De Wereldstad New York.
I
Yofk.... Bij Het hooren van dien
naam denkt uien aan torenhoog gebou-
nven, aan grootscheeps handelsverkeer, aan
machtige spoor- en luchtlijnen, aan era-
.^elooze autorijen en aan 'n centrum, waar
Jhooren en zien vergaatZóó oongeveer
as New York tenminste aan vele buiten
landers voorgesteld. Orn evenwel werke
lijk een goeden indruk van deze wereld
stad te krijgen, moet men niet alleen sen-
Bezienswaardigheid van New York.
Als menschen „uit de provincie" New York bezoeken, toont
men hun drie curiositeiten, n.1. drie vreemde bouwwerken
achter elkaareerst de kleine maar mooie kerk, waar huwe
lijken uit de groote wereld plegen te worden gesloten, daar
achter een modern „woonhuis", waarin een halve stad huist,
en boven d4t alles uit het grootste bouwwerk der wereld,
de „Empire State Building"
satiqae&k rubrieken over de ®stad lezen,
Rubrieken, die met mrilioenen goochelen
én vertellen, dat er in New York geen
dag' voorbij gaat, zonder dat er een aan
tal belangrijke moordaaans-Iagen worden
epleegd
Laten wij beginnen met een korte be-
gph rij ving van dè stad te geven. New York,
«oor de Amerika-nèn als New York City
Cang.eduïd, is de grootste stad en tevens
Ée eerste handelsstad der Vergenigde S+a-
||p van Amerika. Ze is gelegen in het
2ki-iden van den gelijknamigen stad en te
jnidden der overige groote Amerikaansche
steden vor-mt z4j de kern van het inter
nationaal en nationaal handelsverkeer.
Haar tegenwoordig gebied is ruim 800
vierkante kilometer groot, omvattend het
kdidëlifk uiteinde van het vasteland van
|en st-aat met eenige daarvoor gelegen
éi landen geheel of ten deele. Een uit
gebreider begrip van Greater New York
omvat een reeks van steden als Newark,
Passage, Paterson, Elisabeth, Bayonue City
én Hoboeken. Deze steden, gelegen aan
ée overzijde van de enorme rivier de Hud-
son, maken op economisch gebied één ge
heel uit met New York City, De grond,
waarop de stad is gebouwd, bestaaat op
het vasteland op quartaire afzettingen bo
ven eambw sche of kfistallijne gesteenten,
welke soms aan de oppervlakte komen en
door hun bijzondere hardheid den menseh
In staat stellen zulke torenhooge huizen
qp den grond te zetten. Voor 't overige
dbel bestaat de bodem uit een rotssoort,
hetwelk de hechte fundeering van den
Het reusachtige Astoria-Hotel te New York.
grond nog meer steunt. Het klimaat In
de provincie New York is door den zeer
nabijgelegen Atlantischen Oceaan zeer ge
temperd continitaal. Des winters hebben
de inwoners der hoofdstad het vaak hard
te verantwoorden door de hevige koude,
terwijl op sommige dagen in den zomer
de geheele stad „leegloopt" om zich koel
te toe te wuiven aan een der fraaie mo
derne badplaatsen aan de kust van den
Oceaan. Hoeveel het inwo.
ners.aantal van New York
op het oogenblik bedraagt,
is moeilijk te zeggen, doch
i de volkstelling in 't mid
den van 1932 bedroeg dit
aantal 20 millioen. New
York is een zeer cosmopo-
litische stad; er wonen hier
vertegenwoordigers van bij
na alle rassen. Vooral ook
de negers, die bij het mee-
rendeel der New Yorkers
gehaat zijn, zijn er talrijk
aanwezig. De meesten van
hen wonen in de Noorde
lijke stadswijk Harlem,
waarom dit de' neger wijk
wordt genoemd. De blanken
bezoeken niet gaarne deze
wijk, omdat zij alles behal
ve goed staat aangeschre
ven. Voor den aanvang der
economische crisis hadden
„darkies" het in deze wijk
uitstekend. Vele mannen
hadden een goede betrek
king, b.v. als chauffeur,
chasseur, enz. Velen van
hen vervulden ook 't min-
der stichtend baantje van]
„uitsmijter", doch de goe-|
de dagen voor de New
Yorksche negers zijn voor- j
bij. Zooals de depressie in
Europa te werk ging, deed j
zij dit ook in Amerika en
vele geldmagnaten zagen
hun enorm kapitaal slinken
door de beurskrachs. Tal-i
rijke negers in Harlem loo-
pen nu de havens van New
York af, zoekend naar -
werk, of karwei, waar- j
mede zij wellicht nog enkele penny's kun- -
nen verdienen. Het vorig jaar was de
landverhuizing der negers zeer groot.1
Begrijpelijk is, dat men daar niet treurig j
om was, als men weet hoevele duizenden -
jonge menschen in de stad naar werk zoe
ken. De volksverhuizingen werden dan ook i
krachtig gesteund door liefdadige instel- j
lingen en ook wel door particulieren, die
zich het lot der negers in de groote ste-
den van het groote Amerika aantrokken.
