NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad voor de Provincie Utrecht. |S| Metsen ui de rectaal. No. 33. Woensdag 26 April 1911. Veertigste jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG Beschermende Rechten en Werkloosheid. Amersfoortsche Courant ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15; Franco per post door het geheele Rijk 1.25. Afzonderlg ke Nummers 3 Cent. Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER. BureauLangestraat 17. Telephooiin0. 09. ADVERTENTIËN: Van 16 regels f 0.50; iedere regel meer 7Cent. Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Van protectionistische zijde is met een onjuist beroep op de cijfers der emigratie herhaaldelijk de stelling ver kondigd dat de werkloosheid te wijten is aan het vrijbaridelstelselwerd zelfs betoogd, dat «de arbeiders van bier snaar Duitschland, bet land der pro «tectie wordeu gezonden door de auto riteiten, omdat bier niet, ginds wel «werk en brood voor hen is,® waarin ook zonder meer het «nadrukkelijk bewijs® wordt gezien, «boe de vrij handelspolitiek geen nationale poli tiek is® ('j. De voorstanders van beschermende rechten stellen het voor dat slechts protectie behoeft te worden ingevoerd om aan het ernstig maatschappelijk euvel d6r werkloosheid voor goed een eind te maken. Zoo werd destijds bij de behandeling van de interpellatie- Troelstra in de vergadering der Tweede Katr.er van 15 October '1908 beti ef fende de bestaande werkloosheid door een der meest gezaghebbende pro- tectionisten de apodictische verzeke ring gegeven dat door «bevordering van den naiionalen arbeid blijvende verbetering® kan worden verkregen. Jn 't algemeen worden de propa gandisten van een «systeem van ratio neels handelspolitiek» niet moede de arbeideisklassen voor te praten dat door beschermende rechten de «natio nale arbeid zal woiden bevoiderd® en dientengevolge «onze bevolking in staat zal zijn nieuwen arbeid le vin den, a dat dus meéien meer loonende ai beidsgelegenlieid zal worden vei- scliaft. Eii oi-cboon de pi oiecuonisten nog steeds in gebreke bleven te voldoen aan de hei haald. lijk tol hen gerichte uitnoodigmg om nu eens aan te toonen op welke wijze de wetgever de takken van industrie moet ontdekken, waarin nieuwe arbeid kan worden «gemaakt Standaard, 26 Augustus 1908. ofschoon zij tot dusver verzuimden den arbeidersklassen dus eenigen waarborg te geven voor de vervulling van hunne scboone beloften, is het toch niet te verwonderen, dat de protectie-plannen van de Regeering, die naast fiscale doeleinden toch ook beoogen «den nationalen arbeid te bevorderen,® in breede arbeiderskrin gen rechtmatige verwachtingen heb ben gewekt dat zij zich voortaan worden die plannen tot wet niet rneer bezorgd behoeven te maken voor bet steeds dreigende spook der werkloosheid. Immershet is bun door toch ook bunnen vertegenwoordiger in de Kamer der honderd wijzen zoo stellig verzekerd, «blijvende verbete ring zal worden verkregen En in meeting en pers is het hun zoo dikwijls en stellig beloofd: meer werk en meer loon, als ge maar stemt voor de beschermingsgezinde partijen. Zien zij dus nu niet hunkerend uit naar de verwezenlijking van die pro- tectieplannenBelofte maakt schuld! Doch is niet reusachtig zwaar de verantwoordelijkheid van allen, die door die schoone beloften maakten, dat in arbeiderskringen de toch reeds vuiige wensch de moeder werd van de gedachte, voortaan «meer werk en meer loon te zullen ontvangen,o niet langer voor werkloosheid bevieesd, «niet meer naar buiten behoeven ge- «zonden te worden om daar den kost «te moeten verdienen Zal dit inderdaad worden bereikt? Vleien <1e atbeiders zich niet, en wor den zij niet gevleid met ijdele hoop? Zal inderdaad een piotectioinstisch tarief zekerheid geven op zoo schoone gevolgen? Zal de aanstaande «heizie- «ning van het tarief« den nationalen arbeid zóózeer bevorderen, dat ons nationaal arbeidersvolk er stellig op kan rekenen dezen zegen deelachtig te zullen worden de werkloosheid te zien uitgebannen voor eens en altijd? Zal inderdaad door protectie stabili Aldus een der geschriften der Tarief- vereeniging. teit van de arbeidsmarkt kunnen wor den bereikt? Den arbeiders, «skilied® en «unskilled®, vasten eri lossen, vak- bonders en ongeorganiseerden, «be- wusten® en «onbewusten« en «vrijen», bet toovermiddel bij de wet kunnen worden verschaft om constant even wicht te bewaren tusscben vraag er. aanbod van werkkracht, of zelfs de schaal steeds te doen overhellen naar «vraag«; dat de arbeidsbeurzen slechls voor zich zullen zien verschijnen werk gevers, bij de voorspelde «opbloei der nationale nijverheid®, haastig opzoek naar meer werkkracht? Zal inderdaad bet uiterst moeilijk probleem der werkeloosheid, dat in aller beeren Janden de gemoederen terecht be zwaart en overal de harten van hen, die het wèl meenen met arbeiders belangen, met weemoed vervult, de denkkracht der scherpzinnigste ge leerden en staatslieden tot dusver tevergeefs in beslag nam, door een simpel6 «matige vei booging der in komende rechten® tot oplossing wor den gebracht? Is inderdaad de pro tectie op stuk van werkloosheid bet ei van Columbus?... Vragen, die met bet oog op bet groote belang voor de arbeidersklas sen iu de eerste plaats ernstig en nauwgezet onderzoek eiscben. Nog is het tijd De kwestie vrijhandel of piotectie is vooral een arbeidersvraagstuk. En zoolang de naar onze meerung ook voor de aibeiders noodlottige omme keer in onze handelspolitiek nog geen dioevig fat is geworden, is wellicht een ernstige waarschuwing, om aan die onverantwoordelijke beloften der protectionisten geloot te schenken, met overbodig Een waarschuwing, die wij zullen trachten te motiveeien met kortelijks te behandelen, althans aan te roeren, de verschillende vragen die zich van zelf opdringen wanneer de kwestie gesteld wordt, wat dan wel is het verband tusschen bescher mende rechten en iverkeloosheid. De werkeloosheid is een van de ernstigste sociale euvelen van den tegenwoordigen tijd, en de vraag, boe daarin verbetering te brengen of al thans de gevolgen te verzachten, een der meest brandende kwesties van sociale wetgeving. En riu moge er dadelijk de nadruk op worden ge vestigd dat de kwestie zich niet alleen in de vrijhandelslanden, Nederland en Engeland, voordoet, doch in niet min dere mate de gemoederen beweegt in protectionistische Staten. Het feit, dat in alle landen met een boog ont wikkeld economisch bedi ijfsleven bet werkloosheid-vraagstuk aan de orde van den dag is, moet op zich zelf reeds een waarschuwing zijn om ge loof te slaan aan het oppervlakkig geredeneer onzer protectionisten, dat bun tariefsherziening bier «blijvende verbetering« zal brengen. Men heeft zicb, om naar de juiste geneesmiddelen te zoeken, af te vra gen wat de oorzaken zijn van de kwaal. Deze zijn drieërlei 1. Tijdelijke wanverhouding in vraag en aanbod der werkkracht. 2. Handelscrisrssen en depressies. 