mm
TWEE WERELDEN.
Het Is aan gee.. twijfel onder
hevig, dat vele West-Europeanen
in de laatste jaren zijn gaan ge-
looven, dat de Sovjet-Unie de be
schermer der democratie was
hoe paradoxfaal het ook moge
klinken. Niet in de laatste plaats
is dit een gevolg geweest van de
handige politiek van Litwinoff, die
met zijn redevoeringen in Genè-
ve, Londen, Parijs en waar al niet
inderdaad den indruk vermocht
te wekken, dat Moskou eigenlijk
niets nader aan het hart lag dan
het behoud van de West-Euro-
peesche cultuur. En voor hen, die
nog twijfelden had Moskou een
probaat middel bij de hand
een grondwet, met een schijn
van democratischen inslag, voor
de Sovjet-Unie zelf. Dit moest
toch wel de nog-niet-geheel-over-
tuigden bewijzen, dat het het
communisme inderdaad ernstig
was met zijn jonge liefde voor
het Westen.
t .Velen van deze geloovigen
moeten na het proces tegen het
TrotzkyZinowjeffcentrum nu
toch wel de oogen open gegaan
zijn. Niet zoozeer wegens de
doodvonnissen, die ten aanzien
van alle zestien beklaagden reeds
zijn voltrokken. Ook andere re
voluties hebben hun eigen kin
deren opgegeten: men denke
maar eens aan Robespierre. Neen
het is de houding, die de beklaag
den tijdens dit proces hebben
aangenomen, die de West-Euro-
vere herhaling van het Ramsin-
proces geweest, met dit verschil,
dat ditmaal het happy end ont
brak. Waer was er de ongedefl-
niëerde samenzwering met de
vijanden in het buitenland en het
ontbreken van iedere verdedi
ging en getuigen ci charge en a
decharge, Het verschijnsel her
haalde zich, dat alles slechts op
„bekentenissen" berustte, dat
geen een der 16 aangeklaagden
iets tegensprak, doch in tegen
deel op iedere belastende vraag
een nog belastender antwoord
gaf. Karakteristiek is b.v. een ant
woord van Zinowjeff.' „Ik ver-,
wacht den dood met het oog op
de monsterachtigheid mijner mis
daden met een gevoel van be
vrijding". Ook de lofzang op den
staatschef ontbrak, evenals bij de
vorige processen, niet: „Op het
oogenblik begrijp en bewonder
ik de politiek van Stalin, de
eenige, die Rusland tot bloei kan
brengen."
Dit keer kwam er echter nog
iets bij, en dat was nieuw. Er bij
kwam de enormiteit, dat het pro
ces moest bewijzen, dat Trotzky,
Zinowjeff en Kameneff, stichters
van den Sovjet-staat, betaalde
agenten van Adolf Hitier zouden
zijn. Dat was de eigen nuance
van dit proces.
Niet dat er een woord van deze
absurditeit te bewijzen geweest
zou zijn. Niet eens is er bewezen,
dat er inderdaad een verbinding
tusschen den aangeklaagden en
de in verbanning levende Trotzky
EEN RUSSISCH-ORTHODQXE KATHEDRAAL TE BERLIJN.
Dc Russisch'orthodoxe bisschop van Berlijn, Tychon, heeft te Berlijn-Wilmers-
idorf den eersten steen gelegd voor den bouw van een nieuwe kathedraal. De
zegening van het houten kruis, dat op het bouwterrein werd ingegraven.
peesche geloovigen in de goede
bedoelingen van Sovjet-Rusland
er toch wel van moeten hebben
overtuigd, dat er geen enkele
geestelijke gemeenschap tus
schen de oude, op het humanisme
en op het christendom gebouwde
beschaving van West-Europa en
de Aziatische ideeënwereld, die
inslag is van de Rusische cultuur,
bestaat.
