nieuwe
Nieuws- ea Advertentieblad
voor do Provincie Utreciit
No. 9.
FEUILLETON.
ÏERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
Plaatselijk Nieuws.
BREDERODE DE EDELSTE.
Amersfoortsche
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door het geheele Rijk 1.25.
Afzonderlijke Nnmmers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 77. Telephoonn. <19.
AUVEH'I ENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere reg9l meer 7'/, Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Volgens belofte geven wij hierbij
de speech waarmede de burgemeester
de jongste raadszitting opende.
Mijne Heeren
Alvorens met onze werkzaamheden
aan te vangen verzoek ik een oogen-
bhk Uwe aandacht voor hetgeen het
afgeloopen jaar beteekende voor onze
gemeente.
Weinigen zullen in de eerste Raads
vergadering van dat jaar gedacht
hebben, dat de oorlogscrisis van zulk
een langen duur zoude wezen, als
helaas meer en meer blijkt.
Daar ook de gewone zaken zooveel
mogelijk baren loop hernamen, vergde
zij veel van ons allen, ter wijl ik daai bij
herdenk den onverdroten arbeid van
den staf van ambtenaren.
Het stedelijk bestuur moest telkens
zijDe aandacht wijden aan de oeeo-
nomische gevolgen van die crisis. Dat
onze gemeente niet in die mate ge
troffen is geweest als men anders zou
kunnen veronderstellen, dankt zij ook
aan de voortdurende aanwezigheid van
taliijke Belgen en een sterk garnizoen.
Die werkzaamheden dan, waarop ik
doelde, bestonden voor een groot deel
in de zorg voor distributie van eerste
levensbehoeften aan rogge, tarwemeel,
maïs varkensvleescli, visch, groenten
en peulvruchten, boter en kaas, en
rundvet werd ruim 1 millioen K.G.
verstrekt ter waarde van ruim
f '240 000
lk ben overtuigd, dat de maatre
gelen van Regeeringswege ten aan
zien hiervan genomen van niet gering
te schatten belang zijn de besparing
verkiegen door het gebruik van goed
koop tarwebrood bedraagt luim
f 73000.al mag ik daarnaast niet
ontkennen, dat de ervaring opgedaan
met bet stelsel van distributie van
overheidswege niet in allen deele eene
aansporing zal geven om daarmede in
gewone tijden door te gaan, integen
deel bet ware m.i. te hopen, dat het
normale handelsverkeer zooveel moge
lijk zijn loop hernemen kon.
Voor de uitvoering van de ver
schillende maatregelen is veel dank
verschuldigd aan den keuringsdienst
van eet- en drinkwaren; deze dienst
heeft te grooter óók en vooral preven
tieve beteekenis in tijden als deze,
waarin, tengevolge van de duurte, de
ueigirig tot vervalsching minstens recht
evenredig daaraan is.
In het gemeentelaboratorium, sedert
1 Juni geheel gereed en zeer goed
voldoende werden dit jaar 1846 ana
lyses verricht met dezen uitslag, dat
193 waarschuwingen werden geiaan;
bij 339 wiukelinspecties werden 4492
keuringen verrichtin 't geheel werden
84 partijen voedingsmiddelen aange-
iroflen welke wegens schadelijkheid
niet in consumptie werden gebracht.
Wat speciaal de melk aangaat, hel
gehalte daarvan wordt steeds beter.
De gezondheidstoestand van de be
volking gaf, gelet op het groote aan
tal besmettelijke ziekten, geen bijzon
dere reden lot tevredenheid, vooral
onder de Belgische uitgewekenen
kwamen ernstige ziektegevallen voor.
Sedert October 1914 werden bijna
4000 uitgewekenen alhier ingeschra
ven, van wie bijna '2500 aan het einde
van het jaar nog aanwezig waren.
De toeneming der minlandschet
bevolking bleef aanhouden, niet alleen
overtrof het aantal geboorten dat der
sterfgevallen met 331, ook vestigden
zich hier meer personen dan er ver
trokken n.l. 248, zoodat in totaal het
aantal inwoners, nu 25920, met 599
vermeerderde.
Voor eene beoordeeling van dedraag-
kracht der bevolking kan ik U wijzen
eenerzijds op het totaal belastbaar
inkomen, hetwelk iets vermeerderde,
anderzijds op het aantal aanslagen in
de inkomstenbelasting, hetwelk daalde
van 4597 tot 4263. Over het algemeen
krijgt men evenwel niet den indruk,
dat Amersfoort erg onder de crisis
geleden heeft. Hot Steun-comité bleef
aanspraak maken op onze dankbaar
heid door zich te beijveren hulp te
verleenen in die gevallen, waarin zulks
noodig was in verband mei de mobi
lisatie.
Het gaf onder verschillende vormen
f 29000.uitaan ruim 60 gezin
nen van gemobiliseerden werd ruim
f6000 aan kindertoeslag op de
uitkeeringen van het werkloozenfouds
f450.aan huurbons f950.be
taald. Aan werkloozen werd werk ver
schaft tegen vergoeding van f18000.
terwijl tegen verminderde prijzen
levensmiddelen, brandstoffen, kleeding
en dekking werden verschaft met een
vet lies van f3200.
