fi«mMKMö#
-
DE ROTALIFT, EEN NEDER-
LANDSCH SCHOEPENVLIEGTUIG
Ingenieur M. P» van Lammeren
de ontwerper.
Fraaie resultaten na jarenlange onder
zoekingen en proefnemingen.
door
F. J. FRANSEN.
Het
leden,
is nauwelijks enkele weken ge-
dat twee berichten van vrijwel
gelijke strekking de ronde deden door de
wereldpers: de Duitsche vliegtuig-con
structeur Dr. Ing. Adolf Rohrbach had
een vliegtuig ontworpen van geheel af
wijkende principes; de aandrijving ge
schiedt n.L niet meer op de gewone wijze
met een propeller, doch door middel van
schoepen, die tevens de plaats vervingen
yan de vleugels. Dit z.g. schoepenvlieg
tuig biedt als vocdeelen het loodrecht
kunnen stijgen en dalen, alsmede het stil
kunnen staan in de lucht.
Het tweede bericht kwam uit Amerika:
ook daar zou een vliegtuig-constructeur
het probleem opgelost hebben, een pro
bleem, dat ontegenzeggelijk de veiligheid
van het vliegtuig een groote schrede
voorwaarts zal brengen.
Door deze berichten werd de aandacht
ïn ons land wederom op het buitenland
gevestigd en daarom zal het voor velen
een groote verrassing zijn te vernemen,
dat ook in ons land gewerkt wordt aan
de oplossing van het probleem van het
schoepen-vliegtuig, dat zelfs beweerd
mag worden, dat de grootste moeilijkhe
den reeds overwonnen zijn en de uitvoe
ring van het Nederlandsche schoepen
vliegtuig nog slechts een kwestie van
constructieve details is!
Dezer dagen hadden wij n.1. een on
derhoud met den, ook in luchtvaartkrin
gen bekenden ingenieur W. P. van Lam
meren te Voorschoten, die na langdurige
laboratorium- eit pïactische proefnemin
gen een schoepenvliegtuig ontworpen
heeft, dat de beste kansen biedt voor de
verwezenlijking van het ideaal.
Dit vliegtuig, door den constructeur
„Rotalift" gedoopt,, onderscheidt zich
van een gewoon vliegtuig door de afwe
zigheid van de bekende propeller en de
vleugels, welke laatste vervangen zijn
door een tweetal zes-deelige schoepen,
die door den motor worden aangedreven.
Technische bijzonderheden.
De „Rotalift" is te beschouwen als een
gewoon vliegtuigtype, waarbij de gebrui
kelijke vleugels vervangen zijn door een
aantal smauere vleugels, die om een ge
meenschappelijke as draaien, de z.g.
schoepen dus. Die kleinere vleugels, 6 in
totaal aan eiken sc ioeo, blijven bij de
rotatie met hun langs-as evenwijdig aan
de hoofd-as, waarom zij draaien.
Elke vleugel apart draait evenwel ook
nog om een éigen as én wel zoodanig,
dat zij steeds in den-meest gunstigen
stand de lucht klieven!
De bepaling van dien meest gunstigen
stand, de invalshoek genaamd, heeft zeer
langdurige proefnemingen geëischt, daar
het juist van dezen invalshoek afhangt,
of. de lucht tusschen de vleugels of klep
pen, dus in en om den schoep, gaat mee
draaien of niet.
Zoodra nu de lucht gaat meedraaien,
vermindert het nuttig effect en daarmede
dus de stijgkracht op enorme wijze, daar
deze afhankelijk is van de tweede macht
der snelheid, waarmede de draagvlakken
de lucht treffen.
De invalshoeken zijn verder zoodanig
bepaald, dat elk vleugelblad gedurende
geheel zijn weg een nuttige opwaartsche
kracht produceert met een minimum mo
tor-vermogen.
De uitvoerige berekening van de „Ro
talift" heeft aagetoond, dat het nut
tig effect bij stijgen of stilstaan in de
lucht ongeveer 75 is, d.w.z. dat van
het ontwikkelde motorvermogen 0.75 deel
nuttig door de schoepen in stijg- of
zweefarbeid wordt omgezet. Proefnemin
gen met een model op ware grootte, heb
ben dit bevestigd.
