HIEUWE
'ÉT Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
No. 84.
Woensdag 18 October 191(5.
45e jaargang
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG!
DE OORLOG.
BINNENLAND.
Plaatselijk Nieuws.
Aangezien ons gebleken is dat er onder onzen
naaui zeer ondeugdelijke Naaimachines verkocht
worden, zoo berichten wij dat op al onze Naai
machines nevenstaand haudelsmerk moet voor
komen. Men late zich onder welk voorwendsel
ook geen nagemaakte Lewenstein' machine aan
praten. Voor Amersfoort en Omstreken eenigste
Agent W. KOMMER, Krommestraat 24, Amersfoort.
De Firma A. LEWENSTEIN
UTRECHT, CHOORSTRAAT 14.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per S maanden 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.15.
Afzonderlijke Nummers 5 Cent.
ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 17. Telephoonn. 69.
ADVERT ENTIËN:
Van 16 regels 0.60; iedere regel meer 10 Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
De vrouw van 1916.
I.
Geachte lezeres of lezer, zou ik bij
deze uitnoodiging om mij een weinig
van uw aandacht te willen schenken
en mij te volgen in de miniatuur arti
kelen, die ik in dit blad op geregelde
tijden aan de «VROUW» hoop te
wijden mij even aan u mogen voor
stellen? Voici ma carte. Doch u kijkt
een weinig vreemd, want u ziet er
alleen een X; op een groote geheim
zinnige X. Geen naam. What is there
in a name. Namen hebben zoo dikwijls
teleurgesteld, verwachtingen gewekt
die niet bevredigd worden, 't Gaat er
niet om wie tot u spreekt wijl alles
wat naar persoonlijk gedoe riekt zoo
verre van mij is, zoo heel ver uit deze
feministische entrefilet zal blijven. Ik
ben de geest, die in stede van te »ver-
neinen», het positieve wil aantoonen,
het goede wil bevorderen, de wonde
plekken in het maatschappelijk leven
wil heelen, mee wil helpen onze samen
leving, U, mij en alle menschen een
tikje gelukkiger te maken.
Er is in bovenstaande regelen al
een woord waarvoor ik uwe clementie
inroep: feministische. Ik weet dat er
niet alleen onder de mannen maar
ook onder de vrouwtjes zullen zijn,
op wie dit onschuldig woordeke den
indruk maakt van een roode lap op
een stier, die vreezen dat ik de deftig-
doende, droge dagbladscbrijverij zal
vergrooten en het dure papier en de
dito inkt betrekkelijk zal vermorsen
door het kleine aantal dat mij zal
volgen en vooral dat mij zal blijven
volgen.
Dorre geleerdheid verveelt zoo spoe
dig de groote massa, laat ik daarom
in mijn inleidiogs woordje er vooral
de nadruk op leggen dat mijn streven
er op gericht zal zijn in de eenvou
digste woorden u iets te vertellen van
den grooten strijd die thans geestelijk
in ons vaderland wordt gestreden. De
strijd die oorspronkelijk een was der
groote geesten wier taal te hoog stond
om door de massabegrepen te worden,
doch die thans verbreed is over bijna
het geheele volk.
Bij intuitie, de gewone man de
gewone vrouw, ze voelen dat er iets
hapert. Maar wat, is hun niet al te
volkomen duidelijk. Zij voelen dat er
grove onbillijkheden bedreven worden
tegen de VROUW, vooral in de speciale
gevallen waarmee ze zelf in aanraking
komen, zij hooren en lezen van Vrou
wenkiesrecht, maar naast de duizen
den en duizenden die nu reeds een
warm en actief aandeel nemen in den
strijd, zijn er nog duizenden die hun
gevoelens nog niet consequent onder
woorden zelfs de eenvoudigste
kunnen brengen, wijl de vorm waarin
de groote feministische waarheden tot
hen doordrongen, niet paste, in de
cellen waarin hun eigen levenservarin
gen waren opgesloten.
