NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
No. 95.
Zaterdag 25 November 1910.
45e jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG!
DE OORLOG.
BINNENLAND.
SCHETSEN UIT DE RECHTSZAAL.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 1.
Franco per post door het geheele Kijk 1.15.
Afzonderlijke Nnmmers 5 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 17. Telephoonn. 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.60; iedere reg9l meer 10 Cent.
Groote lettere en vignetten naar plaatsruimte.
Op het oorlogstooneel in Oost-Afrika.
EeD soldaat in het leger van ge
neraal Smuts in Oost-Afrika zendt aan
de «Times* de volgende beschrijving
van de landstreek waar thans de strijd
woedt
»Tegen den middag bereikten wij
de stad Arusha en bevonden dat of-
séhoon de blanke bevolking non-
combattanten, vrouwen en kinderen
bij onze nadering de afgelegen
boerdérijen b&dden verlaten, deze in
de stad wel was achter gebleven. Het
was bun wel aangenaam dat de En-
gelscben de stad in bezit namen, omdat
zij, toen de Duitschers moesten aftrek
ken, zonder eenige bescherming aan
de zwarten overgelaten waren, die
langzamerhand oproerig waren gewor
den. Dit is de Duitscbe nederzetting
in Duitscb Uost-Afrika.
Het is een mooi plaatsje, aan den
voet van den Meroe gelegen, maar ik
houd niet van de Duitsche stijl van
huizenbouw. Zij zijn vierkanten plomp,
meer op nuttigheid dan op schoonheid
berekend ongeveer zooals de Duit
schers zelf.
In den regel staat zijn naam in
groote letters boven den ingang der
wooing en toen wij de stad binnen
reden deed het ons onaangenaam aan,
dat bet overal .VERBOTEN* was,
bet een of ander plantje te plukken
in den tuin van zekeren Schmidt of
zoo iets.
Het fort, waarin wij met zijn zessen
in een kamer kwartier hebben, is een
laag, leelijk ding, met gewitte, ge-
kanteelde muren, geheel en al met
prikkeldraad omgeven en met twee erg
Duitsch uitziende schildwachthuisjes
er voor. Wij gingen er op uit om te
fourageeren en haalden stoelen, tafels
en aardewerk voor onze kwartieren.
De eenige schilderij die wij konden
vinden was een portret van den Keizer,
dat wij dan ook ophingen. Als er
soms lui bij ons in de kamer kwamen
en daar woedend om werden, maakten
wij ze wijs dat wij het noodig hadden
om ons tot onzen «ochtendhaat* op
te winden.
Het is voor ons erg vreemd allerlei
soorten groenten, eieren, melk en
dergelijkan te kunnen krijgen en dat
nog wel spotgoedkoop. Wij laadden
onze wagens zoo vol, dat w(j voor
dagen meer voedsel hadden dan voor
onze rantsoenen noodig was en her
inneren ons hoe kostbaar een beschuit
was als wij wekenlang op .trek» waren,
of boe wat jam ons toen iets leek
waarvoor men desnoods zou vechten.
Er is één klein hotel in de plaats
waar men blijkbaar niets anders kan
krijgen dan bruin brood met boter,
worst en groenten eo de in destreek
gemaakte cigaretten, die in smaak en
uiterlijk veel met sommige Fransche
cigaretten overeen komen en die je
van boven eo van onderen moet dicht
draaien om ze te kunnen rooken.
De Meroe is van hier uit gezien
niet bepaald mooi, maar wel indruk
wekkend. Het is een enorme kegel,
met een rotsacbtigen top, die vol
scheuren én kloven en later door regen
en wind glad geslepen is. Op de hel
lingen kan hier en daar nog juist wat
sneeuw blijven plakken en vlak bij
den top verrijst een rotskolom, die er
door de verrekijker als een Indiaanscbe
schildwacht uitziet."
Voorbereiding voor een beslissend
succes.
De Russische Beurscourant vertelt
dat op den binnenkort te Parijs te
houden grooten krijgsraad der ge
allieerden de middelen zullen worden
besproken om een beslissend succes
te behalen op bet westelijk front.
