BUITENLAND.
Plaatselijk Nieuws.
wenscht, te bovorderen, dat zich hier
vermogende menschen blijvend vestigen.
Vroeger zeide men altijd, dat Amersfoort
op zijn goed onderwijs dreef; spreker
heeft dat nooit zoo kunnen toejuichen,
want juist die vermogende menschen,
die er om het onderwijs alléén komen,
vertrekken weder zoodra zij van dat
onderwijs gebruik gemaakt hebben; wij
moeten daarom een ander middel vinden
om menschen te trekken, die hier blijven.
Wanneer spreker een vergelijking maakt
tusschen de jaren 1902 en 1909, dan ziet
hij, dat de inkomsten in die jaren naar
evenredigheid een weinig meer gestegen
zijn dan het zielental; dit wijt spreker
aan het uitstekend gevoerde financieel
beheer. In dat zelfde tijdsverloop zijn
echter alle tractementen flink verhoogd.
Gaat men eens na wat bijv. het Mid
delbaar onderwijs in 1902 kostte, dan
vinden wij een bedrag van ongeveer
f 40 000, tegen een bedrag van ruim
f48 000 in 1909. De Rijks subsidie in
1909 is slechts f1000 meer dan in 1902.
Hetgeen door de leerlingen wordt bijge
dragen, is ongeveer gelijk gebleven, zoo
dat de school aan de Gemeente in 1909
ruim f7000 meer kost dan in 1902.
Bovendien geven de tusschenliggende
begrootingen een regelmatige rijzing der
onkosten dier inrichting aan. Er is dus
geen reden, te vermoeden, dat die rijzing
plotseling tot staan zal komen. Gaat deze
ryzing door, dan zal de Gemeente de
inrichting op den duur niet meer kunnen
bekostigen en in verband hiermede wenscht
spreker te vragen wat het voornemen
van Burgemeester en Wethouders is:
overdracht aan het Rijk, bedinging van
een hooger subsidie, of weigering van
het aannemeu van buitenleerlingen. In
verband met het bouwen eener nieuwe
school wenscht hij, dat dit ernstig in
overweging genomen wordt; anders vreest
hij, dat de Gemeente het op den duur
niet zal kunnen uithouden.
Maakt spreker een vergelijking tusschen
de jaren 1902 en 1909 voor het Lager onder
wijs dan ziet dat dit in 1902 ongeveer
1 43 OüO kostte, in 1909 reeds f70 000.
De inkomsten hieruit zyn evenmin in
evenredigheid gestegen.
Dat Amersfoort dus op zijn goed onder
wijs zou drijven, acht spreker een illusie;
hij herhaalt dus: er moet een ander
soort menschen getrokken worden, dan
die er voor het onderwijs komen; er
moeten kapitalisten getrokken worden
die er blijven. Voor dat soort menschen
moeten wij de stad aanlokkelijk maken
en dat kan, want haar omstreken zijn
buitengemeen mooi.
Amersfooort was vroeger een vesting;
dat karakter is nog te veel gebleven, de
oude stad ligt te veel afgesloten. Ziet
men bijv. het stuk van de Kampstraat
tot aan den Koppel, dit geheele stuk ligt
afgesloten; men kan er niet uit of in.
Spreker is van oordeel, dat de stad open
gemaakt moet worden.
De mooie plantsoenen wenscht spreker
te behouden, zy mogen echter geen hin
derpaal voor de uitbreiding der stad zijn;
het bouwen in de Plantsoenen moet
bevorderd worden; de stad wordt hierdoor
verfraaid en krijgt meer aantrekkelijks.
In verband hiermede wenscht spreker te
vragen of het niet mogelijk zou zyn, de
oude begraafplaats te sluiten, opdat
mettertijd met het opruimen van deze
begraafplaats een aanvang gemaakt kan
worden. Spreker weet, dat hier bezwaren
aan verbonden zijn in verband met het
recht, dat particulieren op sommige graven
hebben. Er is echter dezer dagen een
vonnis door de Rechtbank te Utrecht
gewezen waarbij, op grond van het pu
bliekrechtelijk karakter eener openbare
begraafplaats, de Gemeente het recht heeft,
deze te sluiten en alsdan aan particu
lieren te verbieden aldaar lijken te be
graven-
De motiveering van het vonnis is aan
spreker niet bekendhij deelt het echter
slechts mede. Misschien kunnen Burge
meester en Wethouders er hun voordeel
mede doen.
