BIJVOEGSEL
Nieuwe imersfuortsciie Curat
Plaatselijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
ZATERDAG 12 MAART 1904.
^BINNENLAND."
li UITEN LAND.
COGNAC FINS BOIS
HOg.bramen.
belioorende bij de
van
Zooals in or.s vui ig nummer weid
medegedeeld, wordt Woensdagavond
in »de Arend" een openbare verga
dering gehouden, waarin den aaiden
het doel der Rein Leven-beweging zat
worden uiteengezet.
Al ontvangt deze beweging van de
meest verschillende zijden zeer veel
waardeering, toch en dit is een
natuurlijk gevolg van haar jeugdigen
leeftijd is zij bij lange na niet zoo
algemeen bekend, als met recht mocht
worden verwacht.
Herhaaldelijk kwam de vraag tot
ons. wat die beweging toch eigenlijk
in zich houdt De heer A. Kiopveld,
medisch candidaat te Amsteidam en
onze stadgenoot, de heer Fehx Ortt,
komen het in de aangekondigde ver
gadering vertellen en hei is te hopen
dat vele jonge mannen en vrouwen,
talrijke ouders, onderwijzeis en allen,
die verder eene vpvoedeude taak heb
ben te verrichten, komen luisteren
De Rein Leven-beweging ageert
tegen do heiliooze invloeden van de
prostitutie, bet nieuw-malthusianisme,
slaafsheid aan eigen zinnelijke lusten,
onzedelijke lectuur, afbeeldingen, enz.
Zij doet dit niet alleen door voor
lichting omtrent het afschuwelijke en
noodlottige daarvan voor samenleving
en individu, doch ook door met alle
kracht en klem aan te dringen op
waarheid in de opvoeding, om reine
kennis te stellen in plaats van on-
noozele onwetendheid, doch vooial
door op te wekken tot het waarlijk
schoone, tot het verhevene en groot-
sche reine leven, dat in zijn mooiheid
en waardigheid de rijkste belooningen,
het oprechte geluk geeft.
De Rein Leven-beweging draagt
niet het karakter eener vereeniging,
zooals men die kent met statuten en
reglementen. Medestanders zijn zij,
die oprecht streven naar een leven,
dat niet beheerscht of beïnvloed wordt
door seksueele neigingen.
Wie van deze beweging iets wil
weten veizuime niet die vergadering
bij te wonen.
Met bijzondere gestrengheid
wordt dit jaar door de politie gelet
op honden die niet >an een penning
zijn voorzien. En dal dit niet over
bodig is moge blijken uil hel feit,
dat heel wat van die glad-, of lang
hal ige viervoeters reeds ui het politie
bureau hebben gelogeerd. Wij vinden
het daarom niet ondienstig, houders
van honden, die niet gaarne in moei
lijkheden komen en ondanks de lief
derijke verpleging toch zulk logies
voor hun diertjes minder gewenscht
achten, op de verplichting te wijzen
dat de honden van een penning moe
ten zijn voorzien, er den raad bijvoe
gend voor behoorlijke bevestiging aan
den halsband zorg te dragen.
In »de Zaaier" gaat Zondag bij
de Waalsche gemeente voor Ds. O.
Genouy, Waalsch predikant te Utrecht.
De vereeniging »Joan van Olden-
barneveldt heeft op hare statuten de
Koninklijke bewilliging verkiegen.
De »Vei eeniging tot bevordeimg
van het vreemdelingenverkeer" houdt
a.s. Woensdagavond haarjaai lijksche
algemeene vergadering in het hótel
«De Vergulde Zwaan."
Eindelijk zal dan ook in Amers
foort eens iets, wat feestvieren mag
heeien, plaats hebben op den Konin-
ginne-dag. Tenminste in de vergade
ring van Vreemdelingenverkeer, hier
boven aangekondigd, zal een loorstel
worden gedaan lot feestelijke viering
van dien dag.
Door de afdeeling «Utrecht"
der Maatschappij tot Bevordering der
Toonkunst, zal op Dinsdag 15 Maait
a.s. in de Burn kerk Bach's Mattheus
passion worden uitgevoerd.