De tragiek van dit proces is
nog niet eens zoozeer in de
slachtoffers gelegen. Tragisch
voor de gevoelens inWest-Euro-
pa moet zijn, dat het gevoerd ii.
en de wijze waarop het gevoerd
werd. Het geheel is een schouw
spel geweest, dat in zijn duistere
vreemdsoortigheid vele „vrien
den van Sovjet-Rusland" moet
hebben genezen van hun idee,
dat juist dit land de bescherm
engel van alle beschaving zou
zijn.
In de geschiedenis van Sovjet-
Rusland zijn dergelijke processen
niet onbekend. Wij herinneren in
'dit verband aan het Ramsin-pro-
ces van 1930, toen een aantal ge
leerden er van werd beschuldigd
een „Industriepartij" te hebben
opgericht en van Poincaré en
Fransche kapitalisten geld te
hebben ontvangen voor sabotage.
Bewijzen waren er niet slechts
bekentenissen" van de beklaag
den, die alles beaamden, wat de
ooenbare aanklacrer beweerde. In
'de qeheele wereld heeft men er
toen nasr geraden, hoe de aan
geklaagden wel tot hun onna
tuurlijke, creheel in strijd met het
menschelijke karakter zijnde hou
ding waren gebracht. Ook met
een beroep Op de Russische ziel
en de figuren van Dostojewsky
kan men dU raadsel echter niet
oplossen. Ondanks de later ge
volgde gratie, liet dit proces den
indruk achter van een vreemd,
bedrukkend, beangstigen^ 'sys
teem, niet in de laatste plaats ook
wecrens het ontbrekenLvan^alle
rechtsgaranties.
Het proces tegen Het Trotzky-
Tinowjeff-centrm is, ondanks alles
wat er sinds 1930 in de Sovjet-'
'Tnie veranderd zou zijn, een zui-
bestond. Maar desondanks heeft
men getracht ^West-Europa deze
bewering te laten slikken. Het
resultaat daarvan is echter juist
het tegenovergestelde geweest
van dat, wat men er in Moskou
klaarblijkelijk van verwachtte...
Het is Paul Boncour, die niet
wetende, dat Frankrijk nog eens
een militair verdrag met Sovjet-
Rusland zou sluiten het.navol
gende treffende woord sprak
„De grens van de Europeesche
beschaving ligt op de Weichsel,
de soldaat, die bij dien stroom
op wacht staat, staat op wacht
voor de geheele Westersche cul
tuur". De waarheid van deze uit
spraak is door het laatste Russi
sche monsterproces weer eens te
meer bewezen.
BINNENLANDSCH OVERZICHT.
Dreigende staking in Gouda.
Den heer Schmidt gaan de
oogen open. De kwesite der
vier uit Duitschland uitge
wezen Nederlanders. België
en de spellingskwestie. De
ministers Dekkers enGelissen
uit Finland teruggekeerd.
In Gouda, dat evenals alle an
dere Nederlandsche steden Maan
dag 1.1. op zoo'n ouderwetsche
wijze het Koninginnefeest heeft
gevierd, dreigt nu a.s. Maandag
het tooneel van een groote sta
king te zullen worden. Gouda is
niet alleen de stad van kaarsen,
pijpen en kaas, maar ook van de
wasscherijen. Men kan gerust
zeggen, dat Gouda voor een
groot deel van Zuid-Holland de
wasch doet.
De directies van de zeven
grootste 'Goudsche wasscherijen
hebben nu han contract met de
werknemersorganisatie, dat 1 Juli
afliep en indertijd min of meer
was afgedwongen, opgezegd. De
werkgevers stellen zich nu op het
standpunt, dat aan landelijke col
lectieve arbeidsovereenkomsten
de voorkeur moet worden gege
ven boven partiëele, behalve in
de gevallen, waarin de afsluiting
vaaj; dorggliJlM» •oatractea ook
van de zijde der werkgevers ge
heel vrijwillig geschiedt.
