NIEUWE
1ÊT Nieuws- en Advertentieblad Tjlf
voor de Provincie Utrecht. |H
No.' 88.
Woensdag 1 November 1916.
45e jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG!
De vrouw van 1916.
BINNENLAND.
Plaatselijk Nieuws.
A
Aangezien ona gebleken is dat er onder onzen
naam zeer ondeugdelijke Nmaimaohiues verkocht
worden, zoo berichten wij dat op al onze Naai
machines nevenstaand handelsmerk moet voor
komen. Men late zich onder welk voorwendsel
ook geen ^nagemaakte Lewenstèin' machine aan
praten. Voor Amersfoort en 'Omstreken eenigste
Agent W. KOMMER, Kroimnestraat 24, Amersfoort.
De Firma A, LEWENSTEIN
UTRECHT, CII OOR STRAAT 14.
Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per S maanden 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.15.
Afzonderlijke NnmmerB 5 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever O. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 11. Telephoonn. 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.60; iedere reg9l meer 10 Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
ui
Men voelt bet van alle kanten, dat
bet nu er nst is, dat de V rouwen beweging
eene is, die niet meer tegen te bouden
is, al spant bet beboud ook al zijn
krachten in, doet bet zijn uiterste
best om te redden wat nog te redden
valt, zingt bot gebeei in den trant
van de Genestet het liedje van ver
langen.
Daar is een tijd van gaan.
Dat bebt ge meer vernomen.
Maar bebt ge 't ook verstaan
Het wordt anders duidelijk genoeg
te verstaan gegeven, dat de oude
sleur, het traditioneele onrecht, dal
alleen zijn bestaan aan verdedigen op
grond dat het al zoo lang er is, ver
dwijnen moet. De geheele democratie
eischt haar rechtmatige plaats op, de
eene bevoorrechting na den andere
moet vallen en de vrouw die toch
ook deel van het volk is, vraagt thans
metklem, dat haar wettigeen natuurlijke
rechten haar niet langer zullen ont
houden worden. Maar het conserva
tisme zit niet stil. De mannen die in
de vrouw een aardig speelgoed, een
nuttig huishoudelijk voorwerp, doch
iu elk geval verstandelijk niet hun
gelijke zien, worden onrustig. De spot
heeft hen al zoo vaak geholpen, ook
thans zoeken zij weer hun kracht in
dat wapen. Een enkele keer worden
zij ook woest. Zoolang bet nog bleef
bij theorie, bij ernstige lezingen, bij
beschouwingen in een deftig tijdschrift,
enfin bij .hoogstaande» propaganda,
werd hun rust niet geprikkeld, doch
nu het volk zelf mee gaat spreken,
worden de heeren tegenstanders kor
zelig.
Die vrees voor het baanbreken der
nieuwe denkbeelden onder de groote
massa, bewijzen de van groote par
tijdigheid getuigende critieken over
de feministische revue sJus Suffragi»
die thans te Amsterdam wordt op
gevoerd. We zien in de serieuse
critieken de verdediging van den
tegenstander van Vrouwenkiesrecht,
tegen den aanval.... dien hij vreest.
Wat te denken bijv. van onderstaande
tirades uit het verslag van »de Tijd»
(zou dit niet de eerste keer zijn dat
dit blad aan een .revue» een verslag
wijdt?!)
»De dames van den. Bond kunnen
genieten, want de roode draad loopt
er ook door. Al de argumenten van
de bekende bondstractaatjes worden
uitgebeeld op het tooneel;de mevrouw
doctores in de geneeskunde die niet,
en haar stommeling van een koetsier
die wel kiezen mag, de dronkenlap,
die al het hebben en houwen, waarvoor
moeder de vrouw jareu beeft ge
ploeterd aan den jood verkoopt en
daarbij door de wet wordt beschermd
enz. enz.».
En verder bij de aardige Jordaan-
tafereelen als Mie Hartsuiker over
baar ega redeneert; .hij zal het doen
anders bonk ik hem zijn glazen in,
dan vraagt ide Tijd» zich af; .waarom
die nog het kiesrecht noodig heeft,
die regeert den man toch al!»
