NIEUWE
"SÉT Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht,
Schetsen uil ie rechtzaal.
BUITENLAND
BINNENLAND.
i\o. 66.
Woensdag 18 Augustus 1909.
Aoht-en-dertigftte jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
FEUILLETON.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 0.75;
Franco per post door het geheele Kijk f 1.
Afzonderlijke Nnmmers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever O. J. SLOTHOUWER.
BureauLangeetraat 77. Telephoonno. 6®.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7'/i Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsrnimte.
De Prins van Wales beeft er in
toegestemd naar Zuid-Afrika te gaan
om bet parlement der Zuid-Afrikaan-
sche Unie te openen. Wellicht gaat
de Prinses van Wales mee. De Unie
zal waarschijnlijk den 31 Mei gepro
clameerd worden en de Prins zal dan
in den zomer of herfst komen. Hij
heeft al eens iets dergelijks gedaan,
want hij opende in 1901 het parlement
van het Australisch gemeenebest.
Uit nadere berichten omtrent de
noodlottige aardbeving in Japan van
44 Aug. welke berichten, wegens
het vernielen van de verkeersmiddelen,
nog steeds onvolledig zijn wordt
gesproken van 302 huizen en andere
gebouwen, die vernield en 1026 die
zwaar beschadigd zijn.
De berg Isoeki is ingestort en geheel
van aanzien veranderd.
Tot Zondagmorgen toe werden
telkens nieuwe schokken gevoeld.
Geheele steden en dorpen moeten
in puinhoopen zijn verkeerd en duizen
den menschen zijn zonder onderkomen.
De aardbeving was vooral hevig
in den omtrek van den berg Isoeki
een voor uitgebrand gehouden
vulkaan, die nu opnieuw tot uitbarsting
kwam alsook bij het meer Vivar,
midden op het eiland Hondo.
Ook te Nagoja, een stad van 300,000
inwoners, door haar porselein ver
maard, is de verwoesting zeer groot.
Herdenking van den Varua-slag.
In het jaar 9 onzer jaartelling ge
beurde het, zooals Victor von Schelle!
bet plastisch voorstelt:
„Als die Hömer frech geworden
Zogen sie nach Deutschlands Norden
Vorne, mit Trompetenschall,
Ritt der General-JFeldmarschall
Herr Qaintilins Varus
In het Teutoburgerwoud werden
de Romeinsche legioenen door de Ger
manen, onder Arminius of Hermann
den Cberusker verslagen. En Augustus,
de Romeinsche Imperator, was zoo
ontzet over deze nederlaag zijner troe
pen, dat hij het gevleugde woord ont
dekte:
«Vare, Vare, redde mibi legiones!"
Om deze gebeurtenis te vereeuwigen
heeft Ernst von Bandel een groot deel
van zijn leven en zijn geheele vermogen
geofferd voor het stichten van het
Herruannsdenkmal op den Grotenburg
bij Detmold, het trotsche beeld van
den Cherusker, die met opgeheven
zwaard de Teutonen oproept tot de
verdediging hunner heiligste goederen.
Zondag werd te Detmold de 1900e
gedenkdag van den slag tusschen Her
mann en Varus, die niet daar geleverd
werd, doch die de legende naar Det
mold verplaatste, feestelijk herdacht.
Tienduizenden deelnemers hadden
zich te Detmold vereenigd om de
feesten bij te wonen.
Zaterdag werden de deelnemers ten
stadhuize ontvangen. Professor Thor-
becke, de groote kenner van de ge
schiedenis van het Teutoburgerwoud,
die door zijn geschriften over dat
schoone deel vau het Duitsche Rijk
en over de bronnen voor zijn bewering,
dat de slag bij Aliso werkelijk in de
nabijheid van Detmold plaats had, ook
buiten Lippe bekend is, hield een toe
spraak.
Zondag had de groote feestelijke
betooging plaats op den Grotenburg.
