NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
Ba de spoorwegstaking.
BUITENLAND.
No. 15.
Zaterdag 21 Februari 1903.
Twee-en-dertigste jaargang*
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
BINNENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden f 1.Franco per post door het geheele Rijk
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever O. J. SLOTHOUWER.
BureauLaiigestraat 77. Teleplioniino. 60.
AD VERTENTIEN:
Van 16 regels f 0.50; iedere regel meer 7 'h Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte
Zoo'n spoortrein wekt altijd eigen
aardige gedachten bij mij op. Hij
gelijkt op eene groote slagader van
de wereld, waardoor het levenssap
der aarde, de beschaving heen en
wederstroomthij is het type van den
onophoudelijken vooruitgang onzer
dagen; hij gelijkt op de zevenmijlen
laarzen van het sprookje en voert ons,
kleine Duimpjes, met bijna onver
klaarbare snelheid van Noord en Zuid,
van Oost naar West; hij is een model
van reuzensterkte, die zich door een
verstandig kind laat leiden hij is een
type der rechtvaardigheid onzer dagen,
en behandelt alle menschen volgens
de wijze waarop zij in staat zijn hem
te betalen hij is de standvastigheid
zelve, hij is de geregeldheid en de
orde in persoon,en maaktgeen kromme
sprongen, tenzij de menschen door
hunne slordigheid hem, tot hun eigen
nadeel, daartoe dwingenhij is ook
een despoot, die onbarmhartig alles
vernielt wat hem in de weg komt;
hij is kleingeestig en schreeuwt niet
als één maar als honderd magere
varkens om eene kleinigheid; hij is
de zwarte slaaf der nijverheid, die
hem steeds onbarmhartig voortzweept
hij isDeze en dergelijke ge
dachten wekte de spoortrein op bij
den ouden lieer Smits.
Ik las het bovenstaande juist in de
dagen der stakingen. De tegenstelling
was nog al groot. Altijd had ik met
veel genoegen de brieven van den
oolijken ouden heer gelezen, maar nu
vond ik hem al te sarcastisch. Enfin,
hij had nog geen ondervinding van
een spoorwegstaking, anders had hij
den spoortiein niet zoo opgehemeld.
Wij hebben nu even gevoeld wat het
zeggen wil, als de groote wereld
slagader stilstaat; wij hebben in den
spoortrein gezien het type van stilstand
en onrechtvaardigheid, van ongeregeld
heid en wanorde; hij heeft zich doen
kennen als een despoot, onbarmhartig,
onbewegelijk en stom blijvend tegen
over de wenschen en klachten van
duizendenj maar voor anderen was
hij de zwarte slaaf, die onophoudelijk
voortgezweept opeens komt tot hot
bewustzijn van zijn kracht en pal blijft
staan, zich schrap zettend tegen zijn
drijver.
Toch werd ik spoedig met den
ouden heer verzoendevenals wij door
ziekte eerst recht de gezondheid waar-
deeren, zoo hebben wij beter begrepen
de groote beteekenis van het spoor
wegverkeer door de staking. Wij waren
op dat stuk tamelijk verwend en
meenden gerechtigd te zijn, tot mop
peren als een trein wat over zijn tijd
vertrok of onderweg vertraging onder
vond. En over het personeel, wie had
ooit billijke reden tot klagen? Altijd
even oplettend en voorkomend! Er
zijn daaronder weinig lieden die aan
eene slechte spijsvertering lijden waar
om aan grompotten reizen al een goed
remedi kan worden aanbevolen.
Dat personeel, altijd zoo wellevend,
liep kans de sympathie van een groot
deel der clientèle te verliezen, want
te velen werden op eens in hunne
hoogste, voor de meesten wil dat
zeggen in hunne financieele, belangen
geschaad. Doch dat zal wel bij loopen.
Zooals gewoonlijk is er onder de
eerste indrukken van beide zijden
overdreven.
