HOLLAND S STEDENSCHOON
IN PRAAT EN PRENT
Oud-Haarlem.
Sportkroniek.
Plaatselijk Nieuws.
Tekst en teekeaingen van LEO K. ZELDENRUST
Haarlem, de Bisschopsstad. Een der veie
Hollandsche steden, die kunnen bogen op een
groote hoeveelheid stadsschoon, gepaard aaD
een schitterende omgeving. Hoe menig inte
ressant plekje is er niet te vinden, hetzij
door belangwekkendheid van haar geschiede
nis, hetzij om der wille van de schoonheid.
Dit laatste behoeft niet altijd gezocht te
worden in grootsche paleizen, die men et
niet te vaak aantreft, doch *uist de eenvoud,
het simpele, de klaarheid der Hollandsche
bouwkunst uit vroeger eeuwen doet zoo wel
dadig aan en schenkt dengene, die hier oog
voor heeft en het heeft weten te ontdek
ken, een onuitputtelijke bron van genot.
nooit geweest, heeft een sierlijken toren, die
voorheen van een zeer welluidend klokkespel
was voorzien. Eertijds was de kerk grooter
dan thans, doch een gedeelte is tot particu
liere woonhuizen verbouwd.
Tijdens het beleg der Spanjaarden (1572
1573) was het terrein voor de Bakenesser-
kerk nog open en onbebouwd. In de Vrou-
westeeg (de kapel was aan Onze Lieve
Vrouwe gewijd) vond men den hoofdingang,
waar men ter herinnering aan de verbou
wing in de 17de eeuw leest:
Si laudum nova qui templa tulerunt:
Cur non, qui renovant et vetus hoece ferunt.
1839 d.i.
ge vetsteen en" een belangrijke rol spelen.
Onder de eerstgéiiöerpde treft men wel
vcrscheidenen aan, dis een bezoek overwaard
zijn, doch over 't algemeen genomen staan
zij achter bij de verzameling schitterende
hofjes, die Leiden ons biedt.
De gevelsteenen bevatten soms de meest
geestige en raadselachtige opschriften, waar
van ik hier een tweetal laat volgen:
In de Breeslraat lezen we bij een „been-
werker" of ivoorwerker het aardig rijm:
Hoe Simson met een kakebeen
Wel duizend krijgers nederhakte
Dat is geen wonder 't heeft zijn reen;
Hij sloeg ze juist, terwijl zij
En zaten op haar hurkjes neer y
AI beene mesjes en geen meer»
Een van de raadselacAtigen is het volgend:
Hij is onschuldig ende vrij
Van swarte Konst of ander Toverij
Van Moort of Diefte of ander Schant,
Waarom dan sulcke wreede straf,
Ze werden in een steenen graf
Tot pulver en tot asch verbrant?
Antwoord was: Toeback.
Het zoeken van dergelijke oude zaken
vormt een genoegen op zichzelf, vooral in
een stad als Haarlem, waar men telkens
vertegenwoordigers vindt van vroeger dagen,
toen de tintelende humor van onze voor
vaderen in tal van vormen te voorschijn
trad. (Nadruk verboden.)
En een van die bronnen is ongetwijfeld
Haarlem, de stad welker geschiedenis terug
gaat tot ongeveer de 9de en 10de eeuw.
In de 12de eeuw was het reeds een om
muurde stad, hetgeen blijken moge uit een
Rijmkroniek van den schrijver Stoke uit het
par 1158: v
Als men elfhondert las
En vijf en vijftich ons Heeren jaer,
Quamen met orlogh'en zwacr
Die Vriezen Mtan Drechterlant
En hebben geroeft ende verbrant
Die van Kenemare harde sture.
Dit versaghen die gheburen
Van Okesdorp, ende porters mede
Uyt Haerlem van der stede.
