NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad voor do Provincie Utrecht. 1*0. 07. Zaterdag 5 December 1914. 43e jaargang VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG. PREMIE (ftifemeitiee Oorlog. KENNISGEVING DE OORLOG. BINNENLAND Plaatselijk Nieuws. Amersfoortsche Courant. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15; Franco per post door het geheele Rijk 1.25. Afzonderlijke Nummers 3 Cent. Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever O. J. SLOTHOUWER Bureau: Langestraat 17. Telephoonn. 69. AD VER1 ENT1ËN: Van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Cent. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Tot liet plaatsen van Advertentiën in dit blad niet uitzondering van de steden Amersfoort en Utrecht is uitsluitend gerechtigd het Centr. Nederl. Advertentiebureau te 's Gravenhage voor de lezers van deze courant. Dit nummer bevat uitsluitend foto's betrekking hebbende op den Eui opeo- schen oorlog, door onze Correspon denten genomen, als: De Afrikaansche vijand van de Engelschen. De beroemde Lakenhal le Yperen. Het slijpen van de bajonnetten. Belgische artillerie, t ijdende door de kolenvelden bij Nieuw- poort. Scherf van een 42 c.M. Duitschen granaat. Foto's van ver schillende Belgische en Duitsche pro jectielen. Een zestal afbeeldingen van de verwoestingen ie Beyghem in België. Vier kiekjes van de ver woestingen te Capelle au Bois in België. Interieur en Tabernakel van de Kerk te Nieuwenrode. Fransehe troepen gereed om naar het front bij Nieuvvpoort te vertrekken. De Koning en Koningin van Engeland bezoeken de Indische soldaten in het hospitaal New Forest. - Een Engelsch eskader met vliegmachines en lucht schip kruist aan de Belgische kust. Duitsche soldaten maken een Bel gische sneeuwpop. Bij Dixmuiden. De loopgraven te Meytte in België. Belgische kinderen goede maatjes met de ingekwartierde Duitsche sol daten. De telegraaflijn tusschen Ostende en Brussel wordt door de Duitschers hersteld. Maaltijd in de sneeuw. Een terugblik op de Fransc'n-Duitsche oorlog van 1870 1871: Generaal Chanzy; Cavallerie- gevecht tusschen uhlatien en spahis; In den winternacht na het gevecht; Gewonden aan het spoorwegstation te Mainz; Een aardappel-krijgsman in den val. Ruiterfeest in de ma nége der artillerie-kazerne te Haarlem. Te Calais: Een met machinegeweer gewapende vliegmachine, gereed om op te stijgen. De geabonneerde wonende wenscht zich te aboiineeren op het weekblad „PAK ME MEE", tegen den prijs van 3'/i cents thuis bezorgd. De Burgemeester van Amersfoort brengt ter openbare kennis, dat met ingang van 1 December 1914, in af wijking van voorgaande regelingen door den Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel is besloten: 4. den maximumprijs van inlandsche tarwe te laten vervallen; 2. den prijs van tarwebloem, inlandsch uitsluitend één soort, testellen op f 17. per 100 K.G. contant aan fabriek, molen of magazijn, voor bakkers en dergelijke vei bruikers; aan tusscben- personen moet op verzoek f 0.25 kor ting worden toegestaan de prijs van tarwemeel (ongebuild) blijft f 14. per 100 K.G. leveringsconditiën als bii tarwebloem 3. den maximumprijs voor witbrood vast te stellen op f0.24 per kilogram contant, afgehaald aan b.akkerij of winkel. Amersfoort, 3 December 191 i. De Burgemeester voornoemd, VAN RANDW1JCK. De oorzaken van den oorlog. Te Parijs is een merkwaardig geel- boek verschenen, waarin betreflende de oorzaken van dezen oorlog belang rijke onthullingen voorkomen. In de eerste plaats is van belang een tele gram van den 28sten November 1913 van den Fianschen gezant te Bet lijn Cambon aan zijn regeering, waarin naar aanleiding van een gesprek, dat de Duitsche keizer en den heer Von Moltke met den koning van België hadden, de veranderde gezindheid van den keizer, die vroeger zeer tot den vrede geneigd was, werd geopenbaard. H\j, zoowel als Von Moltke, waren overtuigd, dat de oorlog noodzakelijk was. Hij zeide tot koning Albert: «Dezen keer moeten wij de zaak voor goed regelen uwe Majesteit heeft er geen idee van, w6lk een geestdrift op dien dag in geheel Duilschland zal heerschen." Daarop geeft de gezant te kennen, dat bij den keizer wel eenige jalousie zal zijn opgekomen tegenover de populariteit van zijn zoon, den kroonprins die de hartstochten Oer Pangermanisten streelt en de positie van bet rijk niet overeenkomstig vindt met zijn macht. In ieder geval is dit gesprek volgens den heer Cambon een bewijs van de minder vredelievende gevoelens des keizers. Een ander zeer belangrijk document is een geheim