De vereenigingen van arbei
ders zijn daartegenover van mee
ning, dat een zoo groot mogelijk
aantal particuliere en plaatselijke
contracten moet worden afgeslo
ten. Zij kunnen dan ook van het
afsluiten van collectieve arbeids-
j overeenkomsten met de Goud-
j sche arbeiders niet afzien. Zij
'j hebben nu gedreigd, dat indien
1 de werkgevers zich niet naar hun
ij wenschen schikken, het werk
Maandag wordt neergelegd.
Daar de werkgevers weinig
aanstalte maken het oude con
tract inderdaad te verlengen, zal
volgende week in het Goudsche
wasscherijbedrijf dus waarschijn
lijk een staking uitbreken., en
vele Zuid-Hollanders moeten dan
maar met een vuil boordje loopen.
Wij weten niet, wat de heer
Schmidt van deze staking zal
zeggen. Waarschijnlijk stelt hij
zich op het standpunt van de
arbeiders dat is hij aan zijn
verleden verschuldigd, dat hij
echter nu ten deele verloochend
heeft. De heer P. J. Schmidt, lid
van den Amsterdamschen ge
meenteraad en van de Provin
ciale Staten van Noord-Holland
is, of liever gezead was de voor
zitter van de R.S.A.P. (Rev. Socia
listische Arbeiderspartij). Deze
functie heeft hij thans neerge
legd. De doodvonnissen en de
terreur in Rusland waren aanlei
ding voor den heer Schmidt een
verklaring aan zijn partijbestuur
te zenden, waarin hij o.m. consta
teert, dat ook het regime van
Stalin op onderdrukking berust,
dat iedere dictatuurgedachte moet
worden bestreden en dat dienten
gevolge de clausules, die betrek
king hebben op de „aanvaarding
van de dictatuur van het proleta
riaat" uit de programma's van de
R.S.A.P. dienen te worden ge
schrapt. Hij achtte deze afzwe
ring en bestrijding van de dicta
tuurgedachte tevens noodzakelijk
om effect te geven aan het pro
test tegen de gruwelen in Rus
land. Helaas moest de heer
Schmidt bemerken, dat zijn partij-
genooten ook na de laatste ge
beurtenissen in Moskou de oogen
nog niet zijn opengegaan. De
partijleiding was het in het ge
heel niet met den heer Schmidt
en dus bleef dezen niets
anders over, dan heen te gaan.
Zij, die niet willen heengaan
en hopen nog wat te mogen blij
ven, zijn de vier uit Duitschland
uitgewezen Nederlanders. In de
laatste dagen heerschte in de
kringen van de Nederlandsche
kolonie te Berlijn ten aanzien van
een eventueele intrekking van
het besluit van de Duitsche re
geering, nog al een optimistische
stemming. Hier deelt men deze
optimistische stemming intus-
schen nog niet. Wel stemt het
hoopvol, dat de vier slachtoffers,
van het verschil van meening
tusschen de beide regeeringen
nog steeds te Berlijn verblijf mo
gen houden, maar de onderhan
delingen, die over deze kwestie
tusschen Den Haag en Berlijn
worden gevoerd, zijn nog niet in
een stadium getreden, dat men
vol optimisme de intrekking van
het eigenaardige besluit mag ver
wachten. Voor de drie landgenco-
ten een van de vier uitgewe
zenen is reeds naar Nederland
gekomen is de huidige onge
wisheid ten aanzien van hun lot
intusschen alles behalve een
pretje. Zij weten niet, of zij nu
al dan niet hun koffers moeten
pakken en wachten maar af, al
tijd nog hopend, dat zij hun in de
Duitsche hoofdstad verworven
levenspositie tenslotte zullen
kunnen behouden. Laat ons ho
pen, dat wij in ons volgens over
zicht kunnen vermelden, dat dit
laatste inderdaad het geval is.
