Z)e E-ïrfdstbt cö-vistibititotzeh
c?isi-s en kaac yevazZH.
Stochv ov&c tnfyetc*id!
BidtesrtaHd&ck Ovevzickt
B
Sinds een week verkeert het
Britsche wereldrijk in een toe
stand, die even ongelukkig als
onhoudbaar is. In den nacht van
2 op 3 December hoorde de man
van de straat iets, dat voor in
gewijden reeds lang geen geheim
meer was, n.I. dat in het parti
culiere leven van zijn koning din
gen waren, die de critiek van de
zoo aan tradities hangende En-
gelschen wel moesten opwekken,
met hoeveel eerbied men overi
gens ook naar zijn vorst opkeek.
En met een slag verdween alle
belangstelling voor andere aan
gelegenheden; van het hooge
noorden van Schotland tot Kaap
stad en van Toronto tot Mel-
bourne sprak men over niets an
ders meer. En niet slechts daar,
maar ook op het vasteland van
Europa en in Amerika vulden de
berichten uit Londen geheele pa
gina's. De groots rede van Roo-
sevelt te Buenos Aires bleef zoo
gr3d als zonder commentaar; de
verklaring van Delbos, Frankrijks
Üinister van Bultenlandsche Za
ken, werd nauwelijks gehoord;
de bloedige burgeroorlog in Span
je verdween op den achtergrond.
En men zou het lijstje nog met
een honderdtal andere gebeurte
nissen kunnen aanvullen. Het zijn
alle belangrijke gebeurtenissen,
die de algemeene aandacht niet
slechts verdienen, maar ook noo-
dinr hebben, indien men tenmin
ste wil, dat er verbetering in den
Europeeschen toestand komt.
Maar de sensatie bleek machti
ger te zijn dan oorlog, kanonnen,
staatslieden en bewegingen bij
elkaar. Vertrokken niet talrijke
Canadeesche en Amerikaansche
correspondenten van het Spaan-
sche oorlogstooneel naar Cannes,
omdat daar veel „interessanter"
dingen te beleven waren. Daar
had de vrouw zich teruggetrok
ken, die nu al sinds eenige dagen
het middelpunt van de wereld
vormt.
De man van de straat, of hij
nu in Londen, Liverpool, Amster
dam of Parijs zijn bezigheden
verricht, om in zijn levensonder
houd te voorzien, realiseert zich
niet, welke groote politieke ge
varen er uit den huldigen toe
stand kunnen voortspruiten.
Naast de dynastieke ziet hij voor
al de tragisch menschelijke kern
van de zaak, deze maakt zich
meester van zijn gevoel en daar
door laat hij zich leiden. Hij
houdt van zijn koning, wil zijn
vorst, die zich zoo populair heeft
weten te maken, gelukkig zien,
ook indien er in breede kringen
van de enorme bevolking, die de
Britsche commonwealth bewoont,
gegronde bezwaren bestaan tegen
het huwelijk van den monarch
met een vrouw, die reeds twee
maal gescheiden is. Want hier
ligt tenslotte het zwaartepunt
voor den doorsnee-Engelschman;
hij staat absoluut afwijzend te
gen het verbreken van een hu
welijk. Had de koning willen hu
wen met een jonge vrouw uit
den lagen adel, ja zelfs uit den
gegoeden burgerstand, geheel het
empire zou gejuicht hebben. An
ders dan bij ons, wordt den En-
gelschen koning te dien aanzien
geen enkelen dwang opgelegd.
Hij kan zijn vrouw kiezen uit
welken stand hij wil. Daarom
kent de Engelsche wet ook het
morganatische huwelijk niet,
waarbij de kinderen uit een der
gelijk huwelijk voortgesproten
niet in aanmerking kunnen ko
men voor de troonsopvolging.
Breede kringen hebben nu ge-
eischt, dat er alsnog een derge
lijke wet zal worden aangenomen
om den koning een huwelijk met
de vrouw van zijn keuze mogelijk
te maken.
Baldwin heeft dit op goede
gronden van de hand gewezen en
ook de kerk, in Engeland een zeer
machtige instelling, verzet zich
er tegen. De vrouw van den ko
ning is de koningin, haar oudste
zoon is de troonopvolger; dat is
Engelsche traditie en moet En
gelsche traditie blijven.