De politiek maakte zich van de
staking meester. De sociaaldemocraten
riepen victorie en hielden zich tot vele
groote daden in staat en droomden dat
de verovering van het staatsgebouw
nabij was. Anderen meenden van de
staking te kunnen maken een storm
ram tegen liet ministerie, dat zij al
zagen wankelen. Anderen sloeg de
schrik om 't hart en zij drongen aan
op voorbeeldige bestraffing van de
leiders, een wet tegen stakingen, enz.
Nu do boosheid over het onder
vonden ongerief wat is bekoeld en
men kalm over het gebeurde gaat
nadenken worden verstandiger woor
den gehoord en men gaal zeggen
nde sociale toestanden zijn tegen
woordig van dien aard, dat men spoor
wegstakingen niet zoo maar opeens
veioordeelen mag." Men wil eerlijk
zoeken naar de oorzaken der staking
en dan vreedzaam middelen beramen
om haar in de toekomst onmogelijk
en onnoodig te maken. Zoo zal het
nog blijken, dat deze staking iets
goeds uitgewerkt heeft, zij het dan
ook eenigszins anders dan de leiders
zich hebben voorgesteld. Zie maar,
het komt al. Overal bijeenkomsten
met het doel meer samenwerking te
brengen tusschen de werkgevers en
de werklieden, het besef te verleven
digen dat elkander te helpen de
roeping is.
•Geen revolutie, maar ook geen
reactie; een kalm en gestadig voort-
werken aan sociale verbeteringen, dat
is de weg.
Er zijn inderdaad rechtmatige
grieven, het moet worden erkend,
grieven omtrent loon, Werktijd en
rust. En men mag niet doof zijn voor
rechtmatige klachten wanneer ze
op bescheiden wijze ter kennis worden
gebracht waar dat behoort. Hieiaan
heeft wel iets ontbroken, trouwens
gezondigd is er aan beide kanten. Het
gezond verstand echter gaat zijn recht
hernemen, er kornt gaandeweg orde
in de zaak, en men gaat inzien dat
het beweren van de eene partij tot
de andere: »ik heb U niet noodig,"
Onverstandig is.
De strijd tegen den alcohol in
Frankrijk.
De Parijsche correspondent van 't
N. v. ii. D. schrijft o. a.
't Is nu hier gekomen tot een open
baren strijd tusschen de vrienden en
de vijanden vaa den alcohol.
Op het oogenblik wordt die strijd
overal gevoerd: op de straat, in de
couranten en tijdschriften, in volks
vergaderingen, door de betrokken
syndicaten, in de academie van ge
neeskunde, in den gemeenteraad, en
zelfs heeft deze week in de Kamer,
bij de beraadslagingen over de wet
op de middelen, de alcohol-quaestie,
in den vorm van het privilegie der
zg. bouilleurs de cru (waarop ik
straks terugkom), een rol van zoo
groot belang gespeeld dat de stemming
er over lot heden is moeten worden
veidaagd.
Op de straat is 't niet alleen het
overal duidelijk zichtbare officieeleaan
plakbiljet, waarop de vermaning te
lezen is, door den prefect der Seine
en den directeur der Assistacne
publique tot de bevolking van Parijs
gericht, vermeldende al de gevaren
voor lichaam en geest, waaraan het
misbruik van alcoholische dranken
blootstelt; liet zijn tal van andere
affiches, verscheiden van kleur als'van
inhoud, maar allen hetzelfde dool be-
oogerid; den alcchol af te schilderen
als de vijand van den menscli, van
het gezin, van de gemeenschap.