rapport van een officier van den Duitschen generalen staf om de twee laatste uitbreidingen van bet Duitsche leger te rechtvaardigen. De steller van dat rapport, gedag- teekeDd 19 Maart 1913, acht door de conferentie van Algeciras het bewijs geleverd van het bestaan van een overeenkomst tusschen Frankrijk, Rus land en Groot-Brittanje en stelt voor op, dat Oostenrijk verplicht zal zijn, zijn strijdkrachten te keeren tegen Italië en Servië. De schending van het tractaat van Marokko, waarvan hij Frankrijk beschuldigt, de vermeerde ring der Fransehe strijdkrachten, de moreele herleving van de Fransehe natie, haar technische leiding in het vliegwezen en het gebruik van machine geweren, doen hem een aanval op Frankrijk minder gemakkelijk voor komen dan vroeger en daarmede is volgens hem een tweede versteiking van het Duitsche leger gerechtvaar digd. Eindelijk geeft hij uitdrukking aan de meening dat de verzwakking van Oostenrijks positie voldoende is om een derde uitbreiding van bet Duitsche leger te wenscben, waarop hij de publieke opinie wenscht voor bereid te zien. «Om Duilschland zijn invloed op de zaken van de geheele wereld te verzekeren, zegt hij, is het een heilige plicht het zwaard te scher pen. Nog een belangrijk document is een verslag over de openbare meening in Duilschland, door Fransehe consulaire en diplomatieke agenten. Daaruit blijkt, dat in Duilschland twee meeningen overheerschend zijn: ten 'le. dat het verdrag van 4 November 1911 een nederlaag voor Duitscbland was en ten 2e. dat Frankrijk het nieuwe Frarikiijk, waarvan men het bestaan niet vermoedde vóór November 1911, geneigd is tot den oorlog. In Juli 1911 werd de «coup d'Agadirt, waardoor de Marokkaansche kwestie op 't tapijt kwam voor 't eerst als een nationale zaak beschouwd. De processen, die er het gevolg van waren, toonden duidelijk aan, welke pangermanistische begeer ten waren ontvlamd. Werd de keizer gecritiseerd en de rijkskanselier er impopulair door, de heer Von Kiderlen was de meest gehate man in 't Duit sche rijk geworden. Sommige willen den oorlog, omdat hij onvermijdelijk is, anderen om induslrieele voordeelen te behalen, anderen uit Bismarckia- nisme of heerschzucht, anderen voor het adels prestige, weer anderen uit vrees voor het wassend socialisme. En al heeft de groote nationaal-liberale partij niet dezelfde redenen om den oorlog te wenschen, toch wenscht zij hem om sociale redenen. Het leger zelf en de groote wapen leveranciers eindelijk trachtten met geweld het land naar den oorlog te sleuren. In een stuk, gedateerd G Mei 1913, van den gezant Cambon aan minister Pichon heet het naar aanleiding van een meer dan gewoonlijk uitgebreide mobilisatie: Verscheidene reserve officieren hebben maatregelen geno men om in hun brandkasten de mid delen bijeen te brengen, dat hun familie een jaar kan leven. Dai is ook de reden van het uitstellen van de reis van den kroonprins. Duitscbland moet Rusland geen tijd laten tot mo bilisatie, anders zal het genoodzaakt zijn aan zijn Oostelijke grenzen een macht te laten, die het gelijk doet staan met Frankrijk, zoo het niet in de minderheid komt. Wij moeten onzen voornaamsten tegenstander vóór zijn, want er zijn negen kansen van de tien, dat wij oorlog krijgen en wjj moeten zonder aarzelen beginnen om allen tegenstand te kunnen verplette ren Een stroom van verontwaardiging. Het besluit der Duitsche regeering, om België te treffen met een oorlogs belasting van 35 millioen per maand buiten de schatting, welke verschil lende Belgische gemeenten is op gelegd, heeft een stroom van veront waardiging doen ontstaan door geheel de Vereenigde Staten. De bladen in de landen van Zuid-Amerika bevatten te dien aanzien even vinuige beoor deelingen als de in de Vereenigde Staten verschijnende bladen. De Zutd- Amerikaansche bladen beschuldigen de Duitsche regeeririg van oen roofzucht en eon onmenschelijkheid, die zonder voorbeeld zijn en die niet gerecht vaardigd worden door eenigerlei ver mindering, hetzij werkelijke, hetzij voorgekomene van het ooi logsfonds. De voornaamste bladen in Amerika verklaren, dat de afpersing van een dergelijke oorlogsbelasting niet alleen beschouwd zal worden als een niet te verontschuldigen onrechtvaardigheid en als een uiting van Pruisische on beschaamdheid, maar ook als een teeken dat Duitschland lijdt aan een inderdaad ernstiger gebrek aan geld, dan de vrienden en de vijanden van dat land tot dusver vermoedden. Het leeningsontwerp. Naar uit parlementaire kriugen wordt vernomen is de aanneming van het leeningsontwerp, na de wijziging