w.m
EEN AMERIKAANSCHE
TRAGEDIE.
In het beroemde boek van The-
odore Dreiser, dat tien jaar gele
den verscheen en getiteld is
„Een Amerikaansche tragedie"
een van de velen 1 vindt men
ook een overzichtelijke uiteenzet
ting van de sociale en politieke
achtergronden van de Amerikaan
sche justitie, evenals de beschrij
ving van den lijdensweg van een
moordenaar vanaf de gerechts
zaal tot den electrischen stoel.
Theodore Dreiser staat politiek
aan de uiterste linkerzijde, ten
gevolge waarvan men geneigd
zou zijn aan te nemen zondei
de grootheid van zijn werk te
miskennen dat hij alles door
een zwarte bril ziet en de Ame
rikaansche justitie onrecht aan
doet, te goeder of te kwader
trouw. Wie echter de sociale en
moreele toestand van Amerika de
laatste tien jaren heeft bestu
deerd, wie het gangster-schap en
mannen als Huey Long in betrek-
ldrg tot de cultuur der Vereenig-
de Staten op waarde weet te
schatten, komt meer en meer er
toe Dreisers onbarmhartige crl-
ti?k te steunen.
Een nieuwe Amerikaansche
tragedie heeft thans het bijna
profetische inzicht van dezen
Amerikaanschen dichter op gru-
niet zou overlevenl
En daarmede raken we de kern
van de zaak: het is na de execu
tie van Hauptmann zeer onwaar
schijnlijk geworden, dat ooit licht
in deze aangelegenheid zal wor
den gebracht! In de laatste dagen
was er plotseling weer sprake
var|, dat men een nieuw spoor
volgde en het zou waarlijk niet
zoo onmogelijk zijn, dat Bruno
Hauptmann slechts het slachtof
fer van een uitgebreide bende
gangsters was, die alles in de
koers stuurden, die zij eraan wil
den geven: onderzoek, proces
sen, vonnis en executie. Wat de
waarheid is, weet men niet en na
de executie van Hauptmann zal
men dat ook nooit meer verne
men. Na hetgeen gebeurd is, zal
de eerste zorg van politie en
justitie zijn, eigen huid te redden
en zich in veiligheid te brengen,
liefst de veiligheid van de ver
getelheid!
Het is herhaalde malen bewe
zen, hoe nauw dikwerf de relaties
tusschen politie en gangsters
waren 1
Wat echter nooit en nimmer
vergeten zal kunnen worden is
de onmenschelijke vorm van deze
executie 1 Langer dan een jaar
wachtte Hauptmann op zijn dood.
De intervallen in deze afschuwe
lijke melodie des doods werden
steeds korter: 90 dagen, 30 da-
KONING LEOPOLD REIKT EEN VAANDEL UIT AAN EEN NIEUW
GEVORMD REGIMENT.
Bij de slotparade van de dezer dagen bij Beverloo gehouden Belgische manoeuvres
heeft Koning Leopold III aan het nieuwgevormde regiment Nr. 28 een vaandel
uitgereikt.
welijke wijze bevestigd! Doch.,
de werkelijkheid stak alle fanta
sie naar de kroon 1
Wat er met Bruno Hauptmann
gebeurde, had geen sensatie-
schrijver ooit verfijnd-wreeder
kunnen uitdenkenDoch niet de
zaak Bruno Hauptman ls van zulk
een beteekenis het feit, dat het
mógelijk is, dat het zulke vormen
aannam, dat werpt onverbiddelijk
een schel licht op de enorme de
moralisatie van het bewustzijn
der menschelijke macht.
Het is natuurlijk, ver van Fle-
m'ngton en Trenton, volmaakt on-
monelijk om een oordeel over het
oroces Bruno Hauptman te vellen.
