NIEUWE
1Êf Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht. jjS
No. 94.
Woensdag 22 November 1916.
45e jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG!
De vronw van 1916.
OPROEP.
BINNENLAND.
DE OORLOG.
Aangezien ons gebleken is dat er onder onzen
naam zeer ondeugdelijke Naaimachines verkocht
worden, zoo berichten wij dat op al onze Naai
machines nevenstaand handelsmerk moet voor
komen. Men late zich onder welk voorwendsel
ook geen nagemaakte Lewenstein' machine aan
praten. Voor Amersfoort en Omstreken eenigste
Agent W. KOMMER, Krommestraat 24, Amersfoort.
De Firma A. LEWENSTEIN
UTRECHT, CllOORSTRAAT 14.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.16.
Afzonderlijke Nummers 6 Cent.
Ingezonden stnkken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 17. Telephoonn. 69.
ADVERT ENTIËN:
Van 16 regels 0.60; iedere reg9l meer 10 Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
VI.
De debatten in de Kamer nu de
Grondwetsherziening aan de orde is,
vragen de aandacht vao allen die mee
leven met de geschiedenis van onzen
Staat, met die van de Klenschheid.
En daaruit worden, als gevolg van
de leeken-bespiegelingen, uit den aard
meest van zeer oppervlakkigen aard,
conclusies getrokken. Waren wellicht
eerst van feministisch standpunt deze
conclusies te optimistisch, men hoede
zich er voor thans te pessimistisch
te zijn.
Velen waren er, die, wat van rationeel
standpunt volkomen begrijpelijk is,
hoopten, dat nu bet fundament van
onzen Staat een radicale reparatie
zou ondergaan, tegelijk bet groote
moreele defect zou worden verholpen
dat de helft der natie, (alles wat van
bet vrouwelijk geslacht is) staats
burgerlijk volkomen rechteloos maakt.
Men hoopte dat de Grondwet voor
taan alleen Nederlandscbe vmenscben"
zou erkennen, wier waarde en rechts
macht alleen gewogen zou worden
door de schaal van hun en haar
prestaties.
Men hoopte dat het recht reeds
nu zou zegevieren.
De niet al te optimistische, doch
ook geenszins pestiroistische, die niet
minder vurig strijden, maar die van
meening zijn, dat alleen volhouden
de eindoverwinning brengen kan en
dat een stormloop slechts in uit
zonderingsgevallen een beslissing in
een groolen strijd brengen kan, zij
wachten af welke voordeelen zij zouden
behalen.
En deze hebben thans reeds reden
van tevredenheid.
Ik wil trachten uit dit causerietje
alles te weren wat naar parlementair
gedoe of politiek riekt en daarom
maar gewoon weg aanhalen dat
minister Cort v. d. Linden, die, volgens
»Het Volk" waarlijk zoo conservatief
nog niet is een bewering die ik gaarne
voor deze redactie laat verklaard heeft
dat hij bet recht der vrouwen om,
evenals de mannen te kiezen en ge
kozen te worden en dus mee te mogen
doen het huishouden van den Staat
te besturen, in deze Grondwet om
welke polilieke reden dan ook niet
wilde vastleggen. Dat was een groote
teleurslellmgnaardeUltra-Uptimisten,
die de Dageraad van de Bevrijding
der Vrouw reeds komende waanden.
En optimisten, we weten het, zijn
vaak menschen van het oogenblik
gevoelsmenschen, doch die spoedig
van hel eene uiterste in het andere
vervallen. De kans is weer verloren
klaagden zij, al onze moeite is ver-
geefsch geweest. De kerkelijken zijn
gepaaid voegden sommigen er nog
aan toe, de tractementsverhooging
voor heeien kamerleden is ook niet
zonder invloed vertellen anderen,
summa summarum de serieuse Grond
wetsherziening wordt ongewijzigd aan
genomen en voor het oogenblik ten
minste is de slag verloren.
Zoo is het pessimisme in zijn zwartste
kleuren.