Over de oorsprong van haar naam Is men
het nog niet eens. Volgens Oudenhoven (1668)
is haar naam op de volgende wijze ontstaan:
Hebben, zij, die nieuwe tempels bouwden,
lof verdiend; waarom zou men dan ook
hen niet eeren, die ze vernieuwen en van
het oude dit gebouw hebben opgericht.
Een niet minder oud plekje is het Begijn
hof. Zijn inwoners weiden, gebeet.en, naar de
H. Begga, eerste stichteres der vereenigin-
gen naar haar genoemd.
Het Begijnhof met kerk werd hier in het
jaar 1262 gesticht door den Haarlemschen pas
toor Arent van Sassenheim. Na den gewel
digen brand in 1347, waarbij het geheel ver
nield werd, werd het onmiddellijk herbouwd.
In 1581 kwam het Begijnhof aan de stad.
Met dit Begijnhof was Haarlem alle Hol
landsche steden ver vooruit, eerst bijna 100
jaar later kwamen de Begijnen zich vesti
gen in Amsterdam.
Ook het Leidsche Begijnhof dateert pas
„Haer" béteekende in oude tijden „schraal"
pf „mager". Men sprak van „haerig weder"
of „haerighe locht", d. i. schraal Weer, schrale
lucht. Ook „haerig lant".
,Lem" of „leem" beteekent „vette
grond".
Het was derhalve een combinatie van
schrale en vette grond, of duingrond en wei
deland.
Voor de juistheid der redeneering wordt
echter niet ingestaan.
Het oudste kerkgebouw in Haarlem is de
Bakenesserkerk, in Gothischen stijL opgetrok
ken en dateerend uit ongeveer 1250. Zij werd
waarschijnlijk gesticht door Graaf Willem II
in de oude buurt „Bakenes", welke later bij
de stad getrokken werd.
De kapel, parochiekerk fe zij eigenlijk
van 1293. Het hof moet men zich echter
niet als een klooster voorstellen: De Vrouwen
kloosters dateeren allen pas uit de 15de eeuw.
Niet ver van het Begijnhof vinden we de
Morinnesteeg, aldus genoemd naar het huis
„de Morinne", dat daar stond. Zij is waar
schijnlijk de vroegere Nauwe St. Cecilia-
steeg en droeg den naam van Proostensteeg,
naar den proost der Commanderij van St.
Jan.
Enkele aardige vervallen huisjes, zooals
hier afgebeeld staan in deze straat, die vroe.
ger in een aanzienlijke buurt lag, waar zelfs
hethuis van het oud-adellijke geslacht van
Spaarnwoude stond, welk geslacht reeds in
1572 te Haarlem in hoog aanzien stond.
Behalve deze antiquiteiten bezit Haarlem
er nog velen, waarbij- de „Hofjes" en de
Soest Veteranen E.S.V.A.. Veteranen 5—1.
J.l. Zaterdagavond werd bovengenoemde
wedstrijd gespeeld op het Soest-terreln aan
de Bosstraat, in verband met het i2l/2-jarig
bestaan van eerstgenoemde vereeniging.
Als om pl.m. 7.10 de scheidsrechter Van
Hattum de spelers in het veld fluit, verschij
nen de elftallen in de vólgénde opstelling:
(Soest)
J. Rouendaal.
J. de Rijk, W. Schoonhagen.
IC. v. Veenendaal, A. v. Andel, L. Bakker.
W. Hcinhuis, E. O verhorst, M. Bloemendaal,
G. v. Egdam, A. v. Dam.
(E.S.V.A.C.)
P. v. Asselt, D. Renooij, Moritz, Brugman,
H. Foeken.
J. de Bruin, J. H. H. Kwak, Slager.
P. Ekel, v. Dijk.
Mr. J. van Doorne.