Hij zou het zeer toejuichen, dat de
knoop werd doorgehakt, en dat tot slui
ting der begraafplaats besloten werd.
Aan hen die nog beschikbare graven op
de Oude begraafplaats hadden, zouden dan
kosteloos op de Nieuwe begraafplaats een
of meer graven kunnen worden afge
staan.
De Voorzitter deelt omtrent dit laatste
mede, dat de zaak by Burgemeester en
Wethouders in bewerking is, doch dat
men met allerlei soorten van rechten te
doen heeft, die alle eerst goed onderzocht
meeten worden.
Thans wordt tot artikelsgewyze behan
deling overgegaan.
Een der leden vraagt of het noodig
is, voor den rechercheur Van der Horst
jaarlijks f65 voor uniform uit te trek
ken, daar deze ambtenaar slechts zelden
in uniform loopt, doch geregeld in bur
gerkleding; hiervoor is bovendien f50
uitgetrokken.
Een ander lid bepleit de wenschelykheid
den inspecteur en den adjunct-inspecteur
een uniform te geven, evenals dit in
andere steden gebruikelijk is.
De groote meerderheid der afdeeling
zoude dit om verschillende redenen zeer
gewenscht achten en besluit aan het Hoofd
der Politie te verzoeken, zijn meening
hieromtrent kenbaar te maken.
Een der leden vraagt of er op het
oogenblik een Vrijwillige brandweer
bestaat; zoo neen, of er dan wel subsi
die voor uitgetrokken kan worden.
De voorzitter deelt mede, dat er op
het oogenblik eigenlijk geen vrijwillige
brandweer bestaat en dat Burgemeester
en Wethouders, op voorstel van de eerste
afdeeling, voornemens zijn, het subsidie
bedrag pro memorie uit te trekken.
Een der leden vraagt of de plaats,
uitgekozen voor de bewaring van de
ladder wel goed is. Hij zou haar liever
meer in het midden der stad plaatsen.
De Voorzitter zegt, dat de keuze van
een bewaarplaats rijpelijk door Burge
meester en Wethouders overwogen is
en dat geen betere plaats dan die in de
Hellingstraat gevonden is kunnen worden.
De afdeeling is algemeen voor de aan
schaffing van de brandladder, maar zou
de plaatsing nog gaarne nader overwogen
zien.
Een der leden vraagt of het wel nood
zakelijk is, op deze wegen een kei-bestra
ting aan te leggen. Hij vindt het een zeer
groote uitgaaf en acht een grintbestrating
daar veel mooier.
Dp Voorzitter merkt op, dat de grint
bestrating in verband met het drukke
verkeer daar ter plaatse niet doeltreffend
isde weg kost zeer veel aan onderhoud,
en verkeert toch steeds in onvoldoende
toestand. Hy meent dus, dat verandering
van bestrating noodzakelijk is.
Een ander lid is tegen keibestrating;
ten eerste vindt hij die met den aard
van dit stadskwartier leelyk, doch boven
dien meent hij, dat, wanneer aldaar een
keibestrating komt de voerlieden deze
wegen zullen mijden, en het verkeer zich
geheel naar den Soesterweg zal verplaat
sen. Wy hebben dan een kostbare keibe
strating, die niet gebruikt wordthij zou
er daarom voor zyn, deze wegen met
klinkers te bestraten. Bovendien is een
klinkerbestrating goedkooper.
Een ander lid merkt op, dat een klin
kerbestrating goedkooper in aanleg, doch
veel duurder in onderhoud is.
De groote meerderheid der afdeeling
is voor een klinker-bestrating;de afdeeling
besluit aan Burgemeester en Wethouders
te vragen een opgaaf in te dienen van
de juiste verschillen in prijs van aanleg
en onderhoud van een klinker- en een
kei bestrating.
Een der leden merkt op, dat onder
no. 17 van dit nummer een fout in de
berekening is gemaakt; aldaar is het jaar
op 364 dagen gerekend.
Een lid vraagt of er dit jaar reeds
met de restauratie een aanvang gemaakt
zal worden.
