HIE UWE
Nieuws-
Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
.No. 41.
Woensdag 23 Mei 1917.
46e jaargang
W4&iS€IfWÏÏI«.
De FirmSA LEWENSTEIN
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
DE OORLOG.
BINNENLAND.
Plaatselijk Nieuws.
Aangezien ons gebleken is dat er onder onzen
naam zeer ondeugdelijke Naaimachines verkocht
worden, zoo berichten wij dat op al onze Naai
machines nevenstaand handelsmerk moet voor
komen. Men late zich onder welk voorwendsel
ook geeü nagemaakte Lewenstein' machine aan
praten. Toor Amersfoort en Omstreken eenigste
Agent W. KOMMER, Krommeatraat 24, Amersfoort
UTRECHT, CU OORSTRAAT 14.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 1.
Franco per post door het geheele Kijk 1.16.
Afzonderlijke Nummers 5 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 47. Telephoonn. #9.
AD VERTENTIËN:
Van 16 regels f 0.90; iedere regel meer 15 Cent.
Groote letter, en vignetten naar plaatsruimte.
Het laatste kwartaal van het derde
oorlogsjaar.
De bekende pacifist. Dr. Alfred H.
Fried, schrijft in de «Friedenswarte"
van 15 Mei 1917 het volgende artikel,
gedagteekend 1 Mei, over het laatste
kwartaal van het derde oorlogsjaar".
«Vandaag treedt de oorlog het
laatste kwartaal van het derde jaar
in. Nog 13 weken en bet derde oor
logsjaar is voorbij.Vurig wordt gehoopt,
dat in den loop van de volgende weken
het eind van de verwarring gevonden
zal worden. Ik zie hel niet komen
hoezeer ik ook wenschen zou mij te
vergissen. Er worden al te groote
fouten gemaakt. De aansluiting van
Amerika bij de Entente, wat door
onze militairen in hun aangeboren
kortzichtigheid als een niet in aan
merking komende omstandigheid be
schouwd werd, is daar in staat geweest
de groote oorlogsbelemmering, de
moeheid van het volk, te overwinnen.
En bij de Centralen heeft men nog
steeds niet ingezien, hoe deze groote
zedelijke factor te overwinnen zou
zijn en dienstbaar gemaakt zou kunnen
worden, om den eorlog tot een eind
te breDgen. Niet in de eerste plaats
is van belang annexatie, of, wat in
Oostenrijk-Hongarije tamelijk duidelijk
uitgesproken en in Duitscbland als
mogelijkheid aangeduid werd, een
afzien daarvan. De donderslag die de
rotsen wegslingeren zal, die den weg
tot den vrede versperren, kan slechts
opgewekt worden, wanneer de Midden-
staten een pacifistisch toekomstpro
gramma samenstellen, en wanneer de
binneDlandsche toestanden bijtijds zóó
worden hervormd, dat zij de mogelijk
heid van navolging van dit programma
waarborgen.
Wanneer men bet pacifistische pro
gramma van Wilson's rede van 22
Januari zou willeu overnemen, konden
wij Amerika ontwapenen en binnen
eenige weken vrede sluiten. Echter
schijnt men daarvan nog zeer ver
verwijderd. Voor de verantwoordelijke
personen van de Middenstaten is
pacifisme altijd uog humbug. Aau deze
verkeerde opvatting hebben wij den
oorlog te wijten, hieraan hebben wij
te wijten ook zijn vernietigende einde
loosheid. Gelooft ons! En wij kunnen
u redden.