Ontvangen werd van de ingezetenen
f 30.000.—.
Aangaande de huisvesting der be
volking kan ik U mededeeien, dat
127 woningen weiden voltooid, waai-
van 2S van de vereeniging Volks
huisvesting II en 42 van de veteent-
gmg St. Bontfacius.
De huurwaarde bedroeg voor: 2
panden minder dan f120, 82 panden
van f120 f250, 21 panden van
f251f400, 18 panden van f401
4 panden meer dan f 600 per
f 600,
jaar.
De
heven
woningnood is nog niet opge-
uit de U aangeboden voor
stellen kunt U zien, dat dit ontwerp
voortdurend de aandacht beeft.
Onbewoonbaar verklaard werden
15 panden, terwijl er 48 aanschrij
vingen tot vet betering uitgingen.
Dank zij de werking der eerst
tijdelijke, nu voor goed opgerichte
arbeidsbeurs, kan ik U eenige cijfers
noemen betreffende de arbeidsmai kt
van 1928 ingeschreven werkzoekenden
werden er 1014 geplaatst, terwijl aan
1098 van 1591 aanvragen van patroons
kon worden voldaan. Op 31 Decem
ber waren er alhier niet minder dan
419 Belgische geïnterneerden werk
zaam; deze krijgen evenwel geen ver
gunning om het Interneeringskamp te
verlaten dan na onderzoek door de
Arbeidsbeurs of er geen Hollandsche
krachten te verkrijgen zijn.
De toestand van da arbeidsmarkt
was, gezien uit het oogpuut van wer
keloosheid, niet ongunstig.
Een vorige maal had ik reeds ge
legenheid te wijzen op den grooten
invloed door ons gemeentelijk grond
bedrijf uitgeoefend op het bouwvak;
immers dank zij voorzeker ook de
lage prijzen van grond, is en wordt
op in dit jaar verkochten grond
gebouwd voor eene waarde van
f 240000.hieronder schuilt der
halve een bedrag aan arbeidsloon van
ruim f60000.—
Lettende op de voortdurende cri
sisperiode valt met te meer voldoening
op te merken, dat de verkoop van
grond voortdurend voortging. Aan
villaterrein werden verkocht 24 per-
ceelen ter grootte van 35773 M1. voor
eene waarde van f 69000, terwijl van
zeer onlangs voor industrie-terrein
aangekochten grond 5 perceelen ter
grootte van 15250 M* verkocht wer
den voor f 25000. Als voorloopig
resultaat kan ik dan ook mededeeien,
dat ook dit jaar bijschrijven van rente
en aflossing niet zal behoeven plaats
te vinden.
Belangrijke aankoopen hadden even
eens plaats: bet zooeven genoemde
industrie-terrein, benevens bouwgron
den en bosch ter gezamenlijke grootte
van 28'/s H.A. voor f261000 Het
grondbezit der gemeente is thans niet
minder dan 251 H.A. groot en staat
te boek voor f 1067000, waartegen
over een schuld staat van f 985000.
Wat onze andere bedrijven aangaat
moet ik in Uwe herinnering brengen
dat ons gasbedrijf belangrijk werd
uitgebreid door de stichting van de
watergasfabriek; met ingang van 15
November werd deze in bedrijf gesteld
met eert dagcapaciteit van 8500 M3. Het
is hieraan te danken dat de gasvoor-
ziening in dit winterseizoen geregeld
kon plaats hebben. Het buizennet is
aanmerkelijk verbeterd en vergroot
en nog zijn andere belangrijke werk
zaamheden in het vooruitzicht gesteld.
Het aantal afgeleverde K.M'. gas ver
meerderde. niettegenstaande do ope
ning van het electriciteitsbedrijf met
l Mei, met 14'/j pCt. n.l. van 3.3
tot 3 8 millioen; aan gasmeters wer
den meer geplaatst zulks onder
andere ten gevolge van overneming
van particuliere wegen, waarin »óór
dien geen buizen lagen 597 voor
muntgas, 148 voor kookgas en 42
voor lichtgas, totaal 787.
Het aantal aansluitingen aan de
watei leiding klom met 354 of van
2088 tot 2442, de hoeveelheid afge
geven water steeg met 50 pCt.
n.l. van 269000 tot 404000 kubieke
Meters.
Ons electrisch bedrijf, dat 1 Mei
geopend werd, telt thans 159 aan
sluitingen voor licht en 22 voor mo
toren, ter aansluitwaarde van '180
kilowatt voor licht en 69 kilowatt
voor kracht. Hoewel een belangrijke
aansluiting van het mtlitairenkamp
aan de Vlasakkers slechts tijdelijke
beteekenis heeft, mag toch gewezen
worden op het groote nut dat ons
jongste bedrijf blijkt te bezitten voor
de klein-industrie: immers de plaatsing
van kleine motoren gaat onophoude
lijk en in klimmende mate voort.