Leden der Maatschappij hebben
voor hun persoon vrijen toegang.
Mej. A. C G. Munnik slaagde
te Utrecht voor de acte nuttige hand
werken.
„Jubal."
D.lubal gaal met reuzenschreden
vooruit." Dat was het oordeel dat
g sterenavond algemeen werd geuit.
Nummer voor nummer gaf blijk vun
ernstige studie en ze mogen allen
geslaagd heeten.
Bij de «King Cotton" marsch kon
den we de steikle van het orchest
duchtig gevoelen.
Werkelijk verdienstelijk werden de
«Sirer.en-zauber "en Abschieds-Stand-
schen" uitgevoerd, bijzonder mooi
klonk de «Oxfoid Symphonie
Veel succes hadden de executanten
ook inet «Vezzodi Melodie" en de «Piz
zicato," wals van Strauss.
liet geheele programma getuigde
dat de heer Bikkers wat met zijn
oichest durft te ondernemen en dal hij
in den ijver en de toewijding dei-
leden vei trouwen heeft.
Ook de pianiste en de violist, die
welwillend hunne medewerking ver
leenden, hebben ons verrast.
Mej. Josephine Stoelzer deed zich
kennen als een pianiste waarvan
groote verwachtingen mogen gekoes
terd worden; vooral de «Berceuse"
werd met veel gevoel door haar ge
speeld.
Het vioolspel van den heer Vierdag
verdient niet minder lof. Fijn gevoeld
werd «Wiegenlied" uitgevoerd, van
groote technische vaardigheid ge
tuigde de «Mazurka Caractéristique."
Wat ons bijzonder vei heugde was
dat het Amersloortsche symphonie-
oikest met Amersfoortsche solisten
kon optreden.
De zaal was gevuld met een tab ijk
publiek, dat zich heel dankbaar toonde.
Willen we hopen dat dit conceit
weer heeft bijgedragen om de be
langstelling voor deze bloeiende ver
eeniging te doen toenemen.
Aan het politiebureau is terug
te bekomen een fox-terrier.
Gevonden voorwerpen.
Twee opschrijfboekjes, een lederen
sabelkwast.
Garnizoensnieuws.
De Ie luitenant K F. Dil, van
het 5e regiment infanteiie, is bij
kon besluit benoemd tol kapitein bij
het korps.
Aan den meester geweermaker
Brouwer, van het 5e reg. inf., is
een voortdurend pensioen toegekend
van f432 'sjaars.
Minister Kuyper over prof.
Oppenlieini.
liet «Vaderland" bevatte het vol
gende schrijven van prof. Tichelaar
te Leiden.
«Wil mij vergunnen door de plaat
sing van deze weinige regelen een
kort maar krachtig protest aan te.
teekenen tegen de wijzo, waarop de
minister van binnenlandsche zaken
in de Kamerzitting van Donderdag
j.l. gemeend heeft zich te mogen uit
laten over mijn ambtgenoot, den hoog
leeraar mr. J. Oppenlieini. liet oordeel
over den vorm, door den minister
gekozen, laat ik over aan hel oordeel
van allen, die Z.E. hebben hooien
spreken, of van zijn woorden hebben
kennis genomen door de lezing dei
Handelingen. Wat echter betreft den
inhoud van bet door hem gesprokene
verklaar ik zoo nadrukkelijk mogelijk
dat deze volkomen in strijd is met
het algemeen gevoelen van anibtge-
nooten en leerlingen van prof. Oppen
lieini. Minder gelukkige uitdi ukkingeii.
door mr. van der Vlugt gebezigd in
de Kameizilting van 26 Februari j I.,
mogen tot vei klaring kunnen dienen
van hetgeen door den minister is
gezegd, verontschuldigd worden zijn
woorden daardoor niet."
In de »N R. Ct." was ook leeds
prof. Fockema Andreae tegen de
uitlating van minister Kuyper opge
komen. Hij zeide om:
«Oppenlieini heeft, zooals elk welen
schappelijk man, een afkeer van het
opzeggen van een van buiten geleerde
les het opdreunen van een dictaat.