door den minister van financiën, zoo goed als, verzekerd, ook al acht men het ontwerp op enkele ondergeschikte punten voor wijziging vatbaar. Steenkolen. Men meldt uit Zevenaar aan het Hbl.: Sedert Maandag is de invoer van steenkolen uit Duitschlandzeerbeperkt. Er kwamen den laatsten tijd al niet veel kolentreinen binnen, doch die thans nog komen, brengen slechts weinig wagens mede. Inplaats vari 40 wagens, zijn het er nu een stuk of tien, soms zelfs nog niet de helft. Gloeikousjes. Duitschland heeft den invoer in Nederland van «thorium" verboden Thorium 'is onmisbaar voor de fabri catie van gloeikousjes. Vandaar, dal terecht gevreesd wordt, dat binnen afzienbaren tijd de Nederlandsche gloeikousjesfabricatie stopgezet zal worden. Men vreeze nu echter niet voor een gebrek aan gloeikousjes. Want de invoer in Nederland van Duitsche gloeikousjes is niet verboden. Het ge bruik van Duitsche gloeikousjes over treft verre dat van Nederlandsche, zoodat de verbruikers vaQ gasgloei licht niet beangst behoeven te zijn, om in bet donker te komen. De fabricatie van thorium is het monopolie van een Duitschen trust. De in Duitschland wonende thorium- fabrikanten hebben zich vereenigd en verzekerden zich van bet uitsluitend bezit der grondstoffen. Thorium is de stof, die den brei- netjes, nadat deze er in gedompeld zjjn, de lichtkracht geven, welke tot de bijzondere eigenschappen der gloei kousjes behooren. Het is vrijwel buiten gesloten, dat men thorium betrekt buiten den Duitschen trust om. Het thorium-verbod zal gegrond zijn op de overweging, in de vijandelijke landen een gebrek aan gloeikousjes te verwekken. Zoolang wij echter uit Duitscbland onze gloeikousjes nog kunnen betrek ken, behoeft er geen vrees le ontstaan voor gebrek liter te lande. De Protest-Meeting tegen de voorstellen der Regeering om een lee ning van 275 millioen aan te gaan had Woensdagavond veel volk naar Amicitia getrokken. Spreker was de heer Kleerekoopër, hier welbekend. Hij schetste den toestand van ons land in het begin van den oorlog en nu. Of het vrede zou blijven of niet, kon tiij natuurlijk ook niet zeggen. Eco nomische bezwaren zijn er vele. Wij zitten leeljjk tusschen Engeland en Duitschland. De regeering heeft, voor zoover we weten, met groot beleid de zaken behandeld. Alles heeft veel geld gekost of zal nog veel kosten. Hiervoor wil Treub leerien, daar is niets op tegen wel tegen de 5 pCt. Dit is te hoog. Voor rente en aflossing is gedurende 15 jaar 26'/j millioen per jaar noodig. Die moeten worden op gebracht. Men verwachtte algemeen heffing uit de vermogens; de bezittende klas, als zijnde de meest belangheb bende, had hierop ook gerekend. De heer Stoik uil Hengelo, de bekende groot-industrieel, was hier dan ook volmaakt voor. Ook dr. Bos en de groote bladen. Alleen Kuyper niet. Dit geeft echter niets, want Kuyper is zijn invloed kwijt, en voor hem behoefde Treub dus niet bang te zijn. 't Is nu de tijd om met heffing te beginnen en niet over een paar jaar. Daarom ook moet hot ontwerp Treub de wereld uit. Het is ook een ramp voor den middenstand en deze verzet er zich tegen met hand en tand. Wat wil de S. D. A. P.? Een bef fing in eens en wel een pCt. van vermogens van f 13000 tot f 75000 en opklimmend lot 7'/j pCt. bij 5 millioen. Ook willen wij de goederen in »de doode hand» laten meebetalen en de vermogens van Europeanen in Indië. Geopperd bezwaar: Kapitaalvernie tiging. Deze bewering is evenwel on juist. Ook zal dit Kabinet niet vallen, als het ontwerp Treub valt. Dat ge loof ik niet, zegt Spreker, Treub heeft zicb reeds tweemaal verloochend in 's lands belang. Hij zal het nog wel eens doen. Voor het Nederlandsch proletariaat zijn deze ontwerpen on aannemelijk. Hot proletariaat zal achter zijn vertegenwoordigers staan, die al hun kracht zullen aanwenden en op hun beurt de arbeiders mobiliseeren. Niemand had iets te vragen, niemand wenschte te debalteeren, waarom de voorzitter de vergadering sloot en op wekte lid te worden van de afdeeling Amersfoort van de S. D. A. P. In de Luthersche kerk hoopt Zondagochtend voor te gaan prof. dr. H. A. van Bakel, uit Amsterdam; in de Doopsgezinde kerk, ds. T. Kiel- stra, emeritus te Oegstgeest. Donderdag 17 dezer zal piof. dr. Ph. Kohnstamm, van Amsterdam, voor de plaatselijke afdeeling van den Protestantenbond spreken, over «Ethi sche en Religieuse vraagstukken in vet band met den oorlogtr. M-j. G. A. Mojet, slaagde te Venlo voor het examen vrije- en orde- oelëningen Gymnastiek.

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1914 | | pagina 1