NIEUWE
IÉT Nieuws- en Advertentieblad IÉT
voor de Provincie Utrecht. |g|
FEUILLETON.
GESCHIEDENIS EENER MOEDER.
No. 70.
Woensdag 30 Augustus 1916.
45e jaargang
W-AAaSCSVWSSG.
De Firma A. LEWENSTEIN
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG:
DE OORLOG.
Aangezien ons gebleken is dat er onder onzen
naam zeer ondeugdelijke Naaimachines verkocht
worden, zoo berichten wij dat op al onze Naai
machines nevenstaand handelsmerk moet voor
komen. Men late zich onder welk voorwendsel
ook geen nagemaakte Lewenslein' machine aan
praten. Voor Amersfoort en Omstreken eenigstc
Agent W. KOMMER, Krommestraat 24, Amersfoort.
UTRECHT, CHOORSTRAAT 14.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden f 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.15.
Afzonderlijke Nummers 5 Cent.
In gezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 77. Telephoouu. 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.60; iedere reg9l meer 10 Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Roemenië verklaart Oostenrijk-
Hongarije den oorlog.
Wat de Ceotiale Rijken al langen
tijd gevreesd hebben en waarop de
Entente sedert jaar en dag aanstuurt,
is dan eindelijk gebeurd. Roemenië
heeft zijn politiek van neutraliteit op
gegeven en heeft ingegrepen in den
wereldoorlog.
Zijn oorlogsverklaring, die in zee
ging, nadat te Boekarest een kroon
raad gehouden was, waaraan onder
voorzitterschap van koning Ferdinand
de geheele regeering, drie oud mi
nister-presidenten, de partijleiders
Duitsch-gezinden zoowel als pro-En-
lente-gezinden en de voorzitters
en eenige oud-voorzitters van ver
tegenwoordigende lichamen deelnamen
is gericht aaD Oostenrijk-Hongarije.
Het spreekt vanzelf, dat het bij deze
ééne oorlogsverklaring (de 28ste) niet
blijven zal.
't Kan toch niet anders of Bulgarije
kan dezen »Seitenbieb« niet onge
merkt laten voorbijgaan. Bulgarije
toch is meer dan Oostenrijk-Hongarije,
hoezeer dan ook Roemenië al jaren
lang 't begeerig oog naar Zevenburgen
richt, Roemenië's groote concurrent.
Voor een groot en sterk Bulgarije en
een dito Roemenië, zei de »Figaro«.
het Fransche blad, nog juist vóór
Roemenië zijn besluit nam, is op den
Balkan geen plaats. Met leede oogen
zal dan ook Bratianu's regeering Bul-
garije's wassenden invloed hebben aan
schouwd, dat door zijn bondgenoot
schap met de Centralen, door zijn
overheerschenden invloed in Servië,
door zijn optreden in Griekenland
mooi op weg was zich de hegemonie
op 't schiereiland te verwerven.
Waarschijnlijk zal de militaire toe
stand tot het besluit te Boekarest, om
aan Weenen de eerste oorlogsverkla
ring te richten, hebben bijgedragen.
Het meest voor de hand liggend toch
is, dat Roemenië zich naar de Zeven-
burgsche grens keert waar immers
Mackensen mat zijn 800.000 man ge
reed moet staan, den eersten stoot
op te vangen terwijl Rusland een
leger door de Dobroedsja zendt om
Bulgarije in het noorden te bedreigen.
De Volkerenslag.
Den 7 Augustus heeft zegt het
Journal des Débats met een dub
bele overwinning de beteekenis duide
lijk aangetooud van de concentrische
samenwerking van de legers der Ge
allieerden (den gelijktijdigen druk op
alle fronten, die van den zomerveld-
tocht 1910 een reusachtigen veldtocht
maakt, waarbjj de legers der Geallieer
den volgens overeenkomst langs de
stralen naar het centrum marcheeren).