3. Seizoenarbeid in sommige bedrijfs takken In 't algemeen moge worden opge merkt dat bet niet gaat om elke werkeloosheid, doch om de abnor male wanverhoudingen tusschen vraag en aanbod. Op d" ai beidsmarkt, even als op elke andere markt, zal een zeker overschot van aanbod bij tijd en wijle niet te vermijden zijn zullen de zaken geen stagnatie ondervinden Het bedrijfsleven ontwikkelt zich nu' eenmaal niet zonder strijd en schok-1 ken en het productie-sysieem is voort-1 durend in beweging tengevolge van nieuwe vraag waarnaar de producen ten zich moeten richten evenals zij rekening moeten houden met nieuwe voortbrengiogsmetboden, veroorzaakt door nieuwe uitvinduigeu en nieuwe denkbeelden. En zelfs wanneer de «vraag® constant bleet en de productie methode dezelfde, zou de maatschappij niet vrij zijn van verandering: het nuchtere feit, dat er steeds weer een nieuw geslacht opgroeit, is op zicb zelf reeds oorzaak van voortdurende schommelingen op de arbeidsmarkt. Wegens die vooruitgang in produc tiemethodes en de schommelingen in de vraag naar arbeidskracht en in 't bijzonder met het oóg op het feit dat de groote massa der moderne produc tie bestemd is voor de toekomst en deze wordt geregeld duor menscbelijke, dus feilbare berekening, zou het inder daad een wonder zijn, als op eenig tijdstip de arbeidsmarkt zoo wiskun stig zuiver kon worden geregeld, dat in de maatschappelijke behoeften precies in de juiste verhouding zou worden vóórzien. Bij de onbereikbaar heid van dit wonder moet er steeds een zeker percentage van werklieden tot werken bekwaam en bereid, lijdelijk weikeloos zgn. Hoe groot dit percentage der eigenlijke werkloozen is, kan niet met zekerheid worden gekend; niet alleen omdat tot de weikloozen niet mogen niet mogen worden gerekend de personen, die tijdelijk geen arbeid verrichten ge- duiende overgangstijden van den éenen patroon naar den anderen (dit aantal alleen wordt door de Engelsche vakvereenigingen geschat op 2 it 3 pCt), of degenen die niet willen wer ken en liever vagabondeeeren, (in Duitschland alleen reeds een kwart millioen in getal), doch ook omdat «de werkloozenarmée® niet bestaat uit een reserve aan werkkracht waar van de leden steeds dezelfde zijn. De weikloosheid zal telkens andere per sonen treflen en in gewone omstand- hedeu dus nooit zeer lang kunnen duren. De armee der bruikbare werk loozen is ook zelve voortdurend in beweging; zij gelijkt op bet water van een rivier, dat wel steeds stroomt, doch dat nooit betzelfde is. Het bestaan van een golfbeweging ook op de arbeidsmarkt is dus als feit te aanvaarden, en door economen van naam wordt het normale surplus Van 't wisseltje ...Er stonden in den winkel wel acht of negen menschen. En eéne oude juffrouw, blij dat ze wat afleiding vond, spitste zag hij de ooren. Sam had het eindje sigaar, waar-ie op knab belde, in een hoek van z'n lippen ge duwd, trok telkens den hoed wat dich ter op 't hoofd en schoof 'm dan weer naar achteren... Heelemaal op z'n gemak voelde hij zich niet. Van Assen was bekend als 'n nijdig sinjeur... «Ik vertel je," had zijn com pagnon indertijd gezegd, toen Sam het wisseltje had verzilverd... »Ik vertel je, dat wordt een strop I" «Och," had Sam gebromd, geprikkeld door de gedachte, dat compagnon wel eens gelijk kon hebben... «och, je bent dol. Bazend en stapel gek. Ja, hij laat daar z'n eenigen zoon voor zestig gul den... Dat is weer iets voor jou, om zoo iets te denken!" «Praat jij maar," zei compagnon, die aan den voorzichtigen kant bleef... «ik houd me d'r buiten. Jij hebt 't door gedreven. 't Zijn jouw centen... Ik be moei me er niet mee. 