Het is mij in dit korte artikel
niet mogelijk uitvoerig bet foutieve
in deze laatste redeneering aan te
toonen, binnenkort hoop ik deze en
andere critieken eens te ODtleden en
er op te wijzen, hoe uit alles blijkt
angst en tegenzin voor bet vrouwen
kiesrecht bij de schrijvers.
En toch komt het er!
De teekenen des tijds bedriegen zich
niet. En zij die angstig zijn voor de
gevolgen en zoo iets als een geheel
gedesorganiseerde maatschappij vree
zen moeten niet vergeten dat de in
voering van Vr. Kr. geen schot in den
blinde zal zijn.
Men behoeft niet meer te vragen
wat zullen de gevolgeu zijn, maar wat
zijn de gevolgen elders geweest Overal
waar het Vrouwenkiesrecht is inge
voerd, in Noorwegen, Denemarken,
Finland, verschillende staten van Ame
rika en de Australische staten werkt
het weldadig op de geheele maatschap
pij. Orde en zedelijkheid zijn er door
verhoogd, 't geestelijk leven staat er
op hooger peil. Bovendien is het een
feit dat een vrouw in die landen vol
strekt niet minder vrouwelijk is dan
hier. Zij zijn evengoed haar huiselijke
plichten blijven doen, vrouw en moeder
geworden. Het gezinsverband is aller
minst geschokt, integendeel is de over
gang tot ontvoogding der vrouw heel
gelijdelijk gegaan Het ligt in de vrou
welijke natuur daar, waar zij kan de
helpende band uit te steken. Een man-
nenregeering, dit is voldoende geble
ken, laat zeer veel te wenschen over.
Wat toch zijn de oorzaken van dezen
afschuwelijken oorlog, waarbij ook voor
de oorlogsverklariog jaarlijks 250 mil
joen werd uitgegeven
Juist bet groote fiasco der uitslui
tend raannenregeering is de krach
tigste propaganda voor het denkbeeld
dat het volk van mannen en vrouweD
ook door mannen en vrouweD gere
geerd moet worden.
Er zijn onwaarheden, die men, als
men ze maar lang genoeg herbaalt,
den schjjn wekken, dat zij waarheden
zijo. Eu om die ingeroeste leugeos er
af te krijgen is een goede schoonmaak
en een stevige band noodig. Die on
waarheden behoeven niet altijd iu woor
den te bestaan, ik zie ze ouk in be
grippen, in opvattingen. Als een ne
gatieve erfenis tot ons gekomen, of
liever niet zoo zeer tot ons, maar wel
tot onze voorvaderen in de tijden toen
de denkbeelden baan braken, dat bet
volk medezeggiogsschap moest hebben
in de regeering, in het maken der
wetten, het wanbegrip, de onware
opvatting, dat de vrouw minder, of
ongeschikt zou zijn om dezelfde poli
tieke eD andere rechten te hebben
als de man. We willen er ons niet in
verdiepen door welke fout in de re-
deoeeriDg indertijd deze verkeerde con
clusie getrokken is. Een feit is het
echter, dat een wanbegrip, een klets
praatje, een feitelijke onwaarheid lang
aanhang kan vinden. Hoe weinig ze
echter te verdedigen is, hoe de felste
tegenstanders van vrouwenrechten hun
.sterkste argumenten«(!) vinden in
.'t is altijd zoo geweest,of »het zal
wel altijd zoo blijven«, is zeer ge
makkelijk te toegrijpen, wanneer men
de vraag stelt! .Is het nuttig en nood
zakelijk, dat de vrouw dezelfde burger
lijke en burgerschapsrechten krijgt,
als de man?» en deze beantwoordt
meteen tweede vraag: .waarom niet?»
dan bestaat het niet, dat zulke tegen
standers met een afdoend steekhoudend
argument de tweede vraag in een voor
de vrouw onguusligen ziu beantwoor
den.
