NIEUWE IÉT Nieuws- en Advertentieblad IjjP voor de Provincie Utrecht. |3 No. 99. Zaterdag 9 December 1916. 45e jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG! BINNENLAND. 1 SCHETSEN UIT BE RECHTSZAAL Amersfoortsche Courant ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden 1. Franco per post door het geheele Rijk 1.15. Afzonderlijke Nummers 5 Cent. Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever O. J. SLOTHOUWER Bureau: Langestraat 77. Telephooun. 09. ADVER1ENTIËN: Van 16 regels 0.60; iedere reg9l meer 10 Cent. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. De beer H. F. Tilleuoa zond ons het tweede deel van zijn verslag over hygiënische toestanden in »Kromo's groote land." Het gemoed van het lezend publiek is door den oceaan van ellende, die over het oude Europa is gestort, ver zadigd,wellicht oververzadigd. Verhalen van bandjirmisère, kampongwee, van verwoestingen, aangericbt door cholera, koortsen, buikziekten, enz., zullen daarom aan velen voorbijgaan. En toch: »the conquest of the East", zooals de groote Ronald Ross het zoo kort en zoo goed uitdrukt, zal niet gelukken, als de strijd tegen de vele infectieziekten, aan wier aanvallen de massa, hulpeloos Jals ze is, geen weerstand kan bieden, niet met veel energie en volgens een vast plan wordt aangevat. Het geldt hier het wel en wee van eigen bloed, van eigen landgenooten en van een bevolking, welker leer meester, voorganger en voogd, leveran cier, geldschieter en geldtrekker ons Nederland is. Deze feiten voor oogen houdeod, is schrijver er van overtuigd, dat er onder onze lezers nog velen zijn, die bun volle aandacht zullen willen schenken aan het vraagstuk en daaruit putte hij èn den moed èn de kracht, om zijn verslag, begonnen in het eerste oorlogsjaar, in bet tweede en derde te vervolgen. Het Oosten begint te ontwaken de tijden gaan zeer snel in Iodië! Steeds luider, steeds krachtiger klinken de stemmen, roepende om meer en beter onderwijs, opdat de bevolking geestelijk en oeconomisch krachtiger worde. Dat is goed, dat is noodig, dat is urgent zelfs! Maar wanneer men verzuimt te gelijker tijd te roepen om meer gezondheid, meer physieke kracht, dan zal dat meerdere betere onderwijs nooit leiden tot op heffing in geestelijk en maatschappelijk opzicht, want hiervoor is noodig strijd, en strijd kan alleen hij voeren, die lichamelijk sterk is. Heele streken zijn van geslacht op geslacht verziekt door malaria, mijn- wormziekte, buik- en geslachtsziekten de bevolking is daar zwak en slap. In de groote steden waren cholera, tuber culose, typhus, pokken en koortsen rondde sterftecijfers zijn daar be schamend boog. De beoefenaren der tropische hy giëne leeren ous, dat bet bestrijden dier ziekten onder de onontwikkelde bevolking volstrekt geen sisyphus- arbeid is, zooals meo wel eens heeft aangevoerd. (Deli bewijst dit 1) Noodig zijn slechts: organisatie, kennis, geld en toewijding. Hieraan ontbreekt nog heel, heel veel. De toewijding der weinigen, die zich ambtelijk of uit belangstelling tot taak hebben gesteld verbetering in de toestanden aan te brengen, is boven allen lof verheven, maar bet oproeien tegen den stroom van onwetendheid, onkundo en sleur is voor bun zwakke krachten te zwaar. Dit zal veranderen, zoodra de intel- lectueelen onder de bevolking, de voor- gangersderNedeilandsche natie, weten, dat riiet het tropische klimaat als zoo danig de verwekker is dier vreeseiijke ziekten, maar dat de meoschelijke samenleving, de ziekteoverbrengende insecten, ondoelmatige voeding, het steeds toenemend verkeer de factoren zijn, die invloed ten kwade uitoefenen en die natuurlijk ten goede kunnen worden gekeerd. Verwonderen moet men zich niet al te zeer over het feit, dat er nog zoo weinig gebeurt. Meu weet niet. vToo often important-observations are published only in scientific memoirs or read only before scientific societies, and tbey then remain buried in the obscurity of the bookshelf for yearst. Die opmerking is slechts al te waar wetenschap, in ons geval de kennis der tropische hygiène, is te weinig gekend, is nog niet het bezit der natie. Om hierin verbetering te brengen, is noodig publiciteit. Schrijver beeft nu enkele werken uit de «obscurity of the bookshelf naar zijo schrijf tafel gebracht, den inhoud nagegaan en verwerkt tot een verslag en dit gegoten in een zoodanigen vorm, dat het vraagstuk, naar hij van ganscher harte wenscbt geschikt zal zjjti, de aandacht te trekken van hen, die niet in de gelegenheid waren er zich eerder aan te wijden. Moge