Doch zelfs de beste kenners van
dö dossiers hebben tot de laatste
m'nut en voor den dood van
HauDtmann niet beslist kunnen
zegoen of de gevangene „schul
dig" of „niet schuldig" was. En
dat is het vreeselijke: hoe sterk
de aanwijzingen HauDtmann ook
belastten, nooit is de mogelijk
heid van een justitioneele dwa
ling uitgeslotenSteeds weer
hoopte men opnieuw, dat Haupt
mann zou spreken; maar zelfs op
den electrischen stoel zweeg
deze 1 Zulke standvastigheid zou
onnatuurlijk geweest zijn, wan-
aeer hij werkelijk iets omtrent de
taak Lindbergh geweten had. In
Ieder geval had hij in de laatste
minuten voor zijn executie het
geen hij wist moeten bekennen,
Dm zijn hoofd te redden. De drang
naar het leven is èltijd grooter
dan het verlangen naar den dood.
Dat hij niets gezegd heeft, inte
gendeel, nogmaals zijn onschuld
verdedigde, wijst er o.i. duidelijk
dp, dat hij ook werkelijk niets
iv i s 11
Na al wat gebeurd is, kan het
aiet verwonderlijk meer zijn, dat
het denkbeeld van een justitio
neele moord weer opkomt, een
moord, die niet begaan is op een
gevangene, doch op die justitie
zélf 1 Het zou zich sterker wre
ken, dan do zaak Sacco en Van-
eetti, wanneer op zekeren dag
eou bliiken,. dat Bruno Hauptmann
niet de schuldige of de mede
plichtige was geweest 1 Dié gru
welijke „sensatie" zou de Ame
rikaansche justitie een slag toe
brengen, die zij waarschijnlijk
gen, 48 uur, 24 uur, ten slotte nog
maar enkele minuten!Enkele
minuten, waarin gouverneur Hoff-
mann om het leven van Haupt
mann vocht met den advocaat
Willentz een Dostojewski'sche
scène welhaast....
Natuurlijk is Hoffmann's streven
niet lOO/o humaniteit geweest
Had hij Hauptmann kunnen red
den en kunnen bewijzen, dat deze
onschuldig was, dan had dit hem
een groot aantal stemmen bij de
presidentsverkiezingen opgele
verd. Maar hij verloor. En... zijn
zenuwen waren ook van sfreek,
want hij gaf een van zijn onder
geschikten, die hem volgens zijn
meening lastig viel, een oorveeg.
Doch dat mag men bij den vorm,
waarin zich deze strijd om het
leven van een gevangene af
speelde, niet al te zwaar nemen
Nooit had men mogen toestaan,
dat een mensch zoo gekweld
werd, als men Hauptmann deed!
Nooit zal een mènsch, al was hij
misschien een moordenaar, zoo
lijden, als Hauptmann de laatste
maanden. Wat blijft er over van
het „humane" van een executie
in enkele seconden door middel
van duizenden Volts, als weken
lang tevoren de „foltering van de
hoop", zooals André Marois en
kele dagen geleden het noemde,
op den gevangene wordt toege
past
Wat zich hier afspeelde, zal een
waardig hoofdstuk vormen van
de duistere bladzijden in het
boek der Menschheid, bladzijden
waarover men liever beschaamd
zou zwijgen, ware het niet drin
gend noodzakelijk in deze tij
den daarover zoo onbarmhar
tig mogelijk de trom te roeren!..
BINNENLANDSCH OVERZICHT.
In memoriam Jan W. Bosch
De eerste Nederland-
sche vlieger jubileert 1
Mannen, die pal staan voor
onze koloniën.. -
Koos Speenhoff gedupeerd 1
Maarpak den verkeerde
niet 1 Een „vriendelijk wel
kom 1" Leerdam in nood.
Verfwater.
„Heldenkennis" moet weef op
't üpiiU 1ijan» whtff met rouw-.
rand 1 Er is om deze film gevoch
ten, met woorden en daden, er is
gearresteerd, geprocedeerd, ge-
vonnisd, gescholden, geprotes
teerd.... nu heeft men eindelijk
z'n zin: er is een slachtoffer bij
gevallen! De 41-jarige journalist
jan Bosch, in leven redacteur van
de Haagsche Courant, verrichtte
tijdens de vertooning van „Hel-
denkermis" zijn reportersarbeid
voor de Haagsche Passage, waar
in zich het theater bevindt, waar
de film in kwestie draaide. Daar
bij werd hij tijdens het optreden
van de politie tegen demonstran
ten door een politiemotor over
reden en ernstig aan de beenen,
in 't bijzonder aan een knie, ge
wond. Later bleek, dat hij ook
inwendige kneuzingen had opge-
loopen, die de oorzaak werden
van zijn tragisch einde. Jan W.
