HIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor do Provincie Utrecht. B
W 99.
Woensdag 12 December 1917.
46e jaargang
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG!
WIJ ALLEN WORDEN BEVOLEN.
BINNENLAND.
Plaatselijk Nieuws.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.15.
Afzonderlijke Nummers 5 Cent.
Ingezonden stnkken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 77. Telephoonn. 69.
ADVERT ENTIÊN:
Van 16 regels f 0.90; iedere reg9l meer 15 Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
In den tegenwoordigen tijd bestaat
er een opvatting, volgens welke het
niet in den baak is, dat de eene
menscb den ander icommandeertt.
Het beet in strijd te zijn met het
Christelijk beginsel, dat ons allen tot
broeders en zusters verklaartmet de
begrippen van socialen gemeenschaps
zin, die inhouden dat, trots het ver
schil van aangematigde rechten en
opgelegds plichten, de gelijkheid de
grondslag behoort te zijn, waarop de
regeling onzer onderlinge betrekkin
gen rust. Daarmede schijnt men
moeilijk te kunnen overeenbrengen,
dat de een gebiedt, de ander gehoor
zaamt; dat de een aaD den ander
ondergeschikt is.
Iemand, wien wij onlangs een ge
pleegd verzuim onder de aandacht
brachten, plaatste zich op dat stand
punt door te zeggen Op de maat
schappelijke ladder moogt gij een paar
treden booger staan dan ik, wat be
treft de menschenwaarde staan wij
gelijk. Ons antwoord lag voor de hand
»'t Kan zelfs heel goed zijn, dat gij
ten opzichte van het laatste mijn
meerdere zijt, maar wie van ons beiden
zal dat beoordeelen?»
Elk streven, dat verandering van
bestaande toestanden beoogt, bevat
een kern naar waarheid en om zijn
lijd goed te begrijpen, is het noodig,
dat men die trachte te vinden. Maar
tevens, dat in het oog gevat worden
de oojuiste gevolgtrekkingen en de
verkeerde toepassingen, waartoe het
eenzijdig doorgaan op eenig denk
beeld zoo licht aanleiding geeft.
De drang naar zelfstandigheid wijst
op een verhoogd gevoel van verant
woordelijkheid. Ver achter ons ligt
het tjjdpetk van meesters en slaven;
deze hadden geen begrip van eigen
individualiteit, of zoo zij bet, misschien
door vroegere omstandigheden, moch
ten bezitten, dan was het raadzaam
het af te leggen. Blindelings opvol
gen van de bevelen was het eenige,
wat van hen gevorderd werd.
Met de opkomst van een vrijen
werkliodenstand werd dit anders.
Menschen, die wat geleerd hadden of
de kracht bezaten om iets te doen,
stelden zich voor loon beschikbaar,
verhuurden hun diensten Hun taak
werd daarbij meer in hoofdtrekken
beschreven dan nauwkeurig bepaald
door lijnen, van welke geen afwjjking
was geoorloofd en bij de uitvoering
werd ook op hun oordeel gerekend.
De hun verstrekte opdracht werd meer
een zaak van vertrouwen en naarmate
de bekwaamheid grooter en de ijver
vuriger was, werd ook de vrijheid
van beweging meer geëerbiedigd.
Dat is zoo gegaan met ieder, die
eenigen arbeid verricht, van welken
aard ookin de wereld der ambte
naren zoowel als in die der geleerden,
overal werkt de geest der vrijmaking,
der emancipatie door. In de middel
eeuwen waren de resultaten van het
wetenschappelijk onderzoek onderge
schikt aan de vastgestelde getoofs-
meeniogende Kerk beval wat als
waarheid kon worden verkondigd, ver
zette zich tegen de openbaring van
al wat daarmede in strijd was.