De constructie
De constructie van de regeling der in
valshoeken, een der voornaamste punten
van het geheèle probleem, is zoodanig,
dat deze onder het draaien naar willekeur
gewijzigd kunnen worden. Dit is noodig.
omdat voor horizontaal vliegen andere
invalshoeken noodig zijn dan voor stijgen
of stilstaan in de lucht. De instelling is
dan zoodanig, dat behalve een verticaal
naar boven gerichte reactie ook een
voorwaarts gerichte reactie op
treedt.
Grootere snelheden
Nu doet zich hierbij het merkwaardige
verschijnsel voor, dat, waar bij de ge
wone voortstuwing met vaste vleugels
een noodzakelijke achterwaarts gerichte
reactie (een tegenwerkende kracht) aan
wezig is, deze bij het schoepenvliegtuig
niet optreedt. Vandaar, dat de schadelij
ke weerstand bij de „Rotalift" tot op Yi
h Vs wordt teruggebracht en hierdoor
dus, ten opzichte van het gewone vlieg
tuig, zeer hooge vllegsnelheden worden
verkregen met hetzelfde motor-vermo
gen, een niet-onbelangrijke bepaling dus.
Uit de ons aangetoonde berekeningen
bleek eveneens, dat zeer groote stijgsnel-
heden bereikbaar zijn.
Minder ongelukken
Als groote bijzonderheid kan vermeld
worden, dat de „Rotalift", evenals zulks
het geval is met het autogiro-vliegtuig
van de la Cierva, niet uit de lucht kan
vallen (afgezien natuurlijk van breuk,
brand, enz.), omdat, zoodra het vliegtuig
bij afgezetten motor daalt, de schoepen
door het dalen veroorzaakten lucht
stroom gaan draaien en daardoor auto
matisch voldoende draagkracht produ-
ceeren, om het vliegtuig in boogvorm te
doen landen.
De voordeelen
De voordeelen van dit type vliegtuig
laten zich in het kort samenvatten als
volgt:
Door de mogelijkheid loodrecht te
kunnen stijgen en dalen, worden de dure
en kostbaar geoutilleerde vliegterreinen
overbodig. Practisch gesproken zijn en
kele vierkante meters voldoende, omdat
de „Rotalift" noch een aanloop vóór den
start, noch een uitloop bij de landing
noodig heeft. De mogelijkheden óp dit
gebied zijn onbegrensd, omdat b.v. ook
geland en gestart kan worden in berg
achtig terrein en bij mist, terwijl het feit,
dat de „Rotalift" op een bepaald punt in
de lucht kan „stilstaan", observatie mo
gelijk maakt. Verder uiterst snel stijgen,
geringer motorvermogen, grooter snel
heid, alle factoren, die een belangrijk
woord meespreken in de rentabiliteit van
een vliegtuig.
Verwachting
Dat binnen een korte spanne tijds het
huidige vliegtuigtype verdrongen zal zijn
door het schoepenvliegtuig, mag men
evenwel nog niet verwachten. Immers dit
nieuwe vliegtuig verkeert nog geheel in
het experimenteele stadium. De practijk
met zijn vele, zeer vele onvoorziene om
standigheden zal moeten uitwijzen of de
revolutie in den vliegtuigbouw zich al of
niet met rassche schreden zal kunnen
voltrekken.
Het probleem van het schoepenvlieg
tuig, dat feitelijk reeds zoo oud is als de
luchtvaart zelf, bevindt zich evenwel op
dit moment in een dusdanig stadium, dat
binnen afzienbaren tijd practische resul
taten verwacht mogen worden. Thans
zijn het nog slechts de constructieve
moeilijkheden, die opgelost moeten wor
den, m.a.w. de resultaten op aërodyna
misch gebied moeten rtu aan de werke
lijkheid aangepast worden. Dat ook hier
de heer van Lammeren niet rust, blijkt
uit het feit, dat door hem binnen afzien
baren tijd met een verkleind model-vlieg
tuig demonstratieproeven gedaan zullen
worden.
Het is 'n zeer, verheugend feit, dat een
Nederlandsch ingenieur een der grootste
problemen der luchtvaart met opvallende
fraaie resultaten tot een punt van studie
heeft gemaakt. Naast de resultaten van
buitenlanders met een wereldnaam ne
men die van onzen landgenoot 'n mooie
plaats in en slechts de tijd kan leeren, of
Nederland wederom niet getoond zal
hebben, zijn rivalen op luchtvaartgebied
een stap vooruit te zijn.
