POORT NAAR ABESSYNIË.
De schoonheid van
Middellandsche Zee
r* v
Zonder het Seuzkanaal geen expeditie naar Oost-Afrika.
Eéns een waaghalzig avontuur, thans een levensader!
Als Engeland het afsluit... dreigt oorloggevaar!
Pont Said, voor den reiziger naar Oost-
Azië een étappe op zijn langen weg, waar
tij voor het eerst de Wonderen van den
Oriënt kan zien, is vol leven! Schip na
schip nadert de haven, groote, kleine, mooie
en onaanzienlijke vaartuigen. Sommigen
bevatten tal van wuivende mensdhen, an
deren zijn rustig en glijden stal over het
havenwater. De eersten zijn troepentrans
portschepen, de andere vrachtschepen, bei
de echter afkomstig uit Italië.
Tegenover het douanestation, waar de
aleepbooten en de geweldige baggermachi
nes van de Suezmaatsohappij liggen, ver-
•fceft zich een trotsch, door twee koepels
bekroond gebouw, waar het bestuur van
de maatschappij, die het Suezkanaal be-
heerscht, zetelt! Daar ziet men de Italiaan-
«sche 9Chepen niet graag; sedert Juli is het
zijn invloed op den onderkoning van Egypte
wist te bewerkstelligen, dat de concessie
niet aan de internationale maatgschappij,
doch aan hem persoonlijk werd gegeven.
Uit deze eenigszins duistere periode van de
Kanaalbouw dateert nog een proces, dat de
erfgenamen van den ingeieur Von Neg-
grelli tegen de Kanaalbouwmaatschappij
hebben gevoerd, en dat thans nog niet be
slist is!
Zoo gemakkelijk de Lesseps aan zijn geld
gekomen was, zoo moeilijk was de doorzet
ting van zijn plannen! Het kostte een
enorme energie om al de moeilijkheden te
overwinnen, die vooral Engeland hem in
den weg legde. Het reeds lang wantrou
wend geworden Albion vreesde, dat bij het
totstandkomen van het Suezkanaal, dat den
zeeweg naar het verre Oosten zoo geweldig
Signaalstations regelen het verkeer.
verkeer der Italiaansche schepen door het
kanaal met 10 procent toegenomen. En dat
alleen voor de militaire transporten, want
in het gewone goederenverkeer naar den
Indisch en Oceaan, bo ekte men een terug
gang van bijna 11 procent en naar Europa
van circa 23 procent! Voor iederen passa
gier heft de maatschappij tien gouden
francs tolgeld, ongeacht of deze burger,
dian wel militair is; voor iedere ton lading
wordt zes francs gerekend.
Toen in het jaar 1859 de Fransche con
sul in Cairo, graaf de Lesseps, voor de op
richting van de Kanaalbouwmaatschappy
inteekening op het op 200 millioen francs
vastgesteld Kanaal voorstelde, veroordeel
den de Britsche persstemmen dit als een
waanzinnig denkbeeld en hoonden zij de
ontwerpers van het plan op soms ergerlijke
wijze. De Pers beweerde, dat 't Kanaal niet
alleen geen zin zou hebben, doch dat het
jtLam zou mislukken door de vele moeilijk-
beden, die er te overwinnen waren! In het
Britsche parlement noemde een minister
bet plan een „waaghalzig avontuur". Des
ondanks waren binnen drie weken de be-
fioodigde 200 millioen francs reeds aanwe
zig. De onderkoning van Egypte alleen nam
reeds 177.000 aandeelen voor 94 millioen
francs over. Reeds in April 1869 kon de
zou bekorten, de Indische bezittingen ge
vaar zouden loopen. Desondanks en hoewel
Lesseps ook technische moeilijkheden had
te overwinnen, heeft de bouw van het ka
naal zonder onderbreking plaats gehad!
40.000 Arbeiders waren tien jaar lang aan
bouwtijd van slechts 10 jaar, kon het Ka-
het werk om de 75 millioen kubieke meter
zand, modder en steenen weg te transpor-
teeren!
Den 17den November 1869, dus na een
naai geopend worden! Lesseps had de ge
noegdoening een bont gezelschap van Eu-
ropeesche vorsten aan het hoofd van een
vloot van 50 imposante oorlogsschepen op
bezoek te krijgen, die de eerste tocht van
Port Said naar Suez maakten. Wat deerde
het, dat duizenden Fellanhs slachtoffer van
de werkzaamheden geworden waren? De
glans en de roem van het voltooide werk
overstraalden zelfs de pijnlijkste feiten
ja, deed zelfs niet af aan het feit, dat de
bouw inplaats van 200 millioen frans er
500 millioen had gekost!
