Oorlogsherinneringen*
OORDMAN
De overweldiging van België»
Geïnterneerd.
mm
Plaatselijk Nieuws.
Menschen met een
witten staart.
HET HUIS VOOR. UW
JONGENS en HIND
IWILVERSUM-B USSUM
Pluimveeteelt.
De omzwervingen van een oud-oorlogscorrespondent.
Commandant van Bilsen was Majoor
Sterzei; zijn rechterhand, maar helaas ook
zijn booze geest, was Hauptmann Spür*
IToen ik den Commandantur werd binnen
geleid, waren beide heeren juist in een
Opgewonden gesprek gewikkeld; het ging
Om niet meer of minder dan om het lot
van bet stadje. De hauptmann (een ka
pitein) drong met kracht aan op ver
branding van heel het „nest" en „fussi-
latie" van de gevangen mannelijke bur-
jgers. De commandant zelf had mensche
lijker ideeën; bij suste de boosheid van
Iden kapitein en zei tenslotte beslist, dat
bij het, zooals het nu was gegaan, voor
loop ig voldoende vond.
Hauptmann Spür, een lompe, zware
kerel, ging grommend aan een bureau
zitten en bulderde me toer» toe:
Hier»Sdiweinhund'
Ik verroerde me niet*
Schwemhnnd*
j ik ben een Hollander»
Hollander? Doet er niet toe. Heb
je papieren? Ha, goed! Die krijg je niet
terug-
Dan zal ik mijn beklag doen bij
den keizerlijken gouverneur van Luik> die
me deze papieren gaf*
Sdiweinhund
Nu sprong majoor Sterzei op en be
duidde eveneens op driftigen toon, dat
de kapitein een Hollander had te behan
delen zooais dat behoorde»
Hij nam bet verhoor over en maakte
vooraf excuus voor het eenigszins luid
ruchtige optreden van zijn ondergeschik
te, die zich door de omstandig heden wat
zou hebben opgewonden. Mijn papieren
vond hij volmaakt in orde en op beleefde
manier vertetde hij me, dat ik mijn vrij
heid, welke ik door een^misverstand"
had verloren, weer zou herkrijgen. Voor-
loopig ecliter mocht ik Bilsen niet ver
laten en ik moest op eerewoord beloven,
dat ik daartoe ook geen pogingen in bet
werk zou stellen. Ik zou trouwens veel
kans beloopen, zei hij, dat ik bij een
vlucht hier of daar door een Duitschiei
of Belgische patrouille zou worden neer
geschoten. Den volgenden morgen moiest
ik nog maar eens terugkomen* 11
Van de welwillendheid van majoor Ster
zei maakte ik gebruik om hem mede te
'deelen, dat mijn medegevangenen door
zijn soldaten zeer onriè'itsch wérden be
handeld en dat die menschen daardoor hun
kalmte geheel hadden verloren- Hij be
loofde me, dat hij ze aanstonds zelf in
.Verhoor zou nemen en zich door welwil
lendheid zou lafen leiden* (Den volgenden
morgen vernam ik, dat allen in vrijheid
Waren gesteld-)
Ik ging het stadje in met de bedoe
ling den imvendigen nrenseh te gaan ver
zorgen, maar in welk hotel of café ik
'daartoe ook aanklopte, overal was het
mis-
Te eten, mijnheer? Een stukje spek
anders niet,
Zoo was de Wijde boodschap, welke
me ergens gewerd»
Goed» zei ik* Prachtig! Geef dar»
maar spek mèt wat brood of aardappe
len-
Brood? Aardappelen? Niets heb
ben we, absoluut niets?
Ten einde raad besloot ik voorloopig
UOg wat te hongeren, alvorens bij, ma
joor Sterzei om eten te gaan en irrfiis,'-
Schen hier en daar te informeeren naar
het al- of niet welzijn van families, voor
•wie ik door bemiddeling van De Tijd
iets gezonden had gekregen*
Terwijl ik door de geheel verlaten
Straten ga, zie ik ineens iefs bijzonders:
ifwee wandelende burgers; toen we elkaar
waren benaderd, slaakt een van beiden
leen poëtische ontboezeming:
„Daar is mijnheer De Tijd,
„Hij is als wij zrn vrijheid kwijt!"
