B. A. SIDDRÉ,
Advertentiën.
SCHOUWBURG „AMICITIA."
„DE FIRMA BONABDON"
Amersfoortscli
Wissel- en Effectenkantoor
TUIYERSMAGAZ1JN
Scholl Engbcrts Scholten
C. van
lammen Bouwer Co.
REISBELASTING.
Te Chaux de Fonds, waar meer
horloges en horlogedeelen worden
uitgevoerd dan in eenige andere stad
van Zwitserland, zijn 855 arbeiders
in dat vak voor het meerendeel
bekwame werklieden al verscheidene
maanden zonder werk. Tot dusverie
is hun f 43,000 uitbetaald door hunne
vakvereeniging. Maar het ziet er leelijk
uit voor de toekomst. Tusschen 4000
en 0000 arbeiders zullen in de naaste
toekomst rechtstreeks of indirect te
lijden hebben door den treuu'gen staat
van zaken.
Het inbreken en stelen wordt
den dieven door de nieuwste uitvin
dingen hoe langer hoe moeilijker ge
maakt en nu heeft een Italiaan een
toestel uitgevonden, dat, naar men
verzekert, reeds in een aantal Ame-
rikaansche bankinrichtingen is inge
voerd en waardoor de inbrekers onder
het «werken" worden gefotografeerd.
Het fotografeertoeslel is zeer klein,
in den muur verborgen, en als het
in werking is gesteld, dan kan niemand
in de kamer komen of hij brengt een
veer in beweging, die door een elec-
trische geleiding de camera laat wer
ken. zoodat de boeven hun portret
op de plaat achterlaten, dat vergroot
en naar ale politiebureelen gezonden,
veel kan bijdragen tot hun ontdekking.
De komeet van Ilalley.
Prof. Nijland schrijft in het »Utr.
Dagblad:
De sterrewachtontving telegraphisch
bericht van de ontdekking der komeet
van Halley door prof. Wolff te Heidel-
berg. Deze komeet zal waarschijnlijk
in den zomer van 1910 door haar
helderheid ieders aandacht trekken.
Thans is zij echter nog zoo zwak, dat
alleen de grootste instrumenten dei-
wereld haar kunnen waarnemen. Zij
werd den Hen Sept. op de grens der
sterrenbeelden Orion en Tweelingen
ontdekt, en beweegt zich voorloopig,
langzaam westwaarts, d. i. in de rich
ting van Aldebaran.
De afstand der komeet tot zon en
aarde beide is thans ongeveer 3.4, zoo
de afstand aarde-zon als éénheid wordt
genomen. Tegen het eind van het jaar
zal de afstand komeet-zon tot 2.0, de
afstand komeet-aarde tot 1.0 afge
nomen en de helderheid van het hemel
licht derhalve sterk toegenomen zijn.
Ik verwacht dat de komeet omstreeks
half November voor den Utrechtschen
kijker van 36 c.M. opening bereik
baar zal zijn.
Woensdag had te Scberpenzeel
de automobiel H 2663, komende uit
Den Haag en op weg naar Nijmegen,
het ongeluk, dat een der achterban
den knapte; daardoor glipte het wiel,
en toen kort daarop het stuur brak
vloog de auto over een hoop oude
straatklinkers tegen een eikenboom op.
Van de beide inzittende reeds be
jaarde Engelscbe dames sloeg de eene
met bet gezicht door de stevige spie
gelruit aan de voorzijde, waardoor zij
een lange, diepe wonde in de wang
kreegde andere kreeg een groote
snede over het voorhoofd en den
neus. De beide dames werden ter
stond in eene nabijzijnde woning
gebracht, terwijl spoedig een arts
ontboden werd. Daarna werden zij
per rijtuig naar de Wilhelmina-Zie-
kenverpleging vervoerd.
De chauffeur was licht aan de hand
gewond. De toestand der dames is
niet zorgwekkend.
Het Moordjaar.
Er zijn nog altijd menschen in ons
land, en hoogstwaarschijnlijk ook nog
wel elders, die een zekere bijgeloovige
vrees koesteren tegen het intreden van
het 63ste jaar.
