NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad voor de Provincie Utrecht. Schetsen uit de rechtzaal. BUITENLAND. No. &6 Woensdag 9 Juni 1909 Acht-en-dertigste jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG. BIMVENLAiM). FEUILLETON. Amersfoortsche Courant ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden met Zondagsblad f 0.75; Franco per post door het geheele Rijk 1. Afzonderlijke Nummers 3 Cent. Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER. Bureau: Langestraat 77. Telephoonn». 69. AD VERTENTIËN: Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7'/. Cent. Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. De Parijsche correspondent van het N. v. d. D. schrijft: Er is in den nacht van 4 op 5 Juni een man overleden, die niet alleen een overbekende Parijsche figuur was, maar wiens werk een wereldvermaardheid had verworven. Het was de heer Chaucbard, stichter der Alagasins du Louvredie ook in Nederland een zeer uitgebreid klan tental bezitten. Hij mag zeker aan gemerkt worden als een dier groote moderne figuren van energie, vol harding en exploitatie-geest, die, om het resultaat dat zij weten te ver krijgen, eerbied afdwingen. Als bediende in een klein confectie magazijn, bad hij een bescheiden kapitaabje weten te besparen, toen bij in 1855, op een klein gedeelte van de plaats waar nu hot bekende groote magazijn zich verheft, met zijn vriend Hériot, employé als hij, een huis huurde en de zaak begon waaruit hij zich dertig jaren later terugtrok met een fortuin dat hem voor een der rijkste menschen van Parijs deed doorgaan zijn nalaten schap wordt geschat op 250 millioen. francs, zijne inkomsten bedroegen tusschen <ïe 4 en 5 millioen. Zijn grootste roem stelde hij er in als kunstbeschermer te worden be schouwd, en de schilderijen-galerij, die hij in zijn prachtig huis in de Avenu Velasquez bijeenbracht, bevat tal van onschatbare kuiistu eiken. Zoo was liij het die Millet's Angelus voor fis. 800.000 kocht om het voor Frankrijk te beuaren, vooreen ander vveik van denzelfden schilder (la Rentrée des MoutonsJ betaalde hij ruim een millioen en de werken van de roemrijke school van 1830, van Millet, van Corot, van Th. Rousseau, van Troyon, van Dupté, van Dau- bigny, van Delacroix, van Diaz vormen met de veertig beroemde Meissoniers een prachtverzameling, zooals mis schien geen museum er een bezit. En dat alles heeft hij aan het Louvre- Museum vermaakt. Daarom alleen komt aan Chauchard onvergankelijke erkentelijkheid toe. Verder stond hij bekend als phi- lanthroop; bij deed heel veel goed, maar bij deed het zoo dat ieder bet wist, en met een vreemdsoortige vrijgevigheid die deed vermoeden dat zijn geven meer was een voldoening aan zijn ijdelheid dan aan de behoefte om wel te doen. Zijn begrafenis zal zeker een ge beurtenis van belang zijn, want het is reeds eenigen tijd bekend dat bij daaromtrent bij zijn leven beschik kingen heeft genomen, die er een buitengewoon prachtvertoon aan moe ten verleenen. Hij had er een som van frs. 200,000 voor bestemd, en daar hij van de regeering het Groot kruis van het Legioen van Eer had ontvangen, als bewijs van erkentelijk heid voor zijne testamentaire beschik kingen ten voordeele van bet Louvre- Museurn, zal ook het militair vertoon daarbij zeer groot zijn. Dat belooft een dag voor de Parijzenaars die een paar uren vrijaf kunnen nemen. Het testament vari Chauchard, waar van een der executeurs de oud-pre sident Loubet is (naar de Patrie weet