Medegedeeld wordt, dat dit wel nood
zakelijk zou zijn, doch dat op de Rijks-
begrooting geen subsidie uitgetrokken
is. Getracht zal echter worden om in
1909 nog een bijdrage van het Rijk te
verkrijgen.
Een der leden merkt op, dat het bedrag,
dat voor de kosten van verlof aan onder
wijzers te verleenen, blijkens de uitgaven
die daarvoor de laatste jaren gedaan zijn,
veel te laag geraamd is; hij acht het
wenschelyk, dat dit op het juiste bedrag
geraamd wordt opdat het onderwijzend
personeel ook zie, wat ten behoeve van
hen uitgegeven wordt.
Een der leden vraagt hoe het met de
concessie der Waterleiding staat; den
laatsten tyd heeft de Raad daar niets
meer van vernomen.
Medegedeeld wordt, dat een wyziging
der concessie in bewerking is en dat
thans reeds definitieve voorstellen aan
de Waterleiding Maatschappij gedaan zijn.
Haar antwoord kan binnenkort tegemoet
gezien worden.
Bij de behandeling van dit artikel
wordt medegedeeld wat de eerste afdeeling
omtrent de subsidie, te verleenen aan de
Vereeniging tegen drankmisbruik opge
merkt heeft.
Een der leden merkt op, dat hij het
stellen dezer voorwaarde voor de subsidie
in 1909 te verleenen, onbillijk acht; men
moet de vereeniging tijd laten leden te
werven en eigen inkomsten te verzamelen.
In het vooruitzicht moet echter gesteld
worden, dat voor het vervolg een derge
lijke bepaling aan de subsidie verbonden
zal worden.
De geheele afdeeling deelt dit gevoelen.
Omtrent de uitgaven worden geen
andere opmerkingen gemaakt.
Omtrent de begrooting der inkomsten
heeft geen der leden een opmerking te
maken.
De meeting te Konetantinopel.
De groote volksvergadering te Kon-
stantinopel, had plaats in het oud
hippodroom voor de moskee van Sultan
Aclimed, dicht bij de Hagia Sophia.
Een talrijke menigte vulde de binnen
plaats van de moskee en bet ruime
plein, maar zij herinnerde niet aan
de woelige menschenmassa's uit dien
tijd van Justitianus en Theodora. Zij
was wel is waar bewogen, maar kalm.
Zeven sprekers voerden het woord
een Turksch Burger, een Turksch
priester, een Griek, een Armeniër,
een Israëliet en twee officieren, ter
wijl zich onder de toehoorders groepen
Serviërs, Grieken en Montenegiijnen
met hunne vaandels bevonden. Alle
sprekers legden uit naam van hunne
ras- en geloofsgenoten den eed af,
dat zij bereid waren te sterven voor
het bedreigde vaderland en voor de
vrijheid.
De vergadering nam hij acclamatie
een motie van dankbetuiging aan voor
de mogendheden, die besloten schijnen
de verdiagen te verdedigen, protes
teerde kiachtig tegen de roofzucht
van Oostenrijk en Bulgarije en besloot
ten slotte de beslissing der mogend
heden af te wachten, waarbij Turkije
zich het laatste woord zou voorbe
houden.
Daarna ging de menigte kalm uit
een langs de breede straten en de
schilderachtige steegjes, zonder geroep,
zonder opgewondenheid, bijna allen
met een rozenkrans in de hand en
velen met de tranen in de oogen.
De stemming in Bulgarije.
In de Bulgaarscho regeei ingsgezinde
bladen laat men zich scherp uit over
een aanstaande Euiopeesche confe
rentie en over het plan om Bulgarije
een schadeloosstelling voor Turkije
op te leggen. Do Welsjerna Posjta
schrijft daaromtrent: Wij verwachten
niets van de aanstaande conferentie;
zij heeft met onze onafhankelijkheid
niets uit te slaan. Het beste ware
van deze conferentie geen notitie te
nemen, maar ons kruit droog te hou
den, daar wij daaraan meer behoefte
zullen hebben dan ooit.
In nog krasser bewoordingen laat
de Wrema zich uit. Dit blad zegt:
Bulgarije heeft onder gevaar voor een
oorlog zijn zelfstandigheid verworven
en heeft zich door een staatsgreep
van Turkije losgerukt. Het zou een
ongerijmdheid zijn dezen staatsgreep
goed te willen maken door een gel
delijke schadeloosstelling. Is Turkije op
zulk een schadeloosstelling gesteld, dan
moet het ons daartoe dwingen en dan
zullen wij ons weten te verdedigen.
