NI1UW1 Nieuws- en Advertentieblad voor de Provincie Utrecht. BUITENLAND. f\io J1 Woensdag 5 Februari 1908. Z« ven-en-dertig de jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAfi EN ZATERDAG. Van den Sak op den Tak. Plaatselijk Nieuws. Amersfoortsche Courant ABONNEMENTSPRIJS: Per 8 maanden met Zondagsblad f 0.75; Franco per post door het geheele Rijk 1. Afzonderlijke Nummers 8 Cent. Ingezonden stnkken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever O. J. SLOTHOUWER. Bureau: Langeatraat 77. Telephoonn». 69. ADVERTENTIËN: Van 16 regels f 0.50; iedere regel meer 7Cent. Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte We hebben in dezen winter nu al het derde wintertje achter den rug. 'I Kan verkeeren, zei Brederoo, en zoo maakte ook de dooi binnen enkele uren een einde aan bet schoone natuui tafereel, dat de berijmde wereld ons gaf te aanschouwen. Aaidsche grootheid is vergankelijk HetteJefoon- net had het hard te verantwoorden door overvloed van versiering werd menige paal van zijn boog standpunt naar beneden gesmakt. En ook vele telegraafdraden, die tot kabeltouwen waren aangegroeid, konden vaak de weelde niet dragen en gaven het op, zoodat de post zich over menig telegrammetje moest ontfermen. Het personeel van de telegraaf was natuur lijk iu zijn nopjes. En weet ge, wie ook in de laatste weken? De schooljeugd en-de onder wijzer van Urk, welke laatste zijn Kerstvacantie te Groningen was gaan doorbrengen. Gedurende eenige weken, van af 23 Dec was het eiland van alle verkeer met de buitenwereld ver stoken, en de onderwijzer moest blijven waar hij was. Zulk een ge dwongen vacantie zal zeker vooral den jeugdigen eilanders al mogen zij Van Alphen's: «Mijn Ieeren is spelen" van harte beamen niet onaangenaam zijn geweest. Maar nu is de pret uit: de post boot Baron Rengers lees ik daar juist heeft, na gedurende l'/i etmaal door een ijsveld te zijn gebroken, het eiland weten te bereiken, en werd door de toegestroomde eilanders harte lijk verwelkomd. Moge de lieve jeugd haar meester even hartelijk begroeten en niet verstoord zijn, als zijn komst haar vertelt Berg op nu je schaatsen en smeert ze met vet, Opdat er geen roestvlek de schenkels besmet, Want het dooit als de drommel en uit is de pret: Dus, kinders, uw lust weer op 't leeren gezet 1 Deze Urker geschiedenis doet me denken aan een andere, afgespeeld in 't jaar 1830 ,,'t Jaar '30 was de winter kond, En zeldzaam zagen jong en oud Hier zooveel ijs en sneeuw," zong zeker dichter, die de volgende geschiedenis voor de vergetelheid heeft bewaard. Een «kloek en wakker zevental" uit den omtrek van EDkhuizen onder nam in dit jaar een tocht op schaatsen naar Urk. Zij kwamen daar spoedig aan en werden door de gastvrije Urkers met open armen ontvangen: „Zij kregen brood en koek en bier En slecht Schiedammer nat," en: yMen bracht hen naar 't gebruik der plaats De jfoo/, het eerbewijs, tI?' met T'ngge schaats, JJ&ar Orelis met een Eestai maats Geland was over 't ijs." De terugtocht ging echter niet zoo voorspoedig. De nacht viel en men raakte den koers kwijt. Crelis, die de voorman was, risp eensklaps: „Niet vooruit! Wij zijn in lijfsgevaar Hij ziet zich in zijn vaart gestuit Door schotsen op elkaar gekruid Gestapeld op elkaar." Zij moesten overnachten op het ijs: „Zij scholen op het ijs bijeen, Om grooter wee te ontgaan, En warmen, door de kou bestreen, Met muts en wambuis, hoofd en leen. Doch rillen, waar zij staan." 