldegonde« Antonie Renes,
de bij oud en jong bekende straat-
maker. Rond en open van kaïakler,
werd hij door ieder met wien hij in
aanraking kwam, geacht en geëerd,
terwijl de eenvoudige, in zijn vak
hoogstbekwame man, van al de werk
gevers en aannemers voor en onder
wie hij jarenlang werkzaam was, het
onbeperkst vertrouwen genoot. Tot
kort nog voor hij lijdend werd, was
hij met jeugdigen ijver werkzaam
Gemeente-begrooting voor 1898.
De navolgende cijfers zijn aan de
gemeente-begrooting voor het dienst
jaar 1898 ontleend.
Ontvangsten. Batig slot der reke
ning over 1896 f6226.34; 40 opcen
ten op de grondbelasting gebouwd
eigendom f6412.45; 10 opcenten on
gebouwd f438.41; 50 opcenten
op 't personeel f 17147.73; hoofdelijke
omslag f59000; vuur-, haven- en
tongeld f4500; jaarmarkt f850:
weekmarkt f 700; sluisgeld f 60; be
graafplaats f 1000; schoolgeld gym
nasium f 6s80; H.B S. f6800; bur
ger-avondschool f43, lager onderwijs
1 12000; rechten burgelijke stand
f350; hondenbelasting f 1050; ver
gunningsrecht f4450; huur van lan
derijen en huizen f 12880.50opbrengst
reinigingsdienst f4547.70; opbrengst
Leusderheide f 100; geldleening voor
kosten van openbare werken f 22000
subsidie voor 't gymnasium t 6622 50;
subsidie voor de H.B.S. f8000; sub
sidie voor 't lager onderwijs f8900;
uitkeering persoiieelebelaslingfOOOOU
andere ontvangsten f300.
Uitgaven. Kosten van 't bestuur
der gemeente f 14890; kosten van
de inkomsten der gemeente f6170;
medische politie f8975.78'/,, waar
onder f8070 78'/, kosten der gemèenle-
reiniging; politie f 12210; brandweci
f2700; gasverlichting f 0400tracte-
menten architect, opzichter, enz.
f3100; onderhoud van straten, brug
gen, pleinen en wegen f21000; riolen,
werven en steigers f23150; onder
houd gebouwen 12770; id. bosscheu,
enz. f440; grondbelasting f700;
hooger onderwijs f20050; middelbaar
onderwijs f 22055lager onderwijs
f45615; kosten van 't archief, enz.
f456; kosten krankzinnigenverpleging
1 3945; armbestuur f9507.68; jaar
wedde geneeskundigen f2350; genees
middelen f3900; aflossing geldleenin-
gen en rente f21797.50; pensioenen
en gratificatiën f 1230; schutterij
12652.50; toelage aan de Amers-
foortsche Courant voor de plaatsing
der kennisgevingen van 't gemeente
bestuur f150; kosten van 'tofiiciëele
verslag der gemeenteraadszittingen
aan de firma L. E. Bosch Zn. te
Utrecht f600. Verzekering tegen on
gelukken van werklieden 190; kosten
der geldleeningen f300. Onvoorziene
uitgaven f4888.16'/,.
Eindcijfer zoo inkomsten als uit
gaven f255596.63.
PROVINCIALE BERICHTEN.
Ba.vrn. Dinsdag had m liet Wil-
helinina-park liet laatste concert
plaats van de kapel van het 5e Reg.
Inf. Een schoon programma weid
ten gehoore gebracht. In de pauze
bood de lieer J II van Dodeweerd
namens eenige muziekliefhebbers den
lieer van Aaken een prachtige lauwer
krans aan.
Donderdagavond werd aan Jhr. B.
H. de Beaufort benoemd tot Burge
meester te 's llage eene serenade
gebracht met muziek en fakkels.
lezen, doch ik hoorde haar mompelen.
»Ach ja wat is dat waar» en terwijl
zij zoo met gesloten oogen, daarover
ging nadenken, viel ik, er ook over
denkende, in een diepen slaap.
DeJ volgende vereenigingen namen
hieraan deelRed. Kamer B. ter
Haar, Baarnsche gymnastiek en
schermvereeniging, Bond van oud
onderofficieren afd. Gooi- en Eemland.
Van al deze vereenigingen is de heer
de Beaufort beschermheer.
Zondag 12 Sept. a.s. zal op de
Baarnsche wielerbaan een wielerwed
strijd worden gehouden, uitgaande
van den A. N. W. B. Het kampioen
schap van Utrecht zal worden ver
reden, terwijl er weder een 25 K.M.
wedstrijd met gangmakers zal plaats
hebben. In de pauze zullen Jaap
Deumer Cramer en lleijmel kunst
rijden.
Voor kippen liefhebbers.
Als men een kip te broeden heeft ge
zet, plaatst men dikwijls haar eten
en drinken zoo dicht bij haar dat
zij, zonder van 't nest te komen,
zich voeden en drinken kan. Dat is
beslist niet goed. Iii het ei zit leven
en dat leven zal zich krachtiger
ontwikkelen als de zuurstof van de
lucht het bereiken kan. De kip moet
van tijd tot tijd haar nest eens ver
laten, want dan heeft de zuurstof
der lucht gelegenheid om door de
poriën van het ei naar binnen te
dringen. Veeltijds komen de eieren
lang niet alle uitzou dat op rekening
gesteld kunnen worden van de fout
boven bedoeld!