De Amerst. vereeniging tot
Bestrijding der Tuberculose hield
Woensdagavond '14 dezer een Alge-
meene Ledenverg. in »Ons Huis".
De heer W. H. E. Vrijdag opent bij
afwezigheid van Mevr. Rengers de
verg. en deelt mede er thans 307
leden en begunstigers zijn met een
contributie van 1675.Rijk en
Gemeente geven re-pectievelijk f600
en f250.
De heer Oosterman leest de notulen
van de vorige verg Deze worden
ongewijzigd goedgekeurd Als nu is
aan de orde Huishoudelijk reglement
Dit wordt op een enkele kleine wijzi
ging na goedgekeurd. Bij stemming
werden de heeren van der Horst
Bruijn, des Tombe en arts Kamerling
gekozen om het beheer van den
penningmeester te gelegener lijd na
te zien en hiervan verslag uit te
brengen in de Algemeene Vergadering,
die in Februai i a.s. zal worden gehouden.
Een oproep tot deze verg. zal per
advertentie in de plaatselijke bladen
geschieden.
Tot hun plaatsvervangers werden
gekozen de heeren lieunks, Frederiks
en v. Dommelen.
Op de statuten is de koninklijke
goedkeuring verkregen, deelde de voor
zitter mede, alsook dat er misschien
in het St. Elizabethsgaslhuis een
consultatie-bureau zal komen, dat
als 'tkan in November as. geopend
wordt.
Een enquètiice wordt aangesteld
en een magazijn met verpleegings-
artikelen ingericht. Zooals men ziet
is het Bestuur zeer actief. Het pakt
de zaak Hink aan. We kunnen er
bij Amersfoorts ingezetenen dan ook
niet sterk genoeg op aandringen lid
te worden van deze nuttige vereeni
ging, die zooveel recht van bestaan
heeft en welker taak is de terecht
zoo gevreesde ziekte te voorkomen.
Te ongeveer 10 uur sloot de voor
zitter de vergadering.
Wie zich Donderdagavond met
hooggespannen verwachting naar de
St. Joriskerk begaf (uitvoering van
gewijde muziekjis in zijn verwachtingen
niet bedrogen geworden, integendeel,
hij kon genieten en bewonderen van
't begin tot 'teind. En dat de tal
rijke schare dit ook deed, bewees
wel de doodsche stilte, die er heerschte.
Men behoeft waai lijk geen kunst
kenner te zijn om te hooren, dat
rnen hier met kunstenaars te doen had.
Wat zit er toch veel in zoo'n
orgel, boorden wij zeggen, als het
maar door een Petri bespeeld wordt,
wat weet de heer van Aaken, onze
bekendo stadgenqot, met zijn viool
te tooveren Hoe schoon klonk niet
om maar één voorbeeld te noemen,
No. 3 van het lijke programma;
Larghetto, viool rnet orgelbegeleiding.
Vooral het slot was zoo wegslepend,
dat men nauwelijks durfde adem halen
Ook het Abedlied was bijzonder in
drukwekkend. Mej. de Ligt is ver
boven onzen lof verheven. Haar ge
luid is krachtig en vol en helder als
glas. Achter in het groote gebouw
was zij duidelijk te verstaan. Hoe
gevoelvol zong ze niet de Weihnachts-
lieder"!
Engel singen uuiher
«Gott im Himmel sei Ehr
Und den Menschen hieriieden
Sei Frieden
Hier was de zangeres dunkt me in
haar volle kracht. In 't kort, dit
Trio heeft ons een avond van hoog,
edel kunstgenot verschaft, waarvoor
we hen niet dankbaar genoeg kunnen
zijn.
Met ingang van 1 November is
aan den kapitein J. A. F. Keetell van
het 5e reg. infanterie, onder toekenning
van pensioen, eervol ontslag veileend
uit den militairen dienst eri is tevens
met ingang van dien datum benoemd
tot reserve-kapitein in het XXIXste
landweerdistrict.
