NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht. |S|
Metsen ui de rectaal.
No. 33.
Woensdag 26 April 1911.
Veertigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG
Beschermende Rechten en
Werkloosheid.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door het geheele Rijk 1.25.
Afzonderlg ke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER.
BureauLangestraat 17. Telephooiin0. 09.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels f 0.50; iedere regel meer 7Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Van protectionistische zijde is met
een onjuist beroep op de cijfers der
emigratie herhaaldelijk de stelling ver
kondigd dat de werkloosheid te wijten
is aan het vrijbaridelstelselwerd zelfs
betoogd, dat «de arbeiders van bier
snaar Duitschland, bet land der pro
«tectie wordeu gezonden door de auto
riteiten, omdat bier niet, ginds wel
«werk en brood voor hen is,® waarin
ook zonder meer het «nadrukkelijk
bewijs® wordt gezien, «boe de vrij
handelspolitiek geen nationale poli
tiek is® ('j.
De voorstanders van beschermende
rechten stellen het voor dat slechts
protectie behoeft te worden ingevoerd
om aan het ernstig maatschappelijk
euvel d6r werkloosheid voor goed een
eind te maken. Zoo werd destijds bij
de behandeling van de interpellatie-
Troelstra in de vergadering der Tweede
Katr.er van 15 October '1908 beti ef
fende de bestaande werkloosheid door
een der meest gezaghebbende pro-
tectionisten de apodictische verzeke
ring gegeven dat door «bevordering
van den naiionalen arbeid blijvende
verbetering® kan worden verkregen.
Jn 't algemeen worden de propa
gandisten van een «systeem van ratio
neels handelspolitiek» niet moede de
arbeideisklassen voor te praten dat
door beschermende rechten de «natio
nale arbeid zal woiden bevoiderd®
en dientengevolge «onze bevolking in
staat zal zijn nieuwen arbeid le vin
den, a dat dus meéien meer loonende
ai beidsgelegenlieid zal worden vei-
scliaft.
Eii oi-cboon de pi oiecuonisten nog
steeds in gebreke bleven te voldoen
aan de hei haald. lijk tol hen gerichte
uitnoodigmg om nu eens aan te toonen
op welke wijze de wetgever de takken
van industrie moet ontdekken, waarin
nieuwe arbeid kan worden «gemaakt
Standaard, 26 Augustus 1908.
ofschoon zij tot dusver verzuimden
den arbeidersklassen dus eenigen
waarborg te geven voor de vervulling
van hunne scboone beloften, is het
toch niet te verwonderen, dat de
protectie-plannen van de Regeering,
die naast fiscale doeleinden toch ook
beoogen «den nationalen arbeid te
bevorderen,® in breede arbeiderskrin
gen rechtmatige verwachtingen heb
ben gewekt dat zij zich voortaan
worden die plannen tot wet niet
rneer bezorgd behoeven te maken
voor bet steeds dreigende spook der
werkloosheid. Immershet is bun door
toch ook bunnen vertegenwoordiger
in de Kamer der honderd wijzen zoo
stellig verzekerd, «blijvende verbete
ring zal worden verkregen
En in meeting en pers is het hun
zoo dikwijls en stellig beloofd: meer
werk en meer loon, als ge maar stemt
voor de beschermingsgezinde partijen.
Zien zij dus nu niet hunkerend uit
naar de verwezenlijking van die pro-
tectieplannenBelofte maakt schuld!
Doch is niet reusachtig zwaar de
verantwoordelijkheid van allen, die
door die schoone beloften maakten,
dat in arbeiderskringen de toch reeds
vuiige wensch de moeder werd van
de gedachte, voortaan «meer werk
en meer loon te zullen ontvangen,o
niet langer voor werkloosheid bevieesd,
«niet meer naar buiten behoeven ge-
«zonden te worden om daar den kost
«te moeten verdienen
Zal dit inderdaad worden bereikt?
Vleien <1e atbeiders zich niet, en wor
den zij niet gevleid met ijdele hoop?
Zal inderdaad een piotectioinstisch
tarief zekerheid geven op zoo schoone
gevolgen? Zal de aanstaande «heizie-
«ning van het tarief« den nationalen
arbeid zóózeer bevorderen, dat ons
nationaal arbeidersvolk er stellig op
kan rekenen dezen zegen deelachtig
te zullen worden de werkloosheid te
zien uitgebannen voor eens en altijd?