mede te deelen), zal morgen geoppnd worden en belooft groote verrassin gen, die zeker van publiek belang zullen zijn. Excursion des Vereins für Wiesen- bau, Moor- und Heidekulturen in Westfale». Op Donderdag, 3 dezer, hield »Der Verein iür Wiesenbau, Moor- und Heidekulturen in Westfalen» in de omgeving van Paderborn de jaarlijk- sche excursie, waaraan ook de Voor zitter, Secretaris, Directeur, een der Adjunct-Directeuren en eenige Ambte naren dei' Nederl. Heidemaatschappij deelnamen. Verder waren ook van de partij eenige leden dezer Mij., die er eveneens prijs op stelden, het werk onzer Oostelijke naburen beter te lee- en kennen, dan verleden jaar bet ge val was. Des avonds te voren werden te Paderborn de prachtige Katholieke kerk bewonderd, de interessante Pader- quellen bezichtigd, die zooveel water leveren, dat een 50 M. beneden de bronnen reeds een paar molens in beweging kunnen worden gebracht, en na een zeer duidelijke voordracht van den Burgemeester van Paderborn over »las Ozonierungswerk für die Wasserversorgung», welke voordracht ieders bewondering wekte, deze in richting bezichtigd. De eigenlijke excursie, die in bet geheel 120 deelnemers telde, begon des morgens te Salzkotten, van welke plaats de tocht per rijtuig geschiedde. Het eerst werden bezichtigd de ont ginningen tusschen Verne en Thüle, samen groot ongev. 100 H.A., die er goed voor stonden. Op dezen rit maakten wij kennis met de teelt van Mangkoin, rogge en tarwe gemengd, dat het brood levert voor de bewoners. Hier en ook later trokken de eigen aardige huizen met vakwerk zeer de aandacht. De Bokerbeide, aan de overzijde der Lippe gelegen, was een der interes santste bezienswaardigheden. Men aan 1 schouwt daar een bevloeimgsopper- viakte van meer dan 1200 li A roet; over het algemeen weelderigen gras- gioei, die door hot water van Pader, Alme Lippe uit dorre heide tot vruchtbaar grasland is gemaakt. De aanleg heeft veel geld gekost, de resul taten zijn niet altijd gunstig geweest, maar de Bokerheide was de leerschool niet enkel voor de omgeving, maar mede voor tal van groote bevloeiings werken in Europa. De tocht van Delbrück naar Kau- nitz bood uitstekende gelegenheid om te doen zien hoe niet bevloeid moet worden. De treurige grasgroei op ver zuurde weiden is een waarschuwend voorbeeld voor velen. Wilhelmsdorf, de stichting van Pastor Dr. von Bodelschwingh, >Vater der Armen auf der Landstrasse, Pfie- ger der Kranken und Leidenden», is alleen reeds een bezoek waard. Daar zagen wij, waar voor een 25tal jaren de heide het landschap karakteriseerde, prachtige boom- en groentekweeke- lijen en heerlijke weiden. De stichting zelf kon niet minder dan 50 stuks melkvee toonen, waarvoor de Neder lander gaarne den hoed afnam. Wilhelmsdorf, het slot der excursie zal zeker niet vergeten worden door de deelnemers, evenmin als de om geving ooit vergeet Pastor Dr. Bodel schwingh, aan wien dit alles is te danken. Tijdens den maaltijd te Verl bleek, dat de Westfalers zeker verleden jaar hier te lande niet minder genoten hebben dan de Nederlanders thans op Duitsch grondgebied. Toen n.l. over de eerstkomende excursie werd ge sproken, gaven velen niet onduidelijk te kennen, dat zij een bezoek aan Nederland prefereerden boven een tocht naar Sauerland. Vermelden we nog ten slotte, dat de leden van den Verein für Wiesen bau het den vreemdelingen zoo aan genaam mogelijk maakten, en dat vooral deProvinzial-Wiesenbaumeisier te Munster, de Heer Breme de deel nemers aan