Van ouds staat dit jaar in een
armen Kees die dan toch getoond had
dat er nog wat goeds in hem zat, had
ze echt te-doen...
«Als jij 't niet doet, dan zal ik er
wel 's even voor zorgen 1" zei de spich
tige juffrouw met de scherpe kin en
de stekerige oogen En zij nam het
kindje uit de wieg... Klemde 't in
haar armen. Liep de deur uit... Naar
de buren van naast-de-deur... Om te
zeggen dat er een gevaarlijke kerel
in hun woning was gedrongen... Om
hulp te vragen...
Hij, Kees, stond als genageld aan
den grond. Het pakje, waar de sur
prise voor z'n kleindochterje in zat
hield hij nog in de hand...
En bij het raam stond zijn Annetje,
zoo mager, zoo bleek en zwakjes nog,
van wat ze doorstaan had... Met zulke
fletsche, blauw-omkringte oogen. Zij
had eene hand tegen het voorhoofd
gedrukt. En keek vader zoo verschrikt
kwade reukmen noemde het 't
«moordjaar", en dit niet juist met de
gedachte aan moorden, maar meer aan
het Fransche mort, omdat men in de
meening verkeerde, dat de meeste
menschen in of omstreeks hun 63ste
jaar kwamen te sterven.
Vanwaar dit vreemdsoortig bijgeloof,
dat mede zijn uiting scbijnt gevonden
te hebben in ons oude ganzebord,
waarop immers ook de getallen niet
verder gaan dan 63? Want men moge
opmerken, dat op het ganzenbord
reeds vroeger »de dood" voorkomt,
hier dient hij slechts als verschrikking,
als dreigement; men kan er overheen
spelen en aan ontkomen. Maar bij 63
is alles afgeloopen en het spel ten einde.
Het geloof aan het moordjaar is zeer
oud. Waarschijnlijk dankt het zijn ont
staan aan de Chaldeeuwsche sterren
wichelaars, van wie de Egyptenaren
en later de Grieken de vrees voor het
moordjaar of annus climaclericus
(kliniaks ladder; Iclimaktyres
sporten) hebben overgenomen en ver
breid. Men verkondigde (en die mee
ning wordt nóg gedeeld), dat 's men
schen leven om de zeven jaar ver
andert; negen van zulke stadia zouden
voor de meesten de grens zijn van den
menschelijken leeftijd. Volgens een
andere lezing was 7 het cijfer voor het
lichaam, 9 dat voor de ziel. Merk
waardig waren nu 7 X 7 en 9 X 9
maar het gevaarlijkste was 7X9,
want hierbij waren zoowel lichaam als
ziel betrokken.
Ook de Romeinen geloofden aan het
moordjaar. Aulus Gellius maakt mel
ding van een brief door keizer Augustus
aan zyn kleinzoon Cajus geschreven,
waarin hij de verwachting uitspreekt,
dat Cajus deelen zal in zijn vreugde,
nu hij zoo gelukkig is geweest zijn 63ste
jaar door te komen en zijn 64ste aan
te vangen. En onze voorvaderen deden
al even sterk aan het annus climac-
tericus; van Johannes Uytenboogaert
is bekend, dat hij onrustig en bevreesd
was bij het naderen van het 63ste jaar
en in 1648 schreef de beroemde Sal-
masius een lijvig boekdeel over het
climacterische jaar en over de oude
astrologie. Toch ontbrak het ook toen
Ooftbouw.
Enkele streken uitgezonderd, De
Betuwe, het IJsseldal, Zd. Limburg, De
Barigert en nog een paar andere staat
het met onzen ooftbouw niet zooals
het moest zijn. Wie buiten woont,
heeft vruchtboomen, en die vrucht-
boomen, vaak geplant op't beste ter
rein van het erf. behoorden daarvoor
ook wat voort te brengen. Maar dit
laat in den regel zeer veel te wenschen
over. Men wijt het dan aan 't weer
aan den regen, nachtvorsten, schralen
wind, geen wind, te felle zon enz. enz.
Wonderlijk is 't echter, dat die oor-1 volgen.
niet aan mannen met gezond verstand,
die op grond van hun ervaring en van
«statistiek" het bijgeloof in dezen aan
de kaak stelden.
