en niet door de rijksoverheid werd gedwarsboomd, dan wa
ren er in dit opzicht geen problemen. Spreker staat volledig
achter de bestaande, enige jaren geleden door de toenmalige
wethouder van onderwijs naar beste weten, met gebruikma
king van de toen bekende factoren, opgezette planning. Een
planning is een planning en is niet een futurologisch sche
ma. Gemeentebestuurders zijn geen futurologen. Overigens
is het zo, dat futurologen met de toekomst kunnen voorspel
len. De futurologie kan veel, maar niet meer dan gebruik
maken van de bestaande gegevens en de daaruit afgeleide
gegevens.
De hiervoor bedoelde planning meld rekening met het te
verwachten accres zoals dat voortvloeide uit de geplande
bebouwing daarnaast zo goed mogelijk met de leeftijden
van de bewoners en ook met de levensbeschouwelijke aspec
ten, de zuilenvorming; ofte wel met de culturele en maat
schappelijke verscheidenheid in de samenleving,
De nuances zijn verlegd De nieuwe, hoofdzakelijk van bui
ten komende, bewoners hebben in veel grotere mate een be
roep op de openbare school gedaan dan tot dusverre in
Soest het geval was. Daar kan men moeilijk planners een
verwijt van maken. Als spreker enige jaren geleden voor de
taak gesteld was om de planning te maken, had hij ongetwij
feld dezelfde planning ontworpen.
Een planning is een zaak die voortdurend moet worden her
zien, omdat voortdurend externe factoren nieuw opdoemen.
De samenstelling van de bevolking wordt geleidelijk, maar
voortdurend gewijzigd. Dat betekent dat de planning moet
worden herzien. De verlangens van de mensen zijn aan aller
lei wijzigingen onderhevig. Dit is een zaak die bijzonder
moeilijk te voorzien is
Er zijn nog andere externe factoren, bijv., de wetgeving ver
andert, de door de rijksoverheid aan gemeenten toegemeten
normen veranderen van tijd tot tijd. De plannen moeten in
derdaad voortdurend worden herzien.
Een onaangename bijkomstigheid is, dat als een planning
wordt bekend gemaakt aan de raad en via de pers aan het
fmbliek, men daarop gaat zitten, een jaar of anderhalfjaar
ater die planning weer ter hand neemt en dan zegt: Dit heb
ben ze gezegd, maar er is niets van uitgekomen Dat oordeel
is vaak onbillijk. Niettemin zal het gemeentebestuur moeten
voortgaan op deze weg en telkens zijn planning moeten her
zien. Er ligt een volledige planning gereed voor de scholen
bouw in de verdere sectors van het Veen, die gebouwd wor
den en ook in andere sectors van de gemeente, zoals Eng II,
Kerckenlandt en nog enkele andere delen, die verder bij ge
bouwd worden. Deze planning is voorlopig voor intern
gebruik, omdat ze nog niet geredigeerd is in een zodanige
vorm dat ze voor iets anders dan voor intern gebruik beschik
baar kan worden gesteld. Deze planning, die enige weken ge
leden gereed is gekomen en waaraan de secretarie zeer hard
heeft gewerkt, wordt op het ogenblik ook gebruikt bij het
aanvragen van de verklaringen van het ministerie die de ge
meente nodig heeft, de rijksgoedkeuring, de financiering
van scholen en andere objecten.
Van vele zijden in de raad is in zeer kritische woorden ge
zegd: Er deugt niets van de planning. Spreker moet dat be
strijden. Hij wijst er nogmaals op, dat die planning door zijn
voorganger naar beste weten is opgemaakt en dat hij zelf het
zeker niet anders zou hebben gedaan. Deze planning wordt
voortgezet. Daar wordt zo gezegd wekelijks aan veranderd
naar aanleiding van factoren die anders geworden zijn. Dat
proces blijft zo voortgaan. Het college hoopt de raad van tijd
tot tijd via de commissies van bijstand regelmatig op de
hoogte te houden van de desbetreffende inzichten en de wij
zigingen daarin.
De grote externe factor die het gemeentebestuur voortdu
rend een spaak in de wielen steekt is de financiering, met
andere woorden: het rijk. Het rijk kan ook moeilijk anders.