De bekende neger-zanger Roland Hayes,
welbekend door zijn herhaald optreden
voor de Amerikaansche microfoons, heeft
zich toentertijd zeer verdienstelijk ge
maakt. Hij stelde een terrein van 600
Acres, hetwelk hij in den staat Georgië j
bezit, ter beschikking van 40 negergezin-
nen, om er het kleine landbouwbedrijf
uit te oefenen. Vele negers werden door
zijn toedoen aan arbeid geholpen en tal
rijke gezinnen liet hij op zijn kosten naar
hun geboortegrond vertrekken. Buiten de
negers dan bestaat de stad New York
uit Engelschen, Ieren en Schotten (pl.m.
900.000), Italianen (pl.m. 800.000), Duit-,
schers (pl.m. 700.000), welk aantal zich
na de Anti.Semietische beweging in het
vaderland aanmerkelijk zal hebben ver
groot. Verder vindt men er vele Rus
sen, Polen en Aziaten, enz.
In het centrum der stad bevinden zich
de kantoren der oliernagnateii, beursspecu
lanten, de banken en de prachtige moderne
hotels, om niet eens te spreken van de
ontelbare café-restaurants, dancings, caba
rets, enz. enz. Broadway is de voor
naamste avenue van New
York. Deze, men - kan
raast zeggen „stad op
'ch zelf", wordt aan
beide zijden begrensd
door enorme bankgebou
wen. waa r d« geld mag.
naten der hoofdstad en
ook uit liet buitenland te
/amen komen om de w is
selkoersen en het inter
nationaal handelsverkeer
te bespreken. Op Broad.
.way bevinden zich' ook
vele oiitspannings.gebou.
wen. Broadway schijnt op
den buitenlander een
aantrekkingskracht uit te
oefenen, daar reeds me.
nige film, lang niet altijd
Amerikaanseh, zieh af
speelde op Broadway eo
misschien reeds alleen
door de film is zij bij
de Europeanen genoeg
zaam bekend, om te we
ten, wat zich' alzoo in dit
stadsgedeelte afspeelt
Ten Oosten van Broad
way, 't meest uitgestrekt
edeelte der stad, bevin-
-ii zich haven- en in-
dustrie.kwaitieren, naast
de woonwijken der anne
volksklassen.
De Bowery doorkruist het beruchte dis
trict The Five Points, met de Italiaan-
sche, Chineesche en Joodsche kwartieren.
Vele oude straten, sloppen en stegen zijn
evenwel de laatste jaren ontruimd en nieu
we nette woningen worden ten behoeve
der arbeidersgezinnen gebouwd. The Five
Points zal evenwel wel nimmer zijn be
ruchtheid verliezen zoolang de rasschen-
haat en .strijd in New York zoo groot
blijft
Het Park Avenue is 't grootste en schit
terendste stadspark, hetwelk men zich in
een groote stad kan indenken. Het is
immer voor het publiek toegankelijk en
is rijk aan zeldzame planten en bloemen.
Aan het Park Avenue ligt het hoofdsta
tion voor personenverkeer, Grand Central
Terminus. Fiftli Avenue en Fourt Avenue
zijn bekend om hunne voorname huizen,
hotels, restaurants, clubs en kerken. Hier
is ook gelegen de beroemde St. Patricks-
Kathedraal, met den bouw waarvan in
1850 een aanvang werd gemaakt; voorts
de St. Nicólaaskerk, aanvankelijk behoo-
rend tot de Katholieken, later overgegaan
in handen van de Hervormden, en verder
de Presbyteriaansche kerk. Aan Third
Avenue ligt Tammany Hall, zoo genoemd
naar de in vroeger jaren bekende Tam-
many.ring, een lersche vereeniging, die,
door de stemmen der volksklasse, de re
geering over den staat New York groo-
tendeels in handen wist te krijgen. Ten
Noorden Van het Central Park ligt in het
Westen langs de Hudson het lange Ri-
verside Park met het Mausoleum van Ge
neraal Cfant- en verder Manhattanvilk,
vroeger een afzonderlijke plaats.
Nachtelijke aanblik van New York. - De
ven de stad een fantastischen aanblik. Geh«
magnaten en beursniensch'en, ml. Wall-
street. Hoe deze straat aan haar naam
is gekomen, zullen weinigen weten. Toen
zekere Peter Minuit, Manhattan voor een
gering uedrag van 'de Indianen kocht, liet
hij over het eiland heen een grooten muur
bouwen om het vee tegen de wolven te
beschermen. En naar aanleiding hiervan
kreeg de straat, waarlangs de groote muur
liep. den naam van Wallstreet. De eer
ste belangrijke persoon, die zich hier in
millioenen lichten der vele wolkenkrabbers ge
el rechts het verlichte vrijheidsbeeld in de haven.