Had nu ieder hier een geheel af
zonderlijke taak te verrichten, dan zou
diezelfstandigheid vrij consequent door
gevoerd kunnen worden. Maar reeds
het feit, dat men in dienst van anderen
werkzaam is, geeft een niet onbelang
rijke beperking. Als gij een huis wilt
laten bouwen, is het uw zaak, boe
gij het hebben wilt en al vindt nu de
man, die met de uitvoering belast is,
uw plan niet mooi, al verkeert hij in
de raeening dat hij, zoo gij hem vrij
liet, voor betzelfde geld heel wat
fraaiers en beters tot stand zou kunnen
brengen, ïïïdien gij zijn opinie niet
deelt en op de uwe blijft staan, dan
moet hij uw wil volgen, want gij hebt
in dat geval te bevelen.
In de ambtenaarswereld, zelfs in de
hoogste kringen is dat niet anders.
De Minister draagt den secretaris
generaal van zijn depaitement op, een
wetsvoorstel te doen ontwerpen, waar
van bij de grondgedachten aangeeft.
Het is best mogelijk, dat deze hoofd
ambtenaar een geheel andere ziens
wijze heeft, wegens verschil van poli
tieke richting met zijn chef of door
andere overwegingen, bijv. ervaringen
in de practijk der wetgeving. Maar
het bevel des Ministers moet gevolgd
worden, op dezen rust de verant
woordelijkheid en allen, die werkzaam
zijn aan de redactie van het ontwerp
of een bewindsman behulpzaam zijn
in de samenstelling van de toelich
tingen, van tabellen, van wat ook, zij
moeten hun eigen oordeel stil laien
rusten.
Maar was de Minister geheel vrij bij
het kiezen van zijn onderwerp, dat bij
in de wetgeving wil brengen? Heeft
hij geen gevolg moeten geven aan de
min of meer duidelijk uitgesproken
orders van de volksvertegenwoordi
ging? Werd hij feitelijk niet bevolen
in die richting werkzaam te zijn?
Zoo worden wij allen bevolen, hetzij
door één of meer personen, de aller-
hoogstgeplaatsten door de omstandig
heden I
Smelten van pasmunt.
De Minister van Financien heeft
aan de gemeentebesturen de volgende
circulaire gericht:
Gelijk aan uw bestuur waarschijn
lijk zal bekend zijn, werden in ver
band met de sterk gerezen metaal-
prijzen, maatregelen getroflen en zijn
nog andere in voorbereiding om zoo
veel mogelijk tegen te gaan dat bronzen
en nikkelen munten, na onttrekking
aan het verkeer, worden versmolten,
ten einde het aldus verkregen metaal
te verkoopen. Het ligt voor de band,
dat dergelijke pogingen het meest
zijn te duchten in centra, waar veel
bronzen en nikkelen pasmuntsamen-
stroomt, b.v. administratiën van trams,
gasfabrieken, enz. Het schijnt daarom
niet onaannemelijk, dat handelaars in
metaal hebben getracht c.q. zullen
trachten zich in verbinding te stellen
met conducteurs, knechts en andere
ondergeschikten, om van hen" de pas
munt met een premie af te koopen
en ie doeD versmelten.
Het is daarom dat ik eon ernstig
beroep doe op de welwillende mede
werking van uw bestuur; ten einde,
zooveel als in uw vermogen zal zijn,
tegen te gaan, dat dergelijke met
's lands belang strijdige handelingen
geschieden. Ik verzoek u met name
de in dienst uwer gemeente zijnde,
daarvoor in aanmerking komende per
sonen er met nadruk op te wijzen,
dat elke poging om pasmunt van hen
af te nemen, onvoorwaardelijk moot
worden afgewezen en dat vaD zoo
danige poging terstond, met opgave
van dengene die haar deed, mede-
deeling aan uw bestuur moet ge
schieden.
Mochten praktijken als vorenbe
doeld te uwer kenniskomen of mochten
aanwijzingen in uw bezit geraken
omtrent het vasthouden, opkoopen of
versmelten van pasmunt als voren
bedoeld, dan zou ik het op hoogen
prijs stellen hiervan onverwijld mede-
deeling te ontvangen, met alle in
lichtingen, welke u te dezer zake zoudt
kunnen verstrekken.
Verwarming van treinen I
Naar de nLeeuw. Ct.t verneemt, is
het de bedoeling de treinen van 15
December tot 15 Februari te verwar
men.
