1
hsasto
y -
t;"
t SR
P
- i -
l J k
HEBBEN ONTWAPENINGS
CONFERENTIES ZIN?
In 't stadium van bewapenlngi-
koorts, in hetwelk de wereld zioh
reeds maandenlang bevindt, gaat
men onwillekeurig nog eens te
rugdenken aan de jaren, in welke
een ieder den mond vol had over
ontwapenen en aan de groote
conferenties, die uitsluitend met
dien opzet belegd werden. Hoe
is het dan gekomen, dat het re
sultaat van al deze drukte gelijk
nihil is gebleven?
De invloed, die door de Fran
sche wapenindustrie nog in dit
jaar uitgeoefend werd op de
Fransche regeering en op de
openbare meening in dat land, is
te frappant, dan dat men dezen
belangrijken factor over 't hoofd
k^n zien, als zijnde een van de
voornaamste drijfveeren tot su
perbewapening. Toch diende die
publieke opinie zich in dit op
zicht grootendeels te beperken
tot vermoedens omtrent de wijze
waarop die Fransche wapenin
dustrie haar invloed heeft laten
gelden.Dat vooraanstaande staats
lieden in Engeland groote belan
gen hebben bij de Engelsche
wapenfabricage, is evenmin een
geheim. In den loop der laatste
Jaren zijn eenige feiten aan den
dag gekomen, die allen twijfel
held uitte ten opzichte van de
omstandigheid, dat de verschil
lende regeeringen nalatig zouden
kunnen zijn, hen, dus de fabri
kanten van oorlogstuig, bijtijds in
de Geneefsche plannen te ken
nen.
Bedoeld Genootschap deed het
voorstel, in de tweede helft van
de maand Januari 1925 te Brussel
een congres van geweerfabri
kanten te houden, ten einde ge
meenschappelijk te overleggen,
op welke wijze de verschillende
regeeringen er toe gebracht zou
den kunnen worden, de op komst
zijnde conventie in dier voege te
wijzigen, dat de rechtmatige en
vreedzame handel in sport- en
jachtwapenen en in die ter zelf
verdediging geenerlei belemme
ring zou ondervinden. Men dien©
niet uit het oog te verliezen, dat
Luik, te beginnen met de middel
eeuwen en tot den huidigen dag,
gegolden heeft als een van de
voornaamste centra der wapen
nijverheid.
Zoodoende zijn de leden van
de Nye-commissie dus tot de
conclusie kunnen komen, dat d©
Winchester-fabriek van meet af
aan de bedoeling gehad moet
hebben, zooveel mogelijk afbreuk
te doen aan de Geneefsche con
ventie, alhoewel men overal ter
wereld juist in die conventie den
Koning Boris van Bulgarije met Hitier op de Olympische spelen.
overbodig maken, omtrent Het
beleid van de wapenfabrikanten
Daarvoor ligt de herinnering
aan de onthullingen in het geval
Shearer nog te versch in het ge
heugen.
Dank zij de ammunitie-com-
missie uit den Amerikaanschen
Senaat zijn in de laatste twee ja
ren meerdere affaires aan 't licht
gekomen, welke geenerlei illusie
meer overlaten, omtrent de za-
kenmoraal van bepaalde oorlogs
tuigfabrieken.
Ten koste van veel inspanning
hadden de gedelegeerden van
alle landen te Genève een pro
positie uitgewerkt, ter vervan
ging van de in 1919 tot stand ge
komen conventie, betrekking heb
bend op den internationalen han
del in wapenen en het vervaar
digen daarvan. Er werden op
roepingen rondgezonden voor
een in het jaar 1925 te houden
conferentie, op welke omtrent die
voorstellen beraadslaagd zou
worden. Daar ontving in Decem
ber 1924 de bedrijfsleiding van
de groote geweerfabriek Win
chester een brief uit België, waar
in het Genootschap van geweer
fabrikanten te Luik hare beducht
besten waarborg zag voor het be
houd van den vrede. Al kon men
het ontwerp niet geheel en al
van de baan krijgen, want dat
zou toen te ver gegaan zijn, zoo
diende men er toch op uit te zijn
den oorspronkelijken tekst gron
dig gewijzigd te krijgen.