De toekomst van dit bedrijf zal
vooral in verband met de plannen
der Provincie voortdurend onze aan
dacht moeten bezig houden.
Geven verschillende genoemde cijfers
reeds de verwachting voor een toe
nemende bloei van bandelen industrie,
ook de cijfers van het havenbedrijf
zijn niet ongunstig. Was er in 1914
als van zelf een achteruitgang ver
geleken bij 1913, zoo gaf 1915 bij
1913 eene vermeerdering van 12000
ton aan binnengekomen tonneninhoud
of ruim 11 pCt.
In verband met het scheepvaart
verkeer rnag niet onvermeld blijven
de bouw van een graanelevator aan
Historisch romantisch verhaal.
35)
De bruiloft was gevierd. Ludigman in de grootheid van zijn
geluk had met milde handen ook zijn hoorigen en lijfeigenen
onthaald. Dagen achtereen waa er feest gevierd. Sicco eli Tet-
burga hadden zich zooveel mogelijk aan de buitengewone drukte
onttrokken. Ten eerste omdat Sicco's gezondheid, hoewel steeds
beter wordende, nog geeD zware inspanning toeliet, ten tweede
omdat zij nimmer gelukkiger waren dan in elkanders gezelschap,
te zamen alleen. Sicco ontdekte bijna elk uur iets nieuws dat
hij nog niet opgemerkt had in Tetburga, steeds word zij hem
dierbaarder. Tetburga merkte weldra welk een door en door
edelmoedig en onbaatzuchtig hart Sicco had en hoe innig veel
hij van haar hield.
Intusschen was broeder Anselmus naar den graaf gegaan en
had aan Diederik medegedeeld waar zijn broeder Sicco zich
bevond. Diederik was ten hoogste verbaasd geweest maar niet
minder verheugd. Anselmus had tevens gezegd dat Sicco een
Verzoening wenschte en ook dit had Diederik aangenaam in de
ooren geklonken. Ten slotte had Anselmus opgemerkt dat Sicco
nu hij gehuwd was er naar haakte zijn zwervend leven vaarwel
te zeggen.
„Gehuwd?" had Diederik verbaasd uitgeroepen en toen had
Anselmus het geheele verhaal van Sicco's wedervaren gedaan
daarbij sterk drukkende op de liefderijke verpleging die Sicco
in Ludigmans woning had genoten en op de buitengewone
schoonheid en het edele karakter van Tetburga. Ten slotte had
hij, toen hij bemerkte dat 's graven gelaat altijd nog eenigszins
somber bleef staan, de opmerking gemaakt dat de abt Wonobold
zoo buitengewoon met dit huwelijk was ingenomen, ja, dat hij,
toen hij ontdekt had dat de jongelieden elkander beminden, het
huwelijk met alle macht had bevorderd.
Bij deze mededeeling hadden Diederiks trekken zich ontspan
nen en was een meer welwillende uitdrukking op zijn gelaat
verschenen.
„Gij begrijpt heer graaf," had Anselmus gezegd, „Ludigman
is een uitstekende buurman voor do abdij, Ludigman heeft een
grooten aanhang en vele Friezen zullen zich gevleid gevoelen
nu de dochter van Ludigman in het huwelijk is getreden met
den broeder van den graaf. Er is geen beter middel volken
tot elkander te brengen dan door de wederzijdsehe huwelijken
van vorsten en voornamen." Diederik had even staan peinzen
en toen gezegd: „Gij hebt gelijk, het is misschien maar beter
dat Sicco gehuwd is voordat hij zich weder aan het hof ver
toont. Was hij ongehuwd, dan zou er misschien strijd komen
tusschen de verschillende voorname geslachten in dit graafschap
over de vraag uit wie van hen Sicco zich een gade zou kiezen.
In allen gevalle, het is gebeurd en naar hetgeen gij mij van
Ludigmans dochter verteld hebt, had Sicco slechter keuze
kunnen doen."
Daarop had de graaf mot broeder Anselmus besproken op
welke wijze zijn ontmoeting met Sieco zou plaats hebben en
zij waren overeengekomen dat de graaf naar Ludigmans hoeve
zou rijden en dat Siceo hem tegemoet zou komen zoodat de
ontmoeting zou plaats hebben vóór de hoeve beroikt werd.
Broeder Anselmus had aan Siceo mededeeling gedaan van
zijn gesprek met den graaf. Sicco was zeer verheugd en nauw
keurig werd bepaald wanneer de ontmoeting zou plaats hebben.
Boodschappen werden gewisseld tusschen het graaflijk hof en
Ludigmans hoeve en op zekeren dag kwam graaf Diederik te
paard, alleen gevolgd door Zweder van Poelgeest, langs den-
zelfden weg dien hij bereden had toen hij een bezoek ging
brengen aan de abdij van Egmond en niet ver van de plek
