wikkeling en door nieuwe opkomende behoeften er
ter voorziening in de behoeften ook weer nieuwe spe
cialisten en specialismen komen. Dat maakt het tot
stand brengen van dergelijke complexen inderdaad
steeds duurder, maar dat is nu eenmaal het gevolg van
het feit dat aan steeds hogere eisen en meerdere eisen
moet worden voldaan in een steeds gecompliceerdere
wereld.
De kosten van de verkeersdeskundige, de urban-desig-
ner en de stedebouwkundige komen te drukken op het
complex. Dat zijn dus feitelijk kapitaalkosten; ze
staan naast de grondkosten en de kosten van het bouw
rijp maken en moeten er later bij de verkoop weer uit
komen Al deze kosten maken deel uit van de exploi
tatie-opzet van zo'n complex Naast dat alles staan de
meer controlerende activiteiten van de gemeente, zoals
die door bijv, bouw en woningtoezicht geschieden, wel
ke dienst uit de gewone dienst van de gemeente wordt
betaald. Ook de schoonheidscommissie is een contro
lerende, een secundair werkende dienst,, De stedebouw
kundige en de urban-designer zijn creatief werkzaam.
De diensten, die uit de gewone dienst worden betaald,
zijn controlerend werkzaam. Dat controlerende werk
heeft altijd bestaan en zal moeten blijven bestaan,
Een exact beeld van het werk van de urban -designer
kan naar sprekers mening pas gegeven worden wanneer
men het werk van de urban-designer heeft gezien.
De heer DIJKSTRA merkt op dat hij de gedachten
gang van de voorzitter helemaal kan volgen en dat hij,
als hij in de schoenen van de voorzitter stond, het ook
zou proberen te verdedigen Dit neemt niet weg dat
hem een gevoel van weerstand en van een zeker onbeha
gen blijft bekruipen. Hoe gecompliceerder de maat
schappij wordt, des te ingewikkelder, kostbaarder en
trager zal het gehele proces van voorbereiding zijn dat
vooraf gaat aan de inpassing van de creatieve arbeid
in de totaliteit. Er zullen in de toekomst beslist nog
meer peperdure specialisten komen. De desbetreffen
de kosten komen inderdaad wel grotendeels ten laste
van de exploitatie, maar uiteindelijk moet de gemeen
schap alle ter zake benodigde bedragen opbrengen.
De VOORZITTER zegt dat deze activiteiten enerzijds
de grond duurder maken, doch anderzijds ertoe moe
ten bijdragen, dat men die duurdere grond ook graag
wil hebben omdat hij zoveel meer voldoet en men er
zoveel meer mee kan doen dan met grond waaraan die
zorg niet is besteed.
De heer DIJKSTRA: Waardevermeerdering dus.
De VOORZITTER: Ja.
De heer ELBERTSE vraagt of aan het architectenbu
reau S. van Woerden en H.J. Schneider N V, opdracht
zal worden gegeven tot het maken van een raadhuis
dat ook alle ruimten bevat die een gemeentesecretarie
nodig heeft, zodat niet meer aan de orde is de in het
verleden wel eens gestelde vraag of het mogelijk zou zijn
door middel van het huren van een kantorencomplex
in het nieuwe centrum te voorzien in de voor de secre
tariewerkzaamheden benodigde ruimten
De heer EBBERS zegt dat hij uit dit voorstel heeft be
grepen, dat inmiddels al een architectenbureau is aan
gezocht en dat er wat dat betreft dus van een voldon
gen feit sprake is. Hij vindt het jammer dat er geen
mogelijkheid is geboden om in het kader van een
soort van prijsvraag een aantal architecten een ont
werp te laten maken waarover de raad vervolgens eens
zou kunnen discussiëren Het is nu eenmaal gebeurd,
aldus spreker, maar dat spijt mij bijzonder,
De VOORZITTER wijst erop dat er nog niets is ge
beurd Er zijn allerlei voorbereidende studies en bespre
kingen geweest en ten slotte is de raadhuiscommissie
gekomen met een voorstel dat door het college is over
genomen Er zijn natuurlijk voorbereidende besprekin
gen geweest met het architectenbureau S. van Woerden
en H J Schneider N V maar er is geen enkele opdracht
vervuld Dit voorstel is een gecomprimeerde weergave
van de gehele gang van zaken. Er zijn raadhuizen be
keken en men heeft zich langzamerhand een oordeel
gevormd en men heeft er zich ook een beeld van ge
vormd waaraan een raadhuis zou moeten voldoen en
hoe men het wil hebben Op een gegeven moment is
men tot de conclusie gekomen: Wij willen een com
pleet eigen gemeentehuis hebben De raadhuiscom
missie en het college van burgemeester en wethouders
zijn van mening, dat dat nieuwe raadhuis in het cen
trum moet komen, een mening die naar spreker ge
looft door de gehele raad wordt gedeeld. Men heeft er
zich over beraden wie de architect daarvan zou moe
ten zijn, Na het bezichtigen van diverse raadhuizen en
andere werken van architecten is men tot de gedachte
gekomen, dat een zekere samenwerking tussen het ar
chitectenbureau S van Woerden en H.J Schneider N.V.
en het bureau van Prof, Van der Grinten wel zinvol
zou kunnen zijn In dat gesprek ontwikkelde zich de
visie op grond waarvan men heeft gezegd: „Eerst
moet de hele structuur van het centrum vaststaan."
Toen kwam de discipline van de urban-designer naar
voren Prof, Van der Grinten is een specialist op dat
gebied Wat de werkzaamheden van de urban-designer
betreft, is er sprake van een procedure die moet voor
afgaan aan de werkzaamheden van de architect. Wan
neer de raad vandaag besluit om aan het architecten
bureau S van Woerden en H.J. Scheider N.V opdracht
te verstrekken tot het ontwerpen van een plan voor
een raadhuis, kan dat bureau op het ogenblik nog
niets doen Dat bureau zou zich dan hoogstens kun
nen oriënteren ten aanzien van het programma van
eisen, hetgeen de raadhuiscommissie ook al heeft ge
daan, Verder kan er dan nog niets gebeuren, want
eerst moet de urban-designer bepalen hoe en waar het
nieuwe raadhuis wordt gesitueerd. In die situatie zal
dan het raadhuis moeten worden ingevuld. In dat ka
der gaat de door de heer Ebbers naar voren gebrachte
gedachte betreffende een prijsvraag eigenlijk niet op,
want het raadhuis moet, wanneer het gebouwd zal
worden, weer in teamverband met de urban-designer
ingepast worden in die hele speciale situatie, die dan
door de urban-designer zal zijn ontwikkeld. Het zou
een ontzettend omslachtige wijze van werken en bo
vendien een vreselijke belasting van de urban designer
zijn als men enige mensen datzelfde werk zou laten
doen
De raadhuiscommissie en het college van burgemeester
en wethouders hebben gemeend architecten te moeten
uitzoeken van wie met redelijkheid kan worden ver
wacht, dat zij iets bouwen dat zowel van buiten archi
tectonisch als qua interieur, wat het leven, werken en
vergaderen betreft, prettig en aangenaam aandoet. Het
is nu de bedoeling, dat het architectenbureau S. van
Woerden en H,J. Schneider N.V. op een gegeven mo
ment het nieuwe raadhuis in de gehele conceptie van
het centrum moet invullen
De heer EBBERS: U krijgt dus eerst een conceptie en
daarna moet die conceptie ingevuld worden?
De VOORZITTER: Ja,
138