Tot voor enkele jaren waren de
toch zoo eenvoudige waarheden van
het vrouwenleven voor vele een ab
stracte wetenschap. De massa is thans
echter gaan begrijpen dat er iets en
heel veel veranderen moet, dat het
geen uitstel meer kan lijden. En als
eerie die zich voelt een dier massa
wil ik trachten mee te helpen voor
onze ongeletterden, onwetenschappelij-
ken, een populaire vorm te vinden,
waarin we een juist beeld kunnen
gieten van bet geen bewust of oobe-
wust in ons sluimert.
Lijkt u die poging symphatiek? zoo
ja, dan vraag ik u alleen beleefd mij
te willen volgen en uw gedachten en uw
gevoelens te toetsen aan bet geen door
mij zal worden betoogd in een vorm
die, ik herhaal het, de geleerde weieens
een glimlach zal afdwingen.
De vrouw heeft plichten, vaak zeer
zware. Of ze rechten heeft is een
andere zaak. De .evolutie der tijden
beeft over de waarde en waardigheid
der vrouw belangrijk gewijzigde denk
beelden gebracht. Weet u wel dat
er een tijd geweest is dat bet bij
geleerden een ernstig punt van over
weging uitmaakte of de vrouw wel
een mensch was, of zij een ziel had.
Die tijd zijn wij al zoolang voorbij
dat we bijna denken dat bij nooit
bestaan beeft.
En zoo zal er omgekeerd in den
toekomst een tijd komen dat men
verteld dat er in 1916 nog geleerden,
professoren, meesters in de rechten,
kamerleden ja misschien zelfs ministers
waren die het er niet over eens waren
of zelfs de meest intelligente, de meest
geleerde Vrouw de vrouw die uitblonk
op een of ander terrein wier schouders
vaak zware zorgen drukten, de zelfde
rechten had ten opzichte der staats-
gemeenschap als de eenvoudigste man,
die bijv. niet eens lezen of schrijven
kon.
Dat onder die zonderlinge kamer
geleerden het begrip dat man en vrouw
als mensch volkomen gelijk zijn en
naastgelijkeplichten ookgelijkerechten
moeten staan in het geheel nog niet
tot hen doorgedrongen was spreekt
van zelf.
En dan zal de schrijver der geschie
denis van de maatschappelijke ont
wikkeling vertellen hoe er verandering
en verbetering en kwam alleen en
uitsluitend. Wijl uit de toestanden
bleek dat het zoo niet langer kon
en de volkswil, krachtig zich open
barend, het conservatieve front door
brak, wijl het zoo niet langer mocht.
Op dit moment staan wij thans;
mag ik daarom nogmaals dringend uw
aandacht vragen voor mijn volgende
artikeltjes. X
Een nieuw Engelsch protest tegen
Lloyd George.
Onder de verschillende stemmen, die
in de Engelsche pers zijn opgegaan
tegen het interview van Lloyd George
moge nog worden vermeld een inge
zonden stuk van Mrs. Pethick Law
rence in «The Nation» van 7 October,
die niet alleen als iemand die haar
vaderland lief heeft, maar tevens ais
vrouw in het bijzonder opkomt tegen
de uitspraak van een Minister van
Oorlog als zou de oorlog alleen kunnen
eindigen door een knock-out.
Na herinnerd te hebben aan de
vergelijking door Lloyd George zelf
gemaakt tusschen den oorlog en de
hel en haar verwondering te hebben
geuit, dat de strijd welke daar wordt
gestreden vergeleken kon worden met
een strijd op sportgebied, stelt de
schrjjfster de vraag: «Bedoelt Lloyd
George werkelijk, dat zelfs als wij
door onderhandelingen zouden kunnen
verkrijgen datgene, waarvoor wij ten
oorlog zijn gegaan, dat dan toch de
vijandelijkheden niet zouden moeten
ophouden voordat wij onzen tegen
standers een nederlaag zouden hebben
toegebracht welke vergeleken zou
kunnen worden met de nederlaag, welke
Napoleon werd toegebracht als prijs
van twintig jaren oorlog?
