NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad voor de Provincie Utrecht. SCHETSEN HIT Dl RECHTSZAAL No. 38. Zaterdag 12 Mei 1317. 46e jaargang TERSCHIJNT WOENSDAG IN ZATERDAG De wassende vloed. DE OORLOG. BINNENLAND. 3) Courant ABONNEMENTSPRIJS: Per 8 maanden 1. Franco per post door het geheele Rijk 1.15. Afzonderlgke Nummers 5 Cent. Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vriidag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER Bureau: Langestraat 77. Telephoonn. 69. AD V ERTENTIÊN: Van 16 regels f 0.90; iedere reg9l meer 15 Cent. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Hoe meer Nederland zal gaan be grijpen, wat er in de «oorstellen ter herziening van de grondwet staat, des te meer en des te krachtiger zal worden het protest. Als we nog eens resumeeren, dan kunnen we zeggen, een groot deel van Nederland wilde die grondwet omdat ze gaf, vrijheid van onderwijs. Algemeen kiesrecht en vrijheid van onderwijs, het klonk inderdaad als een klank die boorde in dezen tijd. Algemeen kiesrecht en «rijheid van onderwijs, het was immers de nood zakelijke consequentie van de demo cratische geest dezer dagen. En vrijheid van onderwijs, moet dan niet het onderwijs, de opvoeding van de jonge mensch vrij zijn, moet niet degene die de school openen wil, ge baseerd op nieuwere onderwijsmetho den daarin vrij zijn, en daarin worden gesteund door den Staal? Het zijn klanken, mooi en zuiver als het suizen van den wind door de boomon, het zijn klanken mooi en zuiver als het geluid van aanrollende golven mooi en zuiver. Maar die klanken zijn niet van toepassing op deze voorstellen ter herziening van de grondwet. Want die voorstellen geven geen algemeen kiesrecht aari do helft van de bevolking. En dat is iets walniet meer mag worden geduld in dezen tijd, die zich zoo gaarne democratisch noemt. Vrijheid van onderwijs, bet is een werkelijk mooi beginsel, indien men voorop zet dat die vrijheid er moet zijn voor bet kind en om het kind. Hat scholen met mooie onderwijs idealen subsidie krijgen en voldoende subsidie, wie zal het wraken als er idiahsme wordt gesteund? Maar dan moet de school er zijn om het kind, dan moet de school geven wat des kinds is, dat is goed onderwijs, dat is opvoeding, dat is een opvoeding van de kindeiziel tot zelfstandigheid tot een sterkte die in staat stelt later zelf een oordeel te vormen. De ziel van het kind moet worden sterk gemaakt, maar niet mag men van de als was weeke ziel van bet kind profiteeren om daarin te griffe len de indrukken die er in zullen zijn gegriffeld, voor wellicht heel een leven. Vrijheid van onderwijs, de vrije school naast de openbare, het is een mooi beginsel, maar dan moet die vrije school voldoen aan de eene groote eisch waai aan ook de open bare school moest voldoen, dan moet die vrije school wezenNeutraal. Want men heeft niet het recht om het kind een levensovertuiging op te dringen in den tijd van zijn leven die nog niet rijp is voor een levensover tuiging. De nieuwe grondwet zal onder bet motto vrij ondorwijs, ten hemel ver heffen de secte school, de school die opleidt tot dogma, de nieuwe grond wet zal maken van het kind een politicus of een fanaticus van af bet eerste schooljaar. En terwijl bet kind met moeite de eerste haakjes van zijn potloodschrift zet op bet papier, zal hij moeten leeren zijn evenménsch te vervloeken in naam van geloofsdogma, of in naam van klassestrgd. Waar zijn de paedagogen die zich daartegen moeten verzetten? En roept dan niet eindelijk het Nederlandscbe volk eenstemmig om vrijheid en blijheid voor het kind. Maar deze grondwetsvoorstellen ze zijo er nog niet en ze mogen er niet komen. Nog kunnen en zullen we waak zaam zijn. Ninne Minnema. Amerika drijft de neutralen in Europa in den oorlog! In den Amerilcaanschen Senaat is vgf uren lang in geheime zitting ge debatteerd over het voorstel om den president te machtigen, allen uitvoer uit Amerika naar een neutraal land, dat zijn eigen artikelen naar Duitsch- land uitvoert, stop te zetten. Wilson had zich tegen allo amendementen, die zijn bevoegdheid beperkten, ver zet en do Senaat heeft met zijn wen- scben rekening gehouden, zoodat bij tbans over uitgebreide bevoegdheid in dezen beschikt. Deze maatregel zou speciaal tegen Nederland en Zwitserland gericht zijn, uit welke landen Duitschland vooreen belangrijk deel, volgens de Amerikaari- scbe opvattingen, zijn voorraden aan vult. De bedoeling is nu, dat deze landen hun grenzen voor Duitschland zullen sluiten, of dat hun althans be let