Inderdaad was de kanaalbouw, als men
van al, de pijnlijke bijkomstigheden afziet,
die ermee verbonden zijn, een VQor dien
tijd enorme technische prestatie; doch de
economische beteekenis van het kanaal zou
in den eersten tijd niet duidelijk op den
eerste spade in den grond worden gesto
ken!
Het Kanaalplan was geen werk van de
Lesseps Reeds 1400 v. Ohr. hadden de pha-
rao's een kanaal gebouwd vanaf den Wittea
Nij'1 naar de Rooden Zee en hielden hier
een levendig verkeer in stand; Napoleon I
liet een Kanaalplan uitwerken, doch tot
uitvoering kwam het niet. Inderdaad komt
de Lesseps de eer van het initiatief toe, hoe
wel reeds in 1846 een Maatschappij werd
opgericht om een kanaal van Port Said naar
Suez te graven. Doch tenslotte was het de
Lesseps, die woorden in daden wist om te
zetten. De ontwerper van het plan was een.
Oostenrijksche ingenieur, von Neggrelli,
een spoorweg-constructeur. Zijn technisch
ontwerp werd weer gesteund door de ka-
pitaalsbelangen van Engelsche en Duitsche
fegroepen, die aandeelen bezaten. In 1664
(Seisde de Lesseps naar Cairo waar iuQ door
MAAKT!
HIER WERD DE ALLEREERSTE
WERELDGESCHIEDENIS GE-
DE
l>o sju, ..acir het kanaal in de Roode
Zee uitmondt.
V
Straatbeeld uit Tanger.
Graaf Ferdinand de Lesseps, die het initia
tief nam tot de bouw van het Suezkanaal.
voorgrond treden! Het verkeer wantrouw
de dien weg, hoewel de vaart door het
Suezkanaal den weg naar het Verre Oos
ten met ruim 8000 Kilometer bekortte, d.i.
20 procent van de -totale afstand naar Oost-
Indië. De door Lesseps geprofeteerde goud
stroom bleef uit. De aandeelen van de Ka
naalbouwmaatschappij daalden angstwek
kend! De onderkoning van Egypte die toch
reeds diep in de schulden zat, stond voor
een bankroet! Betere tijden kon hij niet
afwachten en daar het hem via Cons-tanti-
nopel duidelijk geworden was, dat Enge
land dit Kanaal eigenlijk niet graag zag,
vooral niet onder Franschen invloed, vér-
kocht hij zijn 177.000 aandeelen aan Enge
land, nadat de Fransche regeering gewei
gerd had ze te koopen! Daarmede had En
geland wel niet de meerderheid der aan
deelen in handen, doch al heel spoedig
werd de Britsche invloed van beslissende
kracht! In 1882 bezette Engeland Egypte
enhet kanaal stond onder BritsChe
controle. En zoo bleef het tot heden ten
dage!
Het Suezkanaal is slechts 160 Kilometer
lang! Het doorsnijdt de gedeeltelijk droog
gelegde meren van Mensaleg, Ballah, en
Timsa, alsook het Bittermeer. Het oor
spronkelijke profiel van het kanaal, dat
bij een waterspiegelbreedte van 58 tot 100
Meter een vaargeulbreedte van 22 Meter
en een diiepte van slechts 8 Meter bezat,
bleek al spoedig ontoereikend te zijn. In
de eerste jaren was het aantal door vast-
loopen van verschillende schepen ontsta
ne storingen zeer groot! Steeds dieper en
grooter moest men <het kanaal maken, om
gelijken tred te höüdoa met de eischen
van het moderner wordende verkeer!
Thans heeft het een waterspiegelbreedite
van 95 tot 160 Meter, een vaargeulbreedte
van 60 Meter en is het tien meter diep. In-
plaats van de bij den bouw voorgescheven
tien plaatsen, ieder van 750 Meter lengte,
zijn er thans 21. Baggermachine's van ge
weldige afmetingen zijn onafgebroken be
zig om een verzanding van het kanaal te
voorkomen!
De kosten van onderhoud zijn buitenge
woon groot, zelfs voor onze hedendaagsche
begrippen maar de Kanaalmaatschappij
heeft geweldige hooge inkomsten. De tol
gelden zijn zoo hoog, dat een schip van
middelmatige grootte op een reis naar
Oostnzië en terug meer dan 60.000 gulden
voor de doorvaart betaalt; Aan het aantal
naar Abessynië verscheepte Italiaansche
troepen kan men dus zoo ongeveer nagaan,
welke enorme sommen Italië alleen voor
de Suezdoorvaart moet betalen!
De Italiaansche troepen, die door het
eentonige, vlakke, eindelooze-zandige ka-
naalgebied varen en op de op den Westelij
ken oever aan gelegden autoweg de vracht
auto's zien voorbij razen, hebben geen ver
moeden ervan, dat zij zonder dezen water
weg wel nooit een expeditie naar Abessy
nië gemaakt zouden hebben, want onge
rekend de geweldige afkorting van den zee
weg van de Middellandsche Zee naar Oost-
Afrika moest de onderneming vastloopen
op de transpoort en levensmiddelen-aan-
voerkwestie!
Kan het Suezkanaal afgesloten wor
den?
De statuten van de Kanaalbouwmaat
schappij voorzien niet in een sluiting van
het kanaal voor bepaalde schepen of be
paalde landen! Wèl had echter de Volken
bond het recht het kanaal te sluiten voor
kelijkheid. De Middellandsche Zee echter
met haar prachtige oeverlandschappen, de
zonnige bochten en baaien, de vruchtbare
kusten, dié waren bereikbaar en konden
veroverd worden! Men kan tegenwoordig
nog duidelijk nagaan, welke volkeren die
oevers bewoond hebben: Grieken, Phoe-
niciërs, Egyptenaren, Romeinen, Germa
nen, Saracenen, Venetianen een groot
aantal volksstamen beheerschten naast él-
kaar, of achtereenvolgens deze landschap
pen en stempelden die streken!
Drie vaste landen komen hier tezamen:
Europa, Afrika en Azië. Langs de kusten
ontwikkelde zich de hoogstaande cultuur
van de Oudheid, de latere grondvesten
voor onze avondland-beschaving. Yan hier
uit won ook de wedergeboorte van de
Oudheid, in de Middeleeuwen, veld. Italië
werd het middelpunt van het oultureele
leven.
Een nieuw levensgevoel, dat de men-
schen op den voorgrond van alle gebeur
lijkheden stelde, had hier zijn oorsprong
gevonden en als een vloedglof van ver
hoogde levenswil bevruchtte deze schep
pende geest alle andere volkeren ter we
reld! Een enorme opbloei van het geeste
lijke, artistieke, politieke en economische
leven vond plaats en weldra was een
nieuw hoogtepunt van ons avondlandscih-
cultuurleven bereikt. Dat was de tijd,
waarin men in de Italiaansche stadsrepu-
blieken topprestaties begon te leveren van
een ongekende volmaaktheid, toppresta
ties hoofdzakelijk van een beeldende kunst!
Olieschilderijen, beeldhouwwerken en ar
chitectuur wedijverden met elkaar! En
thans toonen de musea in alle deelen van
de wereld Italiaansche meesterwerken van
bijzondere bekoring. Rome, Venetie, Mi
laan, Florence, Genua alle zijn overkoe
peld door de blauwe lucht van de Middel
landsche Zee.
Evenals vroeger de primitieve vloten der
koene Phoeniciërs, glijden tegenwoordig de
de schepen van oorlogvoerende partijen.
In Port Said, de Poort naar de Middel
landsche Zee en Port Ibrahim bij Suez,
de Poort naar de Roode Zee, liggen sterke
"Britsche garnizoenen, drie zulk een Volken-
bondsbesluit snel en grondig ten uitvoer
zouden kunnen brengen. Doch zoo'n be
sluit kan men nauwelijks tot de mogelijk
heden rekenen en dientengevolge zal het
kanaal voor de Italiaansche schepen zon
der eenigen twijfel geopend blijven. Tot
tevredenheid van de „Compagnie univer-
sellö du Canal Maritime de Suez".
TOENEMENDE KLEURENBLINDHEID
IN ENGELAND.
De professor in de psychologie aan de uni
versiteit te Edinburgh, Dr. James Drever,
heeft door systematische onderzoekingen
van leerlingen van Engelsche volksscho
len vastgesteld, dat van elke tien één aan
kleurenblindheid lijdt. Volgens de opga
ven van den professor beteekent dit een
100-percentige toename van de kleuren
blindheid sedert de laatste hierover inge
stelde onderzoekingen.
„Dit verschijnsel kan tragische gevolgen
hebben", verklaarde de professor. „Want
deze schoolkinderen zijn aanstaande be
stuurders van auto's op onze wegen. Het ia
zeker een niet luchtig op te nemen zaak,
dat van de 120 jonge mensohen 12 niet in
staat zijn, bij verkeerssignalen rood van
groen te onderscheiden. Een middel tegen
kleurenblindheid bestaat nog niet. Brillen
hiervoor hebben verwisseling van andere
kleuren tengevolge."
Voor zoover de wetenschap totnogtoe kon
vaststellen, wordt kleurenblindheid meer
van den vader dan van de moeder overge
ërfd. Ook zijn er minder gevallen van kleu
renblindheid onder vrouwen. t
'r J
Ieder van ons zal ééns de periode in zijn
bestaan beleven, waarin hij het verlangen
voelt opkomen naar de Zee en Verre Lan
den. Vooral de Middellandsche Zee is
menigmaal het voorwerp van onze diroo-
men geweest, vooral als wij op school de
historie leerden kennen. Dan begrijpen wij
het, als iemand ons toevertrouwt, dat de
reis door de Middellandsche Zee het
schoonste deel van zijn leven is geweest!
Het verlangen naar de zon en naar de won
deren van de Italiaansche schiereilanden,
naar de Grieksche lente en de avontuur
lijke fantasiewereld van den Oriënt ver
lokt ons steeds weer tot reizen naar de
Middellandsche Zee, naar al die kustplaat
sen, die ons de eeuwigheid brengen van al
die schoonheid, waar men te midden van
de bewaard gebleven wereld der antieken
de heele romantiek van het leven in zich
kan opnemen. Dat juist is het, wat de Mid-
dellansche Zee zoo betoovert, zoo begee-
rens waardig, zoo onmisbaar haast maakt!
Een bezoek aan die plaatsen beteekent
steeds het luisteren naar de harteklop van
een cultuur, een cultuur, die zich in de
geschiedenis der tientallen eeuwen nadien
een onsterfelijkheid heeft verworven. Eens
was de Middellandsche Zee slechts een
voudig de wereldzee! Want men wist toen
niet, dat er meer continenten waren, als
Amerika en Australië. Zelfs van Indië en
China kwamen maar vage berichten, die
men meer opvatte als fabelen, dan als wer-
Korea De Muizeneilanden.
v
Een der 21 uitwijkplaatsen.
De kathedraal in Cadiz.
prachtige schepen van den modernen tijd
langs de lichtende oevers van de Midden
zee. Zij dragen vroolijke gasten uit het
rauwe Noorden naar het zonnige Zuiden.
Zij passeeren de Rivièra, langs de Spaan-
sohe en Italiaansche kusten, zij dragen hen
naar de eilanden van de Fhaaken en de
en de oorden van den Trojaanschen krijg,
naar Griekenland naar de zuilen van den
Aoropolis en Olympia. Zij varen van den
Noord-Afrikaansch en oever, waar eens
Carthago stond, langs de Syrische kust
naar hef oude Stamboel en de Bosporua,
naar de eilander van de Phaaken en de
burchten uit de Christelijke Middeleeuwen:
Rhodos en Malta. Zij dringen voorwaarts
in de Zwarte Zee en trekken westwaarts
naar Dalmatië en Venetië. Zij groeten die
schepen, deze verzonken wereld der An
tieken en de nieuwe omhoogstrevende cul
tuur van de jonge Middellandsche Zee
machten!
De gasten echter, aan boord van deze
behaaglijke Middellandsche Zee-schepen
beleven het eene sprookje na het andere!
En het is niet alleen de adem van schoon
heid, die er van het landschap zelve uit
gaat, die ieder met verhoogde levenslust
en -(kracht vervult, maar tevens de ver
kwikkende atmosfeer van het schip zei vei
Wie eens als lid van zoo'n harmonischs
boordfamilie, van zoo'n Middellandschs
Zee-feoot, onder de zuidelijke zon gevaren
heeft, wie beisend en vertrouwd is met een
scheepsbemanning, die dk wenschen in Uw
oogen lezen, die weet welk een glans
zulke dagen de herinnering kunnen geven!
Met tal van onuitwisdhbare herinneringen
beladen, gesterkt en herboren komen ds
deelnemers aan zoo'n tocht weer in hun
Noordelijke woonsteden terug en menig
een, die de eeuwige melodie van de Mid
dellandsche Zee-golven nog jaren lang in
het hart draagt, telde deze reis tot ds
mooiste dagen in zijn leven. b;>