Hij verlangt van den student dat hij
denke, begrijpe, dat hij nooit half
begrepen woorden napiate. Dal ver
langen is rechtmatig. Eu als hij,
zcoals collega van der Vlugt het
heeft genoemd, «een geleerden pape
gaai te lijf gaat," dan is dat alleen
om zich te overtuigen, of deze het
opgezegde ook goed gevat heeft, of
de begrippen hein helder zijn, dan
geschiedt het nooit om den candidaat
in het nauw te brengen, maar altijd
om hem gelegenheid te geven dege
lijk kennis te toonen. dan is de vorm
der ondervraging nooit zoo, dat hij
de kans van slaging van den Candida it
ook maar in het geringste kan vei-
minderen
Zoo is de waai heul. on zoo is hei
ongetwijfeld ook bedoeld door mr.
van der Vlugt, foen hij de woorden
bezigde, die tot het misverstand
aanleiding hebben gegeven.
Oppenheim woont in een glazen
huis; tallooze personen, die voor hem
academische of andere examens af
legden, en die hem hoorden exami-
neeien, /uilen ongetw ijfeld dezer dagen
het hunne doen om hem als exami
nator in het juiste licht te stellen.
In zoover is dit schrijven misschien
overbodig. Maar ik kan niet zwijgen,
nu op een ambtgenoot, dien ik hoog
schat, een zoo onverdiende blaam is
geworpen. Men weet het, waar zij
het ten onrechte een smetje is
aangewreven, moeten allen, die kun
nen, het helpen uitwisschen, anders
»il en resto toujours quelque chose."
Dr. Kuyper schrijft nu in «Het
Vad
«Vergun mij zonder verwijl gen
contraprotest tegen het schrijven van
prof. mr. P. A. Tichelaar, opgenomen
in uw avondblad van gisteren.
Met leedwezen nam ik van dit
schrijven kennis, omdat het de eere
der Leidsche Universiteit, die ik nog
steeds als mijn Alma mater hel heb.
op zijn zachtst genomen, niet verhoogt.
Ik sti l mij dan ook voor van repliek
te dienen.
Daarvoor ontbreekt mij echter op
dit oogehblik de lijd Zoo iets moei
men op zijn gemak doen.
Wil mij daarom verplichten door
iiu reeds dit contra-protest op te
nemen en mij straks het profijt te
schenken van uw gastvrijheid.
Hoogachtend heb ik de eer te zijn,
Uw dw dr.
KUYPFR.
Den Haag, 8 Maart l'J04.
Een Pyrrhus-overwinning.
De Huagsche briefschrijver van de
«Arnh. Ct." zegt omtient het debat
over het Hooger Ouderwijs-ontwerp
a.s. dit:
«Toch is ook hetgeen in
ons landje voorvalt, gewichtig genoeg
om ons bezig te houden. Groote lands
belangen staan bij ons op 'tspel, maar
het is de schuld der Tweede Kamer
zelve, als onze belangstelling verflauwt,
waar de geachte leden elkander en
ons met hen, zoo eindeloos aan de
praat houden. Welke parlementaire
of niet-parlementaire maag is bij
machte zóó veel politiek voedsel te
verorbeien en te verteren? Zelf bij
redenaars, die puntig en bijtend weten
te zijn, zooals b.v. de heer Borgesius,
loopt de Kamer voor meer dan de
helft leeg, men kan 't niet meer bol
werken.