de excursie zeer verplichte dooi de inlichtingen, die hij zoo be- ieidwillig verstrekte. Het dankbare nageslacht. Den 12en Juli a.s. zal in een dei koorwanden der Hervormde Kerk te Nijkerk, op verzoek van bet Historisch Genootschap te Scheriecdy in Amerika, een bronzen plaat worden aangebracht ter herinnering van Arendt van Curler, te Nijkeik geboren en aldaar gedoopt den 6n Februari 1602. Arendt van Curler was stichter van de stad Sche- nedy en overleed in de staat New-York in den jare 1667. Middenstands-enquête. In aansluiting met het dezer dagen vermelde onderzoek dat de commissie van enquête in ons land instellen gaat naar den toestand van deD han deldrijvende!) en industrieelen midden stand, vernemen wij uit goede bron nader het volgende Bij het onderzoek is het de bedoe ling te leeren kennen den toestand vau die groep van bedrijven, die niet uitsluitend als behoorende tot groot industrie of groot handel zijn te beschouwen en waarvan den onder zoekers eene specificatie is gegeven. In bet bijzonder is bet doel op de hoogte te komen van den toestand der ondernemers, die geacht kunnen worden tot den middenstand te be- hooren. Het schjjnt niet gewenscht bij het onderzoek van den aanvang af zekere ondernemers uit te sluiten wegens te geringen of te grooten omvang van hun bedrijf of andere vooropgezette kenmerken. De omvang toch en de beteekenis van de groep uit de middenstands- bedrijven, waarom het bier gaat, zal eerst voor den dag komen en nader kunnen worden omschreven en vast gesteld, wanneer hel gebeele vak in den boven in algemeenen zin aange- duiden omvang in verschillende plaat sen nauwkeurig is onderzocht en beschreven. Zoo b.v. de kleermakerij, bakkerij schoenmakerij, manufaciuur handel enz. In enkele daartoe met zorg uitge kozen typen van gemeenten zullen zooveel mogelijk alle bedrijven, vooi- komende op een daarbij behoorende lijst, voor zoover zij in die plaats worden beoefend, onderzocht moeten worden. Bij dit onderzoek is het vooral om twee dingen te doen. Vooreerst om de ontwikkeling te leeren kennen van de onderzochte gemeente in 't alge meen en bare bedrijven in 't bijzonder over een tijdperk van ruim 30 jaren sinds ongeveer 1874. In de tweede Brandstichter. Tóch waar!... ...Hij porde en peuterde in het rustige, oude kacheltje, dat Griet al tweemaal had geroepen: »Kijk toch wat-je doet, vader! De beele pijp smakt er nog uit!..." En ze had gelijk, 't Kraakte, zuchtte, knarste dat 't telkens een hoopje oud roest dreigde te worden. Maar vader kón koppig zijn als-io't op z'n heupen had. Zij had direct gezien, dat 't weer mis was. Als-ie geen trek had in z'n pruim, en zelfs het «glaasje", dat ze, voor 't eten, klaarzette al sinds dertig jaar tegen heug en meug, met van die viezige teugjes, opslurpte... Dan was 't weer »net-zoo". Anders wipte hij z'n borrel in twee slokken om... En keek haar dan oolijk-knip- oogend aan... ...Nog een enkel druppie, moeder?" Soms maakte zij gauw-gauw het kastje dicht... »Kón-je begrijpenMeer as genoeg, Dirk!" En hij ging welgemoed, berustend, aan tafel zitten. Soms liet ze zich verteederen... Gaf 'm nog een drups ken,.. Dan deed-ie net als in bun jongen tijd... Of-ie er een zoen wou geven... Klaar ze duwde hem terug. «Ouwe gek, die-je bentToen glim lachte Griet. Zij had hem, over de dertig jaren van hun huwelijk, stevig onder den duim. In 't eerste begin, toen waren er wel eens dagen, dat ze bang was... Kon-ie met een kameraad van 'm soms zitten splakken'' bij baas