Van aangenamer aard zijn de
onderhandelingen tusschen de
Nederlandsche en Belgische re
geering over de kwestie van de
spelling van onze taal. De heer
Hoste, de Belgische minister van
Openbaar Onderwijs, heeft over
dit onderwerp dezer dagen een
verklaring afgelegd. Hij was van
meening, dat de spelling-Mar-
chant, die in de Nederlandsche
zakenwereld en pers geen groot
onthaal gevonden had, nog al
veel verwarring heeft gesticht.
Naar zijn oordeel ware het dan
ook beter haar geheel prijs te
geven, daar nu ook de Vlamingen
eigenlijk niet weten, waaraan zich
te houden. Wel was de heer
Hoste van meening, dat er een
grootere vrijheid moest worden
verleend bij officieele examens,
waarbij rekening zou worden ge
houden met de evolutie van de
taal. Zijnerzijds bestond er geen
bezwaar tegen de instelling van
een raadgevende spelling-com
missie, waarin bevoegde perso
nen uit beide landen zitting zou
den hebben en die de geheele
kweetl® sou kunnen onderzoo.
LLOYD GEORGE NAAR
DUITSCHLAND.
Heden is de vroegere Engetsche Minis
ter-president Lloyd George in gezelschap
van zijn dochter vertrokken voor een reis
naar Duitschland, waar hij de verschil
lende binnenlandsche kolonisatiewerken
en de jeugdkampen in oogenschouw wil
gaan nemen.
ken. Naar alle waarschijnlijkheid
zal nu in dezen zin wel een op-
losjjng worden gevonden.
Tenslotte zij nog vermeld, dat
onze ministers Dekkers en Ge-
lisssen van hun reis naar Fin
land zijn teruggekeerd. Hun reis
is in zooverre een succes ge
weest, dat de Finsche bladen
naar aanleiding van dit bezoek
groote artikelen over Nederland
hebben gepubliceerd. Hopelijk
dat onze handel van deze publi
caties, die Nederland in Finland
meer hebben bekend gemaakt,
dan tot nog toe het geval was,
daarvan straks de concrete vruch
ten zal gaan plukken. Want daar
om' is het tenslotte begonnen.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
Wat is er in Roemenië gaan
de? Titulescu's ontslag
stemt Praag en Parijs wan
trouwend. Mussolini ge
looft niet in den eeuwigen
vrede. Het verdere verloop
van den Spaanschen burger
oorlog. De kwestie der
coördinatiecommissie.
De Roemeensche regeering
heeft de meest bekende staats
man van het land, Titulescu, uit-
gestooten. Wat er in dat verre
Balkanland precies gaande is,
valt moeilijk te zeggen. Het is een
conntitutioneele monarchie en het
hesM een parlement, dat uit twee
kamers bestaat, maar het kies
stelsel is er geheel op ingericht,
de legeering steeds aan de vol
strekte macht te helpen. De op-
positioneele partijen, hoe groot
hun aanhang ook moge zijn. heb
ben dan ook geen schijn van
kans, zich te doen gelden.
Titulescu leek in dit land een
monopolie verworven te hebben
als minister van Buitenlandsche
Zaken en de buitenlandsche po
litiek werd dan ook werkelijk uit
sluitend door hem gedragen. Hij
was een trouw aanhanger van de
Kleine Entente en ook voorvech
ter van de Balkan-Entente. Ver
der was hij fel anti-revisionistisch.
De Fransche politiek vond in
hem steeds een krachtig verdedi
ger. De Volkenbond had in hem
een vurig aanhanger. Ook was
hij anti-fascistisch, hoofdzakelijk
tencrevolge van zijn liberale ge
zindheid. Soeciaal in Duitsch
land en Italië was hij dan ook
weinig bemind, te meer daar hij
steeds als kampioen ootrad van
het Fransch-Russisch-Tsjechisch
militaire verdrag.