Dat deze Spr. overigens het H 0.-
oritwerp nog op gevoelige wijze raakte,
zij hier gaarne erkend. Scherp was
zijn betoog, dat de eischen van be
kwaamheid en onpartijdigheid, die men
voorzeker aan examencommissies stel
len moet, geen bevrediging zouden
vinden bij de te verwachten samen
stelling dier commissies uit de Vrije
Universiteit. Eigenlijk zal wel niemand
hiervan meer oveituigd zijn dan de
Minister Kuyper zelf die zijn «Laiul
und Leute" zoo wel kent. Toch zal
hij vermoedelijk heden bij zijngioote
repliek wel niet minder scherp dan
de aanvaller hier tegen opkomen. Mei
zijn zeldzame woordkunst zal dr. Kuy
per de rake aanvallen van zijn talrijk.-
bestrijders wel met talent trachten
af te slaan, maar onmogelijk kan hij
ongedeerd uit dezen strijd voor den
dag komen. Het adres der orthodoxe
piedikanten uit Amsterdam eileiders
moet hem ook wel een biltere pil
wezen. Al bezorgt hem het brutale
stemmental hem de overwinning, het
genot zal wel ver van overmengd zijn.
Bovendien heeft 'ter wel iets van,
of het een Pyrrhus-overwinning kan
worden. In de rijen der Roomsche
bondgenooten is men lang niet alge
meen tevreden. Al komt het met tot
verzet, ter wille der coalitie er schijnt
in veler gemoed wrevel te heerschen,
die zich misschien spoedig en op voor
den premier zeer ongewenschte wijze
kan openbaren Als zij 's Ministers
H. O wet redden, dan zijn zij nog
niet tot een gelijksoortig offer ten
gunste van de Drankwet bereid.
Wel heeft de premier eenige al te
scherpe kantjes van laatstgenoemd
ontwerp afgevijld, maar daarmede is
hel verzet nog niet gebroken. De
weerzin in de Roomsche provinciën
van het Zuiden is nog bijzonder groot
en daar niet alleen. Een wet, die tol
allerlei clandestien geknoei uitlokten
duizenden, die e: anders buiten zouden
hlijieu. met den strafrechter in aan
raking brengt is, ineen ik. een ellen-
'lee wei. waarvan de verwerping een
heugelijk feit zou zijn Bovendien
- moeten de bespicdtngscommtssies.
welke de Regeering in 't aanzien roept,
als een schandelijk verklikkingsbedrijf
woiden gebrandmerkt. Zal de Minister
dit onzalige denkbeeld blijven hand
haven, dan kan hij hierop schipbreuk
lijden, als 't ten minste waar is, dat
hij op deze wet de kabinetskwestie
stellen wil.
Mocht hij echter, door eenigon van
links gesteund want zijn felste
tegenstander bij liet H. Omr. Bor
gesius, zal met enkele getrouwen dan
aan 's Ministers zijde staan ook
dit voorstel in veilige haven brengen,
dan zullen «die schonen 'Page von
Aranjuez" toch voorbij zijn, want dan
zal de kalk loslaten, die de steenen
van liet meerderheidsgebouw bijeen
houdt en dan zal 't verder zeer waar
schijnlijk een treurig gesukkel worden
tol aan de stembus van 1905.
De «hobbezak" van prof. Treubl
Een vriendelijke lezeres, zegt de »N
Gr. Ct.'vestigt onze aandacht op
een boekje van het bekende groote
modemagazijn te Parijs: Grande Ma-
gazin de Printemps.
Boven het derde nummer van de
«buitengewone koopjes" vinden wij
inderdaad het bewijs, dat ook het
buitenland rekening houdt met wat
onze bekende Amsterdamsche gynae-
koloog publiceert. Want als naam
voor een beige ruitje «tissu pure laine"
heel snoezig, moeten wij zeggen
vinden wij aangegeven: «Le Hop-
sack."
Treub's «Hobbezak" door de konin
gin der mode aanvaard en van haar
zegel vooizien
In antwoord op eene heftigecriliek
van het bestuur der spoorwegen,
door Sir George Farrar in den Inter-
Kolonialen Raad te Johannesburg
uitgesproken, heeft Lord Milner het
wenschelijke betoogd van zelfbestuur
voor Transvaal. Daardoor zou, naar
zijne meening, een einde komen, aan
de treurige toestanden, waarvan Sir
George Farrar sprak.
Die verklaring van den «Hoogen
Commissaris" werd met groote vol
doening begroet.
