Lapland - een land met toekomst
Kolonisatie-arbeid in Finlands
Noordelijkste provincie
Van de Botnische Golf tot de IJszee
Een warme stroom houdt de Petsamo-
fjord steeds vrij van ijs
Sport zonder spel
regels
Bover#
De Petsamo-f jord in hét Noordelijkste deel