Ten slotte schijnt zijn franco-
ohiele en oro-Russische politiek
in breede Roemeensche kringen,
die prijs stellen op een aoede
verstandhouding met Duitschland
op het oogenblik een van de
grootste afnemers van het land 1
op verzet te zijn gestuit. De
Roemeensche nationalistische be
weging heeft haar afkeer van
Titulescu's politiek in den laat-
sten tijd dan ook niet onder stoe
len of banken gestoken. Zij ont
zag zich daarbij niet zelfs haar
toevlucht tot politieke excessen
te nemen. De minister van Bin
nenlandsche Zaken zou tegenover
deze excessen een te slappe hou
ding hebben aangenomen. Van
daar de crisis I Bij de oplossing
van deze crisis heeft men Titu
lescu buiten de deur gezet. Kij
zelf heeft dat achteraf eerst ver
nomen; zijn bitterheid daarover
heeft hij niet verzwegen. Daartoe
had hij temeer aanleiding, wijl
voor den minister van Binnen
landsche Zak-en, die toch de oor
zaak van de crijis zou zijn, dp
niéuwe post geschapen was van
V1'ce-{:|remier.
Titulescu's heengaan is vooral
op hef gebied der internationale
politiek een gebeurtenis van be
tekenis. Tatarescu, de Roemeen
sche minister-president, heeft dit
blijkbaar ingezien en gemeend
SEPTEMBER I Ky
Guus Betlem Jx,
September.,.. de dagen van warmte en ion,
Ze hooien weer tot het verleden,
(Hoewel het dit jaar véél behoorlijker kon,
We waren maar matig tevreden);
We vangen het laatste restantje nu op,
f)e avonden worden al killer, -
De badplaatsen zetten hun fleurigheid stop,
Het strand wordt al stiller en stiller 1
De ramen gaan vroecjer dan anders weer dloht,
De wind heeft iets sóheips al gekregen,
W'ontsteken om apht uur 't electrische lioht.
Het weerbericht praat we^r van regen....
't Seizoen fs voopbij, ook al mocht men dit keer
Dan haast van „seizoen" al niet spreken;
We doèn nog wat zomersoh, maar.'t wil toch niet meer,
't Is tijd voor een dikkeren deken 1
We zeggen: Och wat, ook September toch kan
Ons prachtige dagen nog schenken,
Doch voelen meteen de misleiding ervan.
Omdat we de herfst al zien wenken.... vi t
September.een nieuwe periode breekt aan.
Het voetbalseizoen is begonnen,
We komen weer heesch achter 't lijntje vandaan,
Als déze of die heeft gewonnen 1
September.... de schouwburgen loopen weer vo!
Methèn, die er 's winters acteeren,
Een nieuw repertoire en een andere rol,
V/aarop ze weer vlijtig studeeren..
Septemberhet schoolleven óók fs gestart,
't Is uit met het heerlijke leven.
De leerkrachten worden als altijd getart, y
D'r wordt alweer huiswerk gegeven 1
En ook Vader Fiscus, terug van het strand, ',?t>
Diens ijver kent waarlijk geen grenzen,
Hij strooit weer verfrischt en met kwistige Hand
Z'n aanslagen onder de menschen.
Wat mij betreft ik grijp m'n vulpen weer Heet,
Om nieuwe sonnetten te kweelen,
En was dat maar ëlles, nietwaar, wat ik deed?
Maar 'k laat óók nog.U erin deelen 11
de tot nog toe bevriende buren
en bondgenooten van het land te
moeten gerustsellen, Roemenië,
zoo zeide hij, zal met kracht zijn
traditioneele politiek voortzetten
en de banden met de Kleine En
tente, Polen, Engeland, Rusland
en met Frankrijk vooral, nauwer
aanhalen.
Uit de perscommentaren blijkt
intusschen, dat Praag en Parijs
zich nog in het geheel niet heb
ben laten geruststellen, terwijl
anderzijds Berlijn en Rome, hoe
wel zij niet zijn opgesomd, in het
geheel geen teekenen van onte
vredenheid geven!