Als het bcginsignaal klinkt brengt de mid-
voor van Soest de bal aan het rollen en
wordt een bezoek gebracht bij het doel der
gasten, waar de backs niet thuis geven;
een tweede aanval gaat door buitenspel ver
loren. Na gaat E.S.V.A.C. er vandoor, maar
ook deze kans gaat verloren. Het spel gaat
vrij vlug op en heei' eu moet de keeper -der
gasten weer handelend optreden, wat hem
goed afgaat. E.S.V.A.C. krijgt nu .een kans
in twee opeenvolgende aanvallen; ze wetec
het doel echter niet te vinden. Het publiek
moedigt beide elftallen luide aan. Als Van
Egdam een hard- schot lost wordt dit keurig
gestopt. Dan volgen direct achter elkaar 2
corners, welke niets opleveren. De druk op
het Esvac-doel wordt grooter en na 15 min.
moet de keeper zwichten, 1o. Na de af
trap denken we de gasten te zien gelijk
maken, maar de achterhoede van Soest staat
pal. Bij Esvac wordt de rechtervleugel te
weinig in het spel betrokken; met schieten
hebben zij bovendien geen geluk; vele schoten
gaan juist naast of over. Als de Esvac-back
een voorzet onderschept, stuit de bal bij het
wegschieten tegen Van Dijk en vliegt in het
doel, waardoor Soest gemakkelijk zijn voor
sprong ziet vergroot. 20.
Voor de welverdiende rust aanbreekt moet
Mr. van Doorne nog eenmaal visschen. 3o.
Als na de thee afgetrapt wordt, blijkt al
heel vlug, dat E.S.V.A.C. nog lang niet
gewonnen geeft; het Soest.cloel krijgt het
zwaar te verantwoorden. Telkens komen de
gasten terug, doch zeer veel kansen, gaan
verloren. Als hierna de Soest.spil de bal toe
gespeeld krijgt, lost hij op een 25 meter
afstand een schot op doel, wat juist onder
de lat in het net verdwijnt. Het spel golft
dan weer op en neer met wisseLende kansen.
Ook beginnen enkele spelers teekenen van
vermoeidheid te geven. De keeper van Esvac
krijgt veel werk, doch vele lastige schoten
worden door hem behoorlijk weggewerkt.
Zijn collega in het andere doel heeft het
minder zwaar. Soest voert den stand op tot
5o. Niet ontmoedigd probeerende gasten
de eer te redden en even voor het einde
wordt met een scherp schot Rouendaal ge
passeerd. 51. Met dezen stand kwam het
einde van dezen onder prettige verstandhou
ding gespeelden veteranen-wedstrijd, waarbij
ook den scheidsrechter een woord van hulde
toekomt voor zijn correkte leiding.
E.S.V.A.C.
SCHOOL-VOETBAL-WEDSTRIJDEN.
Daar de scholen te Soest niet in de ge
legenheid zijn aan de school-voetbal-wed
strijden, georganiseerd door den Utr. Prov.
Voetbalbond te Utrecht tijdens de Paasch-
vacantie deel te nemen, zijn op initiatief
van 't Esvac-bestuur voor de Soester jeugd
deze wedstrijden in het Burgem. Dekethpark
georganiseerd. Voor deze wedstrijden zijq
eenige fraaie wisselprijzen beschikbaar ge
steld.
Zaterdag 29 Juni vangen deze wedstrij
den aan; 't ligt echter in de bedoeling deze
wedstrijden in den vervolge met de Paasch-
vacantie te houden. Dé inschrijving is voor
den eersten keer reeds zeer behoorlijk ,te
nqemen; vijf scholen schreven ia raat acht
elftallen.
Ef is 'één A'.aTdeclïng met fwee elftallen
en één B.afdeeling met zes elftallen. Bij
de afdeeling A is een Esvac-elftal gevoegd,
hetwelk meedoet zonder mededinging.
De A.afdeeling bestaat uit wedstrijden van
tweemaal een half uur, de B.afdeeling uit
wedstrijden van tweemaal tien minuten, elk
met vijf minuten rust.
Er wordt een halve competitie gespeeld;
de winnaar krijgt 2 punten, bij gelijk spel
1 punt en de verliezer o punten.