Een historische optocht trok uit Det
mold naar de plaats waar Bandel's
schepping staaten te midden van de
tienduizenden, die op de Bandelwiese
bijeen waren, stond professor Hans
Delbrück op het spreekgestoelte om
in een geestdriftige redevoering tot
de Deutsche Jugend" te wijzen op
de groote beteekenis van deze feest
viering, ter herdenking van wat de
vaderen deden in een mythisch tijd
perk, doch bewaard gebleven als een
heilig kleinood door de overlevering
en de historie. Hij sloot met een
schitterende dythirambe op de »Errun-
genschaft" van het Duitsche volk: Een
heid, vrijheid en dapperheid, met
gevoel voor beschaving en wetenschap,
kunst en godsdienst, vasthoudendheid
aan eigen eigenschappen naast erken
ning van het goede uit den vreemde.
En zijn toespraak vond levendige
instemming bij duizenden, die daar
boven op den Gotenburg die schit
terende woorden hoorden.
Twee Duitsch-Amerikanen spraken
nogr een namens de Amerikaaasche
broederschap der Hermannszonen in
Texas, een namens den Duitsch-Ame-
rikaarischen nationalen bond.
Een feestvoorstelling in den Oud-
Germaanschen Hünenring sloot de
feestelijkheid, die door den vorst van
Lippe geheel was bijgewoond.
tHandelsbl.i
Zondagmiddag maakte de
Koningin en de Prins weder een
wandelrit over den Amersfoortschen
weg, gezeten in een rijtuig met twee
schimmels, bespannen en door den
Prins gemend.
Onderweg kwam een auto het rijtuig
tegemoet, waarvoor de Prins ter zijde
van den weg stuurde en stilhield.
Ter plaatse gekomen, hield ook de
auto stil, uit eerbied, zooals gebruike
lijk, en niettegenstaande de Prins
wenkte door te rijden.
Het gevolg was, dat het rijtuig in
de rook van de auto stond en de
Prins toen spoedig voortreed.
Z. K. H. Prins Hendrik vertrok
hedenochtend 8 u. 54 min. voor
eenige dagen naar Dobbin, in Mecklen
burg, met zijn adjudant jhr. Van
Suchtelen van de Haare, die gisteren
op Het Loo is aangekomen.
De Prins is voornemens tien dagen
aldaar te verblijven. Het gerucht, dat
Z. K. H. de zeilwedstrijden te Sneek
zou bijwonen, blijkt dus onjuist geweest
te zijn.
H. M. de Koningin-Moeder kwam
heden morgen om 9.57 te Apeldoorn,
en keert van avond 8 36 naar Soestdijk
terug met den D.-trein, welke daartoe
bij uitzondering zal stilhouden.
Te Eemnes is de vorige week
op het jachtgebied van H. M. de
Koningin-Moeder eene jachtpartij ge
houden op waterwild, waaraan onder
meer werd deelgenomen door graaf
Schimmelpenninck, den Commissaris
der Koningin in de provincie Utrecht,
den burgemeester van Soest en den
intendant van Soestdijk.
Het «Bat. Nbl." verzekert, dat
de gouverneur-generaal Van Heutsz
van plan is om, na zijn aftreden,
geruimen tijd in het Zuiden van
Europa te vertoeven en daar heen en
weder te trekken, totdat het voorjaar
van 1910 hem zal veroorloven naar
Nederland terug te keeren. Zooals wij
reeds eerder mededeelden, zegt het
blad, bemerkt Z. E. het dragen van
de lasten van het ambt duchtig aau
zijn gestel en wil nu iu rust en ver
strooiïng het evenwicht weder her
winnen.
Daar het wenschelijk is, maat
regelen te treffen ter voorkoming en
bestrijding van werkloosheid, alsmede
tot leniging barer gevolgen, is bij
Kon. besluit aan eene Staatscommissie
opgedragen te onderzoeken: a. in
hoeverre d» Regeering over de
middelen beschikt om snel en vol
doende ingelicht te worden over den
stand van de binnenlandsche arbeids
gelegenheid en den omvang en den
aard van werkloosheid in de ver
schillende vakken en welke aanvulling
deze behoevenb. wat de Regeering
kan doen, betzij door steun van personen
of corporaties, hetzij zelfstandig, zoo
wel tot voorkoming of bestrijding van
werkloosheid als tot leniging van de
gevolgen daarvan.
