nriEUwi
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht. |S|
Het plan-Krook.
FEUILLETON.
No. 85.
Zaterdag 25|Uctober 1913.
42e jaargang
VERSCHIJNT WOENSDAG ER ZATERDAG:
Amersioortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door het geheele Rijk 1.25.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 17. Telephoonu. 09.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels f 0.50; iedere reg9l meer 7Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
In de jongste vergadering van „Handel
en Nijverheid" bracht haar Voorzitter,
de heer L. J. Krook, met een enkel woord
ter sprake een plan, door hem aanhangig
gemaakt bij het te Middelburg gehouden
10de Middenstands congres, dat hij als
afgevaardigde der vereeniging bijwoonde.
Na te hebben herinnerd aan de requesten,
door H. N. in Februari gezonden aan
de Tweede-Kamer der Staten Generaal
en aan den Minister van Oorlog over het
nadeel, dat de onderofficieren-vereeniging
„Ons Belang" de neringdoende midden
standers in het geheele land tracht aan
te doen, en na te hebben gewezen op de
coöperatieve verbruiks-vereeniging „Ons
Voordeel" van H. IJ. S. M.personeel,
zeide de heer Krook op dat congres;
Bovendien heeft een gedeelte van onze
leden geducht te lijden onder de zooge
naamde vertrusting van de steenkolen-
en de petroleum-branche.
Hoe dikwyls wordt door een der leden
bij de rondvraag gezegd, dat hij gaarne
zou zien, dat de Regeering wat meer
deed voor den middenstand, hetgeen zij
wel doet voor den arbeidenden stand,
om de eenvoudige reden, dat deze sinds
jaar en dag is georganiseerd en dus veel
hechter is dan de middenstand, die maar
al te zeer vergeet, dat in vereeniging
kracht ligt, dat eendracht macht maakt
en dat de eenling ondergaat in den strijd
om het bestaan.
Ook wij, middenstanders moeten meer
en meer en zonder den uitzondering
worden doordrongen van den eisch des
tijds, die ons van alle kanten toeroept:
Vereenigt U. Eerst dhn zullen wij met
succes het hoofd kunnen bieden aan al
die soorten cöoperaties, die met het
zuivere begrip coöperatie niets anders
gemeen hebben dan den naam.
Nog slechts weinige oogenblikken resten
ons vóór onze terugkeer naar onze respec
tieve woonplaatsen, waar wij eerlang,
als afgevaardigde naar dit congres, aan
onze vereenigingen den uitslag van de
10de .jaarvergadering moeten bekend
maken.
Allicht rijst de vraag: hebben deze
bijeenkomsten wel dat nut afgeworpen,
het doel, dat men voor oogen had
den middenstand te helpen, te steunen
en naar voren te brengen wel nader
gebracht?
Ik meen, mynheer de Voorzitter, nu
deze 10de jaarvergadering straks door u
zal worden gesloten, te mogen consta-
teeren, dat die vraag zonder aarzeling
toestemmend mag worden beantwoord.
In deze tien jaren is heel wat tot stand
gebracht en daarvoor mogen wij het
Hoofdbestuur en in zonderheid zijn emi
nenten Voorzitter en den hoog gewaar-
deerden dr. Nouwens oprecht dankbaar
zyn.
Doch te gelijk dringt de vraag naar
voren: is reeds voldaan aan alle nooden
van den middenstand?
Het antwoord is natuurlijk ontkennend;
doch den korten tyd in aanmerking ge
nomen, is er reden te over om onze
organisatie te loven en dankbaar gestemd
te zijn voor den ontzaglijken en moeite-
vollen arbeid van ons Bondsbestuur.
Ik dank hierbij aan onze besprekingen
over snel goedkoop recht en de wijze
waarop langs den weg van het recht
kleine vorderingen op snelle en goedkoope
wijze kunnen geïncasseerd.
Willen wy echter onzen Nationalen
middenslandsbond tot sneller en grooter
bloei brengen dan is het onze plicht, ons
kranig Hoofdbestuur krachtdadig bij te
staan; niet door mooie woorden alleen,
doch ook door een financieel offer te
brengen ten einde het trust-gevaar des te
beter te kunnen weerstreven.
Daardoor zal tevens een zeer groot
aantal winkeliers en klein-nijveren in de
gelegenheid worden gesteld om hun on
afhankelijkheid te behouden.
Om echter tot betere resultaten te komen,
stelt Amersfoort voor, tot uitvoering te
brengen hetgeen dr. Kuijper nu tien jaar
geleden op het Middenstands-congres te
Rotterdam adviseerdesteekt eerst zelf
de handen uit de mouweneerst dan kan
en zal de landsregeering u helpen.