Maar er zijn ook anderen, die ik
naar mijn inzicht de verstandigsten
noem, die geheel anders redeneeren
Verloren 7 Er is niets verloren I Want
om iets te verliezen moet men het
eerst gehad hebben en Neerlands'
vrouwen hebben nimmer staatkundige
rechten gehad. Elke terreinwinst, hoe
betrekkelijk kleio ook beteekent winst.
Dit vooropgezet ter zuivere rede
neering.
En klein is de winst niet, die de
strijd op 't oogenblik den vrouwen
brengen zal. Men denke slechts aan
een klein moment dat misschieu niet
voldoende door velen is opgemerkt:
het intrekken door jhr. mr. van NispeD
tot Sevecaar van zijn amendement
waarbij hij in de Grondwet een verbod
wilde leggen dat vrouwen mochten
kiezen of gekozen worden. Wat door
hem onder de parlementaire woorden
van een motie was gebracht, was de
gedachte der oer-tegenstanders van
Vrouwenrechten, van het Behoud,
waartegen thans zoo krachtig front
gemaakt wordt. »Dat most niet magge,*
denken zij, de feudale sturoperas, wier
horizon doorde traditioneele leugens,
nog maar al te zeer is verduisterd.
»Dat most niet magge* bedoelde
namens zijn geestverwanten ook de
heer van Nispen tot Sevenaar, om
dien consequenteu strijd vol te houden,
neen daar zag bij toch bezwaar in.
Door de Grondwet zullen de vrou
wen thans niet meer uitdrukkelijk
uitgesloten worden, denk ik en dat is
nu een niet te onderschatten winst.
Een sterke loopgraaf is daardoor ge
nomen en men zal strijdende en steeds
strijdende vooruit komen. Want wat
op 't oogenblik nog niet bereikt is,
kan langs veel gemakkelijker weg be
reikt worden, dan vroeger. Het oogen
blik dat de Grondwet herzieD is en
in kracht van vervulling is gegaan
zal dan ook geen rustpunt zijn in den
strijd. Integendeel. Dan begint het pas
goed. De strijders en strijdsters voor
Vrouwenrechten hebben nu een kans
gekregen. Laten zij daar gebruik van
maken. Week op week van Noord tot
Zuid van Oost tot West zal onafge
broken tot Juni 1917 toe krachtig ons
propagandawoord onophoudelijk moe
ten weerklinken in dag- en weekblad
in de vergaderzaal op bet tooneel op
elke plaats waar de mensch tot denken
wordt opgewekt.
En welgemoed zullen de verstan-
digen die niet te spoedig over het
paard getild en evenmin te gauw uit
bet veld geslagen zijn, den strijd
aanvaarden, want zij weten het door
de logica, dat hun de overwinning
zal zijn.
Evenzeer als na de donkere kerst
dagen de zon in kracht zal toenemen,
weten ze positief dat de waarheid
de leugen ten slotte moet overwinnen.
La verité est en marche et rien
ne l'arrêtra. X.
Geen winkelier, of bij is in de
komende weken druk; nog ijve
riger in de weer met zijn zaak en
etalage en reclame dan anders.
Groot en klein van de Amersfoort
sche bevolking verdringen elkander
voor de helder verlichte winkelruiten.
Velen der ouderen hebben zoo af en
toe reeds hunne wenschen in den
familiekring te kennen gegeven en
nagenoeg zonder uitzondering hebben
de kleinen hun verlanglijstje den
steeds wederkeerenden Sint in een
of anderen vorm aangebodenroeeren-
deels met de overtuiging, dat Klaas-
jeva&r er wat van zal meebrengen,
nog wel met de stille boop, dat er
zelfs verrassingen op den bewusten
Sinterklaasdag zullen bijkomeD.
Lezers en lezeressen^ het is over
bodig u meer van deze dingen te
zeggen. Gij kent ze van nabij, wellicht
in ruimer mate dan steller dezes.
