NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad iÉP
voor de Provincie Utrecht.
gflfememee
No. 19
Zaterdag 8 Maart 1913.
42e jaargang
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
PREMIE
'n Uitkomst voor velen.
FEUILLETON.
DE VRIJ-JACHT.
Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door het geheele Rijk 1.25.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrij dag.
Uitgever O. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 77. Telephoonn 69.
ADVER1 ENTIËN:
Van 16 regels f 0.50; iedere reg9l meer Tl, Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
voor de lezers van deze courant.
Het heden verschenen 49e nummer
van den vierden jaargang van
mm £Z
"lull iT"~n- i j
bevat o.a.
Generaal Bramwell Booth te Amster
dam. Generaal Bramwell Booth gefo
tografeerd tijdens zijn verblijf te
Amsterdam, voor de woning van
Commandant W. Risdel Ie Water
graafsmeer, waar hij logeert.
Voorts: Schaapskooi hij Oosterend
op Texel, alwaar de Schapenteel de
hoofdbron van bestaan is. Vogels
in den Winter, met zes interssante
foto's. Artillerie-oefeningen, in
tegenwoordigheid van den Minister
van Oorlog, in de nabijheid van de
Pyramids van Austerlitz. De Hydro-
Aëroplan 1913 van Fokker. Mrs.
Pankhurst gearresteerd. Ernstige
brand te Amsterdam. Mi-Caiême
(Carnevaval te Parijs, bij gelegeuheid
van de Half-vasten). De Koningin
van Rumenië (Carmen Sylva) op baar
slot »Sina« die kort geleden eene
ernstige oog-operatie heeft ondergaan.
De nieuwe voorjaars-mode op bet
gebied van dameshoeden met drie
foto's. De kunst van afficheeren,
met vijf interssante foto's. Een
Motorboot, voortbewogen dobr een
lucbtschroef. Eene eigenaardige
straat-reclame.
Ten slotte: Portretten van bekende
landgenooten. De rubriek van Redac
teur X, Het vervolg van den oorspron
kelijker! roman door Eline van Stuwe
(Jacqueline Reineke van Stuwe),
getiteld: «Donkere Wolken» en het
kindernummer «Ons Prinsesje», met
onderhoudende en leerzame lectuur
voor de Jeugd.
Dt geabonneerde
wonende
wenscbt zich te abonneeren op het
weekblad ,,PAK ME MEE", tegen den
prijs van 3'/i cents thuis bezorgd.
Half Januari werd bier weer ter
sprake gebracht of het niet mogelijk
zou wezen, door het oprichten van
een Centiale keuken voor vele ge
zinnen de taak van de huisvrouw te
verlichten, te zorgen, dat door samen
werking menig onaangenaam oogen
blikje wordt voorkomen.
Een twintigtal belangstellenden
heeft een paar malen hierover van
gedachten gewisseld en het mag al
aanstonds gezegd, dat het «zooveel
hoofden, zooveel zinnen" ditmaal heeft
geleid tot een zeer goede uitkomst.
Wat de een niet wist, wist de ander;
sommigen hebben elders schiiftelijke
inlichtingen gewonnen; enkelen be
zochten de Centrale keukens in andere
plaatsen en hebben er de geheele in
richting, ook het administratieve ge
deelte, in de puntjes opgenomen en
voegden bij dit theoretisch onderzoek
een practisch; zij gebruikten er een
middagmaal en waren eenstemmig in
hun lof. Niemand had te voren baar
of zijn komst gemeld; er kan dus
geen sprake van zijn, dat er iets bij
zonders kon klaargemaakt worden.
Hetgeen in die inrichtingen wordt
geboden, is een gezonde maaltijd,
bereid door een bekwame kookster,
onder deskundig toezichtalleen
eerste kwaliteit voedingsmiddelen
worden gebruikt en er worden flinke
porties gegeven.
Het zijn geen volksgaarkeukens,
maar gelegenheden om een goedkoop
voor veler beurs bereikbaar en toch
degelijk maal te verschaffeneen
«goede burgerpot" in den waren zin
des woords.