Steeds hebben de Amerikaan-
sche fabrieken van oorlogstuig
gepoogd invloed te verkrijgen op
de wetgevende lichamen daar te
lande. En wel herhaaldelijk tij
dens het presidentschap van Hoo-
ver, waar het er om ging voor
gestelde resoluties tot strenger
toezicht op den export van wa
pentuig, in den grond te boren
Vaak was een enkel beroep op
de militaire autoriteiten voldoen
de, aangezien dezen speciaal be
lang hadden bij den uitvoer van
wapentuig, omdat daardoor de
productie-capaciteit van de Ame-
rikaansche oorlogstuigindusirie
op peil gehouden werd, iets, dat
ingeval van oorlog, zijn nut moest
hebben. Door de marine werd
weliswaar een paar keer gepro
beerd haar eigen werkplaatsen
voor te trekken, doch per slot
van rekening moest zij toch altijd
weer terugvallen op de groote
i --"f-
Êa?r V
i
-
Op Vlieland woeden vyvers gegraven, MiIks ter attractie voor de toeristen»
particuliere oorlogswerven, dU
het volkomen in hare macht had
den de prijzen naar believen op
te zetten. De invloed, die juia»
van deze industrie uitgaat op het
tot stand komen van de reusach
tige plannen tot uitbreiding van
de oorlogsvloot, ts een onrust
barend verschijnsel. Of het ge
lukken zal, de groote industrieën
van oorlogstuig in Engeland,
Frankrijk en de Vereenigde Sta
ten ervan af te brengen, uitslui
tend aan eigen voordeel te den
ken, staat wel erg te bezien. In
dien er al hoop gekoesterd mag
worden, zoo zal die toch uiterst
gering zijn.
BINNENLANDSCH OVERZICHT.
Het weer stoort zich niet aan
regels. De Koningin en Prin
ses Juliana naar Weissen-
burg. Nederlandsche succes
sen. Dr. Max Euwe wint zijn
eerste partij in Nottingham.
Het collectief arbeidscontract
in de Schoenindustrie. Werk
gevers lokken 'n conflict uit.
Verandering van spijs doet
eten. Meestal is hier heel weinig
tegen in te brengen, maar dit
gezegde gaat zeker niet op voor
het weer. Van 21 Juni tot 21 Sep
tember is het zomer, staat ergens»
geschreven. Wie aan zomer denkt
denkt aan een egaal blauwe lucht
met een stralende zon, drukbe
volkte wegen en overvolle stran
den. Van het begin van den „zo
mer" tot aan den vorigen Zondag
toe, heeft men echter weinig van
die dingen kunnen bemerken. Het
was regen en nogeens regen. De
menschen werden er druilerig
van! Zakenmenschen klaagden
steen en been, alleen de biosco
pen maakten goede zaken. Doch
Zondag 9 Augustus een dag,
welke dezen zomer wel in eer©
mag worden gehouden bracht
de ommekeer.
De grijze, sombere lucht had
plaats gemaakt voor een blauwe
vroolijke. De zon scheen in al
haar heerlijkheid en de menschen
keken blij en vergenoegd. De za
kenlieden wreven in hun handen
en hadden het inderdaad druk.
Wat kan een mensch meer wen-
schen dan blij en gelukkig te
zijn? Slechts dat het schoone
weer nog een tijdlang mocht aan
houden. Doch dat was werkelijk
te veel gewenscht. Na een maaf^
van regen zijn twee mooie dagen
meer dan voldoende, dus begon
het Dinsdagmiddag voor de ver
andering weer eens te regenen!
Verandering van spijs doet
eten. Maar niet op die manier
Evenmin als de Nederlanders,
die in eigen land hun vacantie
hebben doorgebracht, op mooi
weer konden bogen, evenmin
hebben H. M. de Koningin en
Prinses Juliana in de Vogezen
niet over regen te klagen gehad.
Er ging geen dag voorbij of het
hemelwater gutste in dikke stra
len op het dorpje Hohwald, waar
de vorstelijke personen verblijf
hielden, neer. Ondanks dit slechte
weer trokken Koningin en Prinses
er dadelijks op uit, om van de
heerliike omaevino te genieten,
en, dit geldt echter alleen voorde
Koningin, om zich aan haar lieve-
Hngsbeziaheid, het schilderen, te
kunnen wijden.