Wijzelf moeten een coöperatieve orga
nisatie stichten in onzen middenstands
bond. Bij algemeene deelneming van den
geheelen georganiseerden handeldrij ven
den en industrieelen middenstand kan
die organisatie reeds binnen vijfjaar zyn
tot stand gebracht.
Om tot zulk een reusachtige organisatie
te komen, moeten wij in 't klein begin
nen en kunnen wy een voorbeeld nemen
juist aan de vereeniging in welke velen
onzer te Amersfoort en in nog 15 andere
Gemeenten in den lande zulk een geduchte
mededingster hebben, namelijk de onder-
officiers-vereeniging „Ons Belang", die het
groote kapitaal, waarover zy thans beschikt,
heeft verkregen doordien ieder lid twee
cent per dag stortte in een algemeene
kas. De vereeniging die het kapitaal bij
eenbracht, was de Militaire wederkeerige
waarborg maatschappij „Onderlinge voor
zorg", dien na verloop van slechts luttel
jaren reeds f 155.000 had geplaatst bij de
Nederlandsche Bank, die bovendien aan
een groot aantal weduwen een bedrag
van f 200 heeft kunnen uitkeeren.
Zóo moeten we ook doen. Wy moeten
all on zonder onderscheid 3'/>cent
per dag of 25 cent per week stortendan
is het "bedrag per 1000 leden reeds f13000
per jaar, hetgeen bij a 1 g e m e e n e instem
ming en deelneming van alle midden
standers in vijf jaar reeds een kapitaal
van 3 tot 6 millioen zou worden, met
rente berekening naar 3'Jt pCt.
Met dit kapitaal, dat reeds na tien jaar
meer dan verdubbeld is, zouden wij reeds
bij het vyfde jaar tot de spoorweg
maatschappijen kunnen zeggenterstond
ophouden met de zoogenaamde coöperatie
van uw personeel, waardoor vele midden
standers op zoo schromelijke wy ze worden
benadeeld.
Bovendien zouden wy niet ieder oogen-
blik behoeven aan te hooren, dat de
vrachtpryzen zijn verhoogd of dat het
bestelloon is opgeslagen en dat allerlei
tydroovende maatregelen zyn voorge
schreven. Ook voor den middenstander
is tijd, geld.
In de derde plaats zouden wij aan de
spoorwegmaatschappijen kunnen mee-
deelen, indien zij ons beleefd en gemoti
veerd verzoek weigerden om de coöpe
ratie te doen ophouden en om de vracht
prijzen niet op te voeren doch een klei
nigheid te verlagen, dat wijzelven ter
stond een vrachtauto-dienst zouden in
voeren, byvoorbeeld in iedere Provincie,
waardoor alle goederen, zonder bijkomen
de kosten van bestellen, goedkooper en
oneindig vlugger zouden worden besteld,
zonder overlading als anderszins.
De zoogenaamde kapitalisten, die thans
ten onrechte de spoorwegen in handen
hebben welke het eigendom moesten
zyn van den handeldry venden en in
dustrieelen middenstand zouden dan
wel niet meer zoo'n hoogen toon aanslaan
en wat minder onbeleefd antwoorden op
de verzoeken, die aan hun Maatschappijen
worden gericht, en zouden niet langer de
stations, en vooral de los- en laadplaatsen,
bouwen waar het hun goed dunkt (zie
slechts naar Amersfoort):
Geen enkele plaatselijke vereeniging,
of zij heeft reeds meermalen ondervonden,
dat al haar billijke verzoeken aan de
spoorweg-maatschappyen eenvoudigweg
niet worden ingewilligd.
„Ook zouden wij en dit is wel het
voornaamste met zoo'n kapitaal voor
onze leden zeiven zeer groot nut kunnen
stichten door die leden, welke niet in
het bezit zyn van een eigen winkelhuis,
werkplaats of magazijn, aan zoo'n eigen
dom te helpen. Maar dan ook helpen in
werkelijkheid; niet tegen 5, doch tegen
3'/i pCt., hetgeen op de eerste plaats een
voordeel zou geven van meer dan 25 pCt.,
waardoor zoo'n winkelhuis of weikplaats
geen f40 doch slechts f30, of een per
ceeltje van f 12 slechts f 9 per week zou
doen.
Men zou dan óok niet zien gebeuren,
hetgeen thans wel geschiedt, namelijk,
dat zoo'n winkelier op straat komt te
staan, hetzij door verkoop van zijn pand,
hetzij door verbouwing tegelyk met andere
perceelen, hetzij door niet te qualificeeren
praktijken van een trust, die den man,
die haar in den weg zit, er uit wil
hebben.
lederen oppassenden huurder van een
winkelhuis of werkplaats die tevens lid
is van een der afdeelingen van den Natio
nalen middenstandsbond, moet onze Bond
het recht waarborgen, zyn zaken te kun
nen voortzetten.