't Was een lange, bange nacht bekampl door honger, dorst en koü, met wetende wat bun lot zou zijn Maar Goddank: „Zij streden 'tleed gelukkig door. Maar toch, de maar gaat rond, Dat Fop den halven oroek verloor, Die op de schotsen vast bevroor, Waar hij dien nacht op atond." De zon kwam op, de nevel trok weg, en: „Men was tot de aftocht spoedig klaar En kwam te Enkhuizen a&D, Daar werd hen elk met vreugd gewaar, Want vrouw kind èu vriendenschaar Dacht hen in 't ijs vergaan. Verwondering heeft hun lot gebaard, Groot wordt hun moed geacht, En lang nog blijft hun naam vermaard, En wordt met zorg de stoof bewaard, Door hen van Urk gebracht." De wakkere mannen zullen wel koü geleden hebben. Niet waar, gij voelt nog deernis met hen, als ge 't leest. Deernis had ook dezer dagen de heer N. T Doll te Amsterdam met een arme kleine, een jongetje van circa 10 jaar, dat hij opmerkte in het achterste gelid van een troepje schoolkinderen, onder geleide van een onderwijzer. Het knaapje, met ge scheurde kousen, had zijn bloote beenen gestoken in klompen en rilde van koü. De heer Doll verzocht den onderwijzer net ventje in een nabij- zijnden winkel van kousen te mogen voorzien, maar de onderwijzer wees hem ruw af en diende het knaapje nog een harden duw toe. Zóó ver telt de heer Doll in «De Telegraaf." Wat weinig hart spreekt hier uit! Gelukkig, dat bet kinderleed door anderen beter begrepen wordt. Jn New-York zag een dame een armoedig gekleed meisje voor een bakkerswinkel staan't kind was ver kleumd en hongerig. De dame nam haar tneè naar binnen en liet haar eens Hink eten. Toen kocht zij haar in een anderen winkel een muts en nog eenige andere kleedingstukken. Het kleine ding was buiten zich zelf van verrukking. Toen de dame af scheid nam, keek het dankbare kind haar weldoenster onderzoekend aan en vroeg met een bedeesd stemmetje «Bent u misschien de vrouw van onzen Lieven Heer?" Keuvelaar. Koning Carlos, f Onder de schoten van gehuurde moordenaars, zoo luiden de berichten uit Lissabon, van mannen, die om gekocht waren door de leiders der politieke agitatie, zijn Zaterdagmiddag de koning en de kroonprins van Portugal gevallen. Koning Carlos was in 1863 geboren, als zoon van Koning Luiz I (1838 1889) en van Maria Pia van Savoie. Door het huwelijk van de laatste afstammelinge der Braganza's, donna Maria II da Gloria, met Ferdinand van Saksen Coburg Golha (1838) was de kroon van Poitugal in au geslacht overgegaan. Maria II stierf in 1853 en werd opgevolgd door haar oudsten zoon, Pedro V. gehuwd met Stephanie van Hohenzollern-Sigmaringen. Wijl deze in 1861 kinderloos overleed, werd hij opgevolgd, in 1861, door zijn broeder Luiz I, den vader van Dom Carlos I. In 1889 kwam Dom Carlos aan de regeering, drie jaren na zijn huwelijk met prinses Amélie van Orleans, een dochter van den graaf van Parijs. Uit dit huwelijk werden g6boren twee zonen de kroonprins Luiz, hertog van Braganza, op '21 Maart 1887. Deze werd evenals zijn vader Zaterdag 1 Februari 1908 gedood te Lissabon prins Manuel, heitog van Beja, die nu tot koning van- Portugal is uitgeroepen. Als koning zal Manuel den titel voeren van Manuel II; zijn naamgenoot Manuel I, de Groote, regeerde van 4495 tot 1521. De regeering van Dom Carlos heeft zich vooral gekenmerkt door de voortdurende toenadering van Portu gal tot Engeland, tot groote veront waardiging van vele vaderlands lievende Portugeezen. De klacht, door Dom Luiz de Camoèns tegen Enge land geuit, is in allerlei vormen door de schrijvers en dichters van Portugal in de laatste eeuw heihaald. Het