Ha, landgenootenWe stellen ons voor*
De dichter blijkt de heer Xavier van
iWersch te zijn, de ander is de Koer
Dasoul. De heer Van Werscff is thans
inog te Maastricht als drukker gevestigd;
in die stad had hij me, zonder ik m'e
daarvan bewust was, door aanwijzing van
anderen leeren kennen. De Duitschers
hebben gezorgd, dat hij ook later nog
leens aan me herinnerd werd, want ze
hebben hem na ons gemeenschappelijk
avontuur in Bilsen gearresteerd en dagen
lang gevangen gehouden in de gedachte,
Idat ze mij te pakken hadden* Eerst toen
Voor honderd procent was komen vast te
staan, dat hij de vermeende oorlogscor
respondent niet was, herkreeg hij zijn
vrijheid.
De beiden heeren, op zaken uit, \va»
Iren daags te voren Bilsen binnengereden
en daarbij had hij zóó'n slag met de
kolf van een geweer op zijn rug gekre
gen, dat de kolf in tweeën spleet» .Waar
Ide rug infusschen, Hoewel gekleurd, nog
heel was gebleven, had de heer Van
iWersch nog niets van zijn opgewektheid
ingeboet* Voor de zekerheid had hij zich
200 juist door een geneesheer in Bilsen
laten onderzoeken en die had hem om
trent de gevolgen van dien slag volko
men gerust gésfeïd»
Beide heeren waren pok leen paar uren
opgesloten geweest en de fietsen, zoo
wel als hun papieren, waren ze ontno
men. Ze hadden onderdak bekomen bij
kennissen in de plaats en welwillend na
men ze mij n« daarheen op sleeptouw*
Goede menschen waren die kenissen.
Er werd me slaapgelegenheid beloofd,
maar van eten hadden zij ook letterlijk
niets meer in huis* Terwijl ik over het
voedingsprobleem sprak met de menschen,
was er buiten een kip zoo stom om te
gaan kakelen. Wat me natuurlijk ©p een
goeden inval bracht* Zonder dat we het
beest hadden gezien, werd zijn oordeel
geveld. De heer Dasoul zou vangen, Van
Wersch zou slachten en ik zou me bij
majoor Sterzei gaan melden om brood*
Met twee groote zoute broeden ben ik
van den Kammandantnr teruggekeerd en
infusschen was ook de bippenjacht tot
een goed einde gebracht-
Een poosje lafer - we gunden het
beest nauwelijks tijd om behoorlijk te be
sterven hebben we gemaaltijd en zel
den heb ik zoo gretig gegeten als toen-
Niet echter was zulks het geval met de
vriendelijke menschen, die ons zoo bereid
willig hadden ontvangen; zij kónden niet
eten. De angst, die in zulke dagen onder
de bevolking heerscht, is onbeschrijfelijk;
men moet dat hebben gezien en meege
maakt, om het te kunnen begrijpen* Ze
meenen niet anders, dan dat elk ©ogen
blik de Duitschers de bewoners uit hun
buizen zullen komen drijven, om daarna
de plaats in brand te steken-
Mannen en vrouwen, in de kracht van
bun leven, zitten dofstarend op hun stoel
en missen in de letterlijke beteekenis des
woordsde macht tot Opstaan enloopen...
Md. (Wordt vervolgd.)
ONS WEEKPRAATJE.