Tot dit doel zal een nieuw sterk leger
in Frankrijk worden gereedgemaakt,
dat zal bestaan uit geheel versche
goed uitgeruste Engelsche troepen en
tevens uit koloniale en Italiaansche
soldaten. Aan Italië zal nogmaals het
dringend verzoek worden gedaan,
troepen voor het westelijk front be
schikbaar te stellen. Wordt zulks ge
weigerd, dan zal van de Saloniki-
eipeditie verder worden afgezien en
de troepen, die daar vrij komen te
zamen met de reserves van lichting
1917, zullen op het Fraosch-Engelsch
oorlogstooneel worden gebruikt. Daar
door zal de Valona-expeditie van de
Italianen geheel op zichzelf komen te
staati en men vermoedt, dat Italië
dan ook wel zijn toestemming zal
geven. Frankrijk zal op de conferentie
met een omvangrijk programma voor
den dag komen, dat o.a. bevat de
oprichting van een geheel nieuw leger
samengesteld uit gekleurde troepen.
De aanhouding van de
„Koningin Regentes".
»De Nieuwe Courant* vernam langs
een omweg het moet wel, zegt het
blad, nu de Regeering het publiek van
de geringste verklaring der feiten of
van de rol door onze marine daarbij
gespeeld, verstoken laat omtrent
de aanhouding en inbeslagneming der
.Koningin Regentes* het volgende:
De reden der aanhouding zou vooral
in de overbrenging, door het schip,
van berichten en documenten, officieele
en andere, ten bate van de Engelscbe
regeering gelegen zijn. Tot zulk een
aanhoudingen visitatie van een neu
traal schip bezit de vijandelijke strijd
macht onbetwistbaar recht.
Echter schijnt de Duitscbe duikboot-
commaodant (gelijk dat ook een vorige
maal met een mailboot van de .Zee
land* geschied is) den kapitein van de
.Koningin Regentes* bevel enz. ter ver
gemakkelijking van bet onderzoek naar
Zeebrugge te koersen. Hiertegen moe
ten de aanwezige Nederlandscbe tor
pedobooten zich verzet hebben, op
grond dat de Duitscbe commandant
volkenrechtelijk wel bevoegd was tot
het instellen, wegens de door hem
opgegeven reden, van een visitatie aan
boord ter plaatse, maar niet om het
schip te dwingen zich daartoe naar
Zeebrugge te begeven. Tenzij dan dat
de commandant het schip prijs ver
klaarde en opbracht, in welk geval
aan de daartoe vereiscbie formaliteiten
met name het ter hand stellen van
een protocol aan den kapitein, het
brengen van een prijsbemanning aan
boord en het bijscben van de Duitscbe
oorlogsvlag behoorde te worden
voldaan. De schout-bij-nacht, com
mandant in Zeelanij, die te dezer zake
draadlooze correspondentie voerde met
de aanwezige Nederlandsche torpedo
booten, zou op het voldoen aan deze
formaliteiten gestaan bebben, terwijl
de Duitsche commandant bezwaar
maakte wegens het daaruit voort
vloeiende tijdverlies en het gevaar
inmiddels door een vijandelijk schip
te worden verrast.
Dit verklaart den langen duur van
de onderhandelingen tusschen het
Duitscbe en de Nederlandscbe oorlogs
vaartuigen, waarvan in de berichten
omtrent de aanhouding reeds dadelijk
melding werd gemaakt. De Duitsche
commandant moet ten slotte aan den
eisch van ónze marine bebben toe
gegeven. Men herinnert zich het be
richt, dat de .Koningin Regentes*
met de Duitscbe oorlogsvlag (naast
de Nederlandsche vlag) in top in de
haven van Zeebrugge werd binnen
gebracht.
