Het geheim van het Paascheiland
Een kunstmatige koe.
Nader gebracht tot de oplossing7
EEN LANDLOOPS HOUDT
COLLEGE IN DE RECHTSZAAL.
De wonderlijke avontaren
van een geleerde.
V
door
Dr. R. 8. VAN TONGEREN.
In het dal van den Indus zijn onlangs
*jSj Mokenjo Daro overblijfselen gevon
den van een beschaving, die kennelijk
1,verwant is aan de Babylonische. Hel
jrolk, dat daar woonde, had een tamelijk
jiooge trap van beschaving bereikt. Het
bezat een schriftstelsel en wetten, ter
wijl de stad goed aangelegd en gedrai
neerd was en bestond uit voor dien tijd
zeer comfortabele huizen. Hun schrift is
jvoor de archeologen dubbel interessant,
omdat het groote overeenkomst vertoont
toet de geheimzinnige inscripties, die op
bet Paascheiland zijn gevonden, terwijl
pok hun beeldjes in menig opzicht gelij-
Jsen op de eigenaardige reuzenhoofden
pp het Paascheiland, waarvan de oor-
jprong tot dusverre geheel in het duister
,|sg- Vermoedelijk hebben de Babylo-
;itiërs, de bewoners van het Paascheiland
ypn die van het oude Mokenjo Daro een
gemeenschappelijken oorsprong.
Hoe het ook zij, het blijft vreemd, dat
E-°°n ondernemend en voor dien tijd zeer
schaafd volk zich gevestigd heeft op
(j-et Paascheiland, 3000 mijl van de
jZuid-Amerikaansche kust en ruim 5000
jinijl^ van het dichtstbijzijnde punt van
Het schrift, dat werd aangetroffen op
tafeltjes van hard hout, maar ook op
(wapens en op de halsversieringen der
igtamkoofden, vertoonde eenige overeen
komt met 't Proto-Elamietische schrift
J8.i. het primitieve schrift, dat in Baby-
;pónüi gevonden is en dateert uit den tijd.
tfbordat de uit de geschiedenis bekende
;|emietische Babyloniërs zich daar ves
tigden. Thans is er ook overeenkomst
Ontdekt met het oude Mohenjo-Darjo-
gchrift, dat van iets lateren datum is
De Hongaarsche geleerde Prof, G. de
Hevesy heeft 130 teekens van beide
schriftstelsels nuarsgewijze naast elkaar
eiland bestaat een overlevering, dat hun
eerste opperhoofd ongeveer 600 jaar ge
leden op het eiland landde en 67 be
schreven houten tafeltjes meebracht. Het
is een feit, dat de oude Polynesiërs vaD
alles op hun zeereizen meenamen: kook
gerei, meubels en zelfs planken en die
re0jan de eilanden, die zij hadden be
zocht. Het is dus niet verwonderlijk, dat
zij ook voorwerpen meenamen, die be
trekking hadden op hun godsdienst, zoo
als het geval geweest schijnt te zijn met
deze tafeltjes. Zij legden in hun scheep
jes groote afstanden af, wat o.a. blijkt
uit het feit, dat zij meer dan 1000 jaar
voor het begin onzer jaartelling de
randen van het Zuidpoolgebied hebben
bezocht. Hun typische booten, Welke
duidelijk verschillen van die der eigen
lijke Maleiers, vindt men nog steeds op
de kust van Coromandeb (Voor-Indië).
Wat er op de tafeltjes staat, heeft men
nog niet kunnen ontcijferen, doch
hoogstwaarschijnlijk zijn het stamreek
sen, waarbij sommige voorouders slechts
met name zijn genoemd, terwijl bij ande
ren de voornaamste feiten uit hun le
ven zijn vermeld. Deze stamreeksen heb
ben voor de Polynesiërs een zeer groote
beteekenis.
BIJ DE ILLUSTRATIES.