De winnaar van het tournooi is dat elf
tal, dat eindigt met de meeste winstpunten.
Zijn er elftallen, welke met gelijk aantal
winstpunten eindigen, dan beslist het doel-
gemiddelde; is ook dat. gelijk dan zal een
beslissingswedstrijd moeten uitmaken welk elf
tal voor een jaar in het bezit komt van
den wisselprijs.
Voor a.s. Zaterdag is reeds een belangrijk
programma vastgesteld, hetwelk hieronder
volgt.
De toegang tot het Esvac.terrein is vrij
en wij hopen, dat het Soester publiek in
groote getalen zal opkomen om getuige te
zijn van deze voor de jeugd zoo bij uitstek
fijne sport.
Het programma luidt:
Zaterdag 29 Juni:
Afdeeling B:
2.30 uur School Veenstra Av. Wely A.
3.00 uur School v. Wely BVeenstra B.
3.30 uur School Lub Av. d. Hucht A.
4.00 uur School Veenstra AVeenstra B.
4.30 uur School Lub Av. Wely B.
Afdeeling A:
5.00 uur School v. d. Hucht AEsvac.
Het programma voor Woensdag 3 Juli a.s.
is als volgt vastgesteld:
Afdeeling B
2.30 uur School Veenstra Av. Wely B.
3.00 uur School v. Wely Av. d. Hucht A.
2.30 uur School Lub AVeenstra B.
4.00 uur School v. d. Hucht AVeenstra A.
4.30 uur School v. Wely Av. Wely B.
Afdeeling A:
5.00 uur School v. d. Wal AEsvac.
Dinsdag 2 Juli a.s., des avonds om half
acht, wordt in het Burgem. Dekethpark door
twee vetranen.elftallen een oefenwedstrijd ge
speeld. De E.S.V.A.C.-veteranen krijgen n.1.
bezoek van een veteranen-elftal bestaande uit
gemeente-ambtenaren.
aantal plattelandsgemeenten, waar 'de ïarié-
ven oorspronkelijk zeer hoog waren, ia het
bijzonder van bovenbedoelde verlagingen ge
profiteerd.
Zoo bedroeg de stroomprijs in die Gemeen,
ten in de eerste helft van 1928 voor het ge
wone lichtverbruik nog 40 cent per kWh.
Na een zestal verlagingen vanaf dien tijd
is de prijs tot 22 cent per kWh gedaald.
Ook voor de kleinkrachttarieven is de ver
laging sedert 1928 wel heel sprekend. In
de eerste helft van 1928 betaalde men voor
het kleinkrachttarief nog 25 cent per kWh,
adfalende bij grooter verbruik tot 18 ce..t
per kWh. Thans is die prijs gereduceerd
tot 11 cent per kWh.
De prijs van den stroom per kWh bij vast
rechttarief bedroeg in dienzelfden tijd in een
aantal gemeenten 6 cent en in andere ge
meenten 7 cent per kWh. Die prijs be
draagt thans 31/2 ct. per kWh, dus ongeveer
de helft. Bovendien zijn de bij dit tarief
behoorende vastrechtbedragen destijds reeds
met 71/2 °/o verminderd, terwijl zij thans
opnieuw met 10 °/o worden verlaagd.
Het tarief voor den nachtstroom voor heet*
waterreservoirs, dat eerst 3 cent per kWh
bedroeg en daarna is teruggebracht tot 2 ct,.
wordt thans gesteld op il/2 cent per kWh,
dus precies de helft van den vroegeren prijs.
BENOEMD.
Onze plaatsgenoot, de heer P. Koppen, is
met ingang van 1 Juli e.k. aangesteld als
rijksveldwachter in het district Arnhem, na
vooraf zijn opleiding te hebben genoten in
de inspectie Amsterdam.
VOETBALLENDE GEMEENTE
AMBTENAREN.