Zal inderdaad door protectie stabili
Aldus een der geschriften der Tarief-
vereeniging.
teit van de arbeidsmarkt kunnen wor
den bereikt? Den arbeiders, «skilied®
en «unskilled®, vasten eri lossen, vak-
bonders en ongeorganiseerden, «be-
wusten® en «onbewusten« en «vrijen»,
bet toovermiddel bij de wet kunnen
worden verschaft om constant even
wicht te bewaren tusscben vraag er.
aanbod van werkkracht, of zelfs de
schaal steeds te doen overhellen naar
«vraag«; dat de arbeidsbeurzen slechls
voor zich zullen zien verschijnen werk
gevers, bij de voorspelde «opbloei der
nationale nijverheid®, haastig opzoek
naar meer werkkracht? Zal inderdaad
bet uiterst moeilijk probleem der
werkeloosheid, dat in aller beeren
Janden de gemoederen terecht be
zwaart en overal de harten van hen,
die het wèl meenen met arbeiders
belangen, met weemoed vervult, de
denkkracht der scherpzinnigste ge
leerden en staatslieden tot dusver
tevergeefs in beslag nam, door een
simpel6 «matige vei booging der in
komende rechten® tot oplossing wor
den gebracht? Is inderdaad de pro
tectie op stuk van werkloosheid bet
ei van Columbus?...
Vragen, die met bet oog op bet
groote belang voor de arbeidersklas
sen iu de eerste plaats ernstig en
nauwgezet onderzoek eiscben. Nog is
het tijd
De kwestie vrijhandel of piotectie
is vooral een arbeidersvraagstuk. En
zoolang de naar onze meerung ook
voor de aibeiders noodlottige omme
keer in onze handelspolitiek nog geen
dioevig fat is geworden, is wellicht
een ernstige waarschuwing, om aan
die onverantwoordelijke beloften der
protectionisten geloot te schenken,
met overbodig Een waarschuwing,
die wij zullen trachten te motiveeien
met kortelijks te behandelen, althans
aan te roeren, de verschillende vragen
die zich van zelf opdringen wanneer
de kwestie gesteld wordt, wat dan
wel is het verband tusschen bescher
mende rechten en iverkeloosheid.
De werkeloosheid is een van de
ernstigste sociale euvelen van den
tegenwoordigen tijd, en de vraag, boe
daarin verbetering te brengen of al
thans de gevolgen te verzachten, een
der meest brandende kwesties van
sociale wetgeving. En riu moge er
dadelijk de nadruk op worden ge
vestigd dat de kwestie zich niet alleen
in de vrijhandelslanden, Nederland en
Engeland, voordoet, doch in niet min
dere mate de gemoederen beweegt
in protectionistische Staten. Het feit,
dat in alle landen met een boog ont
wikkeld economisch bedi ijfsleven bet
werkloosheid-vraagstuk aan de orde
van den dag is, moet op zich zelf
reeds een waarschuwing zijn om ge
loof te slaan aan het oppervlakkig
geredeneer onzer protectionisten, dat
bun tariefsherziening bier «blijvende
verbetering« zal brengen.
Men heeft zicb, om naar de juiste
geneesmiddelen te zoeken, af te vra
gen wat de oorzaken zijn van de kwaal.
Deze zijn drieërlei
1. Tijdelijke wanverhouding in vraag
en aanbod der werkkracht.
2. Handelscrisrssen en depressies.
3. Seizoenarbeid in sommige bedrijfs
takken
In 't algemeen moge worden opge
merkt dat bet niet gaat om elke
werkeloosheid, doch om de abnor
male wanverhoudingen tusschen vraag
en aanbod. Op d" ai beidsmarkt, even
als op elke andere markt, zal een
zeker overschot van aanbod bij tijd
en wijle niet te vermijden zijn zullen
de zaken geen stagnatie ondervinden
Het bedrijfsleven ontwikkelt zich nu'
eenmaal niet zonder strijd en schok-1
ken en het productie-sysieem is voort-1
durend in beweging tengevolge van
nieuwe vraag waarnaar de producen
ten zich moeten richten evenals zij
rekening moeten houden met nieuwe
voortbrengiogsmetboden, veroorzaakt
door nieuwe uitvinduigeu en nieuwe
denkbeelden. En zelfs wanneer de
«vraag® constant bleet en de productie
methode dezelfde, zou de maatschappij
niet vrij zijn van verandering: het
nuchtere feit, dat er steeds weer een
nieuw geslacht opgroeit, is op zicb
zelf reeds oorzaak van voortdurende
schommelingen op de arbeidsmarkt.