Reuvers, in »'t Scheepje". En dan thuis gekomen met zulke vreemd- glinsterende oogenzoo druk pratend, ruikend, op vijf pas afstands, naar de jenever.. Griet wist van aanpakken. Zij had hem, eens voor al, gezegd: Je hebt te kiezen tusschen de borreltjes of mij... »Eén van beide! maar ik verdraai 't om een zuiplap als man te hebben En ze hield voet bij stuk. Op 'n Zaterdagavond was-ie weer thuis gekomen met zulke vreemde oogjes. Direct naar bed gegaan, 't Was erger, nog, dan ooit... Den volgenden ochtend, 's Zondags lag zijn schoone-goed kant en klaar. Maar Griet was weg... Ze had een briefje achtergelatenHij hêd gekozen en moest nu maar verder bij z'n kameraden troost vinden. Zij kwam niet terug... 'tEirid was geweest, dat zij dien zelfden Zondag, 's middags samen gezellig kuierden. Maar Dirk had z'n eerewoord gegeven: 'tzou niet meer gebeuren... Griet had gezegd: Best, ik zal de proef nog eens nemen... Maar dat bezweer ik je, bréék-je je woord, dan zie je me niet terug!... Hij kende z'n wijf, hield van haar en deed haar zin. Nu was 't eene »tweede-natuur« geworden. Kwam 't niet meer in hem op, de maat, door moeder aangeduid, te overschrijden. ...Onder 't eten keek ze dien middag vader telkens aan met bezorgden blik. Zij zag 't duidelijk hoe hij z'n best deed om wat te eten, maar dat de brokken hem niet door de keel konden- Hij legde z'n vork neer. En begon in het oude, roestige kacheltje, dat op-uitgaan stond, te porren... »Heb-ie 't zoo koud vroeg ze, »ik vond 't eigenlijk zonde om nog te stoken. Zèg... Dirk..." Maar toen zij zich tot hem ovi r- boog, zag ze dat er een traan viel op het kromgebogen pookje. Schrok ze toch efletief... »Wat hèb-iel?" vroeg zij, hem bij z'n hemdsmouw vattend. Hij haalde de schouders op. Veegde z'n tranen af en snoot z'n neus met de bonte zakdoek, waarvan altijd 'n punt uit z'n jasje hing. »Och," zei-ze, en aan den toon van z'n stem hoorde zij duidelijk hoe droef 't met vader gesteld was noch, ik heb 't toch al zoo dikwijls voorspeld... Antje heeft gelijk... 't Armenhuis, of zoo, dat's 't eenige Zij pienter-energiek wijf, dat om den drommel niet zoo gauw den kop laat hangen nijdig over z'n slappe moedeloosheid. Rood van drift. Snauwend: Ben-jij een kerel! met je Armen huis 1 Of er geen andere bazen op de wereld zijn as die Rozelaar!... Pas twee-en-zestig ben je. Kijk eens naar Piet... Die is nog een jaar, haast ouder as jij Wat werkt die nog niet... 't ArmenhuisI... Een vent als jij!... Je most je schamen Haar wooiden, hoe snauwerig ook, deden hem wel goed. Eventjes gaven ze 'm wat hoop, wat courage... Maar dan dacbt-ie weer: Zij begrijpt 't niet, ze weet 't niet... Praatte met zachte, treurige stem. Van dat als Rozelaar hem weg stuurde en de zaak ging als een paard achteruit... Hij zag 't toch dagelijks, met z'n eigen oogen... Uren, dat er geen levende ziel in den winkel kwam... En de vaste klantjes waren haast allemaal weg, dood, of ver anderd van adres... Hoe 't komt? Ja wie zal dat zeggen! Een zaak,'n win kel, dat's eigenlijk net als een mensch Je wordt oud. Je takelt-afHebt altijd solied geleefd, fatsoenlijk, matig. Anderen van je leeftijd zijn nog van zessen klaar... Maarjij krabbelt achter uit... Ze kunnen je niet meer gebruiken. Op een goeien dag dragen ze je weg... Hoe dat komt? Laatje knapste profes sor 't eens precies uitleggen... Zóó zat Diik te vertellen van de misère. Moeder voelde wel, dat-ie

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1909 | | pagina 1