NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad voor de Provincie Utrecht. Schei&en uil ie rectaal. No. 17. Zaterdag 26 Februari 1910. Negen-en-dertigste jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG DE WEEK. FEUILLETON. Amersfoortsche Courant ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden met Zondagsblad f 1.15; Franco per post door bet geheele Rijk 1.25. Afzonderlijke Nummers 3 Cent. Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER. Bureau: Langestraat 77. Telephoonuo. 09. AD VERTENTIËN: Van 16 regels f 0.50; iedere regel meer 71/. Cent. Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. 24 Februari. «Daar heb-je 't alriep er een Woensdag-middag j.l. zoo omstreeks 'n uur of een, toen 't plotseling pik donker werd, in de studeerkamers, de kantoien, de café's baastiglijk de gloeikousjes en de electrische boogjes aan 't glanzen werden gebracht— «Daar bèb-je 't al... Een van de kometen-1910. Of 't die van Halley, de A. of de B. is wat kan 't ons eigenlijk schelen. Of 't een prik is van de blauwzuur-staart dan wel het rukken van onze arme aarde uit baar baan... 't, na zóóveel eeuwen, van het rechte pad verlokken der hoogbejaarde... Wanneer er ons hachje meê gemoeid is, zal deze of eene dergelijke wetenschappelijke on derscheiding ons even koud, of even warm (naar omstandigheden!) laten als we dan zouden wezen. «Daar beb-je 't alen ik zag bleeke gelaatstrekken van nienschen, die u een paar minuten tevoren nog zaten uit te leggen, hoe en waarom 't toch heusch onmógelijk is, dat wij in den nacht van 18 Mei het geringste gevaar loopen. Integendeel, 't zal interessant worden, expliceerde een ander... Nu kunnen we eene sensatie beleven, gelijkend op die van Jules Verrie's kapitein, met z'n trouwen oppasser, die vacantie-reisje door «het wereldruim» maakte per dood-ouder- wetschen, onbestuurbaren luchtballon op de aarde terugkwam... Nu gaan we echte, onvervalschte «Halley-!ucht« in potjes en pannetjes opvangen, ver volgens conserveeren. Een lumineus denkbeeldKon slechts uit het vinding rijk brein van een Yankee-professor op groeien...Ik hoorde al «mompelen, dat de vermaarde, gedoctorde en zwaar-belauwerde Cook, van de Noord pool, er achter schuilt.... Net-iets voor Zijn-Edele! Prospectus in zee voor een te vormen vennootschap tot exploitatie van Hailey-lucht. Den 28n Mei zorgen de «weten schappelijke adviseurs «der onderne-1 diger of «verlichter». Wat de man van ming op een der hoogste bergtoppen het «Handelsblad» dezer dagen ver te zijn met de noodige instrumenten enz. Dan opgepast.. Zoo-en-zoo laat, precies, vliegt de staart over ons heen... Opvangen, heeren! En de vaatjes, potjes hermetisch-geslolen. Uitgebreide voorzorgs-maatregelen.. Het nageslacht van 1985, als wanneer de blauwzuur staart weer in de buurr komt, zou zich over zijne opa's en over-opa's schamen indien zij niet gezorgd had den ió Mei 1910 zich van de noodige HaJly-atmospheer te voorzien. Eene kostbare historie!. Maar liefde voor de wetenschap zoowel als welbegrepen belang gaan hier «hand aan hand», om in verslaggevers en toasters-stijl te blijven Die potjes geconserveerde Halley-lucbt zullen de lui trekken!... Zoo, zit 't daar nou in? zullen ze zeggen, mei licbtelijk-benauwdegezich ten... Ze zullen kijken naar de dingen. En wanneer Cook, de groot-advi seur, een vinger uitstrekt naar een dekseltje of touwtje, dan gaan 'n paar juilers, gillen... «Asjeblieft niet, mr. CookWe gelooven 't graag op uw eerlijk wooid!...