De vraag waarop het volgens haar
aankomt is deze; of als oorlogsdoel
wordt beschouwd de vrijheid en her
stel van België, de ontruiming van
Frankrijk, het herstel van Servië, of
de volkomen overbeerscbing van de
Geallieerden over de centrale Mogend
heden waarbij Europa in een kerkhof
veranderd zal moeten worden.
Tegenover deze vraag geeft Mrs.
Pethick Lawrence als baar standpunt
te kennen:» wij moeten deze grootste
crisis in de toekomst kunnen zien
en begrijpen, dat het bier gaat om
de beschaving en niet als menschen,
die blindelings uit wraakzucht willen
vernietigen; als kampioenen voor
publiek recht en niet ais strijders voor
overheersching als bondgenooten die
de menscheid en Diet alleen ons eigen
volkenonze bondgenooten liefhebben».
De schrijfster wijst er op eenerzijds,
hoe de Geallieerden te land en ter
zee overwinningen hebben behaald
en anderzijds hoe een groot deel van
de civiele bevolking in Duitschland,
Oostenrijken Hongarije om vrederoept,
en stelt wederom de vraag:
»Is bet niet tijd dat iets wordt ge
zegd door de vertegenwoordigers van
Engeland en Frankrijk om de burgers
uit de landen der Centrale mogend
heden sterker te doen staan in den
strjjd tegen het militarisme, waartegen
ook wij strijden Zouden wij niet aan
den vijand moeten zeggen, dat indien
en op het oogenblik dat bij bereid
is toe te geven wat bet publieke recht
vraagt, deze onbeschrijfelijke slachting
zal ophouden?
Als vrouw doet de schrijfster ten
slotte een dringend beroep ter wille
van hen die aan het front strijden
>Als de Vereenigde Staten of eeDige
andere neutrale mogendheid bereid is
de leiding te nemen bij vredesonder
handelingen iD naam der beschaving,
laten dan de oorlogvoerenden in den
naam der menschbeid zich bereid hou
den om de noodige aandacht te schen
ken aan hun voorstellen tot vestigiDg
van het publiek recht in Europa.»
De bekentenis van den kroonprins.
De >Lokal Anzeiger» geeft een in
terview met den kroonprins, waaruit
het volgende:
»Het is heel moeielijk om de ver
antwoordelijkheid te dragen van krijgs
verrichtingen, waarbij een millioen
mannen zijn betrokken, vooral inda
gen als die van de laatste helft in Mei.
toen de Franscben Douaumont ernstig
bedreigden en de inzet steeds belang
rijker werd. Dergelijke dagen gaan niet
voorbij zonder sporen achter te laten.
Men moet de dapperheid en de vast
beradenheid der Franscben, die schit
terend strijden, erkennen.»
Wanordelijkheden in verschillende
groote steden,
De ïLetzte Nachrichten» van Cassel
deelen mede, dat ernstige wanordelijk
heden zich in deze stad hebben voor
gedaan voor een winkel in comestibles.
De politie is tusscbenbeide gekomen
en talrijke burgers zjjn gewond.
Te Wilhelmshafen zijn er twisten
ontstaan tusschen de burgers en de
soldaten. Enkele opstootjes hebben on
aangename gevolgen gebad.
Zondagavond hebben met messen
gewapende burgers matrozen aange
vallen, van wien twee gedood en ver
scheidene andere zwaar gewond wer
den. De politie heeft tot nu toe de
schuldigen niet kunnen ontdekken.
Zij beven voor hun koloniën.