het hun belangstelling wekken, opdat de wensch bij hun opkome mede te werken tot de daad; to conquer the East. Tevens liet bij bet licht vallen op toestanden in «Kromo's groote land", zooals hij ze zag. Moge sKromoblanda"de overtuiging versterken, dat van de vraagstukken, die de laatste jaren in Nederlacsch Indië op den voorgrond zijn getreden, de betere behartiging der volksge zondheid een der meest vooraan staande isi Voor f300,000 beboet. De firma Jurgens te Uss is door de N.OT. wegens verboden uitvoer met f300,000 beboet geworden. De firma was zelf onschuldig, maar een barer afnemers bad haar bedrogen, en als verantwoordelijke eerste-importeur heeft zij er voor moeten bloeden. Het geld is in de kas van het Kon Nat. Steuncomité gestort. (»L.K.«) De Provinciale Staten van GrO' ningen kozen tot lid der Eerste Kamer den heer J. B. Westerdijk (vrijz.-dem.), voorzitter van den Groninger Land- bouwbond, oud Gedeputeerde, wonende te UithuizermeedeD, met 23 van de 44 stemmen. Niettegenstaande de koeien, die thans op stal staan, voldoende graan voer krijgen, doet zich het gebrek aan krachtvoeder bij de melkproductie toch gelden. Daardoor werd aan de zuivel' fabriek te Winterswijk in de vorige week 50.000 liter melk minder gele verd dan in dezelfde week van 1915. »Hbl.< Wordt bet xoo erg? Te 's Gravenmoer (Noord-Brabaot) begint zich het gebrek aan steenkolen reeds te doen gevoelen. De bewaar school moest gesloten worden, omdat de kachel niet kon worden gestookt. Thans behelpt men zich met een petroleumkacheltje. De invoer van steenkolen wordt nu nóg minder. Het gebeurt thans zelfs, dat slechts een paar wagons 's daags te Zevenaar passeeren. En het meeste daarvan is dan nog cokes. De Minister van Landbouw heeft aan de inspecteurs der arbeidsin specties machtiging verleend om, waar dit gewenscht wordt, de rusttijden van jeugdige arbeiders, arbeidsters eD vrouwen, wegens de steenkolen- scbaarscbte, te verkorten. De verplichte middagscbaft van 1 a 11/2 uur, mag tot een half uur worden teruggebracht, terwyl deze schaft niet buiten de werkplaatsen behoeft te worden doorgebracht. Voor December en Januari mag de werktijd niet vroeger aanvangen dan te 7.30 's morgens, en in Februari niet vroeger dan 7 uur v.ra. Achtereen mag niet langer dan 5 uur worden gearbeid, en in een etmaal geen grooter aantal uren, dan tot heden placht te geschieden. Deze regeling is tot 1 Maart 1917 geldig. Verhoogde Spoorwegtarieven. In verband met de beperking van den treindienst worden de prijzen van de abonnementskaarten met 15 Decem ber met 20 percent verhoogd, terwijl met 1 Januari de overige reizigers-en bagagetarieveu eveneens met 20 pCt worden verhoogd. In verband hiermede worden deze maand geen tienrittenboekjes voor buurtverkeer en geen kilometerboekjes voor vaste reizen meer verkrijgbaar gesteld. Bij de Donderdag gehouden ver kiezing voor een lid van de Tweede Kamer in het district Tiel (vacature- Tydeman) werden uitgebracht 5525 geldige stemmen. Hiervan verkreeg de heer J. Beelaerts van Blokland (A.-R.) 1604, de heer mr. H. C. Dresselhuijs (V.-L.) 2800, de heer L. Hermans (S.D.) 1054 en de beer A. G. A. ridder Van Rappard (V.-L.) [(candidaat gesteld tegen zijn wil) 67. Gekozen is dus de heer Dresselhuijs. Tengevolge van de verkiezing van mr. H. C. Dresselhuijs, komt te va- ceeren de betrekking van secretaris generaal bij het Ministerie van Justitie. Raadsleden Minister Cort van der Linden beeft in de Donderdagmiddag voortgezette zitting der Tweede Kamer, door de overneming van amendementen van de beeren Albarda en v. Berensteyn de voorloopige Kieswet in de addi- tioneele artikelen der grondwetsher ziening zoodanig gewijzigd, dat de leden van den Gemeenteraad voortaan niet meer 6 doch slechts 4 jaar zit ting zullen hebbeu en bovendien ge lijktijdig zullen aftreden op den 3en Dinsdag van September. De gemeenten boven 20.000 in woners zullen voor de verkiezing van. gemeenteraden in kieskringen worden verdeeld. De Kamer heeft zich met deze nieuwe bepaling zonder stemming vereenigd. Faillissementen in Nederland. Volgens mededeeling van het Han delsinformatiebureau van VanderGraaf Co.'s Bureaux voor den Handel zijn over de afgeloopen week, eindigende 2 Dec., in Nederland uitgesproken 20 faillissementen tegen 33 faillisse menten in dezelfde week van het vorige jaar. Van 1 Januari tot en met boven- geooemden datum 985 faillissementen door MaItbe Corbiao. 