Wilt ge eens een menu zien van
een der keukens, dan volge hier zoo'n
weeklijsije;
ZONDAG. Blinde vinken. Dop-
erpten. Koffiepudding
met vanillesaus,
MAANDAG. Runderlappen. Bruine
boonen. Vermicelli met
citroen.
DINSDAG. Erwtensoep. Rijst met
appels.
WOENSDAG. Macaroni-scbotel met
ham en kaas. Gehakt.
Groene kooltjes.
DONDERDAG. Boeuf. Gestoofdeperen.
Drie in de pan.
VRIJDAG. Haché of Gebakken
visch. Roode kool.
Broodpudding met
stroopsaus.
ZATERDAG. Varkensklapstuk Boe
renkool. Griesmeelpud
ding met rozijnen.
En wat een portie wel kost? Waar
schijnlijk komt een portie groente,
aardappelen en toespijs geen lif-
lafje op 40 cent, met inbegrip
van bushuur, thuisbezorgen, terug
halen en schoonmaken. Vleescb kan
naar believen worden bijbesteld en
komt op 18 cent per ons; maar 't
kan, evenals de toespijs, ook woiden
weggelaten. De juiste prijs voor
Amersfoort kan natuurlijk nog niet
worden bepaald, doch maakt ten
hoogste een paar centen verschil.
verplicht te zijn zelf voor 't eten te
moeten zorgen. Slechts 'n boodschap
of 'n telefoontje naar de keuken en
men is verzekerd, op lijd een smakelijk
toebereid en niet duur maal gereed
te v nden.
Hoe heerlijk voor de vrouw des
huizes, eigenlijk voor 't geheele gezin,
dat de vrije Zondagmiddag voor de
gedienstige niet voor moeder behoeft
te beteekenen juist dan 't meest bezig
te moeien zijn en dus tegen etenstijd
doodmoe te wezen wal 'n genot voor
allen, dat zij zich even onbezorgd als
de andere huisgenooten aan tafel kan
zetten
Maar kom, laat ons al de voor-
deelen en 't gemak van zoo'n Centrale
keuken nog niet weer gaan opsommen,
waar elke vrouw die even goed begrijpt
als gevoelt.
Laat ons liever mededeelen, tot
welke conclusie het voorloopig comité
is gekomen ten opzichte van de
mogelijkheid om ook bier zoo'n keuken
op te richten.
Naar zijn meening bestaat die
mogelijkheid wel degelijker zijn
hier ongehuwden en andere categorieën
van stadgenooten genoeg dan dat de
keuken hier niet alleen kan worden
opgericht dat is geen kunst;
daarvoor is een een betrekkelijk klein
kapitaal noodig maar dat ze ook
in stand kan blijven.
Doch eer dat kapitaal wordt vast
gelegd in potjes en pannetjes en al
het verdere gerief; eer een in elk
opzicht zeer geschikt huis wordt
cou paai vuil icii ioicvuii> «vv, f)--"--
Wanneer men de bus zelf doet balen I gehuurd en geheel voor bet doel
en terug bezorgen, dan komt de portie'ingoricht eer personeel wordt aan
groente, aardappelen en toespijs goed
kooper.
Laat er ons aanstonds bijvoegen,
dat de porties niet krap worden toe
gemeten, doch zóo groot zijn, dat een
gezin van man, vrouw en twee kin
deren best kan toekomen met drie
porties.
Wat 'n rust voor de huisvrouw om,
ais de gedienstige ziek is of soms op
«stel en sprong! heengaat, niet
I genomen, zou het comité gaarne van
stadgenooten bewijzen van instemming
met zijn pogen, persoonlijke of
schriftelijke sympathie-betuigingen
wenschen te ontvangen opdat het
eenigszins het gevoel krijgt: «kijk, er
bestaat bier werkelijk behoefte aan
zoo'n inrichting; als ze er reeds was,
dan zou die en die er beslist gebruik
.van maken!.