En de pri|s daarvoor Is uiterst goedkoop
slechts 30 Mark, Want ons einddoel is
Partenkirchenl
Bij de gedachte aan dit idyllische oord
in het Werdenfelser land, het land, dat
door een krans van bergen is omlijst,
waaronder, vlak bij de poorten van Gar-
misch, de Zugspitze zich verheft, ont
snapt mij een zucht van verlangen. Ver
geet niet, bezoeker van Garmisch, uw
voet te zetten op den top van den Zug
spitze. En vergeet dit heerlijke beeld
nooit meer: de groene weilanden van het
dal, de bonte bloemen, die het groen
breken, het Garmischer „voorstadje"
Grainau, welks ui-vormige kerktoren tus
schen de bloesemende vruchtenboomen
uitkomt kijken dit onbeschrijfbaar be
koorlijke land, dat de eeuwige lente be
zit, zelfs als de sneeuw er decimeters dik
hgt
Een beetje hooger gelegen is het meer:
het heerlijke meer, waar de baders ge
nieten van het kristalheldere, lichtgroene
water, waar de bronzen waternimf op
den bodem rust, die men vanuit de boo
ten, waarmede men over haar rustplaats
vaart, duidelijk kan zien, het Riesser-
meer, dat in den winter ten behoeve van
de schaatsenrijders gepacht is en de Eib-
see, waarin de fraaiste forellen zwem
men, die men zich slechts denken kan. In
het hotel aan den oever kan men deze
keurspijs eten, gebakken of blauw en in
de boter... Geen wonder, dat ik zucht...
Maar als wij de blikken omhoog rich
ten, zien wij de stijle rotswanden, die het
dal afsluiten en die bijna loodrecht op
rijzen uit den groenen bodem, uit de ko-
Geen vermoeiende klimpartij meer. De kabelbaan met
naar den top.
een waggon op weg
geoiea net welk door den kabelbaan wordt bestreken
NAAR DEN TOP DER
„ZUGSPITZE"»
Een merkwaardige reis met den
Zugspitzbergtrein.
door
Dr. W. D e t e r.
De bergspoortjes zijn nu tenslotte ook
bij de hoogere toppen ingevoerd. Nog
voor kort was het een groote zonde tegen
de sport de skiloopende en bergklimmen-
de alpenbezoekers te verzoeken, inplaats
van met bergschoenen en touwen, op
raderen of langs kabels naar den top te
glijden. De bergtrein stond in kwaden
reuk. Men vond het een schande voor
de natuurlijke eenzaamheid der bergwe
reld waarbij het bijzonder pijnlijk was,
dat de „Jungfrau" de eerste was, die er
aan gelooven moest.
Dat is thans anders geworden... Wat
de Jungfrau zich veroorloofde, konden
ook haar huurlieden zich permitteeren.
En zoo moest de sportsman het hoofd
buigen voor den asthmatischen stedeling.
De skiloopers waren het spoedigst met
den bergtrein verzoend, daar zij nu zon
der vermoeienis konden1-stijgen; ,en zich;
geheel en al konden wijden aajn de ge
neugten van een daling... Bij de Inns-
brucker Skirennen werden verleden jaar
heele bataillons met de Patschelkofer-
bahn naar den top van den Glungezer
gebracht, waar zij hun latten rustig en
geheel frisch konden aangespen, om de
tocht naar beneden te ondernemen. Wie
de vermoeienissen van een stijging op
ski's kent, zal inzien, wat dit voor hen
beteekentl
Voor ons Hollanders, is het een ge
mak, dat wij niet heelemaal naar Zwit
serland of Tirol behoeven te trekken, om
de aeneugten van een bergtrein te onder
zoeken. Sedert twee jaar bestaat er ook
in Duitschland een Alpen-bergspoor, dat
niet onderdoet voor de „klassieke" banen
in Zwitserland, In 1# uur zijn wij boven!