Bosch, gewezen journalist van
„De Telegraaf" en vanaf 1923 aan
de Haagsche Courant verbonden,
was een bij allen geziene en be
minde persoonlijkheid, een mar
kante figuur levendig van geest,
scherp van verstand, gemoede
lijk, doch tegelijk slagvaardig.
Het moge een troost zijn, dat
de heer Bosch, hoe groot de
leegte is, die hij nalaat, in zijn
beroep gesneuveld is op het veld
van eer. Werkende voor zijn krant
heeft hij het leven gelaten. Is er
voor een journalist wel schooner
dood
Op het jubileum in de kranten
wereld volgt een jubileum in de
vliegerswereld. Duidelijk wordt in
dit jubileum van den eersten
Nederlandschen vlieger, Adriaan
Mulder, gedemonstreerd, hoe jong
het vliegwezen eigenlijk pas is
en hoe veel, hoe ontzettend veel
er in dien korten tijd al bereikt
werd 1 Als wij nagaan, dat op 7
April 1911, dus vijfentwintig jaar
geleden, de heer Adriaan Mulder
uit Nijmegen, boven het vlieg
kamp Gilze-Rijen bij Breda hei
eerste in Nederland uitgereikte
vliegbrevet haalde, volgens de
bepalingen van de Fédération
Aéronautique Internationale, dan
zien we pas in, hoe enorm het
werk van de vliegwereld, en in
het bijzonder van Nederlandsche
vliegwereld in eerste instantie
van de K.L.M. wel is 1 Waar
lijk.... we mógen het niet over
slaan: wéér een jubileum 1 We
schijnen in de jubileumweek te
zitten 1 Nu is het de Koloniale
Reserve, onze bron van koloniale
verdedigers, die 45 jaar bestaat!
Menige baardige oud-fuselier, ge
tooid reeds met Militaire Wil
lemsorde of Eervolle Vermelding,
zal bij het lezen van deze regels
nog eens even ontroerd terug
denken aan de dagen, toen hij
nog niet de tropische warmte on
dergaan hadzal nog even
herinneren zijn aankomst in Indië,
zijn loopbaan daarna: alles het
werk van het Instituut der Kolo
niale Reserve. We hebben man
nen noodig, die pal staan voor
onze koloniën, mannen, die in
deze benarde tijden het koloniale
Nederlandsche land zij het ook
maar preventief weten te be
waren voor verwikkelingen, an
nexatie wellicht....
Ook bij Speenhoff heeft men
een en ander in beslag genomen.
Neen lezer, schrik niet: Speenhoff
onze bard, heeft geen bezoek
van deurwaarders ontvangen
Doch wèl heeft hij bezoek ont
vangen vaninbrekers! Daar
alles In wanorde was vanwege
een verhuizing, kon men niet na
gaan, of de inbrekers sporen had
den nagelaten. Maar de ridder
orden en medailles, de insignes
en plaquettes, veilig opgeborgen
in een fraai doosje, zijn het kind
van de rekening geworden! Ook
Speenhoff's nieuwe versiersel van
de Orde van Oranje-Nassau is
verdwenenl Als u dus iemand
ziet loopen, wiens jas getooid is
met dit kruis, breng hem dan op!
Maar pak in 's hemelsnaam niet
den verkeerde! Denk eraan, dat
er meer menschen in het bezit
zijn van de Oranie-Nassau-orde
In ieder geval looft Speenhoff een
belooning uit, wanneer men hem
zijn trofeeën, waaraan zoovele
aangename herinneringen ver
bonden zijn, weer terugbezorgt,
desnoods door tusschenpersonen
waarbij hij belooft, geen gevolg
aan de zaak te geven. Hij woom
op het Seinpostduin te Scheve-
ningen. En de vriendelijke, mede
lijdende inbreker zal gegaran
deerd hartelijker worden ontvan
gen dan de landbouwer A. uit
Weteringen, die dezer dagen een
rekening ging betalen en wien
men een hartversterking aanbood
uit een flesch waar „Samos" op
stond, maar die later verdund
zoutzuur bleek to bevatten. A.
