NIEUW!
Nieuws- en Advertentieblad
voor do Provincie Utrecbt. |j||
No. 72.
Zaterdag 7 September 1012.
41e jaargang
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG
PREMIE
Qafcmmm
Plaatselijk Nieuws.
FEUILLETON.
Schatmeester en Scherprechter.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door het geheele ft ijk 1.25.
Afzonderlgke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 17. Telephoonn. 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere reg9l meer 7'/. Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
voor de lezers van deze courant
Het beden verschenen 23e nummer
van den vierden jaargang van
bevat o.a.
Het Koninklijk Bezoek aan de Land
bouwtentoonstelling te Leeuwarden,
met 4 foto's. De feestelijkheden
in den Beemster, met 2 foto's.
Z. K. H. Prins Hendrik te Monster.
De Nood op onze West-Indische
eilanden, met 3 foto's van het eiland
Curagao, 2 foto's van Bonaire en 1
foto van Aruba. De aardbeving in
Turkije, met 2 foto't. De storm
in den nacht van 26 op 27 Augustus,
met acht hoogst interessante opnamen.
De gevolgen van den storm in
Engeland. Vergadering der Han
dels- en Kantoorbedienden te 's-Gra-
venhage. Tacobine, de 6-jarige
goudvoshengst te Apeldoorn.
Voorts: Portretten van bekende
landgenooten. Het vervolg van de
Gedenkschriften van Madame Stein-
heil, met foto voorstellendeVerschil
lende voorwerpen die Madame Stein-
heil in de gevangenis gebruikte;
Heldenfeiten uit bet leven van Ridders
van de Militaire Willemsorde.
Ten slotte de rubriek van Redac
teur X. en het Kindernummer »Ons
Prinsesje" met onderhoudende en
leerzame kinderlectuur.
De geabonneerde
wonende
wenscht zich te abonneeren op het
weekblad „PAK ME MEE", tegen den
prijs van 3Vi cents thuis bezorgd.
Woensdagavond hield dr. B. J. C.
te Hennepe, Rijks-veearls-bacterioloog,
te Rotterdam in Het Boompject een
lezing over hoenderziekien en water
tegen gedaan kan worden. De heer
Van der Linde, voorzitter van V. P. N.,
opende de vergadering. Het deed hem
genoegen, dat zoovelen waren opge
komen, dal de belangstelling in 't
kippetje verhoogd is. Na de rede van
dr. Te Hennepe zullen we beselfen,
hoe onze belangen ei mede gemoeid
zijn. Hierna gaf hij het woord aan
den spreker. Deze zeide:
't Is me een bijzonder groot ge
noegen deze lezing te houden, nu
zooveel ziekten onder de hoenders
heerschen, nu zooveel kippon sterven.
Hierom is het nu een gunstige tijd.
Doch ik wil niet met de deur in huis
vallen, maar eerst de vraag behande
len »Wat zijn besmettelijke ziekten
Hoe zijn ze te onderkennen en hoe
worden ze veroorzaakt?c Ze worden
veroorzaakt door lagere wezens; deze
dringen in 't lichaam, vergiftigen het
en maken het dier ziek. Om het idee
bacterie bij te brengen, denken we
uit een luchtballon op een stad neer
te zien. Hoe meer we dalen, hoe
meer zien we de deelen die de stad
vormen: de huizen, de daken. Zoo is
het ook met het dier. Het bestaat
ook uit miljoenen deeltjes, die cellen
heeten. Hoe grooter stad, hoe meer
huizen, hoe grooter dier, hoe meer
cellen. Hoe kleiner dier, hoe minder
cellen, ja, er zijn zelfs dieren, die
uit één cel bestaan, die dus eencellig
zijn. Dit is ook met de bacteriën 't
geval. Die cellen zijn verbazend klein;
de langste is 0,01 m.M. terwijl de
grootste dikte 0,03 m M. bedraagt.
In 1683 zijn de bacillen door prof.
Van Leeuwenhoek te Delft ontdekt.