was de vrees voor Spanje, dat van 1580 tot 1659 Portugal had over- heerscht, die Portugal in de ai men van Engeland dreef. Maar hoewel de regeeringen steeds opnieuw zich bij Engeland aansloten, bleef onder het volk de afkeer van het Britsche ver bond bestaan. En de republikeinsche partij in Poitugal ontleent voor een groot deel haar gelukkige propaganda aan de gedeelten van baar program, waarin zij voorstelt: upzegging van alle overeenkomsten met Engeland en het aangaan van een bondgenoot schap met Spanje. De volksbeweging tegen de al te vriendschappelijke houding van de Portngeesche regeering voor Engeland leidde in 1891 zelfs tot een zoo ontzagwekkend protest, dat koning Carlos er door genooozaakt werd het regeneradores-kabinet van Hintze Ribeiro te ontslaan, en een minis- terie-Souza te vormen, dat het tractaat van 20 Augustus 1890 moest herzien waarin een belangrijk stuk van Mozam bique aan de Chartered Company was afgestaan. Maar alles wat het kabinet van Engeland verkrijgen kon was een schijnbare concessie, die aan de waarde van bet voor Engeland verkregen voordoel niets afdeed. Het was ook op den grond van dit tractaat, dat tijdens den Zuid- Afrikaanschen oorlog de Engelsche troepen over Portugeesch grondgebied, door Beira, mochten trekken, om de Transvaalscbe Noordergrens te be dreigen. De verontwaardiging over dit tiactaat was groot in Portugal. Het standbeeld van Camoëns te Lissabon «as bedekt met rouwsluiers. Iu de straten der hoofdstad tiokken gioote optochten, uit alle politieke partijen samengesteld, naar het beeld van den grooten dichter, waar vaderlands lievende redevoeringen werden ge houden. Het ministerie-Souza moest aftreden en weken lang kon koning Carlos er niet in slagen een nieuw kabinet te vormen. «Indien er toen een vastberaden man was geweest zegt Mad. Adam in haar werk La Patrie Portugaise, «in staat het volk te bezielen en het leger mede te sleepen, dan zou de republiek zijn uitgeroepen en het tractaat met Enge land zou niet geratifieerd zijn" lederen avond liepen troepen soldaten en burgers door de straten, roepend «Weg met Engeland!" Er moesten maatregelen genomen worden om de Engelsche ambassade te beschermen In 1896 weiden onderhandelingen gevoerd om de geheele Portugeesche kolonie Lorenzo Marquez voor 200 millioen pond sterling aan Engeland te verkoopen; maar de volksbeweging van 1891 lag nog te verscb in hei geheugen. Het Portugeesche kabinei durfde het voorstel van Lord Sahs- buiy niet te aanvaarden. De groote voorliefde van Dom Car los vooi Engeland bepaalde zich echter tot de oppervlakte. Van de Engelsche regeeriugsbegmselen, van den parle mentairen regeeringsvorm, had hij een beslisten afkeer Van nature autoutair en zelfs reactionnair van kaïakter. heeft hij gedurende zijn geheele re- geering een sterk in bet oog loopende netgtug getoond, om de bepalingen van het Charter van 1820 zoo min mogelijk na te leven. Dat de parlementaire toestand van Portugal daartoe gereede aanleiding gaf, is niet te ontkennen. In Portugal was de corruptie stelselmatig gewor den. De geheele politiek was er door overbeersebt. Eigenbelang en zucht om zich te verrijken vormden de grondslagen waarop elke pai tij bouw de Dientengevolge heersehte in Por tugal een malaise, die moest uitloopen op een crisis. De pogingen, door mannen ondernomen, die verder zagen dan het oogenblik, om in dezen toe stand verbetering te brengen stunten af op twee groote bezwaren: den onwil des kontngs en de weinige ontwikkeling van het