Bijna twee weken Heeft Hoh
wald van het hooae bezoek ge
noten. En nu zijn Koningin en
Prinses in Zwitserland, in het
Kurort Weissenburg, dat op 900
meter hoogte, temidden van de
bosschen in het Simmendal is ge
legen, dat hier van een romanti
sche schoonheid is.
Moge het weer de hooge gas
ten nu eens wat gunstiger gezind
zijn.
Het gaat onze Nederlandsche
meisjes en jongens in Berlijn best
naar den vleeze. Er zijn succes
sen behaald, waarop menig groot
land trotsch zou kunnen zijn. Zoo
bracht het nummer 100 M. vrije
slag dames niet minder dan drie
Nederlandsche dames in de finale
en zoo waar wist een van die
drie, Rie Mastenbroek, het te
praesteeren de gouden medaille
te veroveren.
Even fraai zijn de prestaties
van Kachelland, die in de klasse
Olympische jollen op overtuigen
de wijze zijn meerderheid bewees
en daarmee de derde gouden
medaille voor Nederland won.
In het landen-klassement staat
Nederland nu op de negende
plaats met 3 gouden, 2 zilveren
en 6 bronzen medailles. Het is
evenwel geenszins uitgesloten,
dat er nog enkele gouden bij
komen, aangezien onze dames
nog enkele nummers moeten
zwemmen. En zooals men weet,
zijn onze zwemsters moeilijk te
verslaan.
De wereldkampioen schaken,
Dr. Max Euwe, is Zaterdag naai
Nottingham in Engeland vertrok
ken» waar hij zal deelnemen aan
Zomer! - Een dutje tijdens het schaftuur
is bij warm weer verleidelijk.
een internationaal schaaktournooi
en de sterkste meesters ter we
reld zal ontmoeten. Zondag speel
de hij reeds zijn eerste partij
tegen den sterken Amerikaan
Rechevsky. Op sublieme wijze
wist Euwe een pionnenvoordeel
te behalen, waarna zijn overwin
ning een feit was. Onze wereld
kampioen heeft hiermee het tour-
nooi op zeer bevredigende wijze
ingezet, temeer, daar hij ook de
tweede partij tegen den sterken
Vidmar op schitterende wijze wist
te winnen. Gedachtig aan de uit
spraak: een goed begin is het
halve werk, kan men van Euwe
in dit tournooi alles verwachten 1
De bedrijfsgroep van den R.K.
Arbeidersbond waarin de Schoen
makers overwegend zijn georga
niseerd, heeft besloten de door
de Federatie van Nederlandsche
Schoenfabrikanten voorgestelde
wijzigingen in het collectief ar
beidscontract niet te aanvaarden.
Door dit besluit vervalt het ge-
heele contract. De gezamenlijke»
vakarbeidersbonden zullen tegen
1 September een landelijke actie
houden voor behoud van 't thans
nog geldend collectief contract.
Tengevolge van het niet nako
men van dit contract is te Don
gen een conflict ontstaan, waarbij
90 arPeiders zijn betrokken.
voor de vacantie werd door de
werkgevers Leijtens en Vermeu
len het geheele personeel ont
slapen met het doel aan de ver
plichting tot het geven van va
cantie te ontkomen.
Dit optreden is wel zeer In
strijd met den geest en de bedoe
ling van de collectieve arbeids
overeenkomst. Misschien kan de
rijksbemiddelaar, die van het con
flict op de hoopte is gesteld, hier
goed werk verrichten.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
De Witten aan de winnende
hand. Wordt Madrid uit
gehongerd? Oom Sam wil
een woordje meepraten.
Portugal weigert de Spaan
sche erfenis. Waar dient
de Volkenbond voor? Het
daghet in het Heilige Land
In den toestand in Spanje
schijnt thans wat meer teekening
te komen, in dezen zin, dat het
zich laat aanzien, dat de witten
langzaam maar zeker terre'n win
nen. Volgens berichten uit Por
tugal komen daar dagelijks 'al
van extremistische elementen
over de grens, omdat de grond
in Spanje hun te heet wordt on
der de voeten. De provincies Es-
tramadura en Guadalajara moe
ten geheel op de rooden zijn ver
overd en de val van Badajoz kan
elk oogenblik worden verwacht.