Onder aan de pagina zien we de afbeel
dingen van, ©enige schriftteeJkens: Mo-
henjo Daro met daarnaast de overeen
komstige symbolen van het Paascheiland;
links: houten beeldjes, die op 't Paasch
eiland zün gevonden; rechts onder
den k o p: een van de reusachtige stee-
nen hoofden, welke daar zijn aangetroffen
Slingert met haar staart, loeit en
geeft melk. Voorwereldlijke
monsters tot nieuw leven
gewekt.
door
GEORGE O'CLAREN.
geplaatst; eenige ervan zijn hierbij af
gebeeld. In vele gevallen zijn zelfs de
zelfde stippen en streepjes aan de tee-
ikeningen toegevoegd. Beide schriftstel
sels vertoonen ook een veelvuldige ver
dubbeling van teekens.
- Het voornaamste verschil is gelegen
[in de dunne takjes, soms voorzien van 3
■tot 12 blaadjes, die vaak voorkomen bij
*dc schriftteekens van het Paascheiland,
[terwijl die van Mohenjo Daro korania-
vormige figuurtjes vertoonen, meestal 6
]of 7, doch soms niet minder dan 12 of
137 ^.el^.e vermoedelijk een verkorte
[schrijfwijze voor de blaadjes voorstellen
[Sommige inscripties van het Paasch-
jeiland vertoonen n.1. alleen blaadjes,
[terwijl de takjes zijn weggelaten, en aan
;den anderen kant zijn er blaadjes in
plaats van komma's aangetroffen op een
Inscriptie, die gevonden is te Harappa,
d'clU bij Mohenjo Daro.
Onder de bewoners .van het Paasck-
Op tentoonstellingen krijgt men vaak
vreemde dingen te zien en de wereldten
toonstelling te Chicago wil natuurlijk
niet onderdoen voor alle voorafgaande
tentoonstellingen. Er zijn daar verschil
lende mechanische wouderen te aan
schouwen, doch de meest vreemde op
dracht, die ooit werd gegeven is wel die,
waarbij gevraagd werd een kunstmatige
koe te construeeren, die alle eigenschap
pen van een echte koe in zich vereenigen
zou, een koe, die ademt, met haar staart
vliegen wegjaagt, met zwaarmoedige
oogen nieuwsgierig de menschen aan
kijkt, haar voedsel smakelijk kauwt en
- werkelijk melk geeft. In bet kort, een
Amerikaansche melkproducten-firma
zocht voor reclame van haar nieuwste
artikel een automatische koe, die onaf-
gebroken gemolken kon worden en geen
toezicht of verzorging noodig had.
Hoe aan zulk een koe te komen, was
cle tweede vraag.
De firma Messmore en Damon, die
zich speciaal toelegt op het gebied van
mechanische dieren was de eenige, die
de opdracht aanvaarden kon. Rustig
maakte deze firma haar berekeningen
en verklaarde zich tenslotte bereid voor
den civielen prijs teiü 3000, toen nog
gouden, dollars een koe samen te stel
len, die aan deze eischen voldeed.
Naar de natuur gebouwd.
melk. Alleen kan men de natuurlijke
zuster van het mechanische wonder nog
niet missen, want het fijne mechanisme
is nog niet in staat zelf melk te fabricee-
ren.
De mechanische koe is niet het eenige
mechanische dier, dat de firma Messmo
re en Damon voor de wereldtentoonstel
ling heeft gemaakt. In de reusachtige
werkplaatsen van tleze firma bevinden
zich nog talrijke andere kunstmatige
clieren, die er dikwijls angstwekkend echt
uitzien en niet geschikt zijn om te wor
den gezien door schrikachtige naturen.
De apporteerende Dinosaurus.