Bevat de officieele waarschuwing,
onder het opschrift «Alcoholisme en
zijn gevaren," enkele zeer ernstige
waarschuwingen, steunende op genees
kundige adviezen en statische cijfers,
tegen bet. gebruik van likeuren en
spiritualiën, die tot eetlust-opwekkers
heeten te dienen eetlust-bedervers
noem ik ze gaarne, n'en déplaise mijn
«bitterende" landgenooten de
propagandeerende philanlhropen en
humanisten gebruiken meer pittoresko,
meer de aandacht trekkende vormen
om hunne goede bedoelingen door het
volk te doen lezen. Dooreen afwisseling
van woorden met groote en met kleine
letters, door uitdrukkingen die om de
een of andere reden een meer dan
gewone beteekenis hebben verkregen,
prikkelden zij de nieuwsgierigheid. Zoo
lees ik op een rood papier, afwisselend
met groote dikke en dan weer kleine
leters, den volgenden tekst:
«Men heeft verloren
zijn moeite en zijn tijd wanneer men,
na een geheele week gewerkt te
hebben, op
Zaterdagavond
zijn loon verteert, dat een goed huis
vader behoort
Thuis te bezorgen
Eene be-looning wordt beloofd
aan den matigen werkman, bestaande
uit welvaart, gezondheid, huiselijk
geluk. De straf voor den drinker is
ellende, haat, krankzinnigheid, ge
vangenisstraf zelfmoord.
Men zegge het voort."
Elders wordt de aandacht gelrokken
door het in groote letters gedrukte
J'accuse, waaronder dan een reeks
van beschuldigingen ten laste van den
alcohol volgen.
Weer elders heet het: «Het vader
land is in gevaar!" Op een andere
plaats zag ik den zin: «Het biood is
duur" met groote letters vele malen
herhaald tusschen een in kleine letters
gedrukten tekst, waarin eene ver
gelijking tusschen brood en alcohol
gemaakt wordt, en onder meer
men moet het om de goede bedoeling
vergeven de vergissing als een koe
wordt verkondigd, dat één kilogram
brood voedzamer is dan duizend liters
alcohol. Een affiche, dat «Au feu!"
tot opschrift heeft en begint met:
«Het huis staat in brand," geelt een
statistiek, die op het eerste gezicht
bijzonder zorgwekkend schijnt Daarop
zien wij Frankrijk ver boven de andere
natiën uitsteken in de vergelijking van
het alcoholgebruik, met veertien liter
per jaar en per persoon, terwijl b.v
België en Duitschland tusschen 10 en
11, en Nederland tusschen 6 en 7
staan aangeduid; echter moet er bij
die vergelijking in het oog gehouden
worden, dat daarin het wijngebruik
(zij het dan ook hei leid tot zuiveren
alcohol van 100 giaden) is begrepen.
In Duitschland is een officieel rap
port betreffende de bestrijding der
tuberculose veischeneu:
Volgens liet rappoit waren in 1899
in Duitschland '226.000 longlijders
gehepl buiten staat tot werken, en
van 1892 tot 1900 stierven er 1,006,722
aan tuberculose, dat is ongeveer
118.525 per jaar.
In Frankrijk, Rusland en Oostqnrijk-
Hongarije is de toestand nog erger;
maar in Nederland, Engeland, Zwit
serland,-België en Denemarken is die
beter dan in Duitschland.
Middelen ter bestrijding van tuber
culose zijn, gelijk bekend is: lichaams
oefeningen, zindelijkheid in de huizen,
streng hygiënisch toezicht op de werk
plaatsen, beperking van kinderarbeid
en vooral afzondering van de long
lijders en hunne behandeling in sana
toriums.
In October 1902 bestonden in
Duitschland 57 openbare sanatoriums
en 16 groote bijzondere inlichtingen
van dien aai d, waar jaarlijks ongeveer
30,000 zieken worden verpleegd Voorts
zijn er 10 andere sanatoriums bijna
voltooid en 23 in aanbouw.
Omtient de daar verkregen uit
komsten deelt het rapport mede, dat
van de 100 patiënten 87 zooal niet
geheel hersteld dan toch aanmerkelijk
beter uit de sanatoiiums komen; 8
hetzelfde zijn gebleven, 3 verergerd
zijn en 2 overleden in de «Erholing-
s lellen".
«Geen werk," besluit het rapport,
«is menschlievender en meer in'tal-
gemeen belang dan het inrichten van
longlijdersgestichten".