En nu is de strijd uitgebroken
tusschen „koningsmenschen" en
„regeeringsmenschen". De bladen
hebben hun houding bepaald: de
z.g. deftige pers, zooals de Times
ziet slechts twee mogelijkheden:
afstand van den troon of afstand
van Mrs. Simpson. De populaire
pers daarentegen wil den koning
behouden, wat er ook moge ge
beuren en maakt een hevige pro
paganda voor een morganatisch
huwelijk. En terwijl de almacht
der sensatie alle belangstelling
op dit punt dwingt, draait het
rad der geschiedenis in steeds
razender tempo voort, worden de
levensbelangen van het Britsche
empire van meer dan een zijde
bedreigd. En Eden, op wien in
het Foreign Office zaken liggen
te wachten, die zijn geheele be
langstelling opeischen, kan zich
tenminste eenige dagen lang
slechts met dynastieke kwesties
bezighouden. En terwijl hij dat
gedwongen is te doen, handelen
de anderen. Steeds meer vreem
delingen trekken naar Spanje,
om zich daar in den burgeroorlog
te mengen. Maar het Foreign Of
fice heeft geen tijd, om de noo-
dige maatregelen te beramen. En
zoo zijn er honderd en meer din
gen. Dat vergeet men in Groot-
Brittannië. En ook vergeet men
in het vuur van de debatten, dai.
de Engelsche koning de eenige
band is, die de verschillende do
minions, die het empire vormen,
bijeenhoudt. Om een dergelijken
symbolischen kracht mag geen
strijd ontstaan.
Nog is niet duidelijk, wie deze
crisis tot uitbreken heeft ge
bracht en waarom daarvoor juist
dit tijdstip werd uigekozen. Dui
delijk is slechts, dat men hier
een groote verantwoordelijkheid
op zich geladen heeft en dat el-
ken dag, dat het conflict voort
duurt de gevaren grooter worden.
Mrs. Simpson heeft nu ver
klaard, dat zij zich terug wil
trekken, intlien het probleem
daardoor opgelost wordt. Laat ons
voor het Britsche wereldrijk en
de geheele wereld hopen, dat dit
laatste spoedig het geval zal zijn.
Het huwelijk van de Prinses.
Een brutale oplichtster.
De huwelijksgeschenken.
De heer M. A. G. van der
Leeuw t De storm. In
terview van Dr. Colijn. De
K.L.M. luchtkarteering.
Het prinselijke huwelijk vormt
natuurlijk nog steeds het gesprek
van den dag, en ongetwijfeld zal
het dat nog blijven tot den ze
venden Januari en waarschijnlijk
nog wel langer! Er is dan ook
een gebeurtenis op til, zooals er
maar zelden zal voorkomen in de
heele geschiedenis van Neder
land. De versieringen in Den
Haag worden al reeds aange
bracht, er wordt een Ievendigen
„handel" gevoerd in kijkplaatsen
langs de route van den konink
lijken huwelijksstoet, en uit alle
gesprekken kan men hooren, hoe
zeer Nederland meeleeft met het
geluk onzer Prinses. Ook het „op
lichtersvak" schijnt te willen pro-
fiteeren van de algemeene feest
vreugde: in Rotterdam heeft een
brutale oplichtster getracht om
haar slag te slaan. Zij vervoegde
zich namelijk in een bekende
juwelierswinkel, en zeide daar, 'n
Intieme vriendin van de Prinses
te zijn, waarbij zij 'n (valschen)
adellijken naam opgaf. Zij wilde
een huwelijksgeschegalt yoor de
Prinses koopen en zocht daartoe
een kostbaren ring uit. Toen het
echter op betalen aankwam, zei-
de zij, geen geld bij zich te heb
ben, zij wilde echter toch den
ring meenemen. Vanzelfsprekend
eischte de juwelier eerst een le
gitimatiebewijs, hetwelk de dame
echter niet kon leveren.. Waar
op de juwelier beleefd maar be
slist weigerde den ring mede te
geven, en de dame den winkel
verliet. Even later kwam zij ech
ter terug, nu met een brief van
denRotterdamschen burge
meester! Terecht wantrouwde de
juwelier het zaakje echter, en
hevig beleedigd verliet de dame
den juwelierswinkel. De politie,
die spoedig gewaarschuwd werd,
ontdekte al spoedig, dat de op
gegeven namen en adressen al
heelemaal niet klopten, hetgeen
ook trouwens te verwachten was!
