NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
No. 54.
Zaterdag 7 Juli 1517.
46e jaargang.
%iiÉ^
ji!®^
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
DE OORLOG.
SCHETSEN UIT DE RECHTSZAAL1
Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.15.
Afzond er lij k e Nummers 5 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever O. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 77. Telephooun. 09.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.90; iedere reg9l meer 15 Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Een vernielde ioopgraveustad.
Een bijz. correspondent van de
»Daily News« bescbiijfl aldus wat hij
ooerni een vernielde loopgravenstad.
»A!s men door de oude stadspoort,
die niet meer met de oude stadsmuur
verbonden is, gaat dan wordt men
overweldigd door het gezicht van een
vei bluffende massa vernielde ge
bouwen huizen zonder voorgevels,
boven-verdiepingen die uitstalten, weg-
gebioken. terwijl midden in den cbaos
in de opengelegde kamers meubelen
staan, onbeschadigd.
Aan beide zijden van die prachtige
straat schijnen de buizen meedoogen-
loos middendoor gebroken te zijn,
zoodat de brokkelige muurstukken
naar de lucht wijzen, daken op mira-
culeusc manier in de lucht hangen
en eentonige massa's puinhoopen als
lava naar den rand van de trottoirs
zijn gegleden
Het stadhuis heeft rechts groote
gaten in de muren en is voorzien van
een bord, waarop »gevaar" staat.
Het ledige muurwerk var, een kerk
slaat naast een openbaar gedeuk-
leeken voor een Fransche. heldin en
hier hebben de Engelscbe troepen,
die de Duitschers uit de stad hebben
vei dreven, den datum van hunne
glorieuze intocht opgeschreven
Ik ging door een verlaten en somber
uitziend Chateau en verder naar het
hoegere deel der stad, waar ik opnieuw
bev ijzen van do vernielingskracht van
het moderne geschut vond. In de
nauwe straten zijn hier eu daar bui
zen ongedeerd gebleven, terwijl die
er naast in puiu zijn geschoten. Vlak
naast een mooie villa steken de naakte
en ruw afgebroken mureo, met gi oote
ronde galen erin omboog
Naast eene fabriek ligt een strook
gronds van een dertig meter breedte
dte eruit ziet alsof een »tank" er te
keer was gegaan, want niets stond
er meer overeind; en aan den verst-
afgelegeu muur hangt een puntig dak
neer, dat zich daaraan vasthoudt als
een reusachtige vleermuis.
Op het keikhof aan den grens van
de stad, schijnen de Duitscbers voor
bet laatst krachtig le hebben stand
gehouden. Niet alleen hebben zij dwars
door het kerkhof en er omheen een
vuurloopgraaf aangelegd, maar ook
geweldige ondergrondsche schuil
plaatsen gegraven, zoowel in de loop-
giaaf als op andere niet-opvallende
plaatsen.
Zij hebben zelfs de familie-graf
kelders leeggeruimd, om de stevig
gebouwde baksieeneu kamers te ge
bruiken dis dekking tegen bet granaat-
vuur. Op het geheele kerkhof is niets
onbeschadigd gebleven. Massieve graf-
sleeoen, marmeren platen, enorme
steenen kruisen en prachtig hekwerk
liggen in verwarde massa's dooreen.
De paden zijn versperd, groote boomen
zijn omver gevalleo en eenvoudige
bouten kruisen, die op de graven van
Franscbe en Duitsche soldaten stonden,
zijn tot splinters geslagen.
Maar de oude citadel of gevangenis
is bet belangwekkendste voorwerp in
deze vernielde stad. Zij is omgeven
door een gracht en eeuwen geleden
als vesting gebouwd. Vele voorname
gevangenen, zelfs van koninklijken
bloede zijn bier opgesloten geweest.
Maar nu is meer dan de helft van
het bijna onvernielbare gebouw in
puin geschoten en de gewelfde in
gangspoort is tot op enkele voet van
de zoldering af' verstopt door bet
puin.