Vrijdagavond kwamen verschillende ambte
naren in vergadering bijeen, teneinde te ge
raken tot de definitieve oprichting eener Voet-
bal-vereeniging. De vergadering was goed
bezocht.
Na opening door den heer J, J. Meurs,
die als voorloopig voorzitter fungeerde, wer
den de statuten en het reglement vastge
steld. De vereeniging is genaamd Voetbal-
vereeniging van Gemeente-ambtenaren Soest"
(V.V.S.G.A.).
Het aantal leden bedraagt pl.m. 20.
DE N.V. PROVINCIALE UTRECHTSCHE
ELECTtCiTElTS MAATSCHAPPIJ VER
LAAGT WEDEROM HAAR TARIEVEN.
In Juli zullen door de P.U.E.M. wederom
wederom verschillende tarieven worden ver
laagd. De verlagingen betreffen vooreerst het
gewone lichttarièf, dat evenals het kleinkracht
tarief met 1 cent per kWh zal worden te
ruggebracht. Bovendien worden de vastrecht
bedragen met 10 °/o verlaagd en wordt ten
slotte de nachtstroom van 2 op tl/2 cent per
kWh teruggebracht.
Ook vindt een aanzienlijke verlaging ten
opzichte van het normale straatverlichtings
contract plaats, die zoowel de geleverde ener
gie als de vast© kosten per lantaarn be
treft.
Hét- gevolg hiervan is, dat niet alleen de
huisgezinnen van- deze verlaging financieele
verlichting ondervinden, maar dat tevens de
kassen der Gemeenten, waar men den voor
de straatverlichting benoodigden stroom vol
gens het normale straatverlichtingscontract be
trekt, belangrijk worden gebaat.
Wij hebben ons de moeite getroost eens
van een aantal jaren den loop der verschil
lende verlagingen na te gaan. Gebleken is
daarbij, dat de in een betrekkelijk gering
aantal jaren toegepaste verlagingen tezamen
een zeer groot bedrag uitmaken. Daar er bij
dé P.U.E.M. vooral naar gestreeft wordt de
in de verschillende Gemeenten van haar
stroomverzorgingsgebied bestaande tarieven
zooveel mogelijk met elkander in overeen
stemming te brengen, hebben vooral een groot
In 't defiui.ieve bestuur werden gekozen de
heeren: J. J. Meurs, voorzitter; W. J. Drijbcr,
secretaris en P. A. Broers, penningmeester,
welke heeren hunne benoeming aannamen.
In de elftal-commissie werden gekoze 1 de
heeren A. F. Schrcuder, voorzitter, Th. J.
Regter en P. J. de Vries, leden.
De oefeningen en wedstrijden zullen wor
den gehouden op het terrein gelegen naast het
café „Du Passage" aan de B'irktstraat.
SOESTER SCHAAKCLUB.
Medegedeeld kan worden, dat op de ver
gadering van Dinsdagavond het houden van
een zomer-wedstrijd door de club is aan
genomen.
Leden en nieuwelingen gelieven zich spoe
dig aan de ranglijst-commissie, de heeren
Drs. A. P. du Pree, Mendelssohnstraat 5,
Soestdijk, J. Gorter, Vondellaan 22, Soest eo
H. Schreuder, Rozenstraat 25. Baarn, op te
geven.
Gespeeld wordt in groepen van 4 spelers
met voorgift. Ieder speelt drie partijen, waar
uit een winnaar overblijft, die daarna weder
nieuwe groepen vormen, totdat één winnaar
overblijft, die een wisselbeker ontvangt, welke
men driemaal achtereen of vijfmaal in totaal
moet winnen om hiervan eigenaar te worden,
De inschrijving is geheel vrij. Spoedige
opgave is zeer gewenscht. Voor nieuwelin
gen zij nog vermeld, dat de clubavonden
iederen Dinsdag zijn van 8, tot 12 uur in
het gebouw „Religie en Kunst" aan de
Rembrandtlaan, Soestdijk. waar men zich ook
alls lid kan opgeven.