Door deze Staatscommissie zat aan
H. M. verslag worden uitgebracht
aangaande de uitkomsten van het door
haar gehouden onderzoek, welk ver
slag de voorstellen zal bevatten, waar
toe dit onderzoek haar eventueel aan
leiding mocht geven. Elk lid der com
missie zal de bevoegdheid hebben van
zijn zienswijze, voor zooveel die van
de meerderheid der commissie afwijkt,
in eene afzonderlijke aan het verslag
toe te voegen nota te doen blijken.
Oe Rijksmiddelen.
Ondanks drie belangrijke tegen
vallers van te zamen bijna zeven ton.
hebben de Rijksmiddelen in Juli nog
f54,500 meer opgebracht dan in die
maand van 4908. De tegenvallers
waren eene vermindering van:
f204.334 bij de successie-
Tflphtfln
1319.596 bedrijfsbe
lasting en
153.058 personeele
belasting,
waarbij nog
84.002 voor de Staatsloterij
moet gevoegd
worden.
te zamen f 760.990
De overige middelen hebben dus
in Juli ruim f815,000 meer opgebracht
dan in Juli 4908 of ca. 9 pCt. Deze
uitkomst is alleszins bevredigend,
vooral wanneer men op de onderdeelen
let. Evenals in de voorgaande maanden,
waren het ook ditmaal weder de
middelen, die als waardemeter van
handel en verkeer kunnen dienen, die
hoofdzakelijk tot de verbetering bij
droegen.
Invoerrechten leverden f 78.000 of
9'A pCt. meer op; loodsgelden (die
de voorgaande maanden nog niet veel
in de verbetering deelden) wijzen een
vermeerdering van f 25.700 of 11 pCt.
aan. Van de accijnzen staat de suiker-
accijns weder bovenaan met eene ver
meerdering van f 415.000 of 23 pCt.
De overige accijnzen leverden eene
kleinigheid meer (wijn en geslacht)
of minder (zout en bier) op, terwijl
bet gedistelleerd de teruggaande be
weging heeft voortgezet met eene
vermindering van f 25.600 of ruim
1 pCt.
Van de indirecte belastingen hebben
Kleine eeriueht.
D o u x pays!
Geen sterveling in de vriendelijk-
landelijke gemeente Houtwijk zou een
oogenblik getwijfeld of geweifeld heb
ben bij het beantwoorden der vraag
»Is dat Jan Bongers z'n eigen werk?"
«Neen" zouden ze allen gezegd heb
ben, van den burgemeester af tot bet
oude manneken toe, dat in oog
luikende permissie eiken Zaterdag
middag langs de deuren centjes op-
baalde.
«Neen, dat is niet Jan Bongers z'n
doen Daar zit z'n vrouw Trien
achter. Wat ik je zeg!"
Jan-zelf bemoeide zich niet met
andere dingen dan het bestier van z'n
particuliere, vrij-floreerende zaakjes.
Werd er in den kring der vrienden-
dorpsgenooten over politieke of andere
«wijzighedeo" geredeneerd, dan be
paalde Jan Bongers er zich zoolang
z'n oogen niet zachtkens dicht-dom-
melden van overmatige verveling
tot 't nu en dan mompelen van »Krèk-
zoo!"waarna hij zich haastte om zijn
rond, rood, glimmerig hoofd in rook
wolken te hullen. En was de legen-
partij aan het woord, dan gaf Jan
door zacht-geraoedelijke hoofdknikjes
te verstaan, dat hij het betoog
volgde Zonder nu juist van be
paalde opinie blijk te geven.
Aldus hield Jan ieder te-goed-vriend,
zonder dat eerzuchtig verlangen naar
op den voorgrond treden ooit in hem
ontwaakt was...