De watertoevoer van San Sebas-
tian is afgesneden en generaal
Franco beweert dat het in zijn
bedoeling ligt Madiid te verove
ren zonder bloedvergieten, door
den toevoer van water en levens
middelen naar de hoofdstad
eveneens af te snijden. Hij geeft
hieraan de voorkeur, ten eerste
om zijn eigen troepen te sparen
en ten tweede om door een bom
bardement niet de levens in ge
vaar te brengen van zijn talrijke
aanhangers in Madrid.
Een oplossing in een of ande
ren zin moést er komen, en hoe
eer hoe beter, hetzij dan door
een overwinning van de rooden
of van de witten. Het einde van
de openlijke vijandelijkheden zal
tenminste een einde maken aan
den strijd, die dreigt geheel
Spanje te vuur en te zwaard te
verwoesten; maar dan? Welke
nieuwe chaos zal ontstaan, als
men een opgenblilc aanneemt dat'
de tegenstanders der regeering
er in slagen, den tegenwoordigen.
bewindhebbers de macht uit han
den te nemen? Men vergete niet,
dat de eenige band, die de „op
standelingen" bijeenhoudt, wordt
gevormd door hun gemeenschap-
pelijken afkeer van den rooden
vijand. Hebben zij echter eenmaal
gezamenlijk den zege bevochten,
dan staat het te vreezen, dat de»
overwinnaars onder elkaar zullen
trachten, elkander hun wil op te
dringen. De onderlinge verdeeld
heid zal aan den dag komen en
zich vermoedelijk uiten in een
nieuwen strijd.
Doch loopen wij niet op de ge
beurtenissen vooruit. Voorloopig
is Madrid nog rood; en aan zijn
kleurechtheid valt weinig te twij
felen. Het zou dus wel eens vee\
langer kunnen duren dan Franco
verwacht, eer de kleurwisseling
tot wit een feit wordt.
Amerika schijnt ook lust te
gaan gevoelen om zich te be
moeien met den loop van zaken
in ons werelddeel. Er zijn althans
besprekinoen gevoerd tusschen
oresident Roosevelt, den minister
van marine, Swanson en admiraal
Standlev, waarbij van gedachten
moet zijn gewisseld over het
eventueel stationneeren van een
Amerikaansch eskader in de Eu-
rooeesche wateren. Publicatie van
het besprokene vond niet plaats,
zoodat wij nog de hoon kunnen
koesteren dat Oom Sam zijn
schepen, die wij hier allerminst
noodig hebben, thuis zal houden.
De zaken ln Europa zijn al ver
ward genoeg en men kan niet in
zien, dat een Amerikaansch es
kader daarin eenige verandering
ten goede zou kunnen brengen.
De groote mogendheden heb
ben een blijk van gezond ver
stand en goeden wil gegeven
doof zich, hetzij te verbinden tot
hetzij in principe te verklaren
voor niet-inmenging in den Spaan-
schen burgeroorlog. Zelfs zulkt»
politieke tegenvoeters alsDuitsch-
land, Italië en Rusland hebben i:
een of anderen vorm het Fran
sche voorstel goedgekeurd. Al
leen Portugal dat wel is waar
bezwaarlijk meer tot de groote
mogendheden kan worden gere
kend, doch in het onderhavige
geval een belangrijke plaats in
neemt talmt nog met het doen
van toezeggingen. Als naaste
buurman van Spanje toch vreest
het, en niet ten onrechte, onder
dep, voet wpIIpp worden aeloo-
pen door de rooden, wien bij een
overwinning van de witten bijna
geen andere uitweg meer over
blijft. Daarom wenscht het spe
ciale toezeggingen van Engeland
en Frankrijk als waarborg voor
de onschendbaarheid van zijn
gebied. Dit getuigt van Portu-
geesche zijde niet van groot ver
trouwen in den Volkenbond, vol
gens welks statuten de andere
leden-staten immers gebonden
zijn om Portugal te hulp te snel
len, ingeval de integriteit van dit
land gevaar mocht loopen, te
worden aangetast. Maar het is
waar, dat de papieren van den
Volkenbond sinds verleden jaar
October aanmerkelijk gedaald
zijn op de internationale politieke
markt en het ergste is, dat er nog
geen teekenen zijn van eenige
koersverbetering
Een der belancrrijkste Duitsche
diplomatieke posten in het bui
tenland, die van ambassadeur te
Londen, is toevertrouwd aan Von
Ribbentrop, bij wien de beharti
ging der belangen van zijn land
in de Engelsche hoofdstad onae-
twijfeld in goede handen is. Zijn
benoeming is dan ook van groot
gewicht met het oog op de af
handeling ln de naaste toekomst
OLYMPIADE-NABETRACHTING I
Guui Betlem Jr,
Het is alweer gedaan, haast, déél
In 't feestelijk Berlijn,
En wij, we kunnen, mét elkaar
Weer best tevreden zijn 1
We leverden in gindschen strijd
Weer menige prestatie.