« «Zooals u verkiestzegt, holTelijk- buigend, de geleerde, ondernemende man.... Wrijft zich als' publiek vertrok ken is, grimlachend in de handjes. Geeft z'n compagnon een por in de lendenen... «Nou, hoe was-iei... Voor mijn part nog tien van die komeetjes Puike waar, hoor!... Jammer dat ze zoo zelden dichtbij komen En de brave heeren wenken elkaar, met veelbeduidende knipoogjes, van «daar ga je!« met hunne wbisky- soda-kelken... Ik begrijp eigenlijk niet recht waar wij, twintigst'eeuwers de courage van daan halen, om zoo schamper minachtend neer te zien op de bij en lichtgeloovigheid onzer voorouders van vroeger eeuwen Op den keper beschouwd, zijn we precies eender; geen haartje verstan- telde over zijn onderzoekingstocht bij de diverse Amsterdamsche koffiedik kijksters en dames, die, al «met 't ei werkend», uw verleden en uwe toe komst ontsluieren... Och, mij bijvoor beeld, bracht 't evenmin nieuws als aan een van hen, die, persmuskiet van professie een jaar of wat rond gegonsd hebben vóór en achter de schermen... Toch is 't wel aardig, zulke dingen nog eens vóór zich te krijgen. Men leert er uit, hoe radium en logica allebei in uiterst geringe quantiteit voorko men. Een man, die tol de velen behoort, thans door het mysterieus monstertje influenza aangetast, begint wat op te kikkeren, na veel gezucht en gekuch... Hij heeft zich, in zijn wanhoop, o. a. aangeschaft een doosje kwakzalvers- goed, waarvan de eerste apotheker de beste hem het volmaakt vvaardelooze kan bewijzen... In elk ander geval zou de man voor rede vatbaar zijn... Nu bezweert hij u. dat die kostelijk ver pakte pilletjes 't 'm gelapt hebben... Niks anders! En de man wordt vrij willig onbezoldigd agent van den kwak zalver. Daarin schuilt 't heele geheim der floreerende zaakjes van de Holle- way's, de Eilers'... wier kas ruim ge noeg is om, wanneer 't in een deel der z.g. beschaafde wereld hun te «eng» wordt, in door oceanen er van ge scheiden ander brokje aarde hun tri- umftocht te vervolgen... Een hemellichaam, dat 20 millioen K.M. van ons door de ruimte wemelt, kan bezwaarlijk op bet weer te Arn hem, te Amsterdam of in Den Haag invloed hebben... Uw zoon of dochter van de 2de klasse H. B. S. kan u dat hoog wetenschappelijk verduidelijken. Ja, maar 't is zoo onnatuurlijk zoel... Ik heb den merel hooren fluiten... De bloemetjes loopen uit... Is dal «gewoon» Lieve mevrouw, in Petersburg, bij Wladivostock, in Warschau was 't juist penetrant-koud Wreven zij elkaar neuzen en oorlelletjes tegen 't bevriezen... In Graubünderland is de sneeuw ijzerhardgaan slechts de allerhartstochtelijkste ski-loopers op het pad... Het microscopische afstandje Spuistraat, Jansplein of Botermarkt in Nederland Moskou of Chur (voor hemelruimte-trajecten minder dan gij noodig hebt uit badhuis in de uwe straat passeerende tram te stuppenZoo'n afstandje maakt toch voor den blauwzuur-sinjeur geen veiscbil... Uw betoog lijkt overweldigend. Denkt gij er door te overtuigen?... Maak u geen illusie, mijn vriend!... 't Is thans de gouden tijd der ontel bare mme. Lenormands. Ook deze bloei-periode zal 'n eind nemen. Doch wanneer 't zóóver is gekomen, dan krijgen we weêr splinternieuwe metho den van exploitatie der lichtgeloovig heid van den zin voor het uitmiddel puntige bij kind Publiek! Die machine bij Kras te zien, welke aangeeft, met wiskunstige juistheid, of «hij», c. q. »zij« U bemint, alsook precies «hoe veel hij (zij) van U houdt», dat is misschien al een begin van wat vol gen zal... Insteè van gloeiende liefdes verklaring: een greep naar den »handle« der registreer-macbine. Niet langer een «Amalia, ik bemin U«, doch: het zwijgend