- 16 -
Heer VISSER (GL/PS)In verband met dit vrijwillige afscheid wil ik twee
thema's aanroeren. Het eerste is de tegenstelling groot en klein en het
tweede onderwerp is links of rechts.
Vlak voor de zomervakantie heeft zich in onze provincie een kleine burger
oorlog afgespeeld. Zeker twintig gemeenten op de Heuvelrug, in het Vallei-
gebied, in Eemland en noem alle Utrechtse gewesten maar op, hielden hun
hart vast en hun adem in voor de zogenaamde «bestuurlijke vernieuwing», die
in de volksmond ook wel «bestuurlijke vernauwing» wordt genoemd. De
gemeentelijke herindeling vanuit het Stichtse Kremlin in het provinciehuis
te Utrecht dreigt ruim tien gemeente de kop te kosten in 1999, want in de
visie van G.S. is «Voorbij 2000» big beautifulIn Vleuten/De Meern ging de
vlag halfstok, de Gelderse gemeenten Hoevelaken en Nijkerk zijn in de rouw
omdat ze zijn voorbestemd ingelijfd te worden bij de Utrechtse gemeente
Amersfoort, jouw geboortedorp Woudenberg, Leidje, moet fuseren met Renswou-
de en ScherpenzeelLeusden en Eemnes overleefden de slag in de Staten
nauwelijks en mijn politieke vriend Bert Groen, SGP-burgemeester van
Bunschoten, dankte de hemel op zijn blote knieën dat hij de expansiedrift
van burgemeester Brouwer (een vrouw!van Amersfoort door veel lobbywerk
-daar is hij een kei in- het hoofd kon bieden. Helaas, inmiddels heeft de
staatssecretaris van binnenlandse zaken de provincie Utrecht laten weten
dat het voor Amersfoort goed zou zijn als deze C20-gemeente ook delen
krijgt van Leusden en Bunschoten. Deze hoekse en kabeljauwse twisten komen
uit de koker van gedeputeerde Kok, die voor zijn nota «Betrokken en
krachtig bestuur» -een principe dat helaas niet slaat op het beheer van een
schone, heldere rivier de Eem- wel het externe, oerhollandse bureau
«Holding Consulting Group» van professor Vrakking moest inschakelen om deze
revolutie Provincie-nieuwe-stijl voor te bereiden. Deze deftige professor
noemde de praatgroepen van burgemeester en wethouders "ateliers" en hun
ideeën en voorstellen "arrangementen"Een degradatie van oorspronkelijk
hoogstaande, kunstzinnige begrippen die ver beneden peil is. Het grote
credo van deze kleine geleerde luidt: gemeenten krijgen meer financiële
draagkracht door toevoeging van rijkere randgemeenten.
U zult zich misschien afvragen: wat heeft deze actuele beschouwing met
Leidje Tomassen te maken?
Omdat ik weet, dat zij zich veel meer kan vinden in het tegenrapport van de
Doornse bestuurs- en managementconsultant, de heer W. Doelman (hij is van
CDA-huize) die beweert dat gemeentelijke herindelingen achterhaald zijn,
contraproductief werken, hogere lasten voor de burgers opleveren, de
bureaucratie bevorderen, die beweert dat schaalvergroting niets oplevert en
daling van efficiëntie veroorzaakt. Ik weet, dat Leidje zich ook veel meer
kan vinden in het betoog van Paul Kalter in het Utrechts Nieuwsblad van
2 augustus, die beweert dat de beoogde verhoging van «leefbaarheid» veel
meer tot zijn recht komt in een zekere vertrouwdheid binnen een kleinere
gemeenschap en een eigen identiteit. Ik citeer hem: "De voorgestelde
herindeling in de provincie doet denken aan een proces van bestuurlijke
manipulatie waarbij men aan één en dezelfde boom appels, peren en pruimen
wil laten groeien, omdat dit makkelijker plukken zou zijn. Maar of het de
kwaliteit van de vruchten ten goede komt?" En verder: "Ook kleinere
gemeenten hebben hun eigenheid die het waard is beschermd te worden. Dat
betekent ook dat het bestuurscentrum in die gemeenten moet blijven bestaan
en niet in plaatsen op een half uur fietsen.
Groter is helemaal niet sterker. Mijn politieke vriend, Joost de Jongh,
WD-wethouder van Leusden, heeft aan twee «ateliers» deelgenomen. Hij
vertelde dat er een soort landjepik werd gespeeld tussen de gemeenten. Ik
citeer hem uit de krant: "Wie even niet oplette, merkte later dat hij een
stuk grond kwijt was aan de buren.Wie vanuit Soest aan deze «ateliers» en
«arrangementen» heeft deelgenomen, is mij ontgaan. In elk atelier heb je
wel een rustig hoekje «stillevens». In ieder geval. Soest blijft Soest,
Lei, de komende 25 jaar. Dat zal je aanspreken. Je moet er toch niet aan
denken dat Baarn en Soest bijvoorbeeld verplicht zouden moeten fuseren en
gezamenlijk de gemeente-nieuwe- stijl «Groot Molendael» zouden moeten gaan
vormen. In dat geval kun je ons logo «Soest Natuurlijk» veranderen in «Van
Harte Beterschap». Maar ik waarschuw u, de strijd is nog niet helemaal -na
een tien uur durende statenvergadering- gestreden. Jij gaat deze raad
verlaten en zo zul je als gemeentebestuurder buiten het strijdgewoel staan
van de mogelijke nog komende vete tussen de bisschop van Utrecht, Beelaerts
19 september 1996