Men is er nog niet in geslaagd
de oplichtster te arresteeren.
Intusschen zijn er echter ge
noeg huwelijksgeschenken, die
wel zullen worden aangeboden
aan het Prinselijke paar. Het
groote nationale huwelijksge
schenk, het Jacht, zal reeds in
het voorjaar van het volgend
jaar in gebruik kunnen worden
genomen; de inrichting van het
Paleis te Soestdijk, het tweede
deel van het nationale cadeau,
zal echter eerst In den loop van
Wij menschen van deez' nieuwen tijd,
Een tijd, zoo vol beroering,
We zijn ons hoofd een beetje kwijt,
En daad'lijk in vervoering!
We zijn niet, zooals vroeger, meer
Bezadigd en bezonken,
We zijn alsdynamiet, veeleer,
Een regenvuurwerkvonken!
We staan metéén in vuur en vlam,
We schreeuwen en we schelden,
We zijn niet, als voorheen, zoo tam,
Maar laten ons thans gelden!
In Spanje woedt nog stééds de strijd,
En Duitschland maakt verdragen,
Die, in deez' toch al feilen tijd.
De rust nog meer belagen
En zelfs in 't kalme Engeland,
Zóó flegmatiek geheeten,
Ook daar is thans de strijd ontbrand,
Naar eer en naar geweten!
Ook daar wacht men eenommekeer,
Misschien een abdicatie,
De keuze komt slechts hiér op neer:
Een vrouw, ofwelde Natie!
Een vrouw, die twee maal was getrouwd....
Het woord is aan den Koning,
't Probleem, al is de Liefde oud,
Is nieuw voor gindsche woning!
Kolommen worden voigedrukt,
Met afkeer envereering,
De wereld wacht, wié of er bukt,
De Vorst, of de Regeering!
Men wroet, men peutert, raadt en gist,
Men roert in het verleden
Men fluistert, spotmen smaadt en vischt,
Zooals we 't altijd deden
En èrgens, onder feilen druk.
Daar vecht een eenzaam man,
Z'n strijd omménschelijk geluk,
Waar géén bijhelpen kan!
1937 gereed kunnen zijn. Maar
dan zal het paleis ook wel groote
veranderingen hebben ondergaan
Zooals men weet, zullen al de
onderdeelen van het geschenk,
zooals de verschillende tapijten,
die geknoopt zijn, de schilderijen
de inrichting der bibliotheek (het
geschenk van de Nederlandsche
schooljeugd), het in orde maken
van den tuin, enz, uitgevoerd
worden als een groot geheel, zoo
dat er dus van versnippering van
de geschenken, waarvoor men
eerst vreesde, geen sprake is.
De bekende sportvlieger M. A.
G. van der Leeuw, de directeur
van de N.V. de Erven van Wed.
J. van Nellen, de groote thee-,
koffie- en tabakhandel te Rot
terdam, is in de afgeloopen week
met zijn vliegtuig in de Waalha
ven gestort en verdronken. De
heer van der Leeuw, die uit de
richting Ostende kwam, wilde
naar Nederland terugkeeren, en
ontving per radio advies om naar
Ypenburg te gaan, daar er te
Waalhaven slecht zicht was. Door
de duisternis, die inviel, wilde de
heer v. d. Leeuw vermoedelijk
toch te Waalhaven landen, daar
er iets beter zicht was; doch bij
't veranderen van richting gleed
het toestel plotseling af en stort
te in de Waalhaven. Een verlies
voor de Nederlandsche sport-
luchtvaart.
De storm, die in de afgeloopen
week wederom boven Nederland
gewoed heeft, heeft groote scha
de aangericht. Verscheidene
schepen kwamen in nood, en er
werden verschillende dijken zoo
als b.v. die op Texel en bij Wer
kendam, door den storm bedreigd.