Wegens die vooruitgang in produc
tiemethodes en de schommelingen in
de vraag naar arbeidskracht en in 't
bijzonder met het oóg op het feit dat
de groote massa der moderne produc
tie bestemd is voor de toekomst en
deze wordt geregeld duor menscbelijke,
dus feilbare berekening, zou het inder
daad een wonder zijn, als op eenig
tijdstip de arbeidsmarkt zoo wiskun
stig zuiver kon worden geregeld, dat
in de maatschappelijke behoeften
precies in de juiste verhouding zou
worden vóórzien. Bij de onbereikbaar
heid van dit wonder moet er steeds
een zeker percentage van werklieden
tot werken bekwaam en bereid,
lijdelijk weikeloos zgn. Hoe groot dit
percentage der eigenlijke werkloozen
is, kan niet met zekerheid worden
gekend; niet alleen omdat tot de
weikloozen niet mogen niet mogen
worden gerekend de personen, die
tijdelijk geen arbeid verrichten ge-
duiende overgangstijden van den
éenen patroon naar den anderen (dit
aantal alleen wordt door de Engelsche
vakvereenigingen geschat op 2 it 3
pCt), of degenen die niet willen wer
ken en liever vagabondeeeren, (in
Duitschland alleen reeds een kwart
millioen in getal), doch ook omdat
«de werkloozenarmée® niet bestaat
uit een reserve aan werkkracht waar
van de leden steeds dezelfde zijn. De
weikloosheid zal telkens andere per
sonen treflen en in gewone omstand-
hedeu dus nooit zeer lang kunnen
duren. De armee der bruikbare werk
loozen is ook zelve voortdurend in
beweging; zij gelijkt op bet water
van een rivier, dat wel steeds stroomt,
doch dat nooit betzelfde is.
Het bestaan van een golfbeweging
ook op de arbeidsmarkt is dus als
feit te aanvaarden, en door economen
van naam wordt het normale surplus
Van 't wisseltje
...Er stonden in den winkel wel acht
of negen menschen. En eéne oude
juffrouw, blij dat ze wat afleiding vond,
spitste zag hij de ooren. Sam
had het eindje sigaar, waar-ie op knab
belde, in een hoek van z'n lippen ge
duwd, trok telkens den hoed wat dich
ter op 't hoofd en schoof 'm dan weer
naar achteren... Heelemaal op z'n gemak
voelde hij zich niet.
Van Assen was bekend als 'n nijdig
sinjeur... «Ik vertel je," had zijn com
pagnon indertijd gezegd, toen Sam het
wisseltje had verzilverd... »Ik vertel
je, dat wordt een strop I"
«Och," had Sam gebromd, geprikkeld
door de gedachte, dat compagnon wel
eens gelijk kon hebben... «och, je bent
dol. Bazend en stapel gek. Ja, hij laat
daar z'n eenigen zoon voor zestig gul
den... Dat is weer iets voor jou, om
zoo iets te denken!"
«Praat jij maar," zei compagnon, die
aan den voorzichtigen kant bleef... «ik
houd me d'r buiten. Jij hebt 't door
gedreven. 't Zijn jouw centen... Ik be
moei me er niet mee. 't Valt buiten
onze zaken! Geluk er mee!"
Toen was 't een heelen tijd stil ge
weest op het kantoor. Sam zat het
wisseltje te bekijken... Een kind had
direct kunnen zien, dat de woorden
«Voor aval, P. G. van Assen" valsch
waren... En hij dacht er aan, hoe dé
jongen, die geld kwam leenen tegen
12 pet. in de maand, gebeefd had bij
het overreiken van 't kwasi voor aval
geteekende wisseltje...
»En wat heeft je pa wel gezegd?»
had Sam gevraagd 't leukste, strakste
gezicht van de wereld.