Aardappelmeel-beschuit I
In het Ned. Tijdschrift voor Ge
neeskunde doet de Leidsche hoog
leeraar dr. E. C. v. Leersum een mid
del aan de hand om van aardappel
meel een soort beschuit te maken,
dat een belangrijke versterking van
ons broodrantsoen kan worden. Daar
toe wordt bet aardappelzetmeel ver
mengd mei honingzoet en een glu-
tensurrogaat, waarvan hij de samen
stelling te gelagenertijd openbaar zal
maken, en biervan wordt een deeg
bereid, dat behoorlijk rijst, en als
beschuit gebakken, een luchtig en
broos gebak oplevert, hetwelk aan
billijke eischen van smaak en ver-
teerbaarbeid voldoet.
Door bet Levensmiddelenbureau
zijn gedurende de maand November de
volgende overtredingen van de Distri-
butiewet geconstateerd en tegen de
overtreders procesverbaal opgemaakt:
a. tegen een grossier, welke op een
vordering van den Burgemeester in
gevolge art. 9 der Distributiewet, een
onjuiste opgave indiende;
b. tegentweeinwonersderGemeente
wegens verkoop en aflevering van koffie
en thee buiten de distributieregeling.
Bij een 5-tal inwoners, die van deze
koffie eD thee hadden gekocht, zonder
inlevering van broodkaartenlichamen
of bons, is alle koffie en thee in bezit
genomen, terwijl overwogen wordt om
deze inwoners gedurende zeker tijdvak
geen koffie- en theekaart meer te
verstrekken
c. tegen een grossier wegens het
voeren van rijst als kippenvoer werd
in bezit genomen;
d. tegen een winkelier wegens het
verkoopen van verscbe kippeneieren
boven den maximumprijs;
een neringdoende, welke in de
dagelijkscbe bladen ad verteerde, honing
te kunnen verkoopen, bleek door bet
Honingdistributiekantoor daartoe niet
gemachtigd, daar blijkbaar nog geen
boning was afgeleverd kon met een
waarschuwing worden volstaan
f. een drietal melkslijters, welke niet
hadden voldaan aan de toeslagverorde-
ning werden voor 2 dagen van den
toeslag uitgesloten
g. tegen een melkslijter, welke door
zijn personeel misbruik liet maken van
de verordening betreffende verstrek
king van goedkoope melk aan zieken
en zwakken enz. werden de coodige
maatregelen getroflen
h. op verzoek van een inspecteur van
bet Thee- en Koffiedistributiekantoor
werd door de politie procesverbaal
opgemaakt tegen een grossier hier ter
stede, welke 150 balen koffie boven
maximumprijs en in strijd met de
distributieregeling had verhandeld.
Maatschappij van Nijverheid.
Namens het departement Amers
foort sprak Maandagavond de heer
G J. de Jongh in hotel Reichinann
over Hoogoven- en Walswerken voor
een volle zaal. De beer v. d. Meiden
opende met een toepasselijk woord
en wees er in het bijzonder op, dat
Nederland moet trachten zooveel moge
lijk in eigen behoeften te voorzien
o.a. door het oprichten van hoogovens
en het droogleggen der Zuiderzee
De spreker hierna het woord ver
krijgende, zetde dat 25 millioen noo
dig zijn voor de hoogovens. De op
richting is een nationaal belang,
waarbjj de bree.de lagen van ons
volk betrokken zijn. Ons land moet
zich van het buitenland onafhankelijk
trachten te maken in die zaken, die
bier evengoed als elders te maken
zijn. Dit is nationaal in den waren
zin. Er zullen echter nog veel moeie-
lijkbeden moeten overwonnen worden
eer het eerste Nederlandsche ijzer
gesmolten is.
Wat is ijzer? Een metaal. Dit is
ten deele waar. IJzer is een mengsel.
Chemisch zuiver metaal is voor de
tecbniek ongeschikt. IJzer bevat dan
verschillende stoffen en altijd koolstof.
De wijze waarop, en de hoeveelheid
waarin deze stof voorkomt drukken
een stempel op het metaal. Veel kool
stof maken bet hard en broos. Zon
der koolstof is het onbruikbaar. Ons
doel is ijzer met koolslof te verkrijgen.