BURGERLIJKE STANDEN.
Amersfoort.
Geboren18 Aug. Alberta, d. van Gerardug
VVitteveen en Elisabeth Sukkel. 19 Aug.
Piet, z. van Gerhard Xoning en Geertrui
Johanna de Leeuw. Petrus Joseph, z. van
Cornelis van Drie eu Engelina de Goede.
Jan Catharinus, z. vau Johanues Kuoppers
en Anna Pietronella van Eijbergen. 21
Aug. Cornelia Gerurda, d. vau Dirk van
Zijl en Ruttera Hendrika Schoonderbeek.
Christiua, d. van Jacobns Voortman en
Christina Goorliuis. Jacob, z. van Nicolaas
Wolfswinkel en Geertrui van Eijkeo.
Hendrikus en Geertruida, z. en d. van
fjeudrikus Pot en Geertruida Tesson.
23 Aug. Francisca en Jacob Lammert, d.
eu z. van Jacob Lammert Combce en Johauna
Maria Linschoten. Antonetta Elisabeth,
d. van Derk Hendris de Vries en Hendrika
Loosing. Elisabeth, d. van Mozes van
Stedum en Johanna Troostwijk. 24- Aug.
Cornelis, z. van Leendert Hendrik de Bruin
en W illemina Springer.
Ondertrouwd: 19 Aug. Leen den Houdijker
en Maria van den Heuvel. Hendrikus
Elscbot en Klaasje Brouwer.
Getrouwd: 25 Aug. Gerardus Brookhuis
en Geertruida Jordeuse. Arie van der
Kamp eu Marritje Kreijkamp. Antonius
van Merwijk en Petronella Johanna Daems.
Jan Broekhuijsen en Engelina van den Berg.
Overleden: 18 Aug. Margaretha Bekbergen,
04 j. ongeh. 18 Aug. Geerrje vaü Dijk,
44 j. echtg. van Geurt Geurt9en. 19 Aug.
Anua Emelie van Beek, 14 m 20 Aug.
Willeraijna van Beek, 75 j wed. van Jochem
Akkerman. Barta Meerbeek, lm.
21 Aug. Hendrik van Drie, 2 m. Josef
Peter Brauw, 50 j. ongeh. Adriana Peter9,
59 j. wed. van Jan van Donk. Heintje
Wageusveld, 4 m Abraham Jacob Fremouw,
6 m. 24 Aug. Een levenl. aang. kind
m. g. van Izaak Slager eu Roosje Kleiu.
Hoogland.
Geboren: 22 Aug. Gerardns Johannes, z.
van G. Kuijer en W. van Bekkum. 25
Aug. Gerritje, d. van H. van Beek en J. Smit.
Leusden.
Geboren24 Aug. Jacoba Johanna, d.
van Jacobus Johannes Steenhouwer en Johanna
Geziena Roering.
Stoutenburg.
Geboren: 23 Aug Roelof, z. van Frans
Lokhorst en Jannetje van Ede.
Overleden: 23 Aug. Jacobus de Kruijf,
60 j. wedr. van Gerritje vun Gelderen.
Woudenberg.
Overleden20 Aug. Geertruida de Kruijff,
6 w.
MARKTBERICHT.
AMERSFOORT, 27 Aug. 18'.>7.
Tarwe f0.Rogge f0.Boekweit f 0.
\ppelen f2 af 4.00. Peren f 1.50 a f 4.00. Nieuwe
aardapp. f0.00af0 00. Zandaardapp. f 1.30 a f2 00
Hoendereieren f3 30 a f 4.per lOOst. Eenden
f 0.a f 0.Boter fl.UO a f 1.20 per kilo. Mar
garine f0a f0.Zoetem. kaas 0.f 0.
Kippen fO GO a f0 90. Kuikens fl.a f 1.20 Piep
kuikens f 0.25 a f 0.40 Ganzen f 0.00 f 0.00 Eenden
10.60 a f 0.80 p. st. Jonge fO.OO a f0.Hazen
fO.OO a fO.OO Wilde konijnen fO.OO a fO.OO
Tamme f0.30 a f0 60 Duiven f0.30 a f0.40 paar.
Vette varkens f0.f0.Zeugen f30.f40.
Biggen fC.a f 10.Schrammen f 12-a f19.
Vette koeien f 000.a f 000.Guste koeien
f 00.— a f 000.— Kalf koeien f 000 a f 000.—
Kalfvaarzen f 00.a f 00.Os f 000.a
f 000.Pinkstieren f 000,a f 000.
Aangevoerd waren ongeveer heet. Tarwe,
heet. Rogge: heet. Boekweit; 40 heet.
Appelen; 180 heet. Peren; 0 heet. Kleiaardappe-
len; 150 heet. Zandaardappelen 15000 stuks Hoen
dereieren; 0000stuks Eendeneieren; 1500 kilo Bo
ter kilo Magarine; kilo Kaas; 0 stuks Vee
30 zeugen; 200 biggen en 30 schrammen.