zal worden, hun voorraden, die door uitvoer naar Duitschland ver minderen in Amerika te komen aan vullen. De geheime zitting werd gevolgd door een openbare, waarin senator Townsend het voorstel krachtig aan viel met het argument, dat de Ameri- kaanscbe actie de neutralen in den oorlog zal drijven. Senator Stone stelde, in antwoord daaiop het recht van de Vereenigde Stalen als oorlogvoerende mogerrdbeid om aldus te handelen, in het licht. De oorlog en de humaniteit. Dudley schrijft in de Globe van 25 April j.l.»De admiraliteit deelt mede, dat wij het geluk gehad hadden bij Dover het leven van twee Duitsche officieren en vijf-en-negentig matrozen te kunnen redden. Inderdaad een ge luk! Wat een verwijfde humbug! Het leven te redden van de gemeenste misdadigers, die ooit den naam van amensch" hebben gedragenHeeft een dergelijke mededeeling plaatsom de Engelsche humaniteit te laten kij ken? Indien dit het geval is, kan het oordeel toch slechts gering zijn; en zal bet er slechts toe dienen, dat de Britten voor sentimenteele domkoppen worden aangezien. Door de redding dezer Duitsche schurken werd aan de andere Duitsche booten misschien wol de gelegenheid gegeven zich uit de voeten te maken. Het is te bejam meren, dat men het de wereld maar niet kan inprenten dat algeheele ver nietiging van bel Duitsche ras een zeer prijzenswaardige daad zou zijn." De Duitsche duikbooten. Onder de bladen, die lucht geven aan bun verontwaardiging over de wijze, waarop Duitsche duikboot- commaDdanten in de Noordzee huis houden, vooral tegenovej de visschers- vloot op hoogst ergerlijke wijze op tredend, schaart zich, zooals gemeld, zelfs de sterk Duitsch gezinde Toe komst, op zichzelf reeds een bewijs hoe algemeen in Nederland bet gevoel van wrevel is over de genoemde han delingen. Ook de Nederlander drukt het artikel van gemeld weekblad af en schrijft dan Inderdaad vraagt men zich af, of bet torpedeeren van de meest on schuldige vaartuigen soms geschiedt ter wille van de etenswaren, waarmee ze geladen zijn, en waaraan Duitsch land behoefte schijnt te hebben, of wel ten einde, door vernietiging van scbeepsruirote op groote schaal, ook op de neutralen een voorsprong te hebben bij het sluiten van den vrede Hoe minder schepen de anderen dan bezitten, des te grooter wordt de waarde der Duitsche vloot. Wanneer dit de (verborgen) bedoe ling der Duitsche wandaden mocht zijn, dan zou zij de smaadredenen der Engelsche en Fransche pers onge twijfeld rechtvaardigen. Steun van de Amerikaansche regeering voor België en Noord- Frankrijk. De regeering der Vereenigde Staten stelt 750 millioeo francs beschikbaar, zoo seint Havas uit Havre, voor de verzorging met levensmiddelen van de bezette gebieden in België en Noord- Frankrijk. Voor België is daarvan 450 millioen francs bestemd, voor Frankrijk 300 millioen. Daarmede is de levens middelenvoorziening voor geruimen tijd verzekerd. De bommen op Zierikzee. (Officieel). Nadat uit het door het militair gezag ingesteld onderzoek overtuigend was gebleken, dat de op 30 April uit een vliegtuig op Zierikzee neergekomen bommen van Brltscb maaksel waren, hetgeen ook door den Britschen Marine-Attaché werd erkend, heeft de Nederl. Regeering door den gezant te Londen mededeeling laten doen van het gebeurde en van den uitslag van het onderzoek, en de vraag laten stellen, of het vliegtuig tot de Britsche strijdkrachten behoorde Uit een voorloopige mededeeling door den gezant ter zake ontvangen is gebleken, dat de Britsche regeering de rapporten van haar Marine-Atta ché niet genoegzaam afdoende had geacht ora te erkennen, dat de bom men, boewei van Britsch maaksel, uit een Britsch vliegtuig waren geworpen. Het door haar bevolen grondig onderzoek wordt met de grootste voortvarendheid voortgezet; het wordt vergemakkelijkt door het. foil, dat geen Britsch legervliegtuig, doch sleep's een marinevliegtuig op genoemd tijd.-tip boren Zierikzee kan zijn geweest. Aan den gezant werd onverwijlde mededeeling van den uitslag van bet onderzoek toegezegd. Faillissementen in Nederland. Volgens mededeeling van het Han delsinformatiebureau «an Van der Graaf Co 's Bureau voor den Han del zijn over de afgeloopen week, eindigende 5 Mei, in Nederland uitgesproken 13 faillissementen tegen 25 faillissementen in dezelfde week van het vorige jaar. door MaItek Coebiaü. 