3) Een „beroerd geval". En toen hij de denr opende, deinsde hij terug. Lijkbleek, zich aan den muur vastgrijpend om niet neer te storten. Daar stond de hooge, strenge gestalte van procuratiehouder, die iets van het gesprek had opgevangen; wiens aan dacht al vroeger getrokken was door de bezoeken van verdacht-meneertje... Hij keek Karei strak, scherp aan. «Wat beduiden," vroeg procuratie houder, «die onderhandelingen hier op het kantoor, en waar haalt U, meneer De Groot, dat geld vandaan?" Karei stamelde iets. Bedreigertje had het accept voor den dag gehaald, maar er was iets angstig-beverig8 in de wijze, waarop hij 't procuratiehouder voorhield. En op zeker oogenblik was hij verdwenen. De zaken namen eene wending, die 't hem secuurder deed lijken, «het zekere voor 't onzekere" te nemen. Karei stond daar, met den bundel bankpapier in zijn handen. Procuratie houder aankijkend met wanhopig-ver- wezen blik «U volgt mij naar het directie-kan toor" zei procuratiehouder,Karei scherp in 't oog houdend. Binnen enkele minnten liepen door het gebouw vage geruchten... Er was iets heel bijzonders gebeurd. Hendriks trachtte zijn aandacht bij z'n werk te honden. Maar 't lukte niet. Hij zag voor zich arme Anna, en hoe zwaar de slag, dien hij al had zien naderen toen hij met Karei, op diens kantoor, dat eerate gesprek over het „beroerde geval" voerde Een paar jaar later, toen Hendriks op een laten Novembermiddag 't was in den overdrukken tijd van balans- opmaken het kantoor verliet, werd hij, een paar straten verder, aange sproken door een man, die in hevige mate onder alcohol-invloed bleek te verkeeren. De regen stroomde en 't was donker in de straat. De man sprak met heesche, on duidelijke stem. Hendriks herkende hem niet dadelijk. Toen schrok hij 't Was Karei. Ruim een week ge leden uit de gevangenis ontslagen. Na z'n straf te hebben ondergaan wegens diefstal, gepleegd in de zeer-lugubre onderneming waar hij 'n baantje had gekregen. Na weggejaagd te zijn op het kantoor. Nadat z'n engagement verbroken was, nadat hij wegens poging tot oplichting al eens voorwaardelijk was veroordeeld geworden. Hij vroeg geld «te leen". Bewerend zoo'n honger te hebben. Hendriks stopte hem een geldstuk in de hand. Wilde zich wegspoeden. Zag nu wel zeer duidelijk, dat hier aan «redden" niet meer te denken viel. De schamele, halfdronken man vroeg nog iets. «Hè?" vroeg de ander. Toen hoorde hij, Karei vroeg, of hij nog wel eens iets van Anna hoorde. En Hendriks zag, bij het flauwe licht van de lantaarn, dat er jenever- tranen rolden over de vale wangen. Toen stopte hij de handen in de breede zijzakken van zijn ulster. Eu stapte met groote haast voort. Met geweldige inspanning bedwingend de aandoening, die hem dreigde te over stelpen. Vóór zich ziend, dat smalle, wasbleeke gezichtje van de Trouw, die sinds vele maanden zoo nameloos- diep geleden had 1) Van een diner. «Hij heeft 't aangenomen riep Freek uit, z'n hoed op een stoel smijtend en zich het nat-bezweete voorhoofd afwisschend. En moedeloos zonk hij op de oude, vale canapé neer. «Wat zeg je daar!? riep Marie uit, terwijl de schrik in haar oogen beefde, «hebben zij 't aangenomenDat had ik nooit kunnen denken?" «Ja," barstte Freek los, met woe dende rukjes aan z'n knevel plukkend. «Ja, men moet jelui vrouwen maar voor adviseurs nemen. Ik heb 't je voorspeld, ik ken den ouden Dolens toch beter dan jij. Als we ze gewoon op een avondje hadden geïnviteerd, dan zou 't nog mogelijk zijn geweest, maar op een dinerDe DolensI Ik ken hem door-en-door. Als-ie merkt, hoe 't er bij zijn procuratiehouder Met permissie asjeblieft!... Hoe 't er daar nitzietals-ie in de gaten krijgt hoe 't er hier bijstaat, dan zijn we heelemaal naar de haaien. De man vermoedt niets van onze zorgen. Je weet toch, wè,t 'n ellende ik heb door staan toen die kleermaker van een jaar of twee terng hem een brief ge stuurd heeft om de duiten, die ik hem schuldig wasHoe 't toen een haartje gescheeld heeft, of ik was er uit ge wipt. En de lieve collega's liggen op de loer, als je dat maar snapt!... Dag aan dag sta ik doodsangsten nit, dat Van Dam iets van de beertjes zal merken, 't Is een hel op aarde. Maar nou komt de crisis, let maar op Ik heb je zin gedaan, heb Dolens met zijn vrouw te eten gevraagd. «Wel zeker," zei hij, «we zullen graag van je invitatie gebruik maken." En ik moest natuurlijk nog een vroolijk ge zicht zetten, 't I? om te neuzep, te spionneeren, anders niet! Wat moe ten we beginnen, Marieriep hij uit en zat verwezen te staren naar het verschoten tafelkleed. Wordt vereolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1916 | | pagina 1