En toch ondanks bet eerste klinkende
argument nog gehoord moet worden,
om het jarenlange onrecht te verde
digen, ondanks het materiaal dat bijeen
gezameld is door eminente voorgang
sters in den strijd voor vrouwenrechten,
kost het thaDS nog de grootste in
spanning om de Bastille van onrecht
en leugen te sloopen. Daarom zal nog
hard, nog heel hard gewerkt moeten
worden; wat op zich zelf eigenlijk niet
zooveel verwondering moet wekken,
wijl het in elk opzicht in het leven
gemakkelijker is iets nieuws en goeds
to stichten, dan een kwaad, een on
recht, dat al heel lang bestaat, op te
ruimen.
Het zjjn geen nieuwigheden, die
vrouwenrechten, heelemaal niet. Zij
bestaan zoolang er menschen, zoolang
er vrouwen, zoolang er wetten bestaan.
Maar daarnaast is evenals het on
kruid tusschen de bloemen het plantje
van bet onrecht onstaan, dat ook
vasten wortel schoot en het natuur
recht voor de vrouw zoodanig in zijn
groei belemmerde, dat het niet tot
vollen wasdom kon komen. Dat on
kruid der leugen moet uitgeroeid wor
den.
Het recht der Vrouw heeft altijd
bestaan.
A
Dit moet voorop gesteld worden om
een duidelijk beeld te geven van deu
strijd, waar het om gaat.
De grondwetsherziening is thans
aan de orde. Overal in den lande doet
de stem van het recht zich hooren
protesteerend tegen de wantoestanden
tegen het eigenlijk gemis aan logica
in onze wetgeviog. De plichten, die
de Staat op de schouders van de
vrouwen ligt zijn op een enkele uit
zondering na geheel dezelfde als op
die der mannen. De ongehuwden of
buiten gemeenschap van goederen
getrouwde vrouw betaalt evengoed
belasting, als de manten opzichte
van het burgerlijk—en strafwetboek
is zij evenzeer verantwoordelijk als
de man; aan alle wetten en veror
deningen moet zij zich evengoed onder
werpen. Na een even streug examen
als baar collega van het mannelijk
geslacht vervult zij verschillende staats
betrekkingen, ja, zelfs het hoofd van
den staat is eene Vrouw. Maar nog
sterker door baar huiselijke beslom
meringen is de taak, die zij te ver
vullen heeft, vaak nog zwaarder dan
die van den man.
Iu alle opzichten is zij dus evenzeer
verantwoordelijk als de man, denkt
niemand er aan baar geestelijk in
welk opzicht ook minder waardig te
beschouwen. Op een gebied uitge
zonderd blijkbaar. De vrouw, die wel
onderwijs kan geven, staatsambtenaar
kan zijo, aan het hoofd van groote
instellingen kan staan, bet hoofd kan
zijn van den Nederlandschen Staat,
mag niet meewerken direct of indirect
aan bet maken der wetten. Zij mag
niet gekozen worden tot lid in Kamer
of Gemeenteraad, zij mag evenmin
aan de stemming deelnemen. Op haar,
waaronder zich zoovele hoog intelec-
tueelen bevinden, is nog altijd het
woord van toepassing:
We zullen regeeren bij u, over u, en
zonder u.
Tegen dit onrecht is het jarenlange
pretest thans geworden een machtige
bazuin. De vrouw mag niet langer
gelijkgesteld worden met kinderen of
minderwaardigen. In alle kriDgen der
maatschappij wordt thans de kreet
gehoord, dat de vrouw medezegging-
scbap moet hebben, niet alleen op
recht en billijkheidsgronden, maar
ook uitzuiver practische overwegingen,
wijl in vele vraagstukken (kinderwetten,
schoolwetten, hygiëne bestrijding,
prostitutie en drankwet) niemand zoo
goed kan oordeelen,alsdeontwikkelde
vrouw.
Lichting 1916.
Van 1—5 December zullen worden
ingelijfd de dienstplichtigen der lichting
1916. toegewezen aan het regiment
genie-troepen, met bestemming voor
opleiding tot milicien-telegrafist of
telefonist en werkzaam hetzij bij de
Posterijen en Telegrafie hetzij bij de
spoorweg-maatschappijen.
Wit-broodkaarten.