'Aangekondigd werd Kerf voornemen*
der overheid om te verordenen, dat alle
fietsers het ondereinde van hun achter-
spatbord voor ten minste 30 c.M- wit
moeten hebben geschilderd- Onze vader-
landsdie boden» daverde van de verwen-
schingen en verzuchtingen; de kolommen
der kranten geraakten van ingezonden
stukken vervuld. Het was niet aesthetisch,
zoo'n wit--, achtereinde; het wit zoude
spoedig zwart zijn van vuil en slik enz*
De overheid liet daarop niets meer van
zich hooren. Iedëreen zat te wachten met
een Ieelijk woord op de lippen, om het
uit te stooten, zoodra de verwachte maat
regel zou zijn afgekondigd, maar dat
woord Is op de lippen bestorven*
En nu eindelijk niemand meer gelooft,
dat het plan der overheid ooit nog -eens
verplichting zal worden, zijn vele lieden
op eigen initiatief met een witten staart
op den weg verschenen* Het flatteert ze
ze niet bepaald, maar het beschermt ze,
want de staart der fietsers is, zelfs in
den donker, nog opvallender dan de witte
pluimen van de viervoeters, die in bosch
en hei voor het oog der passanten ple
gen op te duiken, als de zon ten onder
gang neigt en het groote licht aan Iden
hemel wordt gedoofd-
Persoonlijk hebben wfc ons nog geen
witten staart laten aanmeten, maar toen
op een der laatste avonden een zwaar
lijvige juffer al fietsende op ons achter
spatbord schokte, bitste ze nijdig:
Komt dat je geen wit onderstuk
heb»
Het flatteert ze niet,
maar beveiligt ze.
Zeldzaam, zooals een Nederlander al
tijd tegen den draad in is! Wetten en ver
ordeningen schijnen ten onzent slechts te
worden gemaakt om overtreden te worden*
We hebben iefs ia ons, dat begint te
bruischen, als we vernemen, dat we iefs
mogen of iets anders moeten doen.
Als je op den 14en Maart in de krant
leest, dat op den 15en Maart het bengel-
seizoen wordt afgesloten, loop je op den
lóen Maart hef heele huis af te zoeken
naar je visscherij-ingrediënten, omdat je
de verzoeking, welke een half jaar lang
niet meer in je opkwam, plots geen weer
stand meer kunt bieden-
Als we, uitgetogen per fiets zondier
licht, ergens zitten te plakken, dan let
ten we tegen het avonduur angstvallig
op, of het nog geen. tijd wordt voor
het vertrek, maar tóch kiezen we het
tijdstip daartoe altijd zóó, dat we nog
cén of twee kilometer in overtreding zijn
en thuis komen met de stille voldoening,
idat we nog héél eventjes wet en veld
wachter lapten.
Wanneer klopt een Amsterdam nier
kleedjes? Jn de „besloten" uren? Waar
koopt „men" een borrel? In een „ver
lof'-zaak? Welk konijn smaakt het lek
kerst? Dat van den strooper? Wanneer
betalen we onze belasting? Als we eerst
een „aanmaning" hebben gekregen van 25
cent en een dwangbevel van 65 eent-
O ja, we wefen het precies, want we
hebben het alles persoonlijk ervaren-
Waf heeft het niet een moeite gekost
om ons, Nederlanders, rechts te leeren
loopen. ja, toen we het nog niet hoefden,
toen liepen de meesfen onzer aan den
goeften, kant, maar zoo gauw de over
heid gebiedend voorschreef, dat de Test
óók zoo moest doen, hielden de meesten
onzer plotseling links aan, tot hef}
ziekenhuis toe?
Origineel en consequent zijn we altijd
in het tegenstrijdige.
Als we ziek zijn, gaan we naar oen
kwakzalver; den dokter kiezen we tot lid
van den Gemeenteraad of van de .Tweede
Kamer en de politici sluiten we straks
in een psychopatenasy op.