De vraag blijft nu over of de Duit
sche commandant (zooals door den
scbout-bij-nacht blijkbaar werd aan
genomen) tot de opbrenging en prijs
verklaring van de mailboot gerechtigd
was. Op grond van bet vervoer van
contrabande kon dit niet het geval zijn
de Maatschappij Zeeland vervoert
in het gebeel geen goederen roet haar
schepen. Het moest dus zijn op grond
van een der gevallen van .Neutrali-
tatswidrige Unterstützung*, welke
men in de vierde afdeeling der Duitsche
Prisenordnung van 30 September 1909
(niet gelijkluidend aan, maar toch vast
gesteld in overeenstemming met de
Londenscbe Zeerecht-Declaratie van
dat jaar) opgenoemd vindt.
Onder de uleichtere Fiille* van
zoodanige met de neutraliteit strijdige
bulp aan den vijand vinden wij daar,
in art. 48a, dat een neutraal schip aan
opbrengiug en prijsverklaring bloot
staat, wanneer hei:
»de betrokken reis onder afwijking
van bet gewone gebruik waartoe het
schip bestemd is, bijzonderlijk tot bet
doel van het overbrengen van op zich
zelf slaande tot de vijandelijke strijd
macht beboorende personen of bet
overbrengen van berichten in het
belang van den vijand voltrekt.*
Art. 50 voegt daaraan toe dat onder
Nachrichtenbeförderung elke overbren
ging vaD berichten is te verstaan
.betzij dat deze schriftelijk of monde
ling dan wel door signalen of draadloos
geschiedt.*
Het komt ons' zeer waarschijnlijk
voor dat deze .Nachrichtenbeförde
rung* als grond voorde prijsverklaring
moet worden aangenomen. Alle nadere
berichten omtrent bet onderzoek naar
zich aan boord bevindende koeriers-
zakken en pakketten en ook het Dog
steeds vasthouden van drie leden der
bemanning nadat de overige in vrijheid
waren gesteld, wijzen daarop.
Ten zeerste blijft bet intusscben de
vraag of de hier aangehaalde bewoor
dingen de prijsverklaring van het schip
wettigendeze vraag zal door den
(Duitschen) prijsrecbter worden be
slist De opbrenging toch door do
duikboot is slechts een voorloopige
handeling, waardoor de prijsmaker
zich de feitelijke macht over het schip
verschaft, de prijsverklaring waarbij
de eigendom van het schip overgaat,
kan slechts door den prijsrecbter ge
schieden.
Wij teekenen ten slotte hierbij aan,
dat bet opbrengen van een neutraal
schip, onder vervulling van de voor
geschreven formaliteiten, geen vijande
lijke daad maar een rechtshandeling
is. Men moet aannemen, dat de Neder-
«Nobele collega". «Vndersmart."
3)
Maar Hendrik bleef staan, 't Hart
bonsde hem in de keel. En de voor
werpen in oom z'n kamer draaiden om
hem heen.
O, dacht je bijgeval, dat ik je
nog eens f 25.zou geven Je vader
heeft mij geschreven over dat enga
gement van je, en dat je allerlei on
kosten hadt't Is om je dood te
lachen. Gaat zich engageeren op een
tractement van zeshonderd gulden
En moet een pakje huren om hij z'n
aanstaande op visite te gaan Enfin,
ik heb je die vijf-en-twintig pop toen
gestuurd, maar voor een^ tweede maal
haal je mij zulke grappen niet uit,
hoor? Anders kun je een volgend jaar
voor mijn part thuis blijven.
Nou, je ziet, ik heb wat te lezen.
Adieu.
En oom verzette, met een nijdig
rukje, z'n armstoel, zoodat Kij Hendrik
den rug toe keerde streek met driftige
hand z'n krant glad, niet meer op
bezoeker lettend.
Toen is Hendrik vertrokken.
Hij liep door een paar stille straten,
want de tranen stroomden hem over
de wangen. Vader had hem bestolen.
Een dag of wat geleden was vader in
extra-dronken toestand thuis gekomen.
Terwijl moeder wist, dat hij nagenoeg
platzak uit was gegaan Hendrik
had gehoord, hov moe en zus Antje,
die ronduit met elkaar spraken, over
vader's wangedrag, hadden zitten be
spiegelen over de vraag, hoe hij aan
duiten kon zijn gekomen... Nu was
het raadsel opgehelderd.