Velen gelooven echter, dat de man
die het meest heeft bijgedragen om
Transvaal van zijne onafhankelijk
heid te berooven, uit berekening tot
dit nieuwe standpunt is gekomen
en dat hij hoopt, door de macht
van het geld de stemmen der volks-
vertegenwooidigers te winnen voor
zijne vrienden, dn mijneigenaren.
Maar het zal zeker spoedig blijken,
dal hij zich ook in dat opzicht weder
in de Boeren vergist.
Telegrammen uit Kaapstad melden,
dat de Bond een hevigen veldtocht
tegen Jameson op touw zet.
De South African News zegt, dat
de patriotten moeten kiezen tusschen
Engeland en Jameson. Zuid-Afrika
gaat zijn ondergang tegemoet en het
loopt uit op den burgeroorlog.
De Assoc Press verneemt uit Tokio
van 6 Maart, dat de Japansche autori
teiten nu vast van plan zijn Port
Arthur krachtiger aan te pakken,
een nieuwe aanval zou nog deze week
plaats hebben. De Mikado zelf zou
zijn verlangen hebben te kennen ge
geven dat men deze plaats, het koste
wat het wil, zou nemendergelijke
uitlatingen zijn den Japanschen heer-
scher reeds meer in den mond ge
legd
Men verneemt uit Petei>buig, dat
de Russen van de kalmte der laatste
weken hebben gebruik gemaakt, een
belangrijk weik te voltooien op diie
mijl buiten de haven van Port Art
hur hebben hun ingenieurs een reeks
mijnen gelegd, om naderende vij
andelijke schepen in de lucht te
kunnen laten vliegen. De mijnen zijn
met electrische geleidingen verbon
den met de oorlogsschepen in de
haven.
Te Arena, in Calabrië, waren
verscheidene dorpelingen bezig met
bakken van hun brood in den ge
meentelijken oven, toen opeens een
lawine losraakte op den top van een
naburigen berg en naar beneden
rolde, waarbij de boomen en schuren
op de berghelling omver geworpen
en bedolven werden
Eenige inenschen snelden den oven
uit en trachtten te vluchten; maar
zij hadden geen tijd daartoe De
sneeuwmassa bedolt hen en verspelde
den uitgang van het gebouw.
Het ongeluk verwekte groote ont
steltenis. De alarmklok weid geluid
en van alle kanten kwamen bewoneis
van het dorp en den omtrek toesnellen
om te helpen.
Het bleek, dat zeven vrouwen on
der de sneeuw waren bedolven. De
dorpelingen met spaden en houweelen
aan het werk en na verloop van een
paar uren hadden zij de bedolvenen
uitgegraven.
Men kon echter slechts drie der
vrouwen weder tol bewustzijn bren
gen. De overigen waien|dood.
i m
Geboorten en sterfte in 191)3.
Van wege hel Centraal Bureau voor
de statistiek is thans een tabel bekend
gemaakt omtrent de statistiek der ge
boorten en der sterfte in ons land
gedurende het jaar 1903.
Het aantal levend geborenen bedroeg
170.100, waarvan 168,941 belioorende
tot de werkelijke bevolking, d. i. 31,59
op de 1000 inwoners tegen 31 8 in
1902, 32 3 in 1901 en 315 in 1900.
De laagste cijfers hadden in de grootste
gemeenten Zaandam 25.74 en Leeu
warden 25 91 Amsterdam had 28.14,
's-Giavenhage 29,45, maar Rotterdam
34 i9 levenu geborenen op 1000 in
woners. Het hoogste cijfer hadden
's-Bosch 38.58 en Tilburg 38.88.
Van de provinciën hadden de laagste
cijfers Friesland 28.27 en Noord-Hol
land 28.98, de hoogste Drente 34.77
en Noord-Brabant 34.67.
Het getal sterfgevallen bedroeg
van de werkelijke bevolking 83,922
of 15.69 op 1000 inwoners. Het wis
selde af in de grootste steden van
10.81 te Zaandam en 11.49 lot Den
Helder, tot 1917 te Tilburg en 20.50
in 's-Bosch. In de beide gemeenten
met de meeste geboorten dus ook de
grootste sterftezij hebben dan ook
20 pCt. ongeveer sterfte van kinderen
onder het jaar, berekend over het
getal geborenen
Van de vijf grootste gemeenten had
Amsterdam het laagste sterftecijfer
1396, tegen 14.12 in Den Haag,1432
te Groningen, 1494 te Utrecht en
15.42 te Rotterdam.