Wat hebben we niet gemaltraiteerd,
toen we een rooden reflector achter op
onze fiets moesten bevestigen? Eerst de.
den we het eenvoudig niet- Toen de noo-
dige processen-verbaal waren „gevallen",
prutsen we het ding er eindelijk op, té
hóóg natuurlijk, óf te laag, óf te schuin,
waardoor het geen effect had- Dat deden
we> «omdat we ons niet laten koeienee-
ren". Toen 't wederom bekeuringen had
geregend, stelden we het ding eindelijk
goed, maar lieten het zóó beslijken en
bevuilen, dat het niet meer reflecteerde-
Werden we overreden, dan lagen we in
onze doodkist nog te mopperen op po
litie en justitie, die geen paal en perk
weten te stellen aan dat gejakker van
auto's op den weg
Thans heeft de regeering de juiste
methode gevonden om ons volk verstan
delijk te leiden-
EERSTE SOESTER EIERVE1L1NG-
Kipeieren: hoogste- prijs f 2.95, extra
groot f 4.middelprijs f 2-00i 2.10,
laagste prijs fl.65. Eendeperen ff.75_
f 1,90. Alles per 100 stnks. Aanvoer 24.000
stuks. Handel traag.
DENKT AAN DE VERKEERS
REGELS.
Wielrijders worden er aan herinnerd,
dat zij verplicht zijn bij elke verandering
van richting tijdig dit voornemen kenbaar
te maken door het uisteken van een arm,
stok of ander voorwerp. Dit voorschrift
geldt ook, als men een bocht naar rechts
maakt en zelfs als er verder geen ver
keer is.
Overigens is het verboden overbodige
geluidssignalen te geven.
Ter bevordering van de veiligheid vaa
het ver-keer op den openbaren weg, zat
de politie nauwlettend er op toezien, dat
bovenstaande voorschriften worden nage
leefd,
SOESTERBERG'S BLOEI.
Door de V.V.V. Soesterberg' Bloei weid
Maandagavond in „Huis ten Halve" te
Soesterberg de jaarvergadering gehouden
onder voorzitterschap van den heer J.
Nooder, die enkele woorden wijdde aan
de nagedachtenis van liet overleden lid,
den heer J. Casfeleijn, die altijd de be
langen van de vereeniging zoowel finan
cieel als moreel heeft voorgestaan. Ver
volgens drukte hij zijngroote spijt uit
over liet bedanken van den heer D.ewes
als bestuurslid. De aanzienlijke verminde
ring der gemeentesubsidie gaf moeilijkhe
den voor de exploitati- van een verkeers
bureau. Vermoedelijk van de zijde der ge
meente en verder door aankoop zulten er
eenige banken in Soesterberg geplaatst
worden. Een verheugend feit was de ope
ning van de verbeterde Banningstraat, wat
voorzeker ook het bezoek aan 't Natuur
bad zal bevorderen. Door den onderne
mer van „'t Theehuis Soesterdal" zullen
plannen worden uitgevoerd, die ook van
groot belang zulten blijken voor Soesfer-
berg.
Van de ingekomen stukken vermelden
we o. m- ten schrijven van het béstuur
der P. en T. over een regeling met de
Ne cl. Buuri-Spoorw* Mij., volgens welke
aan de stopplaats van het agentschap te
Soesterberg, brieven en briefkanr ei aan.
den conducteur kunnen worden afgegeven.
Voorts een schrijven van den A.N.W.B.
en de K.N.A.C» om waarschuwingsborden
te zulten plaatsen bij de Banningstraat en
ten "Westen van den Schoolweg. Een schrij
ven van B. en W* over verlichting van
den Rijksstraatweg van driekwart uur na
zonsondergang tot een half uur na mid
dernacht.
Uit het jaarverslag van den secretaris
stippen wij aan, dat *t pensronbedrijf en
vreemdelingenbezoek niet onbevredigend
waren. Vooral op 14 juli is dit laatste
'enorm geweest. Belangeloos had de heer
Pastunink het verkeershtiis bediend.
Het jaarverslag van den penningmees
ter vermeldde een voordeelig kassaldo van
f 87.40-
Bij de gehouden bestuursverkiezing werd
dc voorzitter, de heer J. Nooder, met
bijna algemeene stemmen herfcoze.i, even
zoo het bestuurslid, de heer Liscaljet, ter
wijl in een bestaande vacature werd voor
zien door de verkiezing van den lieer H.
Pastunink.
Het bestuur werd gemachtigd tot het
uitgeven van een nieuwe gids.