overreiken van een deugdelijk-geconlroleerd kaartje, waarop genoteerd het getal «voltsa van uw liefdes-temperatuur... Geen bedsermoen meer van vertoornde, ver gramde gade tot lichtzinnigen, fuif- lievenden echtgenoot, wiens truc om de pendule een paar uren terug te zetten mislukt is.Op wiens overjas zij met afgrijzen 'u lichtblond of 'n kastanje-bruin baar ontdekt heeft... «Naar den handlebeveelt mevrouw. De registreer-macbioe trilt tikkelt; de hefboom rijst, daalt... Tegen het ijskoude, toch zoo welsprekende cijfer is geen spitsvondigheid ook van in «smoesjes" doorkneed vetraan in huwelijksfuik bestand I... Ik dwaal intusscben af. Een alleszins-vroolijken tijd is 't nu niet, erken 'k gaarne. Dat trillen van de aardkorst ook in streken, waar men haar steeds voor 't allersoliedst hield; dat telkens bokkesprongen- maken van 't seismograaf-naaldje... 'k Kan me voorstellen, dat zeer prikkel bare menschen op momenten, als door 't passeeren van een extra-zwaren kar, 'thuis trilt, denken: «Nu krijgen we hier de beurt!"... En het schrikbeeld van Hally verrijst weer voor hun geest... De hypothese, dat de «Willem II« door eene «zeebeving® is vernield, en dat dit laatste verschijnsel weêr met de komeet in verband staat, ik hoorde haar met vuur van over tuiging verdedigen. En een ander, diepzinnig-aangelegd man gaf nóg krasser thesis te hooren. De ver dwijning van den Zeister knaap... «Wacht nou even!« zegt mijn wijs geer, daar ge hem met wijd-opeo- gespalkten mond en oogen-als-soep- borden aanstaart... «Wacht nou even Zijn glimlach vertolkt matelooze deernis met uwe onkunde en gebrek aan doorzicht... «Ik houd vol, dat er nü reeds atmos ferische invloeden zich doen gelden, die op sommige menscben sléchten invloed hebben!... Die prikkelen tot allerlei misdrijven en krankzinnige dadenIndirect dus alwéér: dekomeel «Zouje waarachtig denken?» vraagt er een. Beslistdecreteert de philosoof. En de nieuwste hypothese is geboren.... Met stoere, taaie levenskracht, ver zeker ik U... Maar die andere onge lukkige Zeister jongen, slachtoffer van Van Ee en z'n kornuiten? Toen was er toch geen Halley in de buurt!» «Dat hoéft ook nietrepliceert wijsgeer, met 'n blik van«Wat 'o idioot ben-je toch...« Ziet ge dat is de vicieuse cirkel, waarin zoovele menschen ronddraaien en bun-leveti- lang niet uitkomen. Waar de Lonor- mand's, de Cook's en consorten hen lustigjes in laten rondhuppelen, nu en (Slot). Inbreker. De gratificatie. Samen waren zij, dien avond, na het eten, de straat op gegaan. Jans, de meid, had haar uitgaans-avond... Maakte altijd dat ze de deur uitwipte zoodra de tafel was afgeruimd... De «vaten' waschte zij dan wel later... Ze had hem, mannie, nog gezegd, bij het weggaan«Denk er om, dat je de deur op 't nachtslot doet!" En hij had den sleutel twee-, drie malen omgedraaid. Ze zouden toch, een van beiden, vóór Jans thuis wezen. Hetzij dat Leo, van tante Corrie, haar wegbracht, of dat mannie van z'n avondbureau terugkwam... Alles was geregeld. Bij den hoek van de gracht, waar tante Cor woont, was mannie links-om gegaan... Zij, Lize, kon nu wel verder alleen- En net dat ze bij tante d'r huis komt, valt haar in... den brief van Greta vergeten...Het voornaamste doel van haar visite. Brief van Greta, nit Semarang, met al het nieuws... Van wanneer zij scheep zouden gaan... Met dat mooie «kiekje" erin, waar de kleine Sien op stond... Neen, düt, was nu toch ellendig... Ze had zoo beloofddirect als er bericht van Greta kwam... Even bedacht mevrouw Lize zich. Toen nam ze 'n beluit... 