Het gezicht van de hoogte af waarop
de citadel staat, is prachtig. Men
kan nu duidelijk zien, welk een
schitterend doelwit bet moet geweest
zijn voor de artilleristen, en wanneer
men over de vei weg loopeude glooi-
iogen kijkt, dan kan men duidelijk
bet vernielend spoor der doodelijke
granaten zien, die den weg baandeu
voor onze aanvallende infanterie.
Het schouwspel, dat de chaos be-
|neden van hier uit oplevert, is even
betooverend als ontzettend. Een groote,
edele stad ligt in puin. Zij is van
bare inwoners beroofd en geworden
tot een plaats, waar troepen, die
aebter hunne overwinnende kameraden
aankomen, welke baar aan de Duit
schers ontworsteld hebben, een koit
oogenblikje halt houden."
Amerika en de neutralen.
In een hoofdartikel houdt zich het
Zweedscbe blad sSvenska Dagbladets
bezig met de berichten, die ons den
laatsten tijd uit Amerika bereiken.
Met steeds grootere onrust, schrijft
het blad, vernoemt men in de neutrale
landen dit eerste gevolg van Amenka's
aansluiting bij «den strijd voor de
rechten der kleine natiesc, onder welk
gevolg niet de Centralen, maar wij
zullen komen te leiden. Het blad vraagt
zich dan af, of de maatregelen, welke
men thans in Amerika dreigt tegen
de neutrale stateu te nemen, soms
een eerste gevolg wareD van het be
zoek der Engelsche missie in dat land.
Het wijst er dan op, dat van ofücieele
Engeische zijde tegenover de aanval
len van extremistische zijde in het
eigen land voortdurend betoogd en
eikend werd, dat de grootere invoer
der neutralen uit Amerika den door
den oorlog verhinderden invoer uit
andeie landen niet alleen niet te boven
gaat, maar dat bij zelfs nog aan
merkelijk daaronder blijft. ïSvenska
Dagbladeis vraagt zich nu af, of de
Engelsche missie misschien achter
gesloten deuren een neheel ander
standpunt zou hebben ingenomen. In
verband met de Amerikaansche ver
klaring, dat de neutralen in de toe
komst ook toevoer van levensmidde
len zullen ontvangen, maar zooveel
mogelijk in verhouding tot wat zij
noodig hadden, zegt bet blad, dat het
maar al te duidelijk is, dat Zweden
van Amerika geene levensmiddelen
ontvangt io verhouding tot zijne be
hoeften en zegt het, om een ander
voorbeeld te geven, voor eenige maan
den is door de Neder landsche regee
ring een rapport gepubliceerd, hetwelk
bijzonder welsprekend was in de
quaeslie, waarover het hier gaat
»S>enska Dagbladela constateert
dan verder, dat in de afgeloopeo oor
logsjaren de neutralen, wat betreft
hun aanvoer uit Amerika, uiet alleen
te stiijden hadden met de moeilijk
heden, welke de concurrentie met de
onbegrensde geldmiddelen en de wijd
vertakte invloeden der Entente mee
bracht, maar dat hierbij nog een
nadeel kwam, dat waren, die op de
vrije markt in Amerika werden ver
kocht, weer verloren gingen, doordat
daarop het recht van gedwongen
inkoop werd toegepast, hetwelk de
Engelsche autoriteiten slechts daar
door kondeu aanwenden, doordat zij
de schepen dwongen de Engelsche
havens aan te loopen. Het blad besluit
zijn betoog met te zeggen, dat het
zich met de vroegere ervaringen voor
oogen, afvraagt, wat de bedoeling vau
dezen maatregel is.
Elsas-Lotharingen achter de
schermen bekeken.