Ook werd j.1. Woensdag de ge
heele binnenstad van Rotterdam
als het ware overstroomd, en het
oude gedeelte van de stad stond
dan ook geheel onder water.
De minister-president, Dr. H.
Colijn heeft in een interview, dat
aan den correspondent van het
Fransche blad „Le Temps" werd
toegestaan, als zijn overtuiging
te kennen gegeven, dat het ex
tremisme in de politiek, noch van
rechts, noch van links, een ont
wikkelingskans heeft. En als
eventueel de Nederlandsche de
mocratie, die gegrondvest is op
een basis van 't Oranjehuis, be
dreigd zou worden door zulk een
extremisme, hetzij van commu
nistische, hetzij van nationaal-
socialistische zijde (wat volgens
den minister vrijwel uitgesloten
is) dan zou heel Nederland, de
socialisten inbegrepen, hier te
gen in opstand komen. De mi
nister besloot het interview met
den wensch, dat de autoriteit van
de uitvoerende macht zal wor
den versterkt, nadat hij nog
eenige opmerkingen had gemaakt
over de devaluatie.
Vijftien jaar geleden werden er
door de K.L.M. pogingen onder
nomen om een begin te maken
met luchtfotographie, voorloopig
alleen voor reclamedoeleinden.
Met betrekkelijk primitieve mid
delen werden er foto's vervaar
digd, en er werden plannen ge
opperd, om deze fotographie te
gebruiken voor karteering van
gebieden. Maar deze plannen
stuitten af op onwil, men vond
dat alles veel te omslachtig en
te duur. Maar de K.L.M. zette
door, en nu na vijftien jaren is
er een zeer uitgebreide fotodienst
ontstaan, die in het belang der
wetenschap veel belangrijk werk
verricht. Zoo is deze reclame-
arbeid meer en meer vervangen
door wetenschappelijke waarne
mingen, Vooral dhr. Corsten heeft
hierbij een ware pioniersarbeid
verricht.
Een schipwordt verscheept. De motorkotter „Drott" bestemd
voor onderzoekingsdoelelnden wordt aan boord gebracht van de
„Schönfela" te Hamburg, vanwaar het naar Iran wordt
getransporteerd*
De Japansche Langhaarden kwamen te Alaska bijeen om zich ln
sportleven strtjd(!) met elkaar te meten. Winnaar was de 72-jarige
Kato met een baardlengte van 4 Meter.
Amerika.
Met den kruiser „Indianapolis"
is Roosevelt te Buenos Aires aan
gekomen. De begroeting, die hem
daar ten deel viel, was allerhar
telijkst. Het doel van dit bezoek
was het bijwonen van de Pan-
Amerikaansche conferentie. Deze
conferentie zou zich bezig hou
den met de bestudeering der
vraagstukken om een oorlog te
voorkomen. Verder zou men naar
de beste manier zoeken om ge
rezen conflicten 't doeltreffendst
en 't spoedigst weer bij te leggen.
Tevens bestaat de mogelijkheid
dat men tot het oprichten van
een Amerikaansche Volkenbond
zal overgaan.
Roosevelt hield bij de opening
van het Congres een rede, waar
in hij de ellende schilderde, die
er in Europa heerscht tengevolge
van de oneenigheid en den
wensch om zijn gebied uit te
breiden, ook door middel der wa
penen. Wat de President der Ver-
eenigde Staten daar in Zuid-
Amerika allemaal vertelde, was
niet erg vleiend voor Europa en
ook niet volkomen juist. Vermoe
delijk vond hij het noodig een
afschrikwekkend voorbeeld te
stellen en zoodoende de eenheid
der Amerikaansche Staten te be
vorderen. Wel zeer juist waren
zijn woorden: „Ik ben overtuigd,
dat de gewone lieden overal in
vrede wenschen te leven, maar
de leiders en de regeeringen ne
men hun toevlucht tot den oor
log." Om een oorlog te voorko
men achtte hij de democratie de
beste regeeringsvorm. Op een des
betreffende vraag van de Pers
verklaarde Roosevelt, dat de con
ferentie 'n succes geworden was.