Met name schreef Cornelis Bonte
koe, «Oppergerieesheer van den Keur
vorst van Brandenburg" (einde 17e
eeuw) een verhandeling over het
moordjaar, waarin hij kort en krachtig
uiteenzet, waarom hij al het gepraat
over een annus climactericus tot de
«sotternijen" rekent. «Daar is geen
loop van 7 nog geen van 7 maal 9
te vinden," zoo schrijft hij, «invoegen
dit alles een louter verdigtsel is, en
een sot spelletie van Menschen, die
't lust eerst hun selven en daarna
de Wereld met reveries te misleiden
en bedriegen." Er is drieërlei oorzaak
van sterven: ongeval, ziekte of de
natuurlijke dood. En deze storen zich
geen van alle aan het 63ste jaar,
«want die door geweld sterven, komt
van duysend reisen sulx niet eens
over in 't genaamde of gepretenteerde
Annus Climactericus, die aan d'een of
andere siekte hun leven moeten laten,
geschied het ook bijna noyt in het
verdigte Moortjaar. en d' Ouderdom
is alzoo een gevolg van een A. C. als
een Comaat niet werd veroorzaakt
door het Schrikkel-jaar aangezien men
oud word, niet omdat men 7X9
jaar, maar omdat men allengskens
bij trappen zoo verre het leven ge-
passeert is, totdat men is gekomen
tot een zekere trap, die men ouder
dom noemt, welke dan ook wederom
zijne trappen heeft." Maar, zoo merkt
Bontekoe ter snede op, bet is mogelijk
dat voor velen hun 63ste jaar nood
lottig wordt, wanneer ze het Moord
jaar te sterk appreherideeren, en door
apprehensie sterven, gelijk sekere
Hofnar, als hij het dapper verkorven
had, en van den Beul met een Doek,
in plaats van een Swaart in de nek
geslagen wiert, voorover viel, en
stierf so wel als of men hem waarlijk
't Hoofd had afgenomen."
Niettemin hebben zich na Bontekoe
nog velen »'t Hooft aflaten nemen."
Zelfs in onzen tijd blijkt het geloof
aan een moordjaar nog niet van de
baan. Handelsbl.
zaken zoo plaatselijk werken, want
op korten afstand van elkaar treft
rnen vaak geheel verschillende resul
taten aan. Het ligt dan ook meestal
niet aan die toevallige omstandigheden
maar aan regelmatig goede en slechte
verzorging.
De boomet) staan vaak op bodems
die, vooral wat kalk en kaligehalte
betreft, niet kunnen geven, wat voor
een goed gedijen en voortbrengen
noodig is. Belangrijke proeven te
dezen opzichte nam de heer E. Lierke
te Leopoldschall. We laten er enkele
Appels geplant in 1891.
Opbrengst in de jaren
189S1904.
Peren, geplant in 1896.
Opbrengst in
Onbemcst
j 46,980 KG.
0.845 KG.
0.768 KG.
4.750 KG.
Bemest doch zonder
kali phosphorzunr stikstof Volled. bemest
46,110 KG. 57,640 KG. 69,820 KG. 74,13 KG.
1.160 KG. 0.590 KG. 1.210 KG. 1.670 KG.
1.060 KG. 1.554 KG. 1 613 KG. 3.110 KG.
3.325 KG. 5.600 KG. 5.100 KG. 5.150 KG.
Prnimen, geplant in 1893.
9 oogsten van 1S96—1904. 13.166 KG. 69,523 KG. 36,647 KG. 46.095 KG. 92.265 KG.
Morellen geplant in 1S91.
3 oogsten 1899—1901. 9.090 KG. 12.030 KG. 15.170 KG. 13.500 KG. 19.570 KG.
Bij bessen, kruisbessen en fram
bozen soortgelijke uitkomsten. Daar
de proeven over een reeks van jaren
loopen,zijn toevalligheden uitgesloten.