In de «Basler Nachrichtena van 29
Juni j.I. is een brief geplubliceerd van
een Elsas-Lotbaringer, welke een nieuwe
bijdrage levert tot de kennis van de
ware stemmingen in Elsas-Lolharin-
gen»Men herinnert zich de belui
gingen van loyauteit jegens Duitsch
land, die de voorzillers der beide
Kamers, Rickling en Hoeffek, in de
laatste zitting van bet ElsasLotba-
ringsch pat lenient gemeend tiebbeo te
moeten geven. Het Officieuse orgaan
de «Norddeutsche Allg. Zeilunga heeft,
gevolgd door de geheele Duitsche pers,
zich gehaast deze vei klaringen naar
voren te brengen. Allen meenden, dat
men voortaan niet meer zou kunnen
beweren, dat Elsas-Lotharingen een
hereeniging met Frankrijk wenscht.c
De correspondent van de sBasler
Nachrichtent zet nu de zaken reclil
en geeft een kijkje op, wat achter de
schermen is voorgevallen, en zegt:
sin werkelijkheid heeft de rijkskanse
lier zich 4 Juni, den dag vóór de
opening der zitting, naar Straatsburg
begeven om druk te oefenen op den
landdag ter verkrijging vaD een moiie,
ten gunste van Duitschland. Doch
alleen de voorzitters der beide kamers
bleken bereid het wachtwoord te ge
hoorzamen. Dedagbladen hebben mede
gedeeld, dat de gedane verklaringen
ontvangen werden met algemeen bravo
geroep. Nu, de werkelijkheid was, dat
slechts luttele afgevaardigden bun bij
val hadden betuigd De meesten hadden
bij wijze van protest de zaal verlaten
en geen der beide vergaderingen heeft
toegestemd om een stem uit te bren
gen in de door den kanselier getvenschte
richting.
Nog een incident van beteekenis is
bet feit, dat in de eerste kamer do
bisschop van Metz en die van Straats
burg het woord hebben gevoerd om
te verklaren, dat hup geweien hun
vei bood om namens bet volk de toe
nadering van Elsas-Lotharingen tot
Duitschland te verlangen. Dit was met
allesTegelijkertijd als de rijkskanselier
is de socialist Südekum te Straatsburg
aangekomen. Hij hoopte ouder de
afgevaardigden der tweede Kamer een
zestigtal haudteekeningen te vorza-
molen, die zouden moeten dienen als
document, dat de Duilschgezindbeid
van Elsas-Lotharingen zou moeteu
bewijzen en dat zou moeten worden
voorgelegd aan de internationale con-
feroutie te Stockholm. Maar het feit
is, dat hij geen enkele handteekening
heeft machtig kunnen worden en dat
hij zich heeft moeten tevredenstellen
met de bekende vei klaringen der beide
voorzitters En toch heeft dit feit do
Duitsche meerderheid^socialisten niet
btlet om te Stockholm te verklaren,
dat Elsas-Lotharingen Duitsch wenscht
te blijven.i
De correspondent van de «Basler
Nacbrichteni, legt er den nadruk op,
dal de Duitsche regeering volkomen
op de hoogte is van de ware stemming
en gezindheid in Elsas-Lotharingen.
door MaItbe Corbeau.
2) „Wanbof."
n O, meneer Klaassen, wat ben ik u
dankbaar!... Hoe zal ik u ooit
»Nou, adieu hoor!» zei gastheer,
«bliksems, waar is Jan gebleven
Mijn klerk Och, Willem, zou je
hem even
"Dadelijk I Natuurlijk 1" haastte smee-
keling zich.
En hij zocht klerk. Bracht hem bij
patroon. Drukte nogmaals meneer
Klaassen's dikke, roode, forsch-gezon-
de en gespierde vuisten.
Vloog naar hnis.
Vertelde het groote, gelukkige
nieuws. Had zak met taartjes mee
gebracht Noemde Klaassen een
«coenr d'orn, een juweel van 'n vent,
een prachtkerel. Zei, met tranen in
de oogen, dat oude vriendschap, in
den kindertijd ontstaan, toch maar
hoven alles gaat. Vergelijk daar nu
eens familie ntee
Dien middag kwam er, na heel lan
gen tijd, een stukje vleesch op den
disch bij de De Bruin's. Een slager
in de buurt had «gepoft". En in het
vooruitzicht van wat meneer Klaassen staan.
zou doen, durfden zij het krediet Overmorgen voor twaalfen was de
nemen aan. uiterste termijn.
En voor het eerst na zeer langen Toen zat, een uur Da zijn bezoek
tijd, sliep de arme veelgeplaagde man bij geldschieter, De Bruin bij het
met rustig hoofd in j pakketje brieven, die hij den loop
knecht moest geven om te posten. Er
waren drie aangeteekende brieven bij.