Toch hebben ondergeteekenden ge
meend, iets te moeten doen voor de
kleinen, wier ouders nog meer dan
anders onmachtig zijn hun kinderen
met iets, hoe weinig ook, te kunnen
verblijden. De onderwijzers leven met
het kind mee; zij gevoelen zicb go-
roepen hunne taak van mede-opvoeder
van het volkskind ook uittestrekken
tot dit kinderfeest bij uitnemendheid.
Zeer gaarne gaven zij ook in dit
opzicht, zelf, zooals ze dagelijks, jaar
in, jaar uit, ingespannen bezig zijn,
mede te deelen van hun kennis, mede
te geven van hun ondervinding en ze
maatschappelijk en zedelijk te ver
beteren en op te heffeD.
Gij allen zult direct zeggenneen,
dat kunnen, dat mogen we niet van
de onderwijzers vergen. Voor zoo'n
400 kinderen ruim, moet ik ook wat
geven. Ik wil ook het bewustzijn hebben,
iets bij te dragen van bet meerdere,
dat ik bezit; mede die schoone taak
van deD Ouden Eerwaarden te heb
ben overgenomen. Dit stille genoegen
zal u meer voldaaD, dankbaarder doen
genieten van het vele, dat u zelf
wordt toegezonden.
Vrienden en vriendinnen, wij zijn
overtuigd, dat we bij dit werk er
veien hebben, die bet volkskind een
kleinigheid gunnen, vouw daarom
deze courant niet dicht, leg ze niet
op zijde, alvorens een zeker bedrag
te hebben afgezonderd; vóórdat Gij
het geld, met of zonder Uw kaartje
hebt doen bezorgen aan de school in
de Beekstraat, of nh de schooltijd bij
één der leerkrachten dier inrichting.
Mocht ons plan slagen, kom gerust
de blijde gezichten zien en Gij zult
opnieuw gevoelen, wat er in het
kinderhart omgaat. Stelt niet uit, geeft
spoedig, op dat de moeitevolle voor
bereiding kan worden aangevangen.
Het personeel der
O.L. school F (Beekstraal)
P. S. De Redactie onzen hartelijken
dank voor hare medewerking.
Postdienst op Engeland.
Het postbestuur heeft besloten, dat
de post voor en over Engeland wegens
staking van den dienst der maat
schappij «Zeelaud* met andere stoora-
boolen zal worden vervoerd.
In verband met de ongeregelde
tijdstippen van afvaart dezer booten,
kunnen de tijdstippen van verzending
niet vooraf bekend worden gemaakt.
Duitsche versterkingen
aan onae oostgrens.
De Duitschers leggen thans ook
langs de oostgrens van Overijsel loop
graven aan.
Groote troepen jonge recruten en
oudere mannen zijn er dagelijks aan
het werk.
Smokkelen om Venlo.
Politie en ambtenaren gaan nog
steeds door, schrijft de iN. Venl. Ct«,
met den maatregel om Duitschers, die
naar Venlo willen komen, om inkoo-
pen te doen, aan te houden, voordat
zij hun geld an Venlo zijn levens
middelen kwyt raakt. Donderdagavond
zijn er zoo een 200-tal opgevaogen en
in groepen naar de grens teruggeleid
en gisteravond weer een 150.
Tengevolge hiervan schijnen desmok-
kelaars hun operatiebasis naar Tegelen
verlegd te hebben. Daar werden althans
de laatste dagen karrevracbten smok
kelwaar door ambtenaren en mare
chaussees in beslag genomen.
Ook in Arcen werden enorme par
tijen smokkelwaar aangehouden, waar
onder een belangrijke hoeveelheid
koffie. Elf booten, z.g. onderzeeërs, die
men overdag laat zinken en 's nachts
gebruikt om smokkelwaar over te zet
ten, zijn in beslag genomen en opge
legd. Tegenwoordig nemen de smok
kelaars hun booten mee naar buis en
bergen ze daags op zolder op.