renaren en de vruchtboomen. Alpspitze
en Zugspitze bekronen dit machtige
muurwerk. In de hoogte, bij de wolken
heerscht het eeuwige, het oneindige zwij
gen... de witte wereld van de eeuwige
sneeuw! In Juni en Juli verwonderen wij
ons over het scherpe contrast tusschen
de sappige, groene weilanden in het dal
en de sneeuw op de toppen, de zomer-
sche warmte beneden en de glinsterende,
koele pracht van de rotstoppen. Zomer
en winter met elkaar verbonden, omslo
ten door één enkel, grootsch bergpano-
rama
De Bayerische Zugspitzbahn is de
„trait d'union" tusschen deze beide we
relden. Van Garmisch uit kan men in een
kleine 2 uur alle contrasten tusschen de
jaargetijden en de landschappen van na
bij bezien. Tenslotte leidt de rails door
een tunnel in de rotsen, die uitkomt in
de buurt van het berghotel, het op het
Zugspitzplateau staande, eenzame zwijg
zame sneeuwhotelMidden in den
zomer verlaten wij het groene dal bij de
Eibsee daar waar de boschgrens is ge
legen en het plantenleven ophoudt en
in een naherfst-temperatuur bereiken wij
de op bijna 2700 M. hoogte gelegen
hooggebergte-wereld der laatste, door
de eeuwige sneeuw bedekte alpentop
penDaar staan zij plotseling vlak
voor ons. de boden der eeuwighid, die
als granieten standbeelden in de wereld
ruimte omhoog strevenHier leeren
wij deze zwijgende, raadselachtige figu
ren van dichterbij kennen en begrijpen,
figuren die ons reeds tientallen jaren
geleden, toen er nog geen sprake was
van een bergspoor, steeds uitlokten tot
een klimpartij van een halven dag, met
als belooning het versterken van de
vriendschapsbanden tusschen ons en
deze geweldige, glanzende toppenwereld»
Nu komen wij onvermoeid boven. De
spoorweg heeft geen bezorgdheid te
koesteren voor lawines of steenslag, zoo
als vroeger nóg geen twee jaar ge
leden de bergldimmer die zich door
het stijle Höllenthal van Garmisch moest
werken. Veilig voert de door de E.A.G.
Allgemeine Elektrizitats Gesellschaft
gebouwde blauwwitte bergtrein de reizi
gers naar boven, zonder dat zij iets in
boeten van hét schoone vergezicht of van
de blik op het landschap, dat de berg-
klimmer vroeger genoot. In de rots uit
gehouwen ligt het station Schneeferner-
haus, vanwaar men regelrecht naar het
als een vogelnest tegen de berg kleven
de berghotel kan komen. Het bestaat
eigenlijk uit twee huizen, uit het zeer
comfortabel ingerichte hotel en een
scheef daartegenover liggende touristen-
hut. Alles tezamen kunnen er ongeveer
200 gasten een onderdak vinden. En
beide zijn op het Zuiden gebouwd. Daar
voor ligt het uitgestrekte, zelfs in den
zomer nog met sneeuw bedekte Zug
spitzplateau, dat in ruime mate door
de zon wordt bestraald, 's Morgens in
alle vroegte reeds baadt alles in den
zonnegloed. En Wij kunnen ons uitzicht
nog vergrooten door op een zonnigen
morgen met het kabelspoortje naar de
hoogste Zugspitztop te rijden
Een korte wandeling, dan zijn wij bij
het station van het kabelspoortje, dat ons
naar den top draagt, waar wij een korte
wandeling van den Oostelijken top naar
den Westelijken maken, waar het „Mün-
chener Haus" is gelegen. Een bezoek
wordt gebracht aan het weer station, het
hoogste Duitsche observatoriumKa
bels, verankerd in de rots houden div ge
bouwtje op zijn plaats om het te bescher
men tegen het lot, dat het „weerstation
op den Mont-Blanc" in de film van dien
naam beschoren was.
En daar dergelijke weer-stations altijd
iets romantisch over zich hebben, en een
bijzonder sterke aantrekkingskracht voor
steedsche asfalttrappelaars schijnen te
bezitten» heeft de „eenzame man" op den
Zugspitze bijna doorloopend bezoek,
dtw.z. alleen in hét seizoen natuurlijk. En
dat is maar goéd. Want wie de roman
tiek van de weerstations van nabij heeft
leeren kennen, weet wat die te beteeke-
nen heeft!
De wachter van het station-Zugspitze
is niet de eenige, die de blauwv. :tte wa
gens van de bergtrein met vreugde wel
kom heetNa maandenlang een
geestdoodend. afstompend kluizenaars
leven tegemoet, die in zijn eentonig be-
blauwwitte trein hem menschen en nieuw
leven tegemoet, die in zijn eentoonig be
staan wat afwisseling, wat licht, brengen.
De ossenploeg In Oost"Dultschtand wordt hoofdzakelijk door de vrouw
bediend