Maar alle conferenties zijn bijna
altijd een succes, hoewel later
dikwijls het tegendeel blijkt.
Japan.
Behalve de verhouding met
Rusland, die nog steeds veel te
wenschen overlaat, heeft Japan
nog meerdere moeilijkheden. Na
de afkondiging der uitsluiting
door de Japansche spinnerijen,
waardoor 25.000 Chineesche ar
beiders werkloos werden, vonden
er te Tsingtao ongeregeldheden
plaats, zoodat Japan zich ge
dwongen zag, hier een duizend
tal Japansche mariniers heen te
zenden. Deze patrouilleeren daar
nu door de straten en trachten
zoo de rust te bewaren.
Spanje.
In de toestand van Madrid is
niet veel verandering ingetreden.
Van beide zijden worden over
winningen gemeld, Franco is
weer in den aanval, maar veel
resultaat heeft dit hem nog niet
opgeleverd. Telkens gaan er ge
ruchten van een tusschenkomst
van bultenlandsche regeeringen,
om den strijd spoediger tot een
einde te brengen, maar vermoe
delijk zullen die regeeringen zelf
niet weten, hoe zij dit zullen moe
ten doen.
Skandinavië.
Het hotelpersoneel te Oslo heeft
een staking afgekondigd. De re
den hiervan was een conflict over
de regeling der loonen.
Verder bereikten ons uit Zwe
den voor dit land goede berich
ten. In de Zweedsche industrie
schijnt namelijk een periode van
grooten bloei te heerschen. De
productie zou 30 pet. hoogerzijn
dan in 1929 en het getal der
werkloozen moet volgens die be
richten met ongeveer de helft
afgenomen eiin.
Frankrijk.
Minister Delbos heeft in de
Kamer in antwoord op de mede-
deeling van den Engelschen mi
nister van Buitenlandsche Zaken
Eden, verklaart, dat ook Frank
rijk Engeland met ai zijn strijd
krachten zal bijstaan in geval
van een niet uitgelokten aanval.
Voor België werd eenzelfde ver
klaring afgelegd.
De Communisten waren het
Zaterdag niet eens met de door
Blum gevolgde buitenlandsche
politiek. Zij eischten meerdere
hulp voor de Volksfrontregeering
in Spanje en daar Blum zijn po
litiek niet veranderen wilde, had
er een stemming plaats over een
motie van vertrouwen in de re
geering. Met 352 tegen 169 stem
men behaalde Blum de meerder
heid. Door de communisten werd
blanco gestemd. Het is wel eigen
aardig, dat de meerderheid naai
rechts opgeschoven is, en de aan
hangers van Blum hem in dil
geval niet steunden.
Engeland
Dit is wel het land, dat deze
week het meest in het brand
punt der belangstelling heeft ge
staan.
In het begin der week brandde
in Londen het Crystal Palace af
na urenlange moeizame arbeid
gelukte het eindelijk het vuui
meester te worden. De schade
wordt op ongeveer IJ millioen
Pond Sterling geschat!
En dan is er de constitutionee-
Ie crisis. Voor het buitenland
kwam deze niet zoo onverwacht,
maar in Engeland zelf wist men
van de feiten over het algemeen
niet veel af. Het schijnt, dat de
Koning van plan is met mevrouw
Simpson te trouwen. Nu zijn ei
in Engeland velen, die hier nieta
op tegen zouden hebben; zij zeg
gen, laat de Koning een morga
natisch huwelijk sluiten, en on
zen Koning blijven. Maar 't Ka
binet en een ander groot gedeel
te van het volk zijn hier wel op
tegen. Niet alleen omdat mevrouw
mevrouw Simpson een Ameri
kaansche is en niet van adel,
maar hoogstwaarschijnlijk voor
al, omdat zij reeds tweemaal eer
der gehuwd is geweest en van
beide echtgenooten gescheiden is.
De verklaring van Baldwin, dat
het Kabinet niet geneigd is voor
stellen te doen, om een morga
natisch huwelijk van den Koning
mogelijk te maken, heeft de toe
stand wei eenigszins verscherpt.
De Finscha staatspresident
Svlnhufoud viert 15 December
z(jn 75sten verjaardag.