Hendrik ging een melksalon binnen
en vioeg papier en inkt.
Hij schreef een smeekbrief aan col
lega André. Meldde hem de geheele
toedracht en vroeg een week uitstel.
Terwijl hij schreef drupten er telkens
tranen op 't papier. Elk oogenblik
kreeg hij de gedachte in zich, niet meer
naar kantoor te gaan. Alles was toch
uitMaar hij wist zich té verman
nen. Legde het briefje op André z'n
lessenaar neer.
Kreeg 't terng, met de kantteeke-
ningIk wil wachten tot morgen Zater
dagmiddag 4 ure. Geen minuut langer.
I Verdere correspondentie wordt door
mij niet gewacht.
Een uurtje later kwam de procu
ratie-houder binnen. Liep regelrecht
naar Hendrik.
Legde drie brieven bij hem neer. Zei
Och, Van Vliet, je weet dat Karei
ongesteld is. Loop jij even naar het
postkantoor en laat dien brief voor
Arnhem aanteekenen. Eu post die twee
andere dan meteen?
Zeker, meneer, zei Hendrik. Hij
stak de drie brieven in zijn binnenzak.
En ging weg, keek nog even om en
bemerkte, hoe André hem nakeek, met
wantrouwend, glurende, van woede
glinsterende oogen Als van een, die
zich een prooi ziet ontglippen.
Hendrik nam de tram.
Op 't achter balcon, waar hij bleef
staan, was een juffertje met laag uit
gesneden blouse, dartele kroesharen,
kortwijde rokken, die naar zwoelen
parfum riekte.
Hendrik stond dicht bij haar. Als
de tram door een bocht schokte, dan
kwam hij telkens in aanraking met
een der poezele armen van de juffer.
En eens lachte zij tegen hem iets
fluisterend dat hij niet verstond.
Een oogenblik later waren zij met
elkander in gesprek.
't Brandde in Hendrik z'n hoofd,
't Bonsde hem in de keel. Zijn ge
dachten waren verward. Hij kon ze
niet meer beheerschen. De angst, het
verdriet over wat hem te wachten
stond, ze maakten plaats voor een
wilde, koortsige opwinding. Een half
uurtje later zat hij, met de geparfu
meerde juffer, in een le klasse coupé.
Was hij op reisDe voor Arnhem
bestemde enveloppe was opengebroken.
Met schitterende oogen had de juffer
de bankbilletten gezien, die hij eruit
haalde Aan het station hadden zij
port gedronken vier, vijf glazen achter
elkaar gebruikt had hij. 't Duizelde
hem en willoos gaf hij zich over aan
zijn roes Telkens woelend in de
gestolen bankbilletten.
't Was bij halvier, toen André bij
den procuratiehouder binnentrad.
Meneer, zei hij weet U wel, dat
Van Vliet al anderhalf uur weg is
Hij moest immers naar 't postkantoor.
Verschrikt keek de procuratiehou
der op.
Je hebt gelijk, riep hij uit 't is
waarachtig waar. Maar Van Vliet is
toch een soliede jongen.
I Dat is te zeggen, zei André,
1 woedend over de strop", waarvan hij
nu zeker was, kijkt U dat eens even
En hij vertoonde de schuldbekentenis,
1 gisteren al vervallen.
Sapristi, riep procuratiehonder
I uit, bleek van schrik, dat had ik
moeten weten
Hij spoedde zich naar het postkan
toor.
En een halfuur later was de politie
in de weer den voortvluchtigen dief
rechercheerend
Onder de getuigen, die gehoord wer
den bij de behandeling van de zaak,
was ook de vader van den minder
jarigen dief. Van Vliet Senior was in
uiterst gevoelige stemming. Hij beefde
van aandoening en er waren in de zaal
menschen, die echt kassian hadden
met zijn oudersmart.
Hij vroeg clementie voor zijn on
gel ukkigen jongen. «Laat hem maar
weer spoedig onder onze hoede komen,
edelachtbareriep hij uit ik zal mijn
vaderplicht kennen, dat verzeker ik
't Was een hartverscheurend schouw
spel.
En seherp contrasteerde met het