Maar nog steeds gelooft men aan
bet geweld, uog bidt men dezen val-
scben afgod aan. Men jubelt ook heden
nog over de onfeilbaarheid van den
verscherpten duikbootoorlog, die malle
gestelde verwachtingen overtreft", en
men vergeet dat deze onderneming
3 maanden oud is. Heeft men ons
niet in duizend redevoeringen en arti
kelen gezegd, dat de duikbootoorlog
ons Dader bij den vrede zou brengen,
dat binnen drie maanden Engeland op
de knieën zou liggen De drie maanden
zijn voorbij! Van een verkorting van
den oorlog wordt niet meer gesproken
en Minister Radoslawow, onze bond
genoot, heeft kort geleden de waarheid
gezegd, toen hij in een interview ver
klaarde, dat bet toetreden van Amerika
den oorlog verlengt. Het toetreden
van Amerika is echter bet gevolg van
den duikbootoorlog. Waarlijk bet
wordt tijd, dat men de afgoden van
het geweld eindelijk leert kennen
In twee redevoeringen werd over
den duikbootoorlog en zijn uitwerkingen
gesproken. In de Hoofdcommissie van
den Rijksdag sprak Minister Helffericb'
«De verwachtingen zijn overtroffen, de
voorbereidingen van Engeland kwamen
te laat." En op een feestmaal in de
City sprak Lloyd George van de maat
regelen, die bij genomen beeft, en de
uitwerkingen, die bij ervan verwacht.
Daarbij sprak bij van 't jaar 1918,
alsof het reeds een feit was, dat de
oorlog ook in het vierde jaar door
gezet zou wordeD. De eene staatsman
sprak optimistiach over het succes van
den duikbootoorlog, de andere over
de mislukking ervan. Het zal zeker
zeer interessant zijn te zien, wie van
hen gelijk krijgtmaar de bloedende
volkeren hebben waarlijk geeu tijd
meer, zich aaD opwindende wedden
schappen te wagen. Iets bovenmen-
schelijks, iets dat buiten het geweld
ligt, moet bet einde brengen, niet in
1918 of 1919, maar nvt. Voor de eerste
maal duikt in de besprekingen de ge
dachte aan een nieuwen, aan den
vierden oorlogswinter op. Eerst beel
aarzelend, terwijl de mogelijkheid er
van Dog als iets krankzinnigs be
schouwd wordt. Deze waanzinnige
gedachte krijgt echter steeds meer
vorm en kan in October zekerheid en
daarna werkelijkheid zijn. Een vierde
oorlogsjaar in 't zichtLaat ons nog
eens de Januari-rede van Wilson
beschouwen, die vrede zonder over
winning predikt, die het pacifisme als
grondslagvoorde toekomstige wereld
eischt. Zijn de menschen en de mii-
liarden, die bespaard zouden worden,
het niet waard, nog eens over deze
rede na te denken, te trachten haar
grootschheid en oprechtheid le be
seffen, in plaats van te trachten, hem
die haar beeft uitgesproken, naar de
tegenwoordige oorlogstaal als «be
drieger en huichelaar" iu discrediet te
brengen."
Hollandsche vrijwilligere in 't Fran-
sche leger.
Zooals men weet bestaat te Parijs
een Comité voor het engageeren van
Nederlandsche vrijwilligers, onder
Presidentschap van deD heer E. Bou-
telje. Bij het uitbreken van den oorlog
hebben zich bonderden neutralen vrij
willig aangeboden om voor Frankrijk
te strijden. De Hollanders, die zich
biervoor opgaven, waren ten getale
van vijfhonderd, en reeds twee hon
derd zeventig hiervan zjjn gesneuveld,
wèl een bewijs, hoe de oude Hol
landsche dapperheid zich nooit ver
loochent. De meesten kregen boven
dien eervolle vermeldingen en oorlogs-
kruisen. Vier broeders, uit een zeer
bekende, voorname Nederlandsche
familie, vielen allen op het veld van
eer. De dankbaarheid in Frankrijk
hierover is zeer groot, eo io meer dan
één Fransch tijdschrift kooien telkens
portretten van Hollandsche helden
voor met bijschriften van vereering
en dankbaarheid. Zoo verschenen on
langs weder de portretten van drie
Hollandsche officieren in Fratisch'en
dienst, de heeren P. Ninck, J. den Tex
en J. Oxenaar, alle drie gedecoreerd
met de «Medaille Militaire" en het
«Croix de Guerre".
Zooals men weet dient ook een zood
van den onlangs overleden musicus
Otto Knaap, namelijk Arthur Knaap,
in het Fransche leger, eveneens ge
decoreerd met de militaire médaille,
en tweemaal eervol vermeld.