Naar de N. C, t. verneemt, zal bij
de broodkaarten voor wittebrood een
andere regeling worden getroffen dan
thans voor bruinbrood het geval is.
De bruinbroodkaarten zijn zoo inge
richt, dat slechts van één bakker
brood kan worden betrokkeD. Voor
het wittebrood zal de kaart bestaan
uit een kolom met coupons, voor elk
half K.G. ééo, die door den bakker
moeten worden afgescheurd en inge
leverd. Zoodoende zal een brood ver
bruiker van meer dan één bakker
brood kunnen betrekken en wordt
voorkomen, dat tal van bakkers schade
lijden. Er zijn toch tal van verbruikers,
die er meer dan één bakker op na
houden.
Faillissementen in Nederland.
Volgens mededeeliug van het Han
delsinformatiebureau van VanderGraaf
Co.'s Bureaux voor den Handel zijn
over de afgeloopen week, eindigende
28 Oct., in Nederland uitgesproken
17 faillissementen tegen 33 faillisse
menten in dezelfde week vau het
vorige jaar.
Van 1 Januari tot en met boveo-
genoemden datum 895 faillissementen
tegenover 1177 over hetzelfde tijdperk
van het vorige jaar.
Maandagavond vergaderde de
vereeniging Handelsschool voor
Amersfoort en Omstreken» in Amicitia
onder voorzitterschap van den heer
Cremer.
Na lezing werden de notulen van
de vorige vergadering goedgekeurd.
De begrooting 1917 werd in ont
vangst en uitgaaf geraamd op f25075.
Door splitsing van de 4e klas is de
begrooting dit jaar hooger. Ook is een
begrootiug opgemaakt voor de haodels-
avondcursus in totaal f 1250.
Van de Gemeente is bericht inge
komen, dat hoogere subsidie is toe
gestaan, alsook de subsidie voor den
avondcursus. Van de Provincie is ook
bericht ontvangen, dat is toegestaan
f2500 voor de dagschool en f 125 voor
de avondschool. Van den minister be
richt, dat bij f 10000 zal uittrekken
voor de dagschool, maar geen gelden
voor de avondschool. Twee leden heb
ben daarop een onderhoud gehad met
het Kamerlid mr. De Beaufort, die
beloofd heeft zich er voor te interes-
seereD.
Dr.Fockens, de inspecteur, heeft den
raad gegeven, alsnog bij den minister
op subsidie aan te dringen, gezien den
steun van Provincie en Gemeente.
Nu moet afgewacht worden. Geeft
de Gemeente geen subsidie dan komt
er voorloopig niets van den avond
cursus.
Hierna werd de begrooting goed
gekeurd.
Tot bestuurslid werd gekozen mr.
L. Stadig.
Hierna sluiting.
Bij resolutie van den Minister
van Koloniën is de heer A. W. Vlezen
beek alhier, gesteld ter beschikking
van den Gouverneur Generaal van Ned.-
Indië, ten einde daar te lande beDoemd
te worden tot adjunct landmeter bij
bet kadaster.
De Amersfoortsche Coöperatieve
Vleeschhouwerij zal vermoedelijk half
November wordeu geopend.
Het aantal leden bedraagt thans 270.
Er wordt rund- en varkensvleesch
geleverd en, zoo er voldoende vraag
naar is, ook schapeovleesch.
Gedurende October werd bij de
Nuts-spaarbank ingelegd een bedrag
van f3218.50, waardoor het totaal
der inlageu is gestegen tot f25.852.70.
Bij de gisteren gehouden candi-
daats-stelling voor de vacature-Rijken*
werden bij den Burgemeester ingele
verd lijsten voor de heeren J. Bonk
en J. Overeem, onderscheidenlijk door
de Vrijzinnige' en de Sociaal-demo
cratische kiesvereeniging.
De stemming heeft plaats Donderdag
9 November, de eventueele herstem
ming Vrijdag 17 November.
De Roomsch-Katholieke kiesver
eeniging nRecht en orde» besloot met
25 tegen 8 stemmen om geen candi-
daat te stellen voor de Raadsvacature
en de kiezers vrij te laten.