Maar Trien Bongers, zij, die
sinds zes-en-twintig jaren 'slevens
lief en leed met Jan deelde... Die was
van «ander maaksel", zooals de
domenee eens, in 'n vroolijke bui,
gezegd had-
Die verstond de kunst om als
zij 't op haar heupen had vrien
delijk te zijn... Zoetig, strooplikkend,
fleemerig...
Om daarvan begrip te hebben, moest
men hooren de vrouw van den hout-
kooper, een der notabelen van 't
dorp, wiens zeer vooruitstrevende
denkbeelden hem buiten den kring
der vrouwen hadden gehouden...
Haar moest men hooren verteilen.
»Als ik je nou toch verzeker, dat
ze gister-middag, van drie tot half
vijf, bij mevrouw Driessen is geweest
Als de vrouw van den burgemeester
mij zou inviteeren, dan zou 'k bedan
ken voor de eer... Ik dring nu niet
graag in bij de menschen... Ik heb
geen genadigbedens noodig, gelukkig...
't Kan mij ook geen haar, geen zier
schelen, al bleef ze dag en nacht bij
mevrouw Driessen, die Trien Bongers,
en ik denk dat de dames er net-zoo
over oordeelen al ik?...
Waarna de dames door allerlei
lachjes, oogknipjes en wuivende hand-
bswegingen te kennen gaven, hoe
absurd zij 't denkbeeld alleen vonden.
Doch voortgebabbeld over het zaakje
werd nog een heel poosje.... Hoe juf
frouw Bongers de burgemeesterscbe,
wier overgroote zuinigheid algemeen
bekend was, in baar zwak wist te
tasten door aan te komen met lekkere,
kersversje eitjes, dan weer met wat
anders.... En boe ze 't dan zóó aan
legde dat burgemeestersche kon ge-
looven, dat zij 't echte, hooge eer vond
deze cadeautjes te mogen offreeren....
«Daar gaat ze weer stroop likken!"
zeiden de dorpsdames tegen elkaar,
wanneer ze door de spleetjes tus
schen gordijnen en horretjes Trien
Bongers naar he.t huis van den burge
meester zagen trippelen....
En heeleraail ongelijk hadden ze
toch niet!....
De zaak zat ditmaal zóó in
elkaar.
De oude Hardeman, nu al bij de
tachtig, had genoeg van het Raads
lidmaatschap. En toen de rijke, zeer
invloedrijke wethouder Bouwman op
een avond met den burgemeester zat
te overleggen »wien ze er nu maar
in zouden nemen», toen gat burge
meester, niet dan na eenige aarzeling
Want ze wisten allebei hoe licht en
hoe zwaar de candidaat, dien Z.E.A.
bedoelde woog.... Toen zei dan burge
meester
»Weet je, Bouwman, aan Jan
Bongers zouen we.... Komt me werke
lijk voor....»
Maar hij zweeg al weer, want de
wethouder zette oogen op....Oogen....]
Dacht: mankeert burgemeester 't nu
waarachtig in z'n....
Doch meneer Driessen wist zóó leuk
met z'n mannetjes om te springen. Had
niet voor niks over de twintig jaar
Houtwijk bestuurd....
Trok direct een ijselijk geheimzinnig
gezicht. Knipoogde tegen wethouder
op zoo'n aparte, guitige manier....
Gelijk men doet tegenover luidjes, van
wier fabelachtige slimheid men diep
doordrongen is.... En die men, des
wegen, in z'n vertrouwen neemt. Bouw
man was al dadelijk gestreeld door
dat joviaal vertrouwelijke van burge
meester. Snapte er geen steek van,
maar deed natuurlijk of ie 't door
grondde.... Waarop burgemeester hem
wenkte om, met z'n hoofd en de daar
aan vastzittende ooren wat dichterbij
te komen.... Burgemeester loerde naar
de deur, of iemand naderde.... O, de
oude heer Driessen kon zoo aardig
komedie spelen met z'n mannetjes....
En fluisterde daarna, een hand hou
dend tusschen z'n lippen en een aan
wethouders ooren Fluisterde druk,
glimlachend, met oolijk glinsterende
oogjes.... Héél duidelijk was 't Bouw-