Ze hebben dikwijls den vorm van een
staafje, van hier de naam bacil, dat
sraafje beteekent. Overal komen ze
voor, aan elke oppervlakte. Geen
plaats of ze zijn er. Dit is betrekke
lijk niet zoo erg, want er zijn veel
nuttige, en weinig schadelijke. Op de
nuttige berust ons bestaan, omdat ze
alles ontleden. Konden we bijv. stal
mest koken en hierdoor de bacteriën
dooden, dan zou ze niet deugen. Ook
de kaasbereiding is bacteriewerk. In
Duitschland kan men reeds stikstof-
bacteriën koopen om op 't land uit
te strooien. De vermeerdering gaat
verbazend snel en eenvoudig. De milt
vuur-bacterie bijv. verdeelt zich een
voudig in tweeën, deze stukken zijn
nieuwe wezens en doen weer 'tzeifde,
't wordt dus 1, 2, 4, 8, 16 enz.
Er zijn onbeweeglijke en beweeg
lijke bacteriën. De lyphus-bacil is
beweeglijk en kan hierom een stil
staand water grootendeels besmetten.
Ook zijn er groote en kleine. Som
mige zijn als zij 2000 maal vergroot
worden nog niet te zien. Ze vormen
de onzichtbare smetstoffen en zijn door
filtreeren van het water niet te ver
wijderen. Dit is b.v. met de smetstof
van de hoenderpest wel het geval.
Het komt er nu op aan de middelen
te kennen om de schadelijke bacte
riën uit den weg te ruimen. In de
eerste plaats geschiedt dit door koken.
Dit middel belpt niet bij alle bac
teriën. Die sporen kunnen vormen gaan
van koken niet dood. Na 6 uur koken
zijn deze nog gezond. In verdroogden
staat blijven ze ook in leven, de aard
appel-bacil zelfs 100 jaar lang. Is een
beest aan miltvuur gestorven dan
geraken de sporen in den grond en
blijven daar leven. Eet de koe nu van
dit gras dan krijgt ze de sporen binnen
en sterft weldra aan miltvuur. Zoo'n
besmette weide noemen de boeren
wel een miltvuurweide.
Het houtvuur, dat in de Betuwe
veel voorkomt, wordt ook door sporen
veroorzaakt. Het beste voorbehoed
middel is het dier inenten.
In de 2e plaats kan men schei
kundige middelen aanwenden Creo-
lin, sublimaat, carbol, enz. Dit moet
evenwel met oordeel en kennis van
zaken geschieden. Sublimaat is voor
koeien zeer gevaarlijk en mag daarom
niet aangewend worden. Carbol doodt
de kat weer.
Hoe bestrijdt ons lichaam de bac
teriën? Het doet dit door een hoogere
temperatuur dan de normale, zijnde
37° C. Dit is echter niet afdoende, daar
te groote hitte ons lichaam zou ver
nietigen. We hebben echter in onze
witte bloedlichaampjes krachtige hel
pers tegen de bacteriën. Krijgen we
b.v. een wond dan zitten er dadelijk
bacteriën op, wel 20 soorten, waar
onder 4 zeer schadelijke. De witte
bloedlichaampjes komen er nu dadelijk
op af om ze op te eten. Het wordi
nu een strijd op leven en dood en
hoe gezonder ons bloed is hoe meer
kans, dat onze vrienden overwinnen.
Evenals nu een bunzing, die in angst
zit, vocht afscheidt en stinkt om zich
te redden, scheidt de vijandelijke bac
terie een vergif af. Hierdoor ontstaat
verhooging van temperatuur of koorts.
Hierop berusten weer methode tot
bestrijding, n.l. bet bereiden van serum,
waarmede de zieke dieren worden in
gespoten. Men brengt als 't ware
hulptroepen in 't bloed en dikwijls
met gunstig gevolg.
Na de pauze werden de meest
voorkomende besmettelijke vogelziek-
ten behandeld Rij de dieren is als
bij de menschen voorkomen beter dan
genezen. Zorg bij de hoenders voor
groote zindelijkheid, een goed nacht
hok, een droge ren, beschut tegen
vochtige koude en felle zongeef
zuiver drinkwater, voer niet te veel
of te weinig, ook niet te veel vleesch-
voeder. Veel vogels in een kleine
ruimte is ook zeer slecht. Nieuw aan
gekochte vogels mogen niet dadelijk
bij de eigen kippen gezet worden,
zonder ze een dag of 14 af te zonderen
om waar te nemen of ze gezond zijn.