't Was nog niet laat. In vredesnaam maar terug— 'tWas een vrij groot eind... Ze pakte een trammetje. Merkte dat ze zich, in der haast vergist had in de juiste lijn... moest drie straten terugtrippelen— Besloot om dan maar morgen-avond naar tante Cor te gaan. 't Werd nu te laat... En ze had thuis nog zooveel te doen... Tippelde gejaagd-ontstemd voort— Kwam in de straat, waar ze woonde. Zocht, grabbel-tastte naar huissleutel... Keek onwillekeurig naar boven... Dacht dat ze zóó op straat zon neerstorten. Schreeuwde 't uit van feilen schrik, zóó hard, dat een paar menschen bleven staan... Direct was er kringetje om dame heen- Om dame, die weês naar een venster- Op tweede verdieping van bovenhuis- Waar licht brandde... Licht— Dichter werd de kring om haar heen— Een tram klingelde onstuimig— Moest stoppen— En mevrouw Lize, zóó ontdaan, dat de juffrouw van den melksalon naast haar woning... die 't anders, vanwege haar voornamige maniertjes, niet op mevrouw Van Doorn begrepen had— haar nü toch glaasje water kwam brengen... Twee agenten stonden nu voor Lize. Boekje in de hand, noteerend hare verklaring... Dat het huis nu beslist leèg moést zijn. Kinderen hadden ze niet... Meneer en zij waren omstreeks halfacht. uitgegaan... Het meisje al om zeven unr... Had 'r uitgaansavond. Kwam eerst om halfelf, soms later, terug... Kón trouwens 't huis niet in... Meneer en zij mevrouw Lize, hadden ieder een sleutel— Dit laatste gaf den doorslag. In de straat was het verkeer gestremd- De agenten, gaven elkaar 'n wenk... namen hunne maatregelen, 't Stond vast, een inbreker... Revolver te voorschijn gehaald. Straatdeur heel, zachtjes geopend... Of mevrouw meê wou gaan?— Maar Lize klappertandde van doods- angst. Had het glas water niet kunnen vasthouden, dat de juffrouw uit den melksalon haar reikte... Zat nu, van hoofd tot voeten sid derend, in den melk winkel... Menschen gluurden door de ruiten. Het gemom pel gromde door de eivollestraat... Nog drie agenten waren op signaal naderbij gekomen... Met z'n drieën zouden ze naar boven gaan. Twee, beneden, wacht houden... Stonden te kijken, of de rekels niet over het dak vluchtten Men tuurde, gluurde naar het boven huis, waar één der ramen verlicht bleef— Nu konden ze er zijn, de agenten. Grooter, heviger werd de spanning... 't Duurde lang... Bijzonder lang— Een der wachthoudende agenten maakte de op 'n kiertje staande straat deur iets wijder open... Luisterde in de gang... wisselde vragenden, ietwat on- gerusten blik met collega- Verdween toen in 't huis— Grooter, heviger nog, werd de spanning... Van de wachtenden op straat begonnen enkelen, al-huiverend, te denken, aan mogelijkheid van wor steling, bloedbad, daar-boven. 't Wa ren toch ijselijke tijden... De vijfde agent, bij straatdeur, werd zichtbaar ongeduldig... Spuwde telkens straaltjes-tabaksvocht... Begon het zaakje blijkbaar vreemd te vinden... Nóg langer duurde 't— En nèt woü vijfde agent óók naar binnen gaan... Daar kwam een van de vier tevoorschijn— Zei niets. Trok een gezicht... Zóó gek— Met iets lacherigs erop— Ging de melksalon binnen— De menschen begonnen dichter aan te dringen... Nü werd 't toch... En plotseling zagen ze mevrouw Van Doorn naar binnen vliegeD, rood als vuur mantel open, met gebalde vuisten, eene furie gelijk— Met energieke taaiheid drongen de agenten de straat schoon... Menschen terug... Zeiden, verklaarden mets- Mompelden alleen iets van «Niks te beduien... Vergissing, anders met- Vooruit, doorloopen asjeblieft!" Maar telkens kwamen er weêr

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1910 | | pagina 1