Zijn er nu ongehuwde ambtenaien,
die in plaats van »so multerseelen
alleino op hun kamer te eten, samen
uit de Centrale keuken willen middag
malen om bpurten bij een collega;
zijn er families, die de «groote meid!
willen afschaffen (waardoor toch allicht
een f300 a f400 per jaar wordt
bespaard) want deze vormen in de
eerste plaats de kern van afnemers
eener Centrale keuken.
In andere steden ziet men die allen
't eerst en bet trouwst gebruik maken
van de inrichting. Waarom zou
Amersfoort dien regel niet bevestigen?
Zij, die de keuken ook nog op
andere wijze willen steunen, kunnen
dat doen door een of meer aandeeltjes
te nemen van f 10, die een rente
van 4 pCt. afwerpen; niet alleen in
naam, maar indeidaad; overal elders
wordt telken jare rente betaald.
Elders moet men voor een bedrag
van f10 te gelijk aan «zegeltjes!
nemen. Die zegeltjes van 25, 10, 5
en 1 cent doet men aan de keuken
bezorgende waarde en het aantal
der ingeleverde zegeltjes brengt de
administratie op de hoogte, welke
spijs en hoeveel porties er worden
verlangd. Hier is 't plan, de zegeltjes
desveikiezende per stuk verkrijgbaar
te stellen naar 't ons voorkomt
een zeer goede maatregel, daar 't
niet ieder convenieert om voor f 10
zegeltjes te gelijk te koopen.
Ten einde nu hen, die belang stellen
in de oprichting van de keuken in
de gelegenheid te stellen om door
een deskundige theoretisch zoowel
als practisch eens 't een en ander
omtrent haar inrichting en werking
te vernemen, heeft de duectrice van
een coöperatieve keuken zich bereid
verklaard, op Donderdag 13 Maart
hier een en ander te komen uiteen
zetten in de groote zaal van «het
Valkjes (voor nadere bijzonderheden
raadplege men de advertentie in
dit blad).
't Is geen deftige lezing, maar een
6)
Hoe glinsterden bierbij Ilsabe'soogen
hoe beefde hare stem in het droom-
geluk des waanzins
Diep bewogen stond ik voor haar.
Veel was mij in dit onsamenhangend
verhaal duister gebleven in dit
mengsel van onzin en verstand.
Weder zag Ilsabe onafgewend naar
zee. Mij scheen zij geheel vergeten te
hebben.
Na een bange pauze zeide ik zacht
«Maar gisteren, Ilsabe gisteren kan
het toch niet geweest zijn, dat Jochim
uitvoer en 's avonds niet terugkwam
Zij legde de hand aan het voorhoofd,
als kon zij zich dan beter bedenken
vervolgens schudde zij langzaam het
hoofd.
«Sedert ik hier boven den leelijken
ruk voelde, als moest mijn arm hoofd
vaneen bersten en tegelijk hier in
de borst een scheur die mij zulk
een pijn deed, zulk een pijn dat ik
luid moest schreeuwen, toen werd mij
het herinneren zeer moeielijk. De
menschen zeggen ookDe arme Hsabe
heeft het in het hoofd, zij kan zich
niets meer herinneren van hetgeen
voor haar bruiloft gebeurd is. Maar
zoodra Jochim er weder is, dan is
alles, alles goed. Zou het niet gisteren
zijn geweest?O ik geloof het toch
well" Was het wreed dat ik verder
vroeg? O de arme voelde de wreed
heid waarschijnlijk niet. Zij verhaalde
immers zoo gaarne van haar Jochim
ginds buiten in zee. En mij brandde
meer te hooren.