Eén zieke kip kan een heel hok aan
steken. Ook de eieren kunnen be
smetting brengen, waarom reinigen
met een 5% oplossing van Creolin
of carbol zeer noodzakelijk is. De
bacterie kan ook in liet ei zitten.
De cholera in Limburg werd daar
gebracht door kippen uit Italië. Ook
bet zenden naar tentoonstellingen hoe
goed anders ook, kan gevaarlijk zijn.
De tentoonstelling in Brunswijk be
smette indertijd geheel N. Duitschland
met de hoenderpest. De besmette
dieren waien treuiig, de veereri ston
den overeind, ze lieten den kop han
gen, hadden weinig eetlust en veel
dorst.
De zieke dieren moeten afgezonderd
worden, zoo dat er geen muscb bij
kan komen, warit deze kan de be
smetting overbrengen. Dit kunnen
we zelf ook doen met onze kleeren,
schoenen of klompen. Het is daarom
noodig ze alleen bij de zieke dieren
te gebruiken. Om de besmetting zoo
veel mogelijk te beperken mag men
geen doode vogel weggooien, doch
rnoet men hem verbranden.
Het ontsmetten van de bokken met
kokend water alleen is niet afdoende.
De planken moeten afgekrabt en dit
afkrabsel verbrand worden. Hierna
kan men ze reinigen met heet water,
groene zeep en soda en daarna de
ontsmettingsmiddelen toepassen, en
witten met een scheut creoline in
de kalk. Het ijzerweik moet men
uitgloeien, de bodem 2 voet diep
uitgraven en verschen grond inbrengen.
Het hok laat men nu een paar weken
leegstaan en de zon er in schijnen,
want door het zonnelicht worden alle
bacteriën gedood.
De meest gevreesde hoenderziekten
cholera, pest en kleinsche ziekte wer
den nu besproken.
De eerste kenmerkt zich door een
hevige diarrbee, is een snel verloopende
besmettelijke ziekte, veroorzaakt door
een ei vormige bacterie.
In 1780 is ze al in Italië beschreven.
De V. P. N. heeft er tegen gewaar
schuwd. In Engelaud komt deze ziekte
niet voor. De schade er door veroor
zaakt is natuurlijk enorm, ook in de
eierproductie. In Duitschland moet de
boer de ziekte aangeven.
3)
Dat, sire, is de oorzaak, dat ik van
bet geld slechts 200,000 livres ontving.
En daar, zooals ik zeide, de chevalier
d'Ange deze som van uwe majesteit
te vorderen had, was ik buiten staat
mijnheer de connetabel tevreden te
stellen.
»Is de arme d'Estophanes dood
riep de koning, op den toon van innig
leedwezen«bij was een braaf dienaar.»
Toen nu een pauze ontstond, zei de
connetabel met spotten den glimlach en
een schuinsehen blik op den schat
meester: «De dood van den ontvanger-
generaal heeft den markies de Giac
waarschijnlijk de grootst droefheid
veroorzaakt?»
"Wat wilt ge hiermee zeggen, mijn
heer de graaf?» vroeg zichtbaar ge
troffen de markies.
»Wel,» antwoordde met snijdende
koelheid de connetabel, «zulk een voor
treffelijk schatmeester als gij zijt, mar
kies de Giac, moest immers over het
verlies van 300,000 livres, dat de schat
kist leed, gevoelig bewogen zijn. Hoe
veel meer, dunkt mij, moet ge niet
den dood van den moedigen ontvanger-
geDeraal betreuren I
«Mijnbeer de ontvanger-generaal
d'Estophanesdiende op dit oogenblik
een page aan, «verzoekt bij uwe majes
teit te worden toegelaten.»
Een bom in de kamer gevallen had
onder de aanwezenden geen meer ver
bazing, verrassing en schrik kunnen
veroorzaken dan deze aankondiging van
den page deed.
De koning stond stijf als een beeld
en zag nu den markies dan den page
aan, als verwachtte hij van hen de ver
klaring van een wonder te verwachten.