Een ware volkerenslag, zooals men
dien van Leipzig genoemd heeft, doch
op reuzenschaal uitgevoerd 1
In October 1813 was de groote, nog
geduchte Arméé bij Leipzig door een
cirkel van vijanden omringd. Echter
waren bij Leipzig de stralen 20 KM.,
en nu ligt het centrum van den cirkel
te Berlijn en loopt de omtrek, die de
aangevallen landen Duitschland, Ous-
tenrijk, Bulgarije en Turkije omvat
langs de Somme, de Maas, de Vo-
geezen, de Alpen van Trente, het
Karstplateau, Saloniki, Armenië, Me-
sopotamië, de Boekawina, Galicië,
Wolhynië, het Gouvernement Minsk
en Koerland.
De slag bij Verdun, was een krach
tige uitval der Duitschers om den
cirkel te verbreken, en vervolgens een
slijtings-veldslag, waarin de vijand
heeft getracht Frankrijks offensieve
kracht uit te putten. De slag van
Verdun is dus voor de Duitschers
ondanks zijn offensief karakter, een
defensieve slag, met het doel, van elk
defensief: den vijand uit te pulten.
Doch in Hezen vorm, zoowel als in
den oorspronkelijken, is Verdun een
noodlottig échec en een ontzaggelijke
teleurstelling voor den vijand. Ze
hebben Frankrijk niet kunnen beletten
een offensief in grooten stijl voor te
bereiden. Ze hebben zich zelf in
een afschuwelijke slachting uitgeput
en toen ze de Franschen meenden te
hebben verzwakt, volgde de onaan
gename verrassing, dat ze dezen weer
vonden aan de Somme!
De Duitschers hebben in 1916 drie
rekenfouten gemaakt, waarvan de ge
volgen noodlottig voor hen zijn. De
eerste was, dat ze zich verbeeldden, de
Russen buiten gevecht le hebben ge
steld de tweede was, dat ze geloofden,
dat de Oostenrijkers de Italianen on
schadelijk hadden gemaakt; en de
derde was, dat ze dachten, dat het
Fransche leger zich had uitgeput bij
Verdun. Het schijnt niet twijfelachtig,
dat ze door het oflensief van 21 Februari
aan de Maas en van 14 Mei in Trente
zich hebben verbeeld, een rustigen
zomer te hebben gekocht.
Wat gebeurde er echter? Op het
oogenblik, dat de Oostenrijkers de
banden vol werk hadden om de laatste
slagboomen, die hen van de ltaliaansche
laagvlakte scheidden, uit den weg te
ruimen,stortten den 4den Juni de Russen
zich op hun legers in Wolhynië en de
Boekowina en slaan twee holten in de
linie en verzwakken het vijandelijke
leger in eenige weken met 600.000 man.
Dadelijk loopt het Oostenrijksche
offensief op het ltaliaansche front dood.
Drie weken van moordende pogingen
z(jn verlorenTegelijkertijd zendt
Duitschland zijn Bondgenoot alle hulp,
waarover het te beschikken heeft. Het
onttrekt vier divisies aan het Fransche
front. En toen begon den lstcn Juli
een vreeselijk Fransch-Engelsch offen
sief aan de Somme en werden de stel
lingen der Duitschers over een lengte
van meer dan tien K.M. veroverd. In
allerijl moet Duitschland naar dien kant
versterkingen zenden. Men kan er niet
meer aan denken één enkele Duitsche
divisie naar het oostelijk front te zenden.
Men moet naar de Somme zware artil
lerie en manschappen zenden. Men
vormt een nieuw leger onder generaal
Von Steinin het begin van Augustus
waren 22 divisies toegesneld en de
laatste reserves waren aangewend.
Maar terwijl zij Péronne en Bau-
paume beschermen, brengen de Russen
deD Oostenrijkers zware slagen toe. Te
vergeefsch horziet men de opstelling,
breidt men het opperbevel van Von
Hindenburg tot Gallicië en de bronnen
van de Seretb uit en stelt men de
troepen tusschen de Dnjester eD Roe
menië onder bevel van den aartshertog-
troonopvolger. Deze verliest Tlumacz
op zijn rechter vleugel. Tegelijkertijd
treedt Italië in bet strijdperk. Den 9den
Juli opent het de operaties bij de
Dolemieten op de verbindingslinies van
het leger in Trente; den 4den Augustus
heropent het, met successen aan het
andere uiteinde van het krijgstooneel
den veldslag in den Karst (na ver
schillende energieke schijnaanvallen).