«Ilsaba, hoe is dat alles zoo treurig
geweest met u en Jochim en den rijken
Matthias
«Ja, weet ge Jochim is arm en
mijn vader is reeds lang, zeer lang
dood en mijne moeder heeft een huisje
en een stuk land en een koe en ik ben
haar eenig kind. Nu wilde mijne moe
der dat ik mijn blauwe sloof voor de
deur hing en op een rijken man ter
jacht ging. Maar ik wilde van de vrij-
jacht niets weten, want ik wist reeds
dat mijne moeder het oogopHulsen-
hofe had. Maar ik wilde geen ander
dan Jochim. Ik weende en bad mijne
moeder innig zij sloeg mij en hing
zelve het sloof voor de deur. Ja, mijne
moeder heeft een harde hand en een
zeer hard hart. Zij houdt in de wereld
van niets dan van geld. Zoo mijn vader
nog leefde, zou het niet zoo ver ge
komen zijn. Een geheele week hing
het blauwe sloof aan de deurpost
en des Zondags namiddag kwamen uit
al de dorpen in de rondte zeer vele
jongelingen, en zij droegen groote
bloemruikers met fladderende gekleur
de linten in het knoopsgat, en in lange
rijen gingen zij langzaam voorbij ons
huisje. Ik moest bij mijne moeder
achter de huisdeur staan. Zij stond
slechts aan de reet en wij konden door
deze heen zien, wie voorbij gingen.
Mijne moeder had mij weder geslagen
en met geweld opgeschikt. Nu sprak
zij steeds hard met mij en dreigde mij
vreeselijk, zoo ik niet tot den rijken
Matthias van Hulsenhofe naar buiten
liep. Dat hij onder de jongelingen was
wist mijne moeder. Maar ik weende
zacht. Ik was doodsbedroefd en mijn
hart zoo wee en zwaar, dat het mij
bijna ter aarde neertrok. Slechts eene
hoop hield mij staande. Eerst moesten
de jongelingen van ons dorp voorbij
komen volgens ouder gewoonte.
Vervolgens kwamen de andere dorpe
lingen, uit de omstreken. Jochim ech
ter is van mijn dorp en Matthias van
het gindsche. Den avond te voren had
ik Jochim nog heimelijk in gindsch
boschje bij het strand gezien en hem
mijn heilig woord gegeven bij de vrij-
jacht alleen naar hem te loopen en
en als mijn bruigom te omhelzen
dan kon geen macht ter wereld mij
hem weer ontnemen zelfs niet mijne
moeder. Dat is het oude recht der vrij-
jacht en geen Mönchguter mag het
aanranden. De rijkste jongelingen
waren reeds voorbij het blauwe sloof
gegaan het geheele dorp wachtte
op hen en bespotte ze. Het laatst
kwam Jochim. Hij was immers de
armste jongeling van het dorp. Maar
toen hij daar zoo in zijn Zondagspak
naderde zoo hoog en zoo fier, met
het fraai, trouw gezicht en de blauwe
oogen toen zag hij ernstig, als ge
voelde hij zich rijker dan allen. Hij
geloofde zoo vast aan het woord, dat
ik hem gegeven had.Hij kwam al
dichter en dichter ik beefde aan
al mijn leden, mijne tanden sloegen
van angBt opeen. Mijn hart klopte als
nooit te vorenzoo luid, dat ik
dacht dat moeder het hooren zou. Ik
drukte beide handen tegen mijne borst
en hield de tanden opeen daar stond
stond Jochim voor het blauwe Bloof.
Zijne oogen glinsterden en hij knikte
glimlachend naar de deur, als wilde
hij zeggen: Nu moed, Ilsabe, moed,
het geld immers de vrij jacht op ons
levensgeluk als de bliksem voer ik
op en greep naar de deur en wilde
ze openrukken en tot Jochim naar
buiten snellen maar toen greep mij
mijne moeder, hield mij met de eene
hand en sloeg mij met de andere tegen
den rug en stiet mijn hoofd heftig
tegen den wandIk had de kracht
niet mij los te rukken ik was als
lam aan al mijn leden. Met een luiden
kreet viel ik op mijne knieëen en mijne
moeder trad mij onder hare voeten
Maar ik drukte toch nog tegen de
ruit der deur en toen zag ik, dat
Jochim er nog altoos stond, doods
bleek en onafgewend naar de deur
starend, als kon bij bet niet begrijpen,
dat de deur niet opensprong en zijne
Ilsabe hem niet om den hals vloog.
Wordt vervolgd.)