Zij waren gericht aan adressen, die
Maar toen kwam het ongeluk. hij sinds lang kende, en zelfs wist De
Van den accepthouder, die plotseling Bruin ongeveer, wat de inhoud aan
tegen alle verwachting en belofte geldswaarde er van was. D« repus
onmiddellijk afdoening eischte van de moest hij van loopknecht ontvangen
f275.die De Bruin hem schuldig en ultimo van de maand aan de Directie,
was. Krachtens het accept, dat al
driemaal geprolongeerd was. Met op
offering van bloedige woekerrente.
Als het geld er niet overmorgen vóór
12 ure was, schreef geldschieter, dan
had De Bruin «onmiddellijk de ge
volgen te wachten". Protest, schrijven
aan de Directie van de maatschappij,
waarvan hij beambte was. Herrie, ont
slag, de ondergang
De Bruin ging naar geldschieter.
Smeekte, soebatte, schreide.
Maar de ander was onverbiddelijk.
Scheen lont geroken te hebben; te
j de vraag, of hij ten onder zou gaan
of niet.
Over een paar minuten zou Kees,
de loopknecht komen
't Bonsde, hamerde in zijn hoofd
Maar toen Kees aan de deur tikte,
liet De Bruia's sidderende, ijskoude
hand den brief, met geldswaarde voor
Dordt, die aangeteekend moest wor
den, in het zijzakje van z'n kantoor
jas glijden.
«Is u niet lekker?" vroeg Kees,
bemerkend hoe meneer De Bruin
beefde.
met verschillende nadere stukken en be- j En deze zei dat de kou hem zeker
te pakken had. En terwijl de loop
knecht hem een prachtrecept tegen
»de kou» expliceerde, was het hem of
alles in het vertrek om hem heen
draaide
scheiden, overleggen. Er was niemand,
in wien 't zou opgekomen zijn, De
Bruin te verantwoorden.
't Was halfdrie.
En precies kwart vóór drieën zou
de loopknecht komen om de brieven
te halen.
Uiterlijk den 17en zou Klaassen hem
immers helpen. Het woord van Klaas
sen was »als de Bank» Niemand
zou er iets van hespeuren, dat de
aangeteekende brief naar de firma
Houtzager, te Dordrecht enkele dagen
begrijpen dat !t in dit geval zaak was later dan gewoonlijk was verzonden,
om haast te maken. Bleef'op z'n atukNiemand!'.V. Voor De Bruin was 't
Hij had 't niet gewaagd voor den
afgesproken tijd bij Klaassen te komen,
doodsbang, dat die 't hem kwalijk zou
nemen.
Maar toen De Bruin dien ochtend
in de gang bij het kantoortje van den
aannemer voortschuivende, tastend in
hét halfduister, en Jan de klerk, die
van alles wist, het zag, kwam de jon
gen naar hem toe en fluisterde «Komt
u liever een anderen keer, want
meneer is erg uit z'n humeur vandaag
Maar De Bruin zette door.
En plotseling werd de deur van
kantoortje opengerukt.
Meneer Klaassen stond daar, een
brief in de hand, met vuurrood ge
zicht en bliksemende oogen. »Wat be
duidt dat geleuter daarschreeuwde
hij. «Wktl? Waat is erWat wou-je,
De Bruin? Hè Ik versta je niet
GeldGèld wou je hebben Hoor
jij ook al bij de bende, die mij wil
plukken en op stroo leggen Geld wil
je hebben!?»
En de forsche, harige vuist sloeg
op deu geopenden brief.
«Die schurk van een De Korte laat
er mij eventjes voor vier mille invlie
gen Waar geen bliksem van terecht
komt! Geen duit! En jij komt om
geld bij me?... Denk je dat ik dol
ben?... Wkt belofte?... Wat durf
je daar vertellen?... Ik zal je leeren
met je belofte Er uit, smeerlap
Er uit!... Donder opl... Geen ceut
krijg je... Geen cent hoor je!»
Wordt vervolgd).