De dagbladcorrespondenten in Zuid-
Afrika zeggen dat bij Chamberlain's
ontvangst te Kaapstad hetzelfde ge
beurt als in de andere deelen der Kaap
kolonie: de Afnkaanders te Kaapstad
blijven meerendeels weg. De Bonds
mannen Htfmeyr, Sauer en Merriman
waren niet tegenwoordig bij de open
bare begroeting van den minister.
Ons land maakt in 't geheel geen
melding van Chamberlain, en do Soulh
Afrikan News steekt den draak met
zijn triumftocht.
De correspondent van de Times te
Kaapstad seint dat de houding der
Afnkaanders tengenover Chamberlain
ontegenzeglijk voortvloeit uit achter
docht, wegens de medeplichtigheid van
den minister aan de Jameson-zaak.
Uit goede bron wordt vernomen,
dat er bij de Regeertng ernstig aan
gedacht wordt de afdeelingen Onder
wijs en Arbeid van het departement van
Binnenlandsche Zaken tot één afzon
derlijk departement onder ministei
Kuyper, te vereenigen. Aanleiding tot
dit voornemen zou zijn het nu reeds
bestaande nauwe verband tusschen
beide afdeelingen, welke bij de tot
standkoming van de in bewerking
zijnde regeling van het technisch onder
wijs nog meer tot samenwerking ge
roepen zouden zijn.
Dc Ongevallenwet in werking.
Men schrijft aan de Ned
De Ongevallenwet is nu ruim 14
dagen in werking. Dat deze wet ver
bazend veel werk met zich brengt,
hebben deze 14 dagen duidelijk doen
zien
Er zijn fabrieken bekend waar men
met deze administratie een afzonderlijk
ambtenaar beeft belast, een admini
stratie die, geldt ze een fabriek van
eenige honderden werklieden, heusch
niet gering te schatten is.
Doch dit niet alleen. Ook commis
sarissen van politie zagen wij in deze
14 dagen overvoerd met adminivtratief
en ander werk, getuigenverhoor enz.
enz. Wij zagen gelukkig leeds enkele
agenten in functie, en 't is te hopen
dat dezen onze zuchtende commis
sarissen wat ontlasten.
Ook de particuliere verzekerings
maatschappijen, die het risico over
namen, kunnen over het weik, dat
deze wet met zich brengt, meepraten.
Een dezer maatschappijen had onge
veer 1500 aanvragen, een veizeke-
ringsbedrag van f22 000,000 bedra
gende. Daar dit werk in duplo moet,
kan men nagaan dat ook de P. M.
handen vol werk hebben.
Van het werk der agenten valt nog
niet veel te zeggen. In de centra van
het fabriekswezen zal natuurlijk heel
wat voor hen te doen zijn, en dat meer
agenten zullen moeten aangesteld is
riu reeds te voorzien Dit zou èn voor
de R. V. èn voor het Rijk, met het
oog op de hooge traktementen dier
agenten, niet gewensebt zijn.
Dc plannen der Rcgeering.
Gisteien was de Tel. iu de gelegen
heid een hooggeplaatst officier te
spreken die, gevraagd naar zijne mee
ning over het militair vertoon, ver
zekerde dat men in officierskringen
algemeen van opinie is dat de regeering
eventueel van den toestand zal gebruik
maken om een mobilisatie-oefening te
houden. In groote landen wordt zulks
meermalen gedaan, bij ons echter
niet, omdat een gevolg van dergelijke
oefeningen steeds schade meebrengt
voor handel en nijverheid.
Wanneer nu echter door een of
anderen maatregel van regeenngswege
het spoorwegpersoneel zou gaan sta
ken, vervalt dit bezwaar, en zou dit
een prachtige gelegenheid zijn om
eens te zien hoe de mobilisatie bij
ons werkt. Zooals men weet worden
bij een dergelijke oefening de sporen
terstond voor het militair vervoer
gerequireerd en de treinen ook door
militairen gereden. Om deze reden
zouden dan ook verschillende forten
zijn bezet.
Vanwege den «Bond van Orde"
bij de II. IJ. S. M. is bet volgend
rondschrijven verspreid onder liet
spoorwegpersoneel
«De Bond van Orde van personeel,