Het is niet de tegenwoordige minister Witteveen die de kwa
de pier is. Minister Zijlstra zou de gemeente dezelfde rem
hebben opgelegd; hij heeft al verscheidene malen, nu als pr-
sident-directeur van de Nederlandse Bank, gewaarschuwd
voor hetgeen nu uit de hand aan het lopen is. Men heeft gis
teren in de krant kunnen lezen de zoveelste waarschuwing
van de economische en financiële commissie van de E.E.G.
aan het adres van de Nederlandse economie, zoals die ge
hanteerd wordt. De minister kan moeilijk anders doen dan
stopzetten. Voor dit feit is men op het ogenblik gesteld.
De overheidsuitgaven moeten op de meest imperatieve ma
nier worden afgeremd, Dat betexent dat de lagere overheden,
de gemeenten, het loodje moeten leggen wat hun investe
ringen betreft.
De gemeente Soest zal, als het niet anders gaat, vreemde
oplossingen moeten gaan uitvoeren en in het uiterste geval
de woningbouw moeten stopzetten; dat is het alternatief.
Spreker is het volkomen eens met de opvatting, dat woning
bouw alleen kan geschieden wanneer tegelijker tijd de addi
tionele dingen worden gebouwd, in de eerste plaats scholen
en dingen als een zwembad, een instructiebad, een cultu
reel centrum, enz. Verder zij te denken aan een raadhuis,
een politiebureau, pompstations, rioolwaterzuiveringsinstal
latie en talloze andere, zeer kostbare voorzieningen, waar
een gemeente eenvoudig niet onderuit kan wanneer de
plaats wordt uitgebreid. Toch zegt het rijk op het ogenblik:
Nee.
Er zijn allerlei slimmigheden en handigheden om tot indi
recte financiering te komen. Spreker hoort bij wijze van
spreken dagelijks van nieuwe trucs die worden uitgevonden,
bijzonder grote listigheden. Het college tracht ze toe te
passen Ze zijn ook al toegepast bij de bouw van de drie
scholen in het Smitsveen, in dat geval in de vorm van een
lease-overeenkomst; dergelijke overeenkomsten zijn bereids
verboden. In de praktijk is het zo, dat de lagere overheid op
allerlei spitsvondige wijzen een oplossing voor de financie
ring tracht te vinden en dat de minister van financiën en de
minister van binnenlandse zaken reeds even later een desbe
treffend verbod uitvaardigen. Gisteren is er van de kant van
de gemeente met een bepaalde bank getelefoneerd ter ver
krijging van een lening ten behoeve van de investering in de
scholenbouw. Dat betrof een burgerzinlening 1/4% onder de
marktprijs. In zo'n geval komt de bank aan haar trekken,
doordat de aannemer dat verschil van 1/4% gekapitaliseerd
uitkeert. Deze gang van zaken, die betekent dat de gemeente
iets duurder uit is, dat de uitkomsten voor de bouwer dezelf
de blijven en dat de bank aan haar trekken komt, was gister
morgen om tien uur, het tijdstip van bedoeld telefoonge
sprek, nog mogelijk, maar twee uur later kreeg spreker van
de Algemene Bank Nederland dit bericht:
Wij zouden u graag helpen, maar wij kunnen niet, want een
uur geleden hebben alle banken telegrafisch bericht ontvan
gen dat deze burgerzinleningen verboden zijn. Daarmede
was de zoveelste slimme achterom-methode afgekapt. Er
zijn nog vele andere methoden. Het college tracht wat dat
betreft eigenlijk dagelijks slimmer dan slim te zijn
Spreker heeft er begrip voor dat de heer Van Poppelen heeft
gezegd, dat Den Haag maar eens bestormd moet worden.
Maar er zijn 900 gemeenten die druk aan het springen zijn
om Den Haag te bestormen met dezelfde problemen. Spre
ker heeft dat verleden week gemerkt, toen hij bezoek kreeg
van een tweetal hoge functionarissen van het ministerie van
onderwijs en wetenschappen.
De heer VAN POPPELEN: U mag daar ook gaan blaffen.
De wethouder DIJKSTRA: Dat hebben wij dan ook ruim
schoots gedaan.