volk. In een land, waar 80 pCl. der bevolking uit analphabeten bestaat, is voor een gezonde volksbeweging weinig of geen gelegenheid. Du verklaart grootendeels waarom de crisis, die sedert jaren in Portugal heersehte, geen anderen uitweg ge vonden heeft, dan den gewelddadigen vorstenmoord. De kabinetten, die elkander geregeld afwisselden, geleken in één opzicht op elkaar, dat zij mooie programma's vol beloften hadden en zich beijverden die niet na te komen. Alles bleef altoos bij het oude. De pers stond bijna voortdurend onder strenge censuur, critiek werd niet toegestaan, de grondwettige vrijheden werden, onder Joao Franco's bestuur niet voor hei eerst, ingekort of op geheven. Kortom, de toestand in rooskleurig. Zij bepaalde, dat de verkiezingen voor de Cortes in April zouden worden gehouden. Maar de wijze waarop zij tegen de oppositie optrad, deed het ergste vreezen. Zaterdagavond voor spelden de Diaro Popular en de Vanguarda, dat de régeering een staatsgreep van zins was. Het besluit waarbij de staat van beleg in Lissabon zou worden afgekondigd was reeds aan den koning ter teekening voor gelegd. De doodende kogel uit de karabijn van den moordenaar heeft Dom Carlos belet dit besluit te bekrachtigen. Handelsbl. Maandagavond hield de Ver- eeniging «Handel en Nijverheid" een openbare vergadering in Het Valkje, waarin de heer A. Schuttevaer van Nijkerk sprak overDe toekomst van den tuinbouw in deze streken en ijne behoeften aan een goede markt te Amersfoort. De heer S. J. van Duinen opende rnet een hartelijk welkom, in het bijzonder aan de Raadsleden, den Gemeentesecretaris en de leden van de Kamer van Koophandel de ver gadering. Hij wees er op, dat de heer Schuttevaer alle mogelijke ge gevens omtrent het bekende markt- rappoit en de daaraan annexe adressen en debatten had gevraagd, zoodat hij in zijn lezing rekening zal kunnen houden met de daarin ontwikkelde inzichten. De heer Schuttevaer, daarna het woord verkrijgende sprak ongeveer als volgt: Zij, die hier gekomen zijn, zullen misschien denken dat ik propaganda ga maken voor «Handel en Nijver heid." Zij die dat meenen, vergissen zich echter. Ik ga propaganda maken voor den tuinbouw en daaraan annex is natuurlijk een afzetplaats voor de producten, een goede markt. Ik beb de marktrapporten nagelezen en vooral wat daarin omtrent de groentenmarkt is gezegd, interesseerde mij bijzonder. In de afdeeling NijkerkPutten van de Ned. Maatschappij van Tuinbouw en Plantkunde hebben we dan ook dadelijk de kwestie der markt be sproken en we hebben aan den Amersfoortsche Gemeenteraad en aan de Kamer van Koophandel adressen van adhaesie gezonden. De Kamer te Nijkerk heeft verder aan ons verzoek voldaan om een gelijk adres aan den Raad alhier le zenden, omdat ze het riut eener goede markt voor dit centra inziet. Na deze inleiding zette spreker uit een de wijzen waarop verbeteringen in de industrie worden ingevoerd. Vooral wees hij daarbij op de groote moeielijkheden die nieuwe zaken steeds ondervinden hij de conservatieve elementen. Dank zij het ernstigsteunen onzer regeenng is de tuinbouwcultuur staalkundigein de laatste jaren zeer vooruitgegaan. Portugal was verre van I En waar de regeering zoo goed voor- gaat is volgen door anderen zeker In Decembei van het vorige jaar li' loulde de regeering den grond wettige» toestand te zullen herstellen.' aan te raden. Te Hamburg, Mannheim en Dussel- dorf heeft ons land op de tentoon?

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1908 | | pagina 1