Van de provinciën hadden Noord-
Holland met 14, Friesland met 14.03
en Groningen met 14.22 de laagste
sterftecijfers. De hoogste kwamen
voor in Noord-Brabant 18 83, Limburg
17.98 en Overijsel 16.47.
Het overschot van geboorten op
steifte was ruim 85,000 tegen 82,450
in 1902, 78,400 in 1901 en 70,570
in 1900.
Agenda.
Zaterdag 12 Maart.
oOnder Ons" uitvoering t>Keizerskroon" 8 uur.
Zondag 13 Maart.
Schildersgezellen. Openb. vergadering nDe
Toekomst" 11 uur.
's Avonds 8 uur Volksconcert door het Sym-
phonie-orchest »Jubal" in öAmicitia".
Amersfoortsch Kruisverbond. Maandvergade
ring gewoon lokaal kwart over acht.
Woensdag 16 Maart.
Rein-Leven-Beweging. Openb. vergadering
»De Arend" 8 uur.
's Avonds 8 uur. Vergadering Vereen, t. Be
vordering v. h. Vreemdelingenverkeer.
burgerlijke" standen
Amersfoort.
van 3 tot en met 9 Maart.
GeborenJannetje, d, van D. van Dorssen
en E. van Straten. Grietje Elisabeth, d. van
F. Setteur en J. H. Olijslag. Jacobus Johannes,
z. van H. S. Apeldoorn en D. M. Maal Jo
hannes Petrus Marinus, z. van P. Stijnman en
M. E. Knoops. Eduard, z. van K. de Goede
en A. Hemii.k. Elberdina, d. van H. Renes
en N. van der Wiel, Cornelia, d. van H. J.
van Barneveld en G. van der Heijden. Adri-
anus, z. van H. Pot en G. Tesson. Francis-
cus Hendrik Joseph, z. van W. H. van Ame-
rongen en G. van der Weij. Albertus Ever-
ardus Martinus, z. van E. Meerveld en C.
Bouwman. Maria, d. van J. Janssen en W.
van Nimwegen. Johanna Everdina, cL yan
J. Brouwer en E. J. Oerlemans.
Ondertrouwd: P. Frederiks en J. van Diermen.
Gehuwd: J. van de Wakker en G. Pegtol.
Overleden: Hendrikus Speekhoven, 83 j.,
wedr. van A. Voituron. Adriana van den
Bedem, 13 j., Hendrik Ockhuizen, 63 j.,
echtg. van C. M. Ras. Aaltje Bakkenes, 65
j., echtg. van J. J. Hellendoorn. Hendrikus Vos,
86 j., wedr. van H. Beudeker. Catharina
Maria de Bie, 42 j., echtg. van G. de Beijter.
Evert van den Hoek, 44 jechtg. van C.
Hermans. Antonius Hendrik de Kreek, 67
j., Hendrika Ververs, 75 j., wed. van G.
Esveldt.
Hoogland.
Geboren: 10 Maart. Jannetje d. van Karei
Overnest en Teunisje van Laar.
Overleden10 Maart Berendina van Schaik, 7 j|
Woudenberg,
van 4 tot 11 Maart 1904.
Geboren: Willem z. van W. van de Kloter-
steeg en J. Sas Maria d. van W. Tolboom
en N. Voskuilen Hendrik z. van H. Adams
en A. Rouwendaal. 5 -É2
Overleden: I. Iszart, oud 74 jaren onge
huwd.
sociesc Anonymi
1.40 dc Liter
Müi verzegelde bémando fleaek
■Itan 5 Liter. vot&Tzie* vam hal
W attest van Dr &"F. va* HAMEL
CT HOOS, DracfpéJeh K f 1.30.
UiMtdtcnd terkrij gbaai bij
AMERSFOORT,