Wy moeten door vereende krachten
alle winkeliers en alle nyveren, die daar
aan behoefte hebben en lid zyn van voor
noemde combinatie, in de gelegenheid
stellen, op zeer eenvoudige en tevens
billijke wyze eigenaar te kunnen worden
van het perceel, dat thans door hem
tegen veelal te hoogen huurprijs wordt
bewoond.
Hierdoor zouden wy voorkomen, dat
een lid van onze organisatie bedankte;
bovendien zou een groot aantal midden
standers, die nu nog buiten onze bewe
ging staan, zich bij ons aansluiten, even
als dit by „Onderlinge Voorzorg" is ge
schied toen de zoogenaamde kat uit-den-
boom-kykers bemerkten, dat die veree
niging kapitaalkrachtig werd en in alle
garnizoenen de miiilairen zich haastten
lid van die vereeniging te worden.
Met dit schoone en sprekende voor
beeld voor oogen zou ik u, geachte ver
gadering, willen voorstellen, nog heden,,
ja staande dit congres, over te gaan tot
de oprichting der door mij bedoelde ver
eeniging.
Geeft allen, gij die hier tegenwoordig
zjjt, een schoon voorbeeld door terstond
25 cent of een gulden (dat is dus éen
week of vier weken contributie) af te
dragen aan een commissie, door deze
vergadering of zoo noodig door het
Hoofdbestuur aan te wyzen.
In de volgende Bondsvergadering zal
men dan van onzen Voorzitter, dien we
niet missen willen, niet hooren, dat hy
in 1914 wenscht af te treden.
In tegendeel zal hy met Dieuwen
moed de teugels van het bewind vaster
klemmen als hy ziet, dat alle afdeelingen
het Hoofdbestuur willen steunen en er
gloed en vuur uitgaat van die afdeelin
gen, wier ledental zicfi aanmerkelijk zal
uitbreiden.
Komt, myne heeren, wie wil zitting
nemen in de voorloopige commissie
en wil met my op dezen oogenblik een
schoon voorbeeld geven door voorloopig
een of drie of zes maanden contributie
te storten?
Wie volgt my?
Al beginnen we allen met een enkelen
gulden dat is dus voor 4 weken con
tributie dan is er vast een begin.
Mijnheer de Voorzitter, uit mijn be
schouwingen moet U ontegenzeggelijk zyn
gebleken, dat naar myn stellige over
tuiging de kracht van den Middenstands
bond ligt in de handen der middenstan
ders zelven'
Naar mijn vaste overtuiging kunnen wy
op dit oogenblik niet beter doen dan
allen, zonder een enkele uitzondering,
ons te verbinden om 3cent per dag
by te dragen éen sigaar per dag minder
te rooken, mijne heeren ten einde deze
coöperatieve organisatie zoo spoedig
mogelijk in onzen Bond op te richten.
Let wel op, geachte vergadering, wy
zelven hebben dan de handen uit de
mouwen gestoken.
Al zou ons Bondsbestuur alles willen
doen, wat maar eenigzins kan worden
gedaan, dan is er toeh een grens aan zyn
kunnen. Wij allen behooren er toe mee
te werken om, onder leiding van ons
Hoofdbestuur, onzen Bond krachtig en
groot te maken en de krachtigste factor
wy zien het aan de arbeiders organi
saties is het vormen van een flinke kas.
Weldra komt het plan in uitvoerige be
spreking in „Handel en Nijverheid". De
middenstanders doen goed, er reeds over
te denken en hun gedachten uit te wis
selen.
ALLES KOMT EENMAAL OP Z N
POOTEN TERECHT
A. S. H. BOOMS.
15)
Dag mooie jongens I Ik
hoop dat jelui veel leut zullen heb
ben De groeten aan den ouwen
baasriep Boblan zijne mak
kers nog spottend na.
Nauwelijks echter waren de kame
raden om den boek van het dwangarbei
ders-kwartier verdwenen of de schijn
baar luie en gemakzuchtige Bohlan
stond ijlings op, als bad hij haast om
een vooruit beraamd plan te volvoe
ren, en hij begaf zich dadelijk naar
zijne kamer, nadat hij-de bedienden
permissie gegeven had om allen naar
de parade te gaan kijken.