De jongen ontweek z'n oogenveegde
zich zweetdruppeltjes van het voor
hoofd... Mompelde iets onverstaan
baars...
Toen had Sam eens uitgerekend.
Voor drie maanden zestig gulden, dat
maakte f21,60. Administratie en andere
onkosten f5. Totaal f26,60... Toch
nog genoeg om een strop» aan te
hebben...
»Ik zal je eens wat vertellen» had
hij gezegd tegen Van Assen Jr., die
al maar angstiger, onrustiger werd:
met de handteekening van je pa kunt
ge overal geld krijgen. Overal!... Bij
de Bank't Verwondert me, eerlijk
gezegd, dat je pa 't niet zelf uit z'n
portefeuille heeft gehaald...
En over,zijn brilleglazen heen keek
hij den jongen nu aan...
«Dat had pa ook willen doen» zei
de jongen, bleek als was en telkens
rukkend aaD zijn boord »maar toeval
lig had... Had hij groote uitgaven...
Een wissel van... Ik geloof van over
de... d...»
»Nou ja!" riep Sam nit, het wisseltje
naar hem toeschuivend «dat 's toch
maar tijdelijk. Weet je wat, ga jij
even naar je pa. Dan hebt ge de dui
ten binnen het kwartier!»
En wjer gluurde hij, over zijn bril
heen, naar de onzekere, angstig schuch
tere, schuwe bewegingen van den jon
gen. Vermaakte er zich zelfs mee...
De klerk tikte aan de deur... Die
meneer van daar straks vroeg of hij
nog niet kon komen... Moest met den
trein van elf uur weg... Klerk was
prachtig gedresseerd. Wist precies
wanneer hij moest komen aantikken...
Een pronkjuweel. Sam zou hem, bij
manier van spreken, voor geen goud
hebben gemist...
»Ja, direct hoor!" zei hij tot klerk,
«onmiddellijk
En hij stak Van Assen Jr. het papier
nog eens toe...
«Nou, zooals ik zeg, je pa geeft 't
immers..."
Zag, dat den jongen de tranen in
de oogen sprongen...
»En bovendien," ging hij voort, »ik
heb momenteel heusch geen geld Arie
dit tegen compagnon over hem zittend.
»Arie, heb jij soms specie?"
«Niks! Heelemaal niks! Geen rooie
cent!" riep de anderen meteennijdigen
ruk verzette hij z'n stoel. Dat lange
leuteren met zoo'n aap van 'n jongen,
die bezig was om met eene valsche
handteekening 'n »strop" te bezorgen...
De jongen zag Sam smeekenc aan...
Mompelde nog iets...
Het zwe.et gutste hem nu van 't
voorhoofd..
Even weifelde Sam... Bekende snel
nog eens na...
Trok een laadje van zijn schrijftafel
open. Haalde een bankje van vijf-en-
twintig te voorschijn.
Deed of-ie woedeDd was over het
aanhouden... 't Aandringen...
De jongen greep naar het gele lapje.
Een glans van geluk kwam op het
smalle, verwelkte gelaat van de inge
zonken oogen...
Over het restant durfde hij niet
reppen.
Sam had het wisseltje weggeborgen.
Sohelde nu den klerk...
Het gebibber van het electrische
signaal sidderde onverpoosd...
De jongen haastte zich weg. Nie
mand groette hem. Compagnon had,
even, aandrang gevoeld om tusschen-
beide te komen... Hield zich in. Be
paalde er zich toe, om Sam toe te
roepen, dat-ie »rijp voor Meerenberg»
was... Hoog-tijd dat-ie onder curateele
werd gesteld... Stapeldol...
«Praat jij maar!» zei Sam en hij
noteerde het postje met langzame
baaltjes eu schrapjes... Kwam best in
orde.
Een beetje herrie misschien...
Maar voor vijf-en-twintig pop "droge
winst" moest men iets over hebben-
Dat is koopmanschap... Arie was een
knappe vent, maar op zulke dingen
had-ie nu eenmaal geen «kijk»...
Wat niet belette, dat Sam töch niet
heelemaal gerust was in het diepst van
zijne ervaren koopmansziel.
...Er stonden veel menschen in den
winkel en daarna had hij Van Assen
gewenkt... Gewenkt... Eventjes appart
spreken...