Men schrijft uit Maastricht
De kolenmijnen in Belgisch-Lim
burg gesloten. Onder dit opschrift
bevat de «Nieuwe Limburger Koerier*
van Zaterdag het volgend bericht. Ie
de afgeloopen week hebbeo de Duit
schers laten bekend maken, dat de
werklieden, welke naar Duitschland
wilden gaan werken daarvoor konden
teekenen. Zij moesten zich dan bij
de eerste oproeping aanmelden. De
werklieden in de kolenmijnen bebbeD
eenparig geweigerd. Toen hebben de
Duitschers aangezegd, dat de mijnen
zouden worden gesloten en dat de
mijnwerkers naar Duitschland zouden
worden gevoerd.
Steenkolen.
Naar het H b. I. verneemt, heeft
onze Regeering om in den dreigenden
steenkolen nood te voorzien een be
langrijke hoeveelheid Engelsche steen
kolen aangekocht, die zoo snel moge
lijk met verschillende schepen, naar
ons land zullen worden verscheept.
In de afgeloopen week werden over
IJmuiden door4stoomschepen 3.136.000
K.G. steenkolen uit Engelsche en
Schotsche mijnen ingevoerd. De voor
afgaande week bedroeg deze hoeveel
heid 7.070.600 K.G, door 7 stoom
schepen.
Uit de sigarenindustrie.
Uit Eindhoven is er reeds op ge
wezen, dat de sigareniodustrie met
groote slapie en werkeloosheid wordt
bedreigd. Eer nog dan werd vermoed,
is de toestand in die industrie zeer
verslechterd. Nadat hier en daar eenige
fabrieken in ons land den werktijd
moesten verkorten, is thans ook het
belangrijke boofdindustriegebied van
Eindhoven met zijn talrijke fabrieken
door de aigemeene malaise aangetast.
Het werkvolk wordt op taak (verkorte
arbeidsduur) gestold, terwijl reeds ge
deeltelijk ontslag op een paar fabrie
ken moest plaats hebban. Erger is
echtor dat tal van fabrikanten zich
genoopt zullen zien nog velen te ont
slaan, indien aan het einde des jaars
geen verheteriog in den toestand zal
zijn ingetreden.
Ook uit Kampen komt een alarm
kreet.
De bestellingen komen op de fabrie
ken niet meer zoo vlot en vlug bin
nen als men tot hier toe gewend was,
zeer waarschijnlijk tengevolge van de
stijging der prijzen van tabak en siga
ren. Het gevolg hiervan is, dat de
sigarenmakers door de fabrikanten op
een «taak* gesteld zijn, die vrij wat
lager is dan tot nu toe, wat natuurlijk
een aanmerkelijk mindere verdienste
tengevolge heeft. Zoo deze achteruit
gang aanhoudt, ziet het er voor de
tabaksbewerkers, bij de ongewone
duurte der levensmiddelen, in den aan
staanden winter somber uit.
«Handbl.*
Faillissementen in Nederland.
Volgens mededeeling van het Han
delsinformatiebureau van Van derGraaf
Co.'s Bureaux voor den Handel zijn
over de afgeloopen week, eindigende
18 Nov., in Nederland uitgesproken
14 faillissementen tegen 23 faillisse
menten in dezelfde week van het
vorige jaar.
Van 1 Januari tot en met boven-
genoemden datum 944 faillissementen
tegenover 1241 over hetzelfde tijdperk
van het vorige jaar.
Franz Joseph Keizer van
Oostenrijk is gisterenavond 9 uur
op het kasteel Schönbrann over
leden.
De wegvoering der Belgen.
Aan de Morning Post* wordt uit
Washington gameid:
De pogiogen van Duitschland, om
België in slavernij te dompelen, heb
ben door geheel Amerika vurige ver
ontwaardiging doen ontstaan. De te
New-York verschijnende «Evening
Post* bevat een artikel over het weg
voeren der Belgen. Daarin wordt ge-