Als iemand der anderen, die het
olijke «Bardijntje" kenden, hem ge
zien had, hoe hij geheimzinnig lachende
en zich genoegelijk in de handen wrij-
vende zijne kamer binnenging, als ver
kneukelde hij zich reeds in 't voor
uitzicht van iets bijzonder leuks en
dols, zou hij dadelijk overtuigd ge
weest zijn dat de grappenmaker zeker
weer onnadenkend de een of andere
dwaze overmoedige aardigheid in den
zin had, voor de volvoering waarvan
hij slechts gewacht had tot de mak
kers uit 't gezicht verdwenen waren
en deze hem dus niet meer in zijn
geheimzinnig opgevat voornemen kon
den dwarsboomen; als het niet iets
heel erg buitengewoons geweest was,
zou hij hen wel in zijn vertrouwen
genomen hebben.
En die mystificatie, die hij zoo ge
heimzinnig verzon en uithaalde, zou
nog lang daarna als een voorbeeld
van goed geslaagde aardige-luitenants-
mop in de herinnering voortleven, en
bij 't verhaal daarvan in opgewekten
kring den toehoorders nog menigen
gulion lach ontlokten.
Juist kwartier voor zeven uur ruk
ten de beide kompagnieën met slaande
trommen en spelende muziek uit de
kazerne naar het in de nabijheid ge
legen paradeveld en schaarden zich
daar op bevel van den paradekomman-
dant, de oudste kapitein, in linie,
aangegaapt door het verzamelde reeds
geruimen tijd wachtende publiek, wien
dit begin van uitvoering zeer wel
kom was.
En al was de troep klein, ja zelfs
bespottelijk klein voor 'n groote parade,
toch maakte zij in 't geheel, zooals
zij daar in de zonneschijn geschaard
stond, 'n aangenamen indruk door
flinke houding, juistheid van bewe
ging, zekerheid van uitvoering en
schitterende tenue, hoewel deze laatste
reeds dadelijk bij de eerste passen in
het natte gras wel wat bedorven werd
door het niet meer vlekkelooze wit
aan de onderzijde der pantalons, die
daar het voorkomen kregen van vuile
uitgewrongen vaatdoeken.
Bij de verschijning van het kranige
troepje gaven de toeschouwers luide
hunne bewondering te kennen, iets
wat op de voor bewondering nog al
gevoelige militairen, en vooral op de
graag geurende luitenants in hun
mooie pakjes zooveel invloed had, dat
het hen weer eenigzins verzoende met
de onaangename dienstverrichting
waarover zoo gemopperd was, vooral
daar die parade beschouwd moest wor
den als 'n pretje en wel als 't eerste
der pretjes waarvan zij op dien feest
dag zouden genieten.
't Meest in extase waren de leden
van het schoone doch zwakke ge
slacht, de lieve jonge meisjes van
Kalian, en vooral zij die aanspraak
meenden te mogen maken op de bij
zondere attentie van den een of ander
der zoo mooi opgetuigde jongelui die
tegenover hen in de gelederen ston
den; dat recht schenen zij zoo onge
veer allen te bezitten, want de slimme
luitenants wisten, hunne vlinder-natuur
als zoodanig getrouw, hunne aanbid
ding zoodanig te verdeelen, dat al die
jonge hartjes tevreden gesteld werden
en zich elk afzonderlijk eenige ver
overing meenden te mogen toeschrij
ven; aan vroolijk wuiven met geurige
zakdoekjes, of wenken met reeds ijve
rig gebruikt wordende waaiers, verge
zeld van teedere glimlachjes en knikjes
aan 't adres der "charmes" ontbrak
't dan ook in dien kring van jeugdige
schoonen niet, wat door de door den
dienst aan stijfheid gebonden adora-
teurs hoogstens met een steelsch knip
oogje werd beantwoord, want in de
gelederen staande waren zij in de eerste
plaats soldaat die uiterlijk kalm en
koel blijft, niet alleen als hem doo-
dende kogels, maar ook als hem moor
dende knikjes en glimlachjes worden
toegezondenzij stonden als palen
onder al dat gevaar, hoo hunne ge
voelige harten de lieve meisjes ook
te gemoet klopten, en hoe graag zij
hunne gevoelige dankbaarheid getoond
hadden voor de gulle aanmoediging
van de zijde van zooveel schoonheid,
lieftalligheid en bekoorlijkheid, als
daar in die heerlijke schaduw ver-
eenigd was.
Terwijl de troep tijdelijk in onge
dwongen houding netjes geschaard
stund in afwachting van den inspec
teur, wischte menig krijger zich reeds
het door de uitwerkinp der zonne
stralen uitbrekende zweet af, of lichtte
voor een oogenblik de zware chaco
op, want dat hinderlijk ondoelmatige
monstereing waren zij niet gewoon te
dragen, en liet nu door zijne zwaarte
'n roode streep achter op 't voorhoofd