Die strekt tot eer tevredenheid.
Van onze kleine natie 1
We kwamen niet altijd misschien
Als eersten voor den dag,
Toch woei er dikwijls, ondanki
dien.
De Nederlandsche vlag
'tWas niét de watersport, waar wi|
Alléén in triomfeerden,
Dat Holland méér nog kan, daarbij,
Is iets, dat wij hier leerden
M'n hulde dus aan éllen, die
Voor óns daarginder streden,
We vragen niet naar hoe en wie..
Maar zijn alléén..., tevreden 1
Tevreden, ja., zelfs ondanks da*
Die ééne dissonant,
Natuurlijk las U daar al van.
Die strop voor Nederland,
Toen ginds van Vlietgehlnderé
door
Een ènder werd verslagen,
Zelfs was hij volgens velen, vóór,
't Was bitter om te dragen
Maar.. Nederlanders, kop omhoogl
En knoop dft in uw ooren:
Hoé men ons ginder ook bedroog.
Met éére werd verloren 1
Het was een kleinigheid geweest.
Den ander.óók te hind'ren,
Maar Nederland's sportieve geest
Die maakte óns., de mind'renl
Al moesten w'echter tweede zijn,
('t Is daar óók om begonnen)
WIJ hebben ginder, in Berlijn,
In., éérlijkheid gewonnen 11
van verschillende nog hangend»
zaken tusschen Groot-Brittannië
en Duitschland.
Tot dusverre heeft 'de staats
greep van Metaxas geen bijzon
dere gevolen gehad in Grieken
land tenzij de strenge censuur
er in is geslaagd om de versprei
ding /an elk bericht vuü lid te
gendeel te verhinderen. De voor
naamste communisten zitten ach
ter slot en grendel, de koning
geniet van zijn vacantie en Me
taxas slingert zijn banbliksem!
naar de hoofden van zijn poli
tieke tegenstanders. Met het wa
pen der dictatuur is het gemak
kelijk strijden.
In het Oosten begint Het te
dagen. In Palestina schijnt hel
einde in zicht te komen van den
strijd der Arabieren tegen het
Engelsche bewind. Evenals de
Abessijnen hebben de Arabieren
aan den lijve gevoeld, dat het
kwaad kersen eten is met groote
heeren en dat men met gewone
geweren niets kan uitrichten te
gen vlieomachines. Naar men
wil, zal Engeland toch zekere
concessies doen, o.a. door het
uitvaardigen van een tijdelijk ver
bod van immigratie van Joden.
Als men evenwel te Londen
denkt, de Arabieren daarmede
aan het lijntje te houden, vergist
men zich; op elk gegeven oogen
blik staan zij klaar om opnieuw
de wapens op te vatten tegen de
„roümis" (ongeloovigen), Joden
zoowel als Christenen.
In tegenwoordigheid van talrijke luchtvaartautoriteiten had de begrafenis plaalf
van den wexeldberocrnden Franschen vlieger Blériot. De mioistet van luchtvaart
4- vW v pjgfje Cot, hield de lijkrede*