De plannen voor 'n grootsche viering
van >t a.s. 25-jarig bestaan van 't Vlieg
veld, kunnen om verschillende redenen
geen doorgang hebben. Zoo kon men o.m.
met de Luchtvaart-afdeeling niet tot over
eenstemming komen. Wei zal het bestuur
de mogelijkheid overwin om de^c.i zo-
meF een groot muziek- en zangconcours
te houden.
Een ernstig punt van bespreking vorm
de de vernieling natmir-monunrenten. Bij
het bestuur waren klachten ingekomen,
dat zeldzaam mooie plekjes natuurschoon
door ontginning in werkverschaffing aan
het verdwijnen zijn, wat op cfen duur
schadelijk is voor de vestiging en het
vreemdelingenverkeer Aan bevoegde in
stanties en aan monumentenzorg zal hier
over een schrijven worden gericht. Be
treffende de verzorging der burgerbevol
king bij gasaanvallen, zal men zich, in
verband met een desbetreffende ministe-
rieele circulaire, om nadere voorlichting
bij den Burgemeester vervoegen.
Bij de rondvraag kwamen zeer verschil-
lende oude, nog altijd onvervulde wen-
schen aan de orde, doch ook nieuwe, die
Riet minder om voorziening roepen.
WENKEN BIJ HET BROEDEN.
Hoe meer de kip tot ejermachine ge
vormd wordt, m.a.w. hoe verder we van
de natuur afwijken, hoe slechter de eieren
over het algemeen voor het broeden zul
len zijn. De natuur laat zich niet onge
limiteerd in een bepaalde richting stuwen.
Vandaar dat de klachten van slechte
broeduïtkomsten ieder jaar toenemen.
Waaraan zijn deze Hoofdzakelijk toe te
schrijven
Ie. aan de kwaliteit der broedeieren;
2e. aan de behandeling der machine;
3e. aan de machine zelve.
Welke eieren geven doorgaans de slecht
ste uitkomsten?
Ie. de eieren van jonge kippen, die
tot een straffen leg 2ijn geforceerd, het-
1 zij door kunstlicht, hetzij door te dri)-
vend voer, hetzij door beiden.
Men haalt uit de kippen, wat maar mo.
gelijk is, zonder er voor te zorgen, dat
zij in conditie blijven b.v. door wat méér
aard voer te geven, als het corpus te licht
in gewicht komt.
2e. de eieren van kippen, waar veel-
te-jonge hanen bij loopen. Vooral wie
middelzware rassen houdt, weet daar tel
ken jare van mee te praten. Komt men
wat later in liet seizoen, dus: als de
hanen infusschen wat ouder werden, dan
wordt het beter. Maar doorgaans is het
dan te laat.
3e. de eieren van kippen, die paren
moeten met banen welke elkaar niet ver
dragen. We zie nheel vaak, dat er in het
voorjaar nog een haan geplaatst wordt,
hetzij, er een dood ging, hetzij er te wei
nig hanen waren- Door de completeering,
zoo vlak voor of soms in het seizoen.,
maakt men de zaak eer erger dan beter.
Zeker, het aantal hennen kan te groot
wezen, in verband met het getal hanen,
maar zulks is nog niet 200 erg, als dat
de hanen mekaar nief verdragen.
4e. de eieren van kipppen, die niet
pullorumvrij zijn. Het mag als algemeen
bekend verondersteld worden, dat bij e-en
puilorumbesmette kip aan den eiertros
dooiers van allerlei vorm en kleur voor
komen. Men ziet dan ook, dat bij de
eieren van zulke kippen zeer veel „dood
in den dop" komt, wat natuurlijk eene
goede uitkomst zeer nadeelig beïnvloedt
5e. de eieren, die te oud zijn of niet
doelmatig werden bewaard. Herhaaldelijk
is reeds gewaarschuwd, om voor de ma
chine geen eieren te nemen, die langer
dan 7 a 8 dagen bewaard zijn. Deze raad
wordt echter heel vaak in den wind ge
slagen.