De connetabel scheen wel verrast,
doch glimlachte op een wijze, die deed
vermoeden, dat hij een geheim ver
borg, hetwelk met het verschijnen van
den ontvanger-generaal in nauw ver
band stoDd.
De markies eindelijk zag er uit, als
ware hij werkelijk door den donder ge
troffen en slechts door een onbekend
natuurverschijnsel staande werd gehou
den. Zijn gezicht, vroeger reeds bleek
en zyn inwendigen angst verradeud,
had een aardvale kleur aangenomen;
ziine lippen waren blauw geworden en
zijne oogen staarden strak en glazig,
als die van een doode, welke een be
minnende hand niet gesloten heeft.
Eenige minuten duurde onder de
aanwezigen de algemeene ontsteltenis,
tot eindelijk de connetabel het op zich
nam er een eind aan te maken.
«Beveelt uwe majesteit dat de ont
vanger-generaal binnentreedt,vroeg
hij den koning.
»Mijn God, ja, hij is mij welkom
riep de koning, als uit een droom ont
wakend, levendig. »Ik ben overtuigd
dat hij leeft!»
Op een wenk van den graaf verwij
derde zich den page om den aange
diende binnen te laten.
II.
De markies was wanhopend hij
zag zich plotseling in zijn eigen net
gevangen, 't Was hem schijnbaar ge
lukt, tegenover den koning en, zoo hij
geloofde ook tegenover den connetabel
de verdenking als ware aan hem, in zijne
hoedanigheid van schatmeester, de afval
van het leger te wijten, van zich te
werpen. Maar het hoofd-argument,
waarop hij gesteund had, was tot zijn
niet geringen schrik, ineengestortde
ontvanger-generaal, dien hij stellig voor
dood had gehouden leefde en was als
ware hij uit het graf verrezen, omge-
tuigenis tegen hem af te leggen, hetwelk
hem onfeilbaar in het verderf moest
storten. Hij had op een valsche onder
stelling een valsch spel gewaagd, dat
hij nu verloren zag.
En hij was zoo bewust vaD het gevaar,
hetwelk boven zijn hoofd zweefde, dat
hij zelfs niet meer aan de belofte des
konings, hem tegen alles wat komen
mocht in bescherming te nemen, ge-
looven durfde. Want het was hem niet
bekend dat de groote genegenheid van
den koniDg voor zijne gunstelingen in
ernstige gevallen een zekere grens had,
welke hij, in weerwil zijner lichtzinnig
heid niet durfde overschrijden, zelfs, zoo
het gold het hoofd van een zijner lieve
lingen te redden.
Hierdoor is verklaarbaar de schrik
die den markies beving, toen het ver
schijnen van den ontvanger-generaal
werd aangediend Maar er zijn karak
ters, die van een slag, welke hen ver
nietigd schijnt te hebben, zich snel we
der oprichten en bij het herkrijgen van
hun tegenwoordigheid van geest het
middel vinden zich uit hun wanhopigen
toestand te redden.
Tot deze karakters behoorde ook de
markies de Giac. De rekbaarheid van
zyn geest stelde hem in staat de voor
een oogenblik verloren tegenwoordig
heid van geest weder te erlangen en
terwijl hij nu schijnbaar rustig het on
vermijdelijke verwachtte, spaDde hij
zijne scherpzinnigheid in, een middel te
ontdekken, dat geschikt was de gevaar
lijke catastrophe die hem bedreigde, te
bezweren.
Zou het hem gelukken
Het volgende kwartierunr moest ant
woord op deze vraag geven, aan welke
de eer, het geheele bestaan, ja het leven
van den markies hing. De beslissing,
zij mocht uitvallen hoe zij wilde, stond
voor de deur.
a W elkom te Bourges, d'Estophanes
riep de koning, den nu in de kamer
tredenden ontvanger-generaal metvroo-
lijke levendigheid toe. »Het verheugt
mij u naar lichaam weibehouden te zien.
De markies de Giac berichtte mij zoo-
even nw overlijden. Het is braaf va
dat gij hem zoo degelijk tot lengt
uiaakt
Wordt vertiulgd.g