Aan den heer Jhr. S. M.
v. Reigersberg Versluys is op zijn
verzoek met ingang van 15 Decem
ber eervol ontslag verleend als hoofd
commies ter Gemeente-secretarie,
onder dankbetuiging voor de bewezen
diensten, terwijl hij met ingang van
dien datum is benoemd tot secretaris
penningmeester van het fonds tot
bevordering van de verzekering tegen
de geldelijke gevolgen van onvrijwillige
wei klooiheid.
Quick moet voor de eerste
bekerronde te Groningen spelen tegen
Bo-Quick.
Het le elftal van Quick speelt
Zondag op haar terrein aan don
Leusderweg tegen P. W. uit Enschede.
Dit belooft een spannende strijd te
worden. Tot nu toe is P. W. er nog
niet in kunnen slagen, Quick op
eigen terreiu te kloppen. Ze verloor
de laatste twee jaren met 10 en
6—0. Quick 111 speelt te Hilversum
tegen Velocitas. H. V. C. I trekt naar
Zeist om tegen Z. V. V. te spelen
terwijl H. V. C. II, A. W. III uit
Bussum ontvangt.
Moge al deze wedstrijden in 't
voordeel van Amersfoort eindigen
De afdeeling Amersfoort e. v.
van den Bond van N. Onderwijzeis
vergadert heden te 2 uur in »de
Zwaan". Op de agenda komt o.a.
voor vooislellen Alg. Verg. Ook zal
besproken worden de uitgave van
een onder-numtner.
Donderdagochtend had een be
stelwagen van v. Gend Loos het
ongeluk op de Langestraat bij de
Varkensmarkt een melkstel omver le
rijden. Al de melk ging over den
grond en 't stel werd deerlijk be
schadigd.
Het kegelconcours loopt ten
einde. Nog slechts een paar honderd
kaarten en ze zijn alle 4000 verkocht.
Wie nog gooien wil, haaste zich dus.
De vergadering door Handel en
Nijverheid gisterenavond uitgeschre
ven in do groote zaal van iHet
Valkje" was druk bezocht. De heer
van Duinen opent ze en deelt mede,
dat ze in de plaats treedt van de
gewoonemaandelijksche vergaderingen
Daar er niets belangrijks was, was
een der bestuursleden op het idee
gekomen ds. Vunderink te doen uit-
noodigen om te spreken over het
arbeidscontract. Na nog do dames een
welkom te hebben toegeroepen, gaf
hij het woord aan Ds. Vunderink.
De wetgever, aldus de spreker, gaat
uit van de vleiende veronderstelling,
dat elk Nederlander met de wetten
bekend is. Dit is in werkelijkheid
meer vleiend dan overeenkomstig de
waarheid. In veel gevallen is dit niet
erg, doch wel, wanneer het een wet
is, waarmee we allen te maken heb
ben. Zulk een is het arbeidscontract,
dat we weldra in werking zullen zien
treden. Welken indruk heeft dit wets
ontwerp gemaakt? Het valt niet mee,
noch voor den werkgever, noch voor
den werknemer. Ook heeft ons volk
een hartstochtelijke liefde voor vrijheid.
Het arbeidscontract is niet nieuw
in zooverre de oude gildenreglementen
reeds bepalingen bevatten omtrent
het opzeggen van den arbeid, enz.
De fransche revolutie heeft dit alles
weggevaagd en bracht vrijheid, dat
weldra werd onzekerheid van be
staan, willekeur, liet recht van den
sterkste. Wat bedoeld het arbeids
contract? Den zwakke van overheids
wege te steunen. Als zoodanig treedt
het op in ons leven met de pretentie,
dat niet meer willekeur kan heerschen,
maar recht, zoowel voor den zwakke
als voor den sterke. Tot recht be
grip deelde de,spreker mede, dat hij
niet waardeert, maaralleen constateert,
wat de wetgever eischt. Hij merkt
op, dat het veilig zal zijn voor den
werkgever op wiens standpunt de
spreker zich thans plaatst een
schriftelijke overeenkomt aan te gaan.
Deze behoeft niet op zegel, noch ge
registreerd te worden. Men bepale
hierbij het loon, dat zal worden uit
gekeerd, den opzeggings termijn en
de wijze van uitkeering van loon.