Die taktiek van schijnaanvallen, van
aanhoudende slagen en plotselinge
aanvallen teekent de superioriteit der
Geallieerden I
Turkije bevindt zich in een kritieke
toestand en dreigt in tweeën te worden
gesneden. Een onderneming tegen
Egypte mislukt jammerlyk. Intusschen
bedreigt een gedeelte van het Russische
leger onder Letchitsky, dat de passen
in de Karpathen bereikt heeft, Hon
garije.
De moeilijke problemen vermenig
vuldigen zich voor de Centrale Mogend
heden, en de troepen vallen dagelijks
bij geheele brigades in de handen der
Geallieerden.
De neutralen eu de vrede.
De heer J. M. Beck, die vroeger
Assistent Procureur-Generaal der Ver-
eenigde Staten was, heeft onlangs een
bezoek gebracht aaD Engeland. Vóór
zijn vertrek naar Amerika heeft bij
in de «Daily Telegraphi eene verkla
ring afgelegd, waarin bij o.a. zeide:
«Mijn grootste voorrecht in dit
opzicht was een gesprek van een balf
uur met generaal Joffre. Zijn persoon
lijkheid maakte een diepen indruk op
mij en ik wenschte wel dat ik de
vrijheid had om de vele bemoedigende
verklaringen, die hij aflegde, te her
halen. Zijn vertrouwen, dat de oorlog
het laatste en voor de geallieerden
overwinnende stadium is ingetreden,
is onmiskenbaar.
Ik vond dit zelfde gevoel van rustig
vertrouwen in het hoofdkwartier van
Sir Douglas Haig en als een over
vloed van soldaten, uitmuntende uit
rusting, goede zekere leidiüg, geest
driftig moreel en een goede zaak de
overwinning beioven, dan behoeven
de geallieerden en allen in de geheele
wereld, die met hunne zaak sympathi-
seeren niet ontevreden te zijn met de
vooruitzichten.
Voor ik naar Europa kwam dacht
ik, op grond van allerlei inlichtingen,
dat Duitschland's binnenlandsche hulp
bronnen langzaam maar zeker uitge
put raakten eu dat de oorlog op deze
wijze zou eindigenmaar nu acht ik
het niet onmogelijk, dat de buiten
gewone militaire kracht van Duitsch
land plotseling ineenstort tengevolge
van het inzinkend moreel en het tekort
aan munitie. Dit was de blijkbaar
oprechte meening van degenen aan
het Fransche en Engelsche front die
ik heb kunnen spreken en die betere
gelegenheid voor waarneming hebben,
dan eenige burger met mogelijkheid
hebben kan.
Afgezien van de physieke zijde van
den oorlog, waren de twee belang
wekkendste en opvallendste stoomin
gen, die mij bij de besprekingen van
DOOR JOHANNA STEKETEE.
4)
Trouwens zoo ik het bad gedaan, het zou mij niets hebben
geholpen. Zoo mijn vader ertoe bereid was geweest, zou mijn
stiefmoeder het krachtig tegengegaan zijn, mij scheldend voor
hebzuchtig en liefdeloos.
Al de macht, al het geld was aan zijn kant.
Ik had ook niets geleerd, waardoor ik de kost had kunnen
verdienen voor mij en het kind.
Ja, ik had de straat kunnen opgaan en bedelen, maar
daartoe ontbrak mij de moed; daartoe was mij ook nog te
veel trots gebleven.
Als jullie ooit trouwen, dan zal het zijn hiervoor heb
ik gezorgd op huwelijks voorwaardendan zullen jullie
bovendien je acte behouden; bedenk toch van hoe 'n on
schatbare waarde dat is en laten Elise en Helene, al kan ik
jullie niet meer opdrijven en aanvuren, zooals ik het Magda
steeds heb gedaan, nu zorgen uit eigen beweging en kracht,
zoover te komen. Al voel je dit nu niet zoo ach als je
jong bent en onervaren, is het zoo verleidelijk in dit opzicht
idealistisch te zijn later zul je erkennen van hoe onschatbare
waarde zoo'n reservefonds in je huwelijk is en dankbaar zijn,
je arme moeder, die dit zoo grievend ontbeerde.