Al de Hollandsche strijders aan het
Fransche front waren, zooals vaD zelf
spreekt, onder geen en kele verplichting.
Geheel vrijwillig, uit liefde voor Frank
rijk, boden zij met een «beau geste"
hun leven aan.
Veenbrand in Drente.
Io de omgeving van Emmer Com-
pascuum woedde gisteravond een ge
weldige veenbrand, die zich uitstrekte
over Valthermond, Weerdingermond,
Emmer Compascuum en Eramer-
erfscheidenveen.
Men seint ons uit Emmer Com
pascuum
Den geheelen dag woedde een
groote veenbrand in deo omtrek, waar
door reeds enkele woningen en groote
hoeveelheden turf en bagger in
vlammen zijn opgegaan. De brand
is op twee plaatsen in bet veen ont
staan, op één plaats zeker, op een
aDdere plaats waarschijnlijk door
vonken uit een baggermachine. Door
den kracbtigen, drogen Oostenwind
breidde het vuur zich snel uit, zoodat
thans (Maandagavond) op meer dan
een uur afstand van de plaats van
ontstaan bet vuur woedt. Door de
zware rookkolommen, welke overal
opstijgen, is het niet mogelijk op het
oogeDblik maar eenigszins een jnist
overzicht van den brand te krijgen,
welke zich nog steeds uitbreidt.
Tjit de nabijgelegen plaatsen Valther
mond en Nieuw-Weerdinge worden
ook veenbranden gemeld.
Wij vernamen in den loop van den
nacbt dat de braDd zich uitstrekt
over een groote oppervlakte langs
de Drentsch-Groningsche grens, van
Drouwerdermond, Exloermoud, Val
thermond, Weerdingermond, Emmer
Erfrheiderveen tot achter de dennen
van Emmen.
Behalve turf moeten er ook veel
huizen verbrand'lïijn.
De schade, döör dezen brand ver
oorzaakt, is daarom ook zoo aan
zienlijk, wijl alle voor den komenden
winter in beslag genomen turf, die
nog drogen moet, vernietigd is.
Indien het veen zelf door den brand
op ernstige wijze is aangetast kan bet
weken duren eer de arbeid hervat
kaD worden, tenzij er nog vele regens
komen. Hdbl.
Huldiging Mgr. Gul.
Maandagavond werd te Utrecht de
aartsbisschop der Oud-Bisschoppelijke
Clerezy, monseigneur Gul, gehuldigd
ter herdenking van zijn zilveren
jubileum.
Bij zijn binnentreden in de groote
zaal van het Gebouw voor Kunsten
en Wetenschappen hief een kinderkoor
een welkomstzang aan, waarna pastoor
Beererids uit Den Haag een toespraak
hield, waarin hij mgr. Gul uit naam
van alle Oud-Katholieken van Neder
land gelukwenscbte met zijn zilveren
feest en hem prees als een waarlijk
eenvoudig Christen, wars van vleierij
en leugen. Spreker bood den aarts
bisschop een enveloppe aao, Welker
inhoud mgr. Gul naar eigen goed
vinden kan bestemmen. Het geschenk
was vergezeld van eeD album met de
namen der gevers.
Daarna spraken pastoor Rinkel van
Utrecht namens bet kapittel, mgr. Van
Vlijmen, namens bet bisdom Haarlem,
pastoor Wijker namens de Utrechtsche
geestelijkheid, de beer J. P. C. van den
Berg namens de Oud-Katbolieke aal
moezenierskamer. Ook ontving de
jubilaris vele schriftelijke en telegra
fische gelukwenscben en werd hem eeu
schat van bloemen aangeboden.
De avond werd verder met muziek,
zaog en een voorstelling van groepen
feestelijk doorgebracht.
Failliiaementen iu Nederland.
Volgens mededeeling van het Han
delsinformatiebureau vaD Van der
Graaf Co 's Bureau voor den Han
del zijn over de afgeloopen week,
eindigende 19 Mei, in Nederland
uitgesproken 17 faillissementen tegen
21 faillissementen in dezelfde week
van het vorige jaar.
Van 1 Januari tot en met 19 Mei
1917 329 faillissementen tegenover
407 over hetzelfde tijdperk van het
vorige jaar.