Met minderjarigen mag men geen
overeenkomst aangaan dan met toe
stemming van vader of voogd mon
deling of schriftelijk. Dit laatste heeft
de voorkeur om alle kwesties te ont
gaan. Van een minderjarige mag niet
zooveel arbeid gevraagd worden of
er moet tijd over blijven voor gods
dienst, herhalingsonderwijs enz.
De individueele overeenkomst komt
voorloopig alleen in aanmerking. Het
reglement, dat in elke fabriek hangt,
moet de werkman ontvangen, geen
wijziging mag er zonder zijn goed
keuring in gebracht worden. In het
reglement moet ook bepaald zijn voor
welke zaken en welk bedrag een boete
kan worden opgelegd, terwijl ook
nauwkeurig moet worden opgegeven,
waar deze boeten blijven, en mogen
ze nooit hooger zijn dan een dagloon
per week. Ook worden eischen ge
steld omtrent werktuigen, lokalen,
regeling van den arbeid.
liet uitbetalen van loon moet ge
schieden gelijk overeen gekomen is,
per week, per maand.
Verplichte winkelnering, bij veen
arbeiders vooral in gebruik, mag niet
meer bestaan Het loon moet ui geld
uitgekeerd worden. Uitbetalen "in
vreemde munt aan do grenzen
mag niet meer. Evenmin wordt het
loon voortaan in herbergen uitgekeerd.
Wanneer inwonende ondergeschik
ten ziek worden of een ongeval krij
gen, tenzij door eigen schuld, heeft
men 6 weken loon te betalen, terwijl
men de eerste 4 weken ook finantieel
alle onkosten moet dragen.
Deze arbeidsovereenkomst kan na
tuurlijk worden ontbonden Hier eischt
de wet een termijn van opzegging en
waarschuwing over een periodo zoo
groot als waarin loon wordt uitge
keerd, doch niet hooger dan 6 weken.
Met het geven van getuigschriften
moet de patroon voorzichtig zijn en
eerst eens goed nazien, wat de wet
hieromtrent zegt. Nadat de voor
zitter gelegenheid had gegeven vragen
te stellen, welke welwillend beant
woord werden, sloot hij de vergadering
met woorden van dank aan den be
gaafden spreker voor zijn duidelijke
verklaringen en aan de vergaderden
voor hun trouwe opkomst.
Op beleefd verzoek van den
Kerkeraad der Ned. llerv. Gemeente
worden de predikbeurten in de St.
Joriskerk niet door ons opgenomen.
De overige predikbeurten bij de kerk
genootschappen zijn op Zondag 18
October geregeld als volgt
Evang. Luth. Kerk.
Voorm. 10 uur, Ds. de Meijere.
Remonstraiitsclie kerk.
Voorm. 10'/i uur, Ds. Hooykaas.
Doopsgezinde Kring.
HET LOGEGEBOUW
VAN PERS1JNSTRAAT No. 1.
Voorm. IO'/i uur, Ds. S. do Waard
te Utrecht.
Gereforin. kerk (Langegracht).
Voorm. 10 uur, Ds. Donner.
's Av. 5V» uur, Ds. Donner.
Gereforin. kerk (Zuidsingel).
Voorm. 10 uur, Ds. Teerink.
Proefpredikatie ter voorbereiding
voor de viering v. h. H. Avondm.
'sAv. 5'/i uur, Ds. Teerink.
Beide keoren collecte voor de
Hulpbeb. Kerken in de classis.
Vrije Gereform. Gemeente.
Voorm. 9'/» uur, Ds. De Vries,
van Giafhorst.
's Av. 5 uur, Ds. De Vries.
Chr. Gereforin. Gemeente.
Lokaal »de Zaaier".
Voorm. 9'/» uur, Godsdienstoefening.
'sAv. 5'/» uur, Godsdienstoefening.
A.s. Dinsdag, 's av. 7 uur, Ds. Joh.
Jansen van Utrecht.
388ste STAlTSLOTEhtf.
Vijfde klasse. Vierde of laatste
week.
Trekking van 1416 Oct. 1908.
(2100 loten).
Ten kantore van den Collecteur
A. C. R. O. Lefkweber te Amersfoort
(Breedestraat 22) zijn aan de navol
gende nummers te beurt gevallen
Prijzen van f 70.
511 876 897 1610 7865 8416 9026
9647 12021 13321 13334 1334413786
13799 en 18882.
Te zamen 15 prijzen,