't Paradijs. Maar Hermans voltooide den zin niet. Want Daniël had zijn stok opge richt. En 't scheelde 'n haar, of hij had den ander een tik, een mep ge geven In de traag-denkende, moeizaam- begrijpende hersens was slechts plaats voor de gedachte: die günt jou je geluk nietDie wil zich tusschen Rika en jou plaatsen Hermans haalde de schouders op. «Ik wil je groeten" zei hij «ik heb mijn plicht gedaan. Later zul je nog wel eens aan mij denken I" En Hermans had zijn uur zeer slecht gekozen. Want Daniël was j uist op weg naar Pa de Wijs. Cornells had hem den vorigen dag het heerlijk-goddelijke, ondenkbaar zalige bericht gebracht: Pa zou hem ontvangen. En op dat oogenblik kwam Hermans met z'n diep-beleedigende waarschu wing. Maar het besef, dat hij, dank zij de hulp van deD a.s. zwager reeds op den weg naar den zegepraal was, deed zijn verontwaardiging verdwijnen. En hij kwam bij het huis van a.s. schoonpapa. In de gang kwam Rika op de teentjes sluipend en liever, geuriger, koketter dan ooit uitziend hem tegemoet. Houdt maar moed, zei ze En weer gedoogde zij dat Daniël een eerbiedig kusje drukte op haar voorhoofd en voor de eerste maal gaf zij hem een zoen terug. Toen zat Daniël, zagen wij tegenover Pa de Wijs «Uw vereerend verzoek" met spotterig ironiBch kijken. Herkent hoe Daniël met opkomende tranen worstelde. Even was het stil in de kamer smakte meneer de Wijs een paar maal met tongpunt tegen ge hemelte. Toen zij hijKijk eens amice, zooals ik je zooeven zei de positie van het oogenblik is niet van dien aard en als schrander ontwikkeld jongmensch zul je dat inzien om je mijn dochter te mogen toe vertrouwen. Maar ik heb van mijn vrouw gehoord, dat je werkelijk veel van mijn kind houdthm enfin. «Rika schijnt van. haar. kant ook ongeneigd om om «O, meneer," riep Daniël uit, nu met tranen van geluk in de oogen. «Tuttuttutsuste a. s. schoonpapa. «Wij zijn er nog niet. Ik moet aan de toekomst van mijn kind denken. Jij, amice, bent niet in staat om een vrouw volgens onzen stand. te onderhouden." Meneer de Wijs trommelde met deftige nadruk op het tafelblad. «Wij staan als mannen tegenover elkaar AJijn. Om kort te gaan. Ik wil je helpen. Dat is al veel gezegd, nietwaar Daniël richt een blik van oneindige dankbaarheid op a.s. schoonpapa. «Ik heb straks een conferentie," zei meneer de Wijs, op z'n horloge kijkend, dat «sprekend" op een gouden remon toir «leek" «dus twee woorden. Zie je kans, Holstein om je voor duizend galden in mijn zaken te interesseeren dan zie je kans, door zeer buitenge wone omstandigheden, om je zeer waarschijnlijk een positie te veroveren, die je in staat zal stellen te trouwen. Wat ik voor je doe, dat doe ik ter wille van mijn kind. Dat begrijp je. Voor geen ander ter wereld zou ik het doen. Zie jij, nogmaals gezegd, kans om binnen veertien dagen dui zend gulden in mijn zaken te steken, dan is de kans dat alles volgens je hartewensch zal geschieden. Nou ja, zeggen we duizend tegen één Nu weetje 't. Meer zul-je erkennen kan ik niet voor je doen!" Meneer de Wijs stak hem de hand toe. Liet hem voorgaan. Gedoogde, als fijngevoelend en streng huisvader niet dat de nog niet officieus geëngageerde candidaat naar Rika's hand onder zijn jdak bleef. Daniël ging de straat op. Maar Cornelis kwam hem achterop loopen. Fluisterde hem in, dat Pa uit wa& gegaan. Riekje wilde hem nog even spreken. Dien middag doolde Daniël door de straten Slechts één gedachte was er in zijn hoofd. Hoe aan duizend gulden te komen, die hem de poorten zouden ontsluiten voor 't paradijs van aarts- geluk. In een stil afgelegen kroegje van gorig buiten wijkje zat, ruim een jaar later, een man met vaal, vervallen 1 gelaat en ingezonken blauw omkringde oogen. Nu en dan slurpt hij uit een glas jenever dat naast hem stond op het waggelende verflooze ijzeren taieltje. Het was op een Zondagmorgen en in de vroege leute. Een wandelaar kwam langs het herbergje. Hij was vroeg 'opgestaan, ter eere van zijn vrijen dag jen zocht naar eeu plekje. De kroeg leek hem al te vunzig. Maar hij zette zich even neer op een bankje, dat juist voor de eerste maal in het nieuwe lenteseizoen buiten was gezet. En bestelde een kogelfleschje. Toen keek den wandelaar naar binnen. Zag er zitten den man met de vale wau- gen en de blauw-omkringde oogen. Keek nog een paar maal, stond toen op. j Legde een hand op een schouder van den genever-drinker. «Ben jij 't, Daniël Holstein?" zei Hei mans. De ander keek op en ontstelde. «Kom even bij mij zitteD," zei de i stroeve Groninger, die oud-collega eenmaal gewaarschuwd had tegen «dat nest bij de familie de Wijs". De ander gehoorzaamde werktui gelijk. (Wordt vervolj/d).

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1917 | | pagina 1