Het was op een dag, dat Friso niet uit was geweest, mij
nog al goed scheen; hij had zoo mooi en zoo veel gespeeld
op zijn viool en piano, dat mijn voeten trappelden, om er
een dans bij te bewegen en ik telkens de melodieën meezong;
ondanks mij zelf. Dien dag vertelde ik hem van jouw ge
boorte Magda.
Een kind, verbaasde hij, een kind; dat is heel lastig, wat
doe je ermee? Ik kan niet tegen kindergesehreeuw. Dat
maakt me totaal in de war. Ik vond dat toen ergerlijk liefde
loos. Later bedacht ik dat woorden toch maar woorden zijn;
niets dan lucht, zoo gemakkelijk geuit. Men weet dit altijd
te bedenken, wanneer worden gesproken te mooie woorden,
voor welker uitvoering men vreest. Men moet dit evenzeer
bedenken, wanneer worden gesproken te-slechte woorden,
waarvan de werkelijke daad wel wat te hardvochtig schijnt.
Als hij je heerlijk wezentje bij de geboorte had gezien,
wie weet hoe zijn gemoed was verzacht? Bij al zijn gebreken
verstond hij de muziek toch zoo goed.
Het leed, de vele ervaring, wellicht ook de liefde hebben
mij zoover gebracht, dat ik dat nu bedenken kan. Toen stootte
ik mij alleen op de grove liefdeloosheid, welke uit deze
woorden sprak. En daardoor voelde ik mij door niets meer
gebonden aan een man, die mijn kind nog voor zijn geboorte
verstiet, en besloot ikAls Jens komt, dan volg ik, zonder
aarzelen.
En Jens kwam. Hij liet niet lang op zich wachten.
Hij bood mij alles aan jullie kent zijn gul hart, wat
men maar bij mogelijkheid kan geven aan de vrouw, die men
in liefde heeft gered en voor dreigend gevaar te behoeden
wenscht.
Jens had mij lief, had mij altijd lief gehad. Hij was trouw
en goed; hij had veel geld. Ik had niemand anders dan hij.
Ik begreep van hoe 'n onschatbare waarde hij voor me was,
maar toch ontging me toen niet meer geheel het gevaar van
het standpunt, waarop ik mij bevond. Jens bood mij alles,
wat hij te geven had.
Maar kon, mocht ik dat aannemen? Mijn hart was niet
ontvankelijk voor liefde. Mijn ziel was gesloten voor alles,
wat buiten mijn hevige smart ging; alleen mijn kind was
erin betrokken. Weemoedig peinsde ik over mijn vernietigd
leven, het vreeselijke verleden, dat achter mij lag; wel is
waar van slechts enkele weken, -maar door de geleden ellende
in mijn herinnering uitgedijd tot jaren.
Wat had ik Jens terug te geven?
Niets, niets, niets.
Daarom voelde ik, dat ik zijn aanbod niet mocht aannemen.
Als mijn moeder, zoo zij niet droef gestorven was, mij dat
zelfde had aangeboden, had ik 't kunnen aannemenmaar
-buiten een liefhebbende moeder was ook niemand tot zoo
iets in staat.
O, ik wist wel, dat Jens de reinste en trouwste bedoelingen
had. Ik zie hem nog voor me staan, eigenlijk weinig veran
derd bij nu: een jongere, maar gelijke editie van den braven
man, die jullie kent: klein en blond en ook toen nog al gezet,
de lieve, bruine oogen in zijn rond gezicht vol goedheid en
mildheid. Maar ik voorzag ook, dat zoo de verleiding, mijn
wederliefde te begeeren, hem niet te sterk werd, zijn leven
zou gebroken worden door het mijne.
Dat wilde ik niet en zijn liefde vreesde ik. Hoe licht had
door den dagelijkschen omgang met hem, mijn jeugd verslapt