6e. de eieren van kippen, die in het
voc-r iéts te kort kwamen. Dit laatste
heel vaak bij vastzittende kippen in be
trekkelijk kleine ruimte. Niet zelden
i waren b.eten of mangels het eenicre
„groenvoer". Nu willen wij deze gewas
scn niet ontraden, maar de z.g- bevruclx*
tingsvitamine bevatten ze niet. Die zitteö
alleen in groeiend groenvoer, zooals boe»
rekool, gespruife haver, snijrogge, grasi
e.d. Verder ook in goede levertraanr
Dohyfral, Denhavit e. d- preparaten.
Deze dienen, minstens 'n maand voor
dat men de broedeieren gaat verzamelen,
volop aanwezig te zijn. Vandaar dat kip
pen, die in grasrennen loopen, doorgaans
de sterkste kiemen in de broedeieren
geven.
Nu men „zoo goedkoop" mogelijk
tracht te voeren, zal het met de uitkom-
nog slechter gaan worden: een goed
samengesteld voer heeft immers 'n mach
tigen invloed Op de kwaliteit der broed
eieren.
De behandeling der machine is mede
van zeer groofen invloed- Het povere re-
sulfaat komt menigmaal Op rekening daar
van.
De machine kan verkeerd staan, n.1. in
een vertrek, waar de temperatuur veel te
veel schommelt- 't Is dan onmogelijk, om
die schommeling in de machine te voor
komen* Ze zal zelfs nog grooter zijn dan
daar buiten.
Dit is vooral het geval, als de broed
machine, hefc broedvertrek, uitziet op hef
Zuiden. De werking der zon zal dan de
temperatuur op den dag omhoog jagen-
Maar in den nacht is de invloed weg en
dan gaat de kachel of de lamp vanzelf
ook minder hitte afgeven, hoe dichter bij
zonsopgang, hoe minder.
Op den dag is 't dan in de machine
veel te warm, in de morgenuren veel te
koud. Nu is een beetje schommeling niet
direct noodlottig, maar de groote schom
melingen in een vertrek op het Zuiden,
als er niet geschermd wordt, wél-
Verder moet het broedvertrek groot
genoeg wezen, en daar hapert het maar
heel dikwijls aan bij kuikenbroeders, wel
ke over verscheidene machines beschikken*
Dan komt er zuurstof (frissche lucht) te
kort, en deze speelt toch zoo'n groote
rol bij het kuiken, vóór en na de ge
boorte.
De machine moet naar alle zijden wa
terpas staan en niet te dicht bij 't raam*
ook niet dat er tocht of trek op valt*
Tot de behandeling der machine be
hoort ook het ventiïeeren en vochten.
Naarmate het embryo in 't ei grooter
wordt, moet er meer geventileerd wor
den in de machine. De eerste week i9
het embryo nog niet veel, dus dan be
hoeft men ook maar weinig in de ma
chine te ventileer:n; de tweede weeft
iets meer, maar de derde week meer dan
op de meeste plaatsen gebeurt-
Als men een broedlokaal heeft, dat op
hef N- uitziet, dan zal het vochtgehalte
daar meestal wel voldoende zijn, vooral
bij regenachtig en mistig weer. Zoo niet
(bij schraal, droog weer) kan men den
bodem van het hok bevochtigen, inzon
derheid de laatste week*
Wel »s steeds noodig, dat er frissclte
lucht in >t broedlokaal kan komen* Dus
wel flink ventiïeeren, zonder tocht op de
machines te veroorzaken, in het lokaal-
De machine zelf kan ook de schuld
wezen, voornamelijk wanneer de isolatie
onvoldoende is. Dit komt heel vaak vootf
bij die bijzonder „goedkoope" machines,
welke aangeboden worden* Goedkoop is
bij 't aanschaffen eener machine, meest
al duurkoop!
Ook gebeurt 't vaak, dat de eigenaar,
die weinig kuikens kreeg, door oorzaken
buiten de machine, deze geheel gaat ver
prutsen en ze dan ten slotte maar van
de hand doet*
Men kijke dus goed uit de oogen bij
hef aanschaffen eener tweede, of derde-
handsche.