We begeven ons naar een andere af-
deeling van de fabriek van mechanische
dieren. Voor een enorm schakelbord be
vindt zich een monteur. Hij draait aan
geheimzinnig uitziende knoppen en
handvatten. Plotseling begint ergens in
net halfduister een enorme dinosaurus
Wild met,zijn langen staart te slaan, de
reusachtigen kop met den kleinen bek
met golvende bewegingen te verdraaien
en de tong vreesaanjagend in den zich
openende en weer sluitende bek te rol-
en. Zoo bewegelijk is het tien meter
lange beest, dat het zelfs een op den
grond gevallen zakdoek met den bek kan
oprapen en den toeschouwers beleefd
kan aanbieden. Vlak daarna draait een
mammoeth zich met een schier ongeloof
lijk handige beweging om, draait met
zijn oogen en schuift zijn machtigen, met
twintig beeren vellen bedekten romp
voor- en achteruit. Angstwekkend is een
drie en een halve meter hooge gorilla,
die met zijn gummi snuit de ijzigste gri
massen maakt en met zijn lenige vingers
aile mogelijke bewegingen kan uitvoe
ren. Zoo natuurgetrouw is hij nage
bootst, dat zelfs het haar van den onder
arm in verkeerde richting loopt, terwijl
dat van den bovenarm, -locals gewoon
lijk, naar heneden loopt. Zooals -bekend
pleegt de gorilla met de handen voor het
gezicht te slapen en het bij regenweer
langs de armen afstroomende water
boi'stelt het vel van den onderarm tegen
den draad in.
Er is nog een historische olifant en
een wild briesende tijger met enorme
tanden.
Onmiddellijk na de definitieve op
dracht begon men met de uitwerking
van de plannen. Eerst werd voor 500
dollar een zwart-wit gevlekte Friesche
melkkoe gekocht, die eenigszins verwon
derd haar snel in gereedheid gebrachte
stal in de reusachtige New Yorkscbe
werkplaats betrok.
Naast haar kwam een groot houten
raam en nu werd ze levensgroot en vol
komen natuurgetrouw in klei gemodel
leerd. Mr. Mesmore begon intusschen te
denken over de ingewikkelde mechani
sche toestellen, die de koe tot leven zou
den moeten wekken.
Naar het klei-model werd 'êen nega
tief gemaakt en hiervan weer een holle
koe van papier-raehé. Alle bewegelijke
deelen als bek, hals, borstkas en uier
werden van sterk gummi gemaakt. Ne
gen wisselstroommotoren, van binnen
kunstig aangebracht imiteerden alle be
wegingen van de koe met een ontstellen-
do natuurgetrouwheid.
Om de gelijkenis nog sterker te laten
uitkomen, werd de echte koe geslacht en
de huid over haar kunstmatige zuster
getrokken. Een van de zwarte vlekken,
die zich opzij ftevond, werd gebruikt om
als toegangsdeurtje te dienen voor het
geval er iets aan den motor zou gaan
mankeeren.
Maar niet alleen haar huid, ook haar
stem moest de levende koe aan haar
kunstmatige zuster geven. Voor dit doel
werd een gramofoonplaat gemaakt van
haar klagend geloei. Toen bleef alleen
nog de kwestie over van het melken, die
nog niet opgelost was. Er werden ver
schillende proefnemingen gedaan, om de
melk onzichtbaar in de koe to pompen
en. ze er door de zwaartekracht en een
melkapparaat er weer uit te laten
vloeien. De proefnemingen gelukten en
de koe geeft zoo vaak men het wenscht
Wal verlies van
kan
geheugen tengevolge'
De wedergeboorte van het
diluviale tijdperk.
Vijftien van zulke dieren, stammende
uit den tijd van voor den zondvloed,
werden door Messmore en Damon gefa
briceerd. Zij werden op de wereldten
toonstelling in Chicago ondergebracht
in de afdeeiing: ,,De wereld voor hon
derd millioen jaar." Men ziet hier, dat
de bekende Amerikaansche overdrijving
ook hier weer wordt toegepast. Hier
tracht men, met de noodige fantasie,
vorm te geven aan het drama der voor
wereldlijke tijden, toen de Androsarchus,
het grootste aller bekende vleeschetende
dieren, 's nachts rondzwierf en zich met
de lichamen van stervende Titanotheres
voedde. In hoog steppegras verborgen
gramofoonplaten zullen de bezoekers
van de tentoonstelling het ruischen van
de schilden en het breken van de hoo
rnen onder het logge stampen en voort-
schuifelen van de kolossale dieren weer
geven.