Wie werkelijk van zijn oofttuin wat
wil trekken, doet verstandig boven
staande cijfers eens ernstig te bestu-
deeren en daarmede bij de herfstbe-
mesting rekening te houden Voegen
we cr nog bij, dat lichtere, zand en
kleigronden over 't gebeel te weinig
kalk en ook onvoldoende kali bevat
ten dan zijn de hoofdpunten in de
bemesting aangegeven. De oogst van
dit jaar kan tevens een vingerwijzing
zijn of er wel voldoende zorg aan
de bemesting is besteed. Tegen den
herfst komen we meer in bijzonder
heden op de wijze van bemesting te
rug. U. S.
aan... Zoo echt-bang...
Hij woü vertellen van het getnig-
schrift... Van dat-ie een ander mensch
was geworden...
Maar 't kon er niet uit. Want toen-ie
't papier te voorschijn woit halen, zag-ie
dat Annetje terugdeinsde... Alsof hij
haar bedreigen zou...
»U wist toch..." stamelde zij, schor
van opwinding. Hij wist toch woü
ze zeggen dat de familie van haar
man... Die stijve, strenge menschen...
Dat haar schoonmoeder... De juffrouw
met spitsige kin, die hulp was gaan
roepen...
En op eens ging de deur open.
Stond daar een agent van politie.
Schoonmoeder had gesproken van een
«gevaarlijke kerel"... Natuurlijk niet
gerept van dat Kees... Dat Kees en
Annetje...
»Ah!" riep de agent uit, zoodra hij
Kees zag, en onbekend met de ver
houding tusschen ex-boef en de jon ge
vrouw in de kamer... «Ah, Keesje, ben
jij weèr aan de gang?... Ik ken je nog
wel, ouwe-jongen... We dachten al dat
je... Nou, vooruit, jongen. Allo..."
En hij greep hem met een forsche
knuist, bij een arm. Tegelijk rinkelend
met de «braceletjes"...
Annetje had de handen vóór de
oogen geslagen, maar ze zei niets.
En midden in de kamer stond de
spitskinnige juffrouw, den indringer
aankijkend metmatelooze minachting..
"Gewillig liet Kees zich uit de woning
brengen. Buiten, op straat, stond een
troep menschen, bijeen-gestroomd op
't gerucht...
En eerst op het politie-bureau
vond Kees kracht om te praten. Smeet
hij het pakje, met de surprise voor
Annetje d'r kind, op de groote geel
houten tafel... Scheurde hij z'n ge
tuigschrift stuk... Klemde hij, zonder
geluid ie- geven, de grove vuisten vóór
het gezicht...
Zat zoo wel een kwartier lang
bij den inspecteur van dienst, die het
geval begreep...
Wat niemand op 't bureau ooit
Zaterdag, 18 September 8 uur,
door de
Kon. Vereeniglng „Het Nederl. Tooneel".
Ie Rang f 1.75(leden f 1.50)
2e Rang TDv75"; 3e Rang f 0.40.
Zie de aanplakbiljetten.
voorheen
W, CR00CKEWIT WAzn.
KORTEGRACHT 7.
ASSURANTIËN,
CREDIETEN,
COUPONS,
DEPOSITO's,
EFFECTEN,
PROLON GATIËN,
VREEMD GELD,
WISSELS.
Abonneert U op het
KATHOLIEKE
Maandelijks verschijnen 48 pag,
groot formaat over 2 kolom men.
Romans, Novellen, Historische
Verhalen, Poëzie, Allerlei, Raad
sels, Logogrief, Rebus, enz. enz.
Hoofdverhaal ROBESPIERRE.
Pry's 65 CENT per 3 maanden.
Eerste afl. ter inzage bij den
boekhandel en Bij
P. STOKVIS-WATERREUS.
Uitgever, 's-Bosch.
ALMELO.
ZUIVER WOLLEN
ONDERKLEEDIMG.
(FAjjtflKAAT WJANS8.H)
DE WITTE WINKEL.
Langestraat 74
AMERSFOORT.
TELEFOON 70.
Muurliuizeii 39
belasten zich met
aan- en verkoop
van Effecten, Wis
sels en Coupons,
sluiten prolongatie.
Safe-inrichting.