't Valt buiten onze zaken! Geluk er mee!" Toen was 't een heelen tijd stil ge weest op het kantoor. Sam zat het wisseltje te bekijken... Een kind had direct kunnen zien, dat de woorden «Voor aval, P. G. van Assen" valsch waren... En hij dacht er aan, hoe dé jongen, die geld kwam leenen tegen 12 pet. in de maand, gebeefd had bij het overreiken van 't kwasi voor aval geteekende wisseltje... »En wat heeft je pa wel gezegd?» had Sam gevraagd 't leukste, strakste gezicht van de wereld. De jongen ontweek z'n oogenveegde zich zweetdruppeltjes van het voor hoofd... Mompelde iets onverstaan baars... Toen had Sam eens uitgerekend. Voor drie maanden zestig gulden, dat maakte f21,60. Administratie en andere onkosten f5. Totaal f26,60... Toch nog genoeg om een strop» aan te hebben... »Ik zal je eens wat vertellen» had hij gezegd tegen Van Assen Jr., die al maar angstiger, onrustiger werd: met de handteekening van je pa kunt ge overal geld krijgen. Overal!... Bij de Bank't Verwondert me, eerlijk gezegd, dat je pa 't niet zelf uit z'n portefeuille heeft gehaald... En over,zijn brilleglazen heen keek hij den jongen nu aan... «Dat had pa ook willen doen» zei de jongen, bleek als was en telkens rukkend aaD zijn boord »maar toeval lig had... Had hij groote uitgaven... Een wissel van... Ik geloof van over de... d...» »Nou ja!" riep Sam nit, het wisseltje naar hem toeschuivend «dat 's toch maar tijdelijk. Weet je wat, ga jij even naar je pa. Dan hebt ge de dui ten binnen het kwartier!» En wjer gluurde hij, over zijn bril heen, naar de onzekere, angstig schuch tere, schuwe bewegingen van den jon gen. Vermaakte er zich zelfs mee... De klerk tikte aan de deur... Die meneer van daar straks vroeg of hij nog niet kon komen... Moest met den trein van elf uur weg... Klerk was prachtig gedresseerd. Wist precies wanneer hij moest komen aantikken... Een pronkjuweel. Sam zou hem, bij manier van spreken, voor geen goud hebben gemist... »Ja, direct hoor!" zei hij tot klerk, «onmiddellijk En hij stak Van Assen Jr. het papier nog eens toe... «Nou, zooals ik zeg, je pa geeft 't immers..." Zag, dat den jongen de tranen in de oogen sprongen... »En bovendien," ging hij voort, »ik heb momenteel heusch geen geld Arie dit tegen compagnon over hem zittend. »Arie, heb jij soms specie?" «Niks! Heelemaal niks! Geen rooie cent!" riep de anderen meteennijdigen ruk verzette hij z'n stoel. Dat lange leuteren met zoo'n aap van 'n jongen, die bezig was om met eene valsche handteekening 'n »strop" te bezorgen... De jongen zag Sam smeekenc aan... Mompelde nog iets... Het zwe.et gutste hem nu van 't voorhoofd.. Even weifelde Sam... Bekende snel nog eens na... Trok een laadje van zijn schrijftafel open. Haalde een bankje van vijf-en- twintig te voorschijn. Deed of-ie woedeDd was over het aanhouden... 't Aandringen... De jongen greep naar het gele lapje. Een glans van geluk kwam op het smalle, verwelkte gelaat van de inge zonken oogen... Over het restant durfde hij niet reppen. Sam had het wisseltje weggeborgen. Sohelde nu den klerk... Het gebibber van het electrische signaal sidderde onverpoosd... De jongen haastte zich weg. Nie mand groette hem. Compagnon had, even, aandrang gevoeld om tusschen- beide te komen... Hield zich in. Be paalde er zich toe, om Sam toe te roepen, dat-ie »rijp voor Meerenberg» was... Hoog-tijd dat-ie onder curateele werd gesteld... Stapeldol... «Praat jij maar!» zei Sam en hij noteerde het postje met langzame baaltjes eu schrapjes... Kwam best in orde. Een beetje herrie misschien... Maar voor vijf-en-twintig pop "droge winst" moest men iets over hebben- Dat is koopmanschap... Arie was een knappe vent, maar op zulke dingen had-ie nu eenmaal geen «kijk»... Wat niet belette, dat Sam töch niet heelemaal gerust was in het diepst van zijne ervaren koopmansziel. ...Er stonden veel menschen in den winkel en daarna had hij Van Assen gewenkt... Gewenkt... Eventjes appart spreken...

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1911 | | pagina 1