1 straat met enkele leeggeplunderde, half-
afgebrande huizen. Langzamerhand her
stelde Wallstreet zich. Het naburig stad
huis, waarin belangrijke besprekingen wer
den gehouden, zal hieraan niet vreemd
zijn geweest. Men achtte Wallstreet, zoo
schitterend gelegen in liet centrum der
stad, als een eenige wijk voor het ves
tigen van kantoren, magazijnen en bank
gebouwen en na vele jaren is Wallstreet,
hetgeen het thans is, n.I. hét middelpunt
Een vogelvlucht-overzicht van Amerika's financleele centrum: 1. Mai den Lane Building: 2. bet gebouw der Cietles
Service Company3. Brown Bros; 4. City Bank Farmers Trust Co.; 5. Bank of New Ycrk 6 Trust Co.: 6 Bank
of Mahattan7. National City Bank; 8. Chase National Bank; 9. een der gebouwen van het ministerie van Financiën t
10. een tot de munt behoorend gebouw; 11. het gebouw van J. P. Morgan 6 Co.
New York beschikt over een enorme
natuurlijke haven, welke tusschen Coney
Isfand en Sandy Hook een breedte heeft
van bijna hónderd kilometer. Deze haveri
is door Staten Islands verdeeld in twee
deelen, n.1. de Upper-Bay en de Lower-
Bay. Aan New York's haven heerscht dag
en nacht een geweldige drukte van aan
komende en uitvarende zeeschepen. Alle
mogelijke talen en accenten- hoort men
hier spreken. Honderden taxi's staan ge
reed om de reizigers naar alle deelen der
stad te rijden en evenals dit in de Zui
delijke landen gewoonte is, komen ook
hier de kleine negerjongetjes de booten
al Z'Wemmend tegemoet. Nadat enkele pas
sagiers wat geldstukjes in het water heb
ben geworpen, duiken de bruine lijfjes
in de diepte om met de centjes in den
mond naar het strand te zwemmen
Het luchtverkeer in den staat New York
is eenig in zijn soort. De luchtvaart-maat
schappijen zijn steeds in de weer om d^
snelheid van liet luchtpostverkeer en ook
dat der passagiers steeds hooger op
voeren De passagiersvliegtuigen munten-
uit in comfort en modern vernuft. Thans
heeft men ook aparte slaapcabines in de-
toestellen aangebracht. De voornaamste;
luchtlijnen, waarvan dan ook het meest;
gebruik wordt gemaakt, hoofdzakelijk door,
Handelsmenschen, zijn de lijnen Chieago—
Cheyenne, San Francisco, Chicago en via*
Hartford naar Bostqn.
Op het gebied van telefoonverkear staat
New York natuurlijk weer bovenaan.
Alleen in de stad New York wordt meer
gebruik van telefoon-toestellen gemaakt
dan in menig afzonderlijk Europeesch land.
New York bezit door zijn verbinding via
Chicago, Denver met San Francisco (bijna
5500 K.M.) de langste telefoonverbinding
der geheele wereld.
Thans nog iets over de straat der geld-
Wallstreet kwain vestigen, was Kapitein
William Kidd, een bekend slavenhandelaar
en berucht zeeroover. De regeering be
duidde hem echter na eenig ejaren, dat
hij zijn ongure praktijken maar elders
moest gaan uitoefenen, daar de slaven-
van internationale besprekingen tuésch'en
New York's geldmannen.
En ondanks het groot inwonersaantal
van New York en ondanks de enorme
uitbreiding der stad, is men thans nóg
doende nieuwe bouwplannen te ontwer-
mar-k't ontstichtend was voor de kerkgan
gers, die Wallstreet moesten passeer-en.
Toen de Amerikaansche Vrijheidsoorlog
was beëindigd, kwam Wallstreet in bezit
van de Engelschen en toen deze weer
het veld moesten ruimen, dit was op het
ehide der 18e eeuw, bleef er van Wall
street nfet veel meer over dan een saaie
pen. En wanneer men eindelijk geen stukje
grond meer zal hebben, waarop nog een
ettelijk® tientallen verdiepingen hooge wol
kenkrabber kan worden geplaatst, dan zul
len de Amerikaansche ingenieurs, die een
groote schranderheid aan den dag schijnen
fë moeten leggen, d« étages niet nóg
eentge moeten ver hooge n
Babylonische torens, t Reuzen ven staal en steenen. Een schitterende luchtfoto
van New York's wolkenkrabbers.