Het glansnummer van deze reuzen
zal een 6.5 meter hooge en 20 meter lan
ge Tyrannosaurus zijn. Alle dieren zijn
wetenschappelijk nauwkeurig geimiteerd
naar de in musea aanwezige oorspron
kelijke modellen. De kosten van zulk een
voorwereldlijk monster bedroegen bijna
35.000 dollar per stuk.
Als de wereldtentoonstelling afgeloo-
pen is, zullen filmmaatschappijen de
beesten huren, gedeeltelijk voor het ver
vaardigen van films op het gebied van
de natuurlijke historie, gedeeltelijk voor
de in Amerika sinds kort modern en po
pulair geworden griezel-avonturenfilms
in het génre van de op het oogenhlik in
Nederland circuleerende film King-
Kong.
Het leven is Volstrekt niet zoo nuch«
ter en prozaïsch als we wel denken,
Zeker, er gebeuren maar zelden wonJ
dei baarlijke en zeldzame voorvallen, di«
het tot publiciteit weten te brengen,
maar vaak zijn ze te vinden achter ds
gewone dagelpksche gebeurtenissen.
Het is niets buitengewoons, als in on
zen tijd van economischen nood, in allg
anden en werelddeelen, schipbreuke
lingen des levens rondzwerven en zich'
°p niet bepaald wettige wijze den tijd
verdrijven, tot ze op een gegeven oogen-.
blik met die wet in conflict komen en
voor een tijd achter slot en grendel ge-
zet worden.
Deze nuchtere waarheid ervaarde ook
een oude vagebond, een zekere Herbert
rAticins, die in schuren overnachtte en
daarom door cle politie in de gevangenis
gebracht werd.
Toen echter kort daarop het verhoor
van den 72-jarigen landlooper door den
rechter plaats vond, gebeurde het won
der. Op de vraag vau den rechter wat de
beschuldigde tot zijn verdediging aan te
voeren had, een vraag, die de meeste
landloopers over zich heen laten gaan,
antwoordde Atkins. En hoe bij ant-
woord de!
Voor den verbaasden rechter en de
nieuwsgierig luisterende toeschouwers
Meld de zwerver een rede, die langza-
mei hand het karakter van een weten-
scha.ppeli.jke lezing aannam.
Uitstekend gedocumenteerd en onder
aanhaling van citaten uit de Engelsche,-
üuitsche, Fransche en Spaansche lite
ratuur, schilderde de zwerver zijn leven
en wees er met treffende logica op, hoe
hij wel zoover komen moest.
Ademloos luisterden de rechters, die
de uiteenzettingen van dezen zeldzamen
geleerde nauwelijks volgen konden.
Onder den indruk van deze rede en
het zeldzame contrast tusschen uiter
lijke verschijning en innerlijke bescha
ving, en ontwikkeling van den vage
bond, trok de rechter zijn klacht in; in
plaats van in de gevangenis terecht te
komen, ontving de grijsaard een invita
tie voor het huis van den rechter, waar
hij in een kleinen kring van intellectu-
eelen nog eens zijn levensgeschiedenis
herhaalde.
Het bleek, dat Atkins, zoon van een
Engelsch ingenieur en Amerikaansche
moeder, na een veelbewogen leven uit
Arghanistan, zijn geboorteland, naar
Engeland was gegaan, in Oxford stu
deerde, en eindelijk in Amerika profes
sor in de internationale rechtsgeleerd
heid werd aan de Columbia-Universi-
teit.
Tengevolge van een verkeersongeval
verloor Atkins zijn geheugen, de dokter
die hem behandelde, en die de eenige
was, die dit wist, schreef den professor
tuinwerk voor, in de hoop hem op deze
wijze, zijn geestelijke vermogens terug te
bezorgen. De arts stierf, en de vergeten
patiënt werd een zwerver. Na tientallen
jaren van vagebondeeren, kwam gelei
delijk zijn geheugen terug.
Thans is Atkins weliswaar een zon
derling en eenzelvig mensch geworden,-
maar men mag hopen, dat hem op laten
leeftijd nog een rustiger en waardiger
levensavond beschoren zal zijn!
H. W.