De Burgemeester van Amersfoort
verzoekt een ieder, bij wien kanarie
zaad aanwezig is, daarvan vóór 28
Mei a.s. opgaaf te doen aan het
Levensmiddelenbureau, Valkestraat
No. 12 alhier.
Onder kanariezaad is tevens te ver
staan «beplet" en gemengd" kaDarie-
zaad.
Amersfoort 22 Mei 1917.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
Naar de «Kerkbode meldt, zal
het 14 Augustus 25 jaar geleden zijn,
dat da. W. J. Meiners het predikambt
aanvaardde. Zijn eerste standplaats
was Usselo, waarna hij stond te
Eibergen, totdat hij in 1899 als voor
ganger bg de Ned. Hervormde Ge
meente alhier benoemd werd.
Op 24 Mei zal de heer KI. de
Vries een lezing boaden over 't 7e
leerjaar voor alle L. S.
Op 69 jarigen leeftijd overleed
alhier de heer P. v. d. Hooff, die
gedurende vele jaren als opzichter en
hoofdopzichter bij onze gemeente
werken werkzaam was.
De „Rijndam".
Met bet stoomschip «Rijndame der
Holland-Amerikalijn, dat Maandag van
i New-York te Rotterdam aankwam, zijn
i als passagiers medegekomen de ex-
Oostenrijksche gezant te Washington
A. Tarnowski. Verder de admiraal P.
W. von Hinlze, gezant van Duilschland
bij het Cbineesche Rijk, en dr. F. von
Verdy du Vernois, gezant vau Duilsch
land te Cuba, allen vergezeld van hun
voltallig gezantschapspersooeel. Het
gezelschap bleef den nacbt aan boord
eo passeerde gisterenochtend per
extra trein onze gemeente op de
huisreis.
Da Centrale Anti-Rev. Kiesver-
eeniging in het kiesdistrict Amersfoort
heeft besloten bet aocoord tusscben
de politieke partijen te aanvaarden
en zal dus geen tegen-candidaat stellen
tegenover mr. W. H. de Beaufort.
Door welwillende hulp daartoe
in staat gesteld, heeft de Maatschappij
tot Opvoeding van Weezen en andere
minderjarigen in bet buisgezin «Zand
bergen*, in de nabijheid van Amers
foort, aangekocht een terrein van ruim
4 hectaren in verband met de toe
komstige uitbreiding van den philan-
tropischen arbeid dezer instelling.
Mr. W. H. de Beaufort heeft zijn
instemming betuigd met de alhier te
houden demonstratie voor lichamelijke
opvoeding, door zoowel aan het waar
borgfonds deel te nemeu als een bij
drage te schenken.
Uit Velp vernemen we dat in
den ouderdom van 62 jaar is overleden
de heer N. Feis, gep. Majoorkwartier-
meester.
Een nieuw nuthoenderweekblad.
Door de N. V. t. Expl. v. d. Stoomdr.
v. d. Nw. Apeld. Crt. Kanaalstr.
4-6-7 te Apeldoorn, wordt een nieuw
nuthoenderweekblad uitgegeven. «De
Legheo" genaamd, dat zeer kan
worden aanbevolen. De behoefte aan
een dergelijk blad werd vooral in deze
dagen, nu het voer bijna niet te
krggen, en dan nog altijd zeer duur
is, wat men gaarne door eieren be
taald wil zien, danig gevoeld. Dat
de uitgeefster dit aaodurft, pleit voor
haar ondernemingsgeest, welke weer
geschraagd wordt door baar vaste
overtuiging, dat de behoefte bestaat
en het blad dus er iu zal komen,
temeer waar het door een bekend
nutpiuimvee deskundige, bijgestaan
door een bij uitstek bevoegde staf
van medewerkers, geleid wordt.
Een aanvrage van een proefnummer
bevelen we zeer aan.
Op de Maandag alhier gehouden
kaasmarkt waren aangevoerd 11 wa
gens, wegende 2275 K.G. welke, bjj
stuggen handel, werden verkocht tegen
f55.— a f60 per 50 K.G.