Er zijn onder de minvermo
genden velen, voorwie een verblijf
van eenige weken in de buiten
lucht tot herstel van gezond
heid een onschatbare weldaad
zou zijn. Evenals vorige jaren
richt daarom onze Vereeniging
aan allen, die voor gezondheid
of voor genoegen op reis of naar
buiten gaan, het dringend ver
zoek haar van hun reisgeld EEN
GULDEN of MEER t§: willen
afstaan, ten einde aan minder
bevoorrechten en daaronder
in de eerste plaats aan kostwin
ners dit voor hen zoo ge-
wenschte geneesmiddel te kunnen
bezorgen. Ten vorige j are werden
op deze wijze 416 personen waar
onder 3 uit Amersfoort geholpen,
en reeds hebben velen zich ook
dit jaar weer aangemeld. Iedere
gift onder het motto «Reisbe-
lasting" wordt dankbaar aange
nomen en in het jaarverslag
verantwoord.
Amebsfooet, 1909.
Mej. D. A. SIDDRE,
Muurhuizen 91.
Mevr. GRONEMAN—Doornbos,
Ulrechtschewep 10.
Mevr. Bar VAN ITTSRSUM—Stroeve.
Plantsoen 6.
Mevr. RUYSCH LEHMAN DE LEHNS-
FELDv. Lanbchot Hubrecht.
Soesterweg 1.
Mevr. KNOPPERS—v. Eijbirgen.
Weversingel 7.
Zij, die in werkelijkheid genezing
willen vinden bij kaalhoofdigheid of
ontijdig uitvallen van 'thaar, wen
den zich in vertrouwen tot J.CERATI,
Haarkundige, Amsterdam, Zout
steeg 4, boven den kapper.
Aan hen, die na onderzoek tot
behandeling worden aangenomen,
wordt herstel gegarandeerd.
Het Nieuws van den Dag schreel
onder meer:
Een feit is 't dat onderscheidene
hier wonende personen van allerlei
leeftijd getuigen door hem weder
in het bezit van
den haardos te zijn
gekomen.
ttli-arLd.©!.
Medoc Champagnisé Sec. 1.50.
N.B. De Vins Blanc Mousseux du Médoc
zijn zuivere Witte Bordeaux Wijnen
langs natuurlijken weg gechampag-
niseerd. Zij hebben minstens 2 jaar
flesch. Onder de goedkoopere mer
ken nemen zij de eerste plaats in.
gedacht had dat mogelijk zou wezen,
gebeurde.
De inspecteur bekend om z'n
stugge, strengheid schonk zelf een
glas-water voor Kees in.
Legde de hand op zijn schouder.
Zei met zachte, vriendelijke stem:
«Kom, De Leeuw, wees 'n kerel...
Je hebt toch zoo kranig getoond,
niet-waar... Later... Als-je je best blijft
doen..."
Maar toen was Kees opgesprongen.
Met woeste expressie op z'n gezicht.
Met van woede flikkerende oogen...
«Dank-je 1" had hij uitgeroepen
»dank-je voor je mooie woorden. Ik
heb 't nou gezien... Ik heb er «nou
genoeg van..."
Hard smakte de deur van de wacht
kamer dicht.
Een van de agenten woü Kees
achterna-vliegen, maar 't was niet
noodig... Ditmaal had-ie niks op z'n
kerfstok...
Slechts gaf de inspecteur last om
van-nu-af weêr scherp op Kees de
Leeuw te letten.
Want inspecteur begreep maar alte-
goed...
Doch toen een van de agenten
lnchtig-schertsend over den boef sprak,
die waarachtig ruim een j aar niks van
zich had laten hooren, zei inspecteur
niets. Voelde hij slechts deernis met
den schooier die daar-j uist den donkeren
avond in was geloopen...
De groote stad in... met vernielde
kracht om zich op te richten... met
zielewonde, die hem moest branden,
met onduldbare felheid, in wat er aan
fijner weefsel in gemoedsleven was
overgebleven...
Deernis met den man, die in z'n
koorts van smarteleed terngholde
naar de misdaad, die hem als haar
prooi zou opvangen, met omstrenge
ling, die niet meer zou loslaten nu,
dan gedwongen door den grooten, on-
weêrstaanbaren slooper...
Ma'itee Coebeaü.