Zuiver ijzer komt in de natuur spo
radisch voor, wel veel ijzererts, welke
veel zuurstof bevat. Deze moet er aan
onttrokken worden en koolstof toe
gevoegd. Dit geschiedt o.a. in de
hoogovens voor een dagproductie van
gemiddeld 300 ton zijn noodig 700
ton cokes en voor 210 000 ton ijzer
500 a 600 ton erts. De nevenproduc
ten zijn mede zeer belangrijk. Een
hoogoven van 25 k 30 M. hoogte,
roet een middellijn van 6 tot 8 M.
heeft per dag noodigl millioen M'lucht.
Uitvoerig werd vervolgens de inrichting
en werking van hoogovens en wals
werken beschreven en met lichtbeel
den toegelicht en de verschillende
soorten van ijzer besproken, alsmede
de vervaardiging en het gebruik er
van. De vraag of Nederland geschikt
is voor hoogovens werd bevestigend
beantwoord. We hebben goede havens
en de Limburgsche mijnen zouden de
grondstoffen kunnen leveren. Duitsch-
land is ook zeer gunstig, doch is wat
d» ertsproductie betroft op andere
landen aangewezen. Ons land behoeft
hierin niet onder te doen. Een goed-
geleide kapitaal krachtige maatschappij
kan hier rendeeren. Dat) blijve ettelijke
millioenen in ons land. Spreker hoopt,
dat het Nederlandsche volk zal toonen
wat te durven en te kunnen.
De voorzitter dankte spr. voor zijn
belangrijke voordracht, waarna bij de
vergadering te 10 uur sloot.
Nog onder den indruk van de
j.l. gehad hebbende watervloed en
waterschade geleden in Amersfoort
en omliggendegemeenten, bad gisteren
middag 2 uur ten stadbuize eene con
ferentie plaats van belanghebbenden
en belangstellenden, daartoe uitge-
noodigd door 't dagelijksch bestuur
onzer Gemeente.
Tegenwoordig waren het Dag. Best.
der gemeente, dijkgraaf Joh. Knoppers
en vele hoogheemraden en heemraden
der verschillende polderbesturen.
Nadat door den burgemeester graaf
van Randwijck het doel dezer bijeen
komst op duidelijke wijze was uiteen
gezet en bij er met nadruk op had
gewezen, dat men door ondeiling
samenwerken lot een goed en afdoend
resultaat zou kunnen komen, werd
het woord gegeven aan den heer
Knoppers.
Z.E. gaf een duidelijk beeld van de
oorzaak en gevolgen dezer bij storm
weer telkens weder keerende water
vloed.
Voorts memoreerde Z E. de water
vloeden van 1895 en 1916, waarbij
zich telkens 't zelfde verschijnsel hei -
baalde, Nadat nog 't woord hadden
gevoerd de Burgemeesters van Baaro
en Soest, die eveneens voor de be
langen hunner gemeenten opkwamen,
werd op voorstel van den Burge
meester van Amersfoort overgegaan
tot 't benoemen eeuer commissie van
negen leden, om met kracht bij
Gedeputeerde Staten aan te dringen
op spoedige en afdoende verbetering.
In deze commissie hebben zitting in
woners van Amersfoort, Eomnes,
Baarn en Soest. Nadat graaf van
Randwijck dank had betuigd aan de
aanwezigen voor hunne belangstelling,
sloot Z.E. de vergadering.
De kanaalvereeniging «De Gelder-
sche Vallei" besloot tot het doen op
maken van een mtgewerkt voorloopig
ontwerp voor een scbeepvaartkanaal
van Amsterdam door de Geldersche
Vallei naar Neder-'Rijn en Waal, dat
niet alleen aan de locale behoeften
der Vallei voldoet en deze tot nog
toe van watergemeenschap zoo goed
als geheel verstoken streek aldus voor
handel en industrie beter toegankelijk
zal maken doch dat tevens op
ruime schaal zal voorzien in de be
hoeften van de Amsterdamsche Rijn
vaart.