dronk ervan en werd op staanden
voet onwel. De man werd ter be
handeling in hei ziekenhuis op
genomen en is er betrekkelijk
goed afgekomen, f Zal Je gebeu
ren, als je fatsoenlijk een reke-
ring tornt betaio»,,. „i
Zwaarmoedige klanken berei
ken ons uit het glasnijverheids-
stadje Leerdam. Daar heeft de di
rectie van de N.V. Glasfabriek
Leerdam aangekondigd, dat ten
gevolge van den financieelen toe
stand van het bedrijf de directie
zich gedwongen ziet om aan alle
weeklooners en dat zijn er
900 met 11 April e.k. ontslag
aan te zeggen.
Stopzetting van dit glasbedrijf
zou een belasting van de over
heidskas met ruim ƒ300.000 per
jaar meebrengen aan werkeloos-
heidssteun, terwijl zonder twijfel
heel de middenstand van Leer
dam zwaar te lijden zou hebben
van een sluiting van de glasfa
brieken. De directie van de glas
fabriek nu betoogt, dat er zeer
goed werkmogelijkheid voor de
fabrieksmenschen zou zijn, wan
neer de regeering in overleg met
de qezamenlijke binnenlandsche
fabrikanten tot een regeling in de
Nederlandsche glasindustrie zou
zijn gekomen. Dat nu onderhan
delingen gevoerd worden om te
trachten het bedrijf alsnog te red
den, is vanzelfsprekend. Wij ho
pen er het beste van.
In een binnenlandsch over
zicht, waarin zoovele heterogene
onderwerpen bijeengevoegd moe
ten worden, zonder dat dit merk
baar stoort, is de gedachten-as
sociatie een welkom hulpmiddel.
Zoo kunnen we ook in dit geval
via glasfabriek-glas-drinken tot
water komen. Daarmede is de
brug gelegd van onze vorige
alinea tot de pech, die men in
Leiden met het drinkwater onder
vindt. Daar smaakte het drink
water, dat uit de kranen kwam,
vettig en naar carbol. Men durfde
het water niet te gebruiken en
vele middagmalen, kopjes thee,
enz., gingen aan de neus van tai
van Leidenaars voorbij. Het re
gende klachten bij de Leidsche
Duinwater Maatschappij daar
wist men alleen mee te deelen,
dat het water, ondanks de smaak,
ongevaarlijk was. Bij onderzoek
bleek de schuld gezocht te moe
ten worden bij twee pas-geverfde
waterleidingsbuizen. Om het wa-
te weer normaal te krijgen, heeft
men 4000 kubieke meter water
in de stadsgrachten moeten laten
afvloeien. Een schadepostje voor
de drinkwatervoorziening.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
Om de politieke toekomst
van Europa. Non-agres
sieverdragen of collectieve
veiligheid De Commissie
van Dertien bijeen. Za-
morra tot aftreden gedwon
gen. De Kleine Entente
protesteert te Weenen.
Dit keer is het Genève weer,
waar de vertegenwoordigers der
Locarno-mogendheden bijeenko
men. Londen kwam thans niet in
aanmerking, daar de Commissie
van Dertien, die op het oogenblik
naarstig zoekende is naar een
oplossing in 't Italiaansch-Abes-
synsche conflict, Woensdag in
de Volkenbondsstad bijeenkwam.
Met het oog hierop oordeelde
men het beter de beide conferen
ties in een stad te doen houden.
Frankrijk is nu op zijn beurt
met een memorandum te voor
schijn gekomen, dat' gedeeltelijk
als een antwoord aan Duitschland
moet worden beschouwd. Van
het meest belang zijn hierin de
voorstellen, die betrekking heb
ben op een betere organiseering
van den vrede. Hier stelt het
Fransche memorandum zich lijn
recht tegenover het Duitsche.
Berlijn zoekt den vrede in non-
agressieverdragen, terwijl Parijs
evenals te voren blijft vasthouden
aan die idee van de collectieve
veiligheid. Zoowel tegen de Duit
sche als tegen de Fransche op
vatting bestaan bezwaren. Bij het
non-agressiepact gaat men uit
van de gedachte, dat zulks den
oorlog zou kunnen localiseeren,
terwijl anderzijds collectieve pac
ten, waarbij de eene staat de
grenzen van den anderen garan
deert, een nieuwen wereldoorlog
bijna onvermijdelijk moet worden
genoemd. Daartegenover stellen
de aanhangers van de idee der
collectieve veiligheid (in hoofd
zaak Frankrijk en zijn vrienden),
dat wederzijdsche pacten van
non-agressie nog geheel afge
zien van het feit, of zij een oorlog
werkelijk zouden localiseeren
de zwakkere staten geheel zon
der bescherming tegen de ster
kere laten. Bovendien oordeelt
Parijs dergelijke overeenkomsten
geheel overbodig, daar de mo
gendheden reeds bij het Kellog-
pact beloofd hebben geen oorlog
te zullen voeren.
Het staat intusschen niet aan de
Locarnostaten, uit te maken, hoe
de politieke toekomst van Europa
er uit zal zien. Dat is de taak van
den Volkenbond, die dan tevens
over een eventueele herziening
van artikel 16 van het statuut
(sancties) zal moeten beslissen.
Het Locarno-conflict staat daar
geheel buiten. Hier staan de za
ken op het oogenblik zoo, dat
Woensdag 15 April, de staven
van Engeland, Frankrijk en Bel
gië te Londen tot technische be
sprekingen bijeen zullen komen,
Niet alleen in Duitschland, doch
ook in Engeland zijn deze be
sprekingen op veel verzet ge-
stuit.Voor den wereldoorlog heeft
men over het algemeen geen al
te aangename ervaringen met
dergelijke besprekingen opge
daan. Eden's verklaring, dat deze
besprekingen dit keer geheel on
der het toezicht van de regeerin
gen zullen plaatsvinden, mag in
dit verband overigens geruststel
lend worden genoemd.
Overigens heeft Frankrijk nog
steeds niet de meening opgeqe
ven, dat Duitschland voor het
verbreken van het Locarnopact
een straf moet worden opgelegd
Financieele sancties tegenover
het Derde Rijk schijnt nog steeds
het minste, dat men tegenove
Duitschland eischt. Dat het zoo
ver nog zal komen, lijkt ons ech
ter niet waarschijnlijk. Londen zal
wel inzien, dat in een dergelijk
geval Berlijn elke verdere samen
werking ter verzekering van den
vrede in Europa zou moeten wei
geren.
Zooals reeds gezegd, vergadert
te Genève eveneens de Commis
sie van Dertien. Aan den voor
avond van de zitting wendde
Abesslnië zich nogmaals tot den
Volkenbond met een de
woorden zijn van Wolde Mariam
allerlaatste hulpkreet uit Abes
slnië. Heftig protesteerde Addis
Abeba tegen de wijze van oor
logvoeren der Italianen, die zich
niet ontzien gifgassen te gebrui
ken tegen de burgerbevolking.
Ook aan verwijten tegenover de
Volkenbondsstaten ontbrak het de
Abessynsche nota niet. Waar
blijft de veiligheid van de kleine
staten? Bestaat de collectieve
veiligheid slechts uit een pro
test tegen den aanvaller en uit
woorden van meegevoel aan het
adres van het slachtoffer? Harde,
maar ware verwijten. Ook in En
geland begint men zulks weer
meer te gevoelen, en uitdrukking
aan zijn verontwaardiging te ge
ven, met als natuurlijk gevolg:
een nieuwe Engelsch-Italiaansche
persoorlog.
Of intusschen de Commissie
van Dertien veel succes zal heb
ben in haar pogingen den vrede
te herstellen, gelooven wij niet.
Italië wil slechts met Abessinlë
direct onderhandelen en niet dooi
middel van den Volkenbond. En
waarschijnlijk krijgt Mussolini zijn
zin. In Europa heeft hij sterke
troeven in de hand, evenals trou
wens in Oost-Afrika, waar maar
schalk Badoglio een groot deel
vavn Abesslnië reeds onder den
voet geloopen heeft. Arm Abes
slnië.
President Zamorra van Spanje
is afgetreden, of liever gezegd
moest aftreden. Od voorstel van
het volksfront verklaarde de Cor
tes, dat de oo 7 Januari 1936
nlaats gehad hebbende ontbin
ding van den Cortes niet nood
zakelijk was creweest. De aanne
ming van dit voorstel bracht
mede, dat de president der reDU-
bliek mo^et aftreden. Li"ks ver
wijt men den oud-oresident, dat
hil dooT z'"n TfamerontbiTidino
slechts heeft willen bereiken,
^en hem toegedane partij aan het
PAASCHEIEREN.
Guus Betlem Jt.
Zoo is het dan weer Paschen, em
We schenken weer elkaar
Van allerhande eieren.
Met vorstelijk gebaar.
Het gaat niet steeds van harte,
doch
Wat doet dat ook er toe,
We geven ze tenslotte toch.
En 't gaat niet om het: hoe.
De „Paascheitjes" bijvoorbeeld,
die
De negus krijgt gestuurd,
En ginder uit Italië
Hem wordentoegevuurd.
Nou., wat het Paaschfeest one
ook biedt,
G'loof dit in elk geval:
Die eitjes krijg je beter niet.
Dan liever niemandal.
Ook Fraukrijk zond z'n Sovjet-
vrind
(Ze staan op besten voet!)
Een Paaschei liefliik rose getint,
^an 't zoetste suikergoed.
Doch 't allergulst en 't meest
royaat
Ts Duitschland wel creweest.
Die ei'ren zond aan èllemaal
On waarlijk grootschen leest.
Zün eieren beschilder^ met
Veel duifjes wit en rein.
Waar „vrede" onder woM gezet..*
Te mooi om waar te ziin.
Doch ieder die zoo'n ei ontving,
^ie draaid' als was 't een bom.
Wel minstens tienmaal eer~* hef
ding
Argwanend om en om.
Tenslotte fe" weer blükt hiernaar
wo* men elVaar vertrouwt!
pr kan wat inzitten nietwaar?
Of.... 't is mischien wel oudl
Zoo is het dan weer paschen, en
We schenken weer elkaar
van allerhande eieren,
Met vorsteliik gebaar.
Ze ko^en duizend"" misschien.
Ia soms een Daar milHoen,
Ze laten aan de wereld zzien:
Ziedaar wat ik kan doen!
Doch., prefereeren wij de man
Die aan z'n naasten geeft
Een kwartjes Paaschei, maar
waar&ï
Hij weet, wat of hij heeft.
bewind te brengen, een opvatting
die overigens ook door rechts
gedeeld werd.
De toekomst van Spanje ziet
er overigens donker uit. Bomaan
slagen, kerkbranden en anders
daden van terroristischen aard
zijn er niet van de lucht. Wordt
Spanje werkelijk de tweede Sov
jetrepubliek, zooals reeds zoo
dikwijls voorspeld is?
In Oostenrijk heeft men het
protest van de Kleine Entente
tegen de wederinvoering van den
dienstplicht van de hand gewe
zen. Zooals vanzelf spreekt heeft
dit in Praag een weinig aange-
namen indruk gemaakt, speciaal
daar Weenen zich niet eens ver
waardigd heeft een behoorlijk
antwoord op dit protest te geven.
Intusschen gelooven wij nog
steeds niet, dat de Oostenrijk-
sche herbewapening al te veel
stof zal doen opwaaien. Ook de
Kleine Entente moet tenslotte wel
inzien, dat zulks op den duur
toch niet tegen te houden was.
Beter ware het Intusschen ge
weest, indien deze stap eerst na'
aloemeen overleer met de daar
voor in aanmerking komende
staten was genomen. Maar hef
schenden van verdragen schijn*
nu eenmaal in de mode te zijn.
MUSSOLINI INSPECTEERT DE BALILLA.
De Italiaan sche jeugdorganisatie, de Balilla, heeft haar tkajarlg bestaan gevierd
met een groote demonstratie voor Mussolini, die van het baïcon van het Palazz»
Venetia «ea toespraak tot de fascistische jeugd hield. Na afloop inspecteerde d»
Pjtce da parade van de Balilla