De Duitsche pers dringt iederen
dag aan op de noodzakelijkheid om,
»vol te houden®- Om aan de publie
ke opinie te doen blijken, hoe gebie
dend deze noodzakelijkheid is, over
weegt zij, welke de gevolgen eener
Dederlaag voor Duitschland zouden
zijn. Deze evolutie der pers is lang
zaam geweest. Om er het gewicht van
te begrijpen is het voldoende zich te
wenden tot de triomfantelijke artike
len van de eerste maanden van den
oorlog en de volgende twee uittrek
seis naast elkaar te zetteD, bet eene
uit de Rbeinische Westfaelische Zei
tung®, bet aDdere uit de «Frankfurter
Zeitung®:
De ïRheiuische Westfaelische Zei
tung® van 16 Sept. zegt:
>De veldslag aaudeSommeis voor
Afrika geleverd Voor Péronne en
Sint Quentin zal bet lot zan den Con
go, van Zambezie en van Kilimandjaro
beslist zijn. Als Duitschland verzwakt,
zal heteen groote Europeesche mogend
heid blijven, maar hel zal zijn koloniën
verliezen en de positie in de wereld,
waarnaar Bismarck gestreefd had.»
De Frankfurter Zeitung» van 17
Sept. verklaart:
>Onze legers houden bet geheele
westelijke front vast, het grootste
gedeelte van het Russische front, van
de zee tot aan de Djnester, en staan
onze geallieerden bij in de Karpaten,
in Transylvanië in de Dobroedja en
in Turkije. Wat zij doen is reusachtig.
In deze condities niet overwonnen
te worden is reeds een enorm behaald
succes.
Militie.
Bij de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp tot het langer in
dienst houden van ingelijfden bij de
militie.
De dienstplichtigen, op wie die wets
voorstel betrekking heeft, behooren
hoofdzakelijk
bij de bereden korpsen tot de
lichtinhen 1906. 1907 en 1908:
bij de korpsen pantserfort-artillerie
en torpedisten tot de lichtingen 1906,
1907, 1908 en 1909:
bij de zeemilitie tot de lichtingen
1909, 1910 en 1911
Indien de heerschende buitengewone
omstandigheden na 31 December a.s.
voortduren, is bet noodig, dat deze
groepen van dienstplichtigen langer
van de militie deel blijven uitmakeD.
Landweer.
Nog is ingediend een wetsontwerp
tot bet langer in dienst houden van
dienstplichtigen bij de Landweer.
Dit wetsontwerp beeft betrekking
op de dienstplichtigen van de land-
weerlicbtiiigen 1907, 1908, 1909 en
1910 (militielichtingen 1899, 1900,
1901 en 1902).
De Ministers achten het noodig om
er voorloopig niet toe over te gaan,
genoemde dienstplichtigen bij de land
weer te ontslaan, als de heerschende
buitengewone omstandigheden na 31
December nog voortduren.
Landstorm
Voorts is ingediend een wetsvoor
stel tot verleening van den dienst
plicht bij den landstorm.
Dit betreft de landstormplichtigen,
die in bet loopendejaarhet 40e levens
jaar volbrengen of hebben volbracht.
Het zijn voor namelijk personen, die
landstormplichtig zijn gewoi dun, krach
tens de wet van 11 Juni 1915 en in
1911 als dienstplichtige van de land-
weerlichtingl904(militielich ting) 1896
uit den dienst zijn ontslagen.
Durenjde heerschende buitengewone
omstandigheden einde dit jaar nog
voort, dan is het noodig, dat bedoelde
personen voorloopig tot den landstorm
blijven behooren.
Algemeen Kiesrecht.
De afdeeling Amersfoort van den
Vrijzinnig Dem. Bond hield Maandag
avond een openbare vergadering in
Amicitia, waarin als sprekers optraden
de heereo Van Ballegoyen de Jong van
Velp en Van Engen uit Borger.
De vergadering was verbazend slecht
bezet. Do heer Kater opende de ver
gadering en wees op de belangrijkheid
van deze besprekingen nu in de Tweede
Kamer weldra de Grondwetsherziening
aan de orde komt.
Hierna kreeg de heer Van Balle
goyen het woord, die vele bekende
argumenten voor algemeen kiesrecht
aanvoerde. In 1913 stond het er gun-