De Italiaansche couranten had
den intusschen ook wel wat an
ders te doen dan veel plaatsruim
te te besteden aan de gebeurte
nissen in Roemenië. Ter gelegen
heid van de Italiaansche manoeu
vres te Avellino heeft Mussolini
weer eens een redevoering af
gestoken en dat is iets, waar de
Italiaansche bladen menige ko
lom aan wijden. Zooals bij hem
te doen gebruikelijk, zijn het we
derom groote woorden geweest,
die de duce gesproken heeft. In
weinige uren zou het land 8 mil-
lioen man kunnen mobiliseeren,
verkondigde hij. Dat is een wei
nig grootspraak, want ten slotte
moeten er toch ook nog mannen
overblijven die het economisch
leven gaande houden, waarop dit
leger van 8 millioen man zou ko
men te rusten. Maar als Mussolini
tot zijn enthousiaste Italianen
spreekt, mag men zijn woorden
nu eenmaal niet op het goud
schaaltje der logica afwegen.
Verder heeft de duce verteld,
dat het nu het streven moet zijn,
den vrede zoo lang mogelijk te
bewaren, maar dat het fascisme
heeft afgerekend met het ideaal
van den eeuwigen vrede.
Wanneer men naar Snanje kijkt,
zou men bijna geneigd zijn Mus
solini gelijk te geven in zijn wan
trouwen in de vredelievendheid
van den mensch en zijn gebrek
aan hoop op een toekomst zon
der oorlog. Daar wordt de bur
geroorlog nog maar steeds in al
zijn wreedheid voortgezet, zon
der dat het een der partijen tot
nog toe gelukt is, beslissende
successen te boeken. Het stevigst
schijnt er gevochten te worden'
in de omgeving van Irun, waar
de witten tot de uitvoering zijn
overgegaan van hun dreigement
de stad door een bombardement
tot overgave te dwingen. Tot nog
tot zijn zijn daarin echter nog
niet geslaagd.
In de omgeving van Saragosss
schijnen de roode troepen met
succes te opereeren. Na een he
vig offensief tegen Huesca, dat
een gunstig verloop voor de
volksfronters heet gehad te heb
ben, ziet de toestand er voor dë
witten te Saragosso ook inder
daad donker uit. Wel is de bezet»
ting van de stad betrekkelijk
sterk, maar deze schijnt ër ali$
mogelijke moeite mede te heH-
ben, de daar wonende arbeiders
er onder te houden.
Minder succes hebben dé
roode milities op Majorca, waar
van de hoofdstad Palma, ondanks
hevige aanvallen van de vijande
lijke troepen, nog steeds vast in
handen der witten is.
Eenzelfde bericht als uit Sara-
gossa komt ook uit Sevilla. Daai
hebben de leiders der witters
eveneens te kampen met eeiï
soort lijdelijk verzet der bevol
king. Andalusië is een arme
streek en de meeste Spanjaarden
hebben hier dan ook hun hart
aan het volksfront verpand, daar
zij van de beloofde agrarische
hervormingen groote voordeelen
voor zichzelf verwachten. De wit
ten beschikken over voldoende
wapenen, maar krijgen over het
algemeen een tekort aan man
schappen. Dit zou wel eens van
beslissenden invloed op het ver
deren verloop van den oorlog
kunnen zijn.
Ten aanzien van de niet-in-
menging in Spaansche aangele
genheden hebben de meeste'
daarvoor in aanmerking komend®!
landen nu een wapenembargo af
gekondigd. Frankrijk heeft nif
voorgesteld een coördinatie-com
missie in te stellen, die de con*
trole over de juiste naleving vari
dit embargo op zich zou nemen*
IN DE ROTSHOLEN VERSCHANST.
Bij den strijd ten Noord-Oosten van Madrid stuiten de witten op groote
moeilijkheden, omdat de regecrirgstroepcn in het rotsachtige terrein vele oatutit»
lijkc fcij uithoeken vinden om zich te verschansen. Men ziet hier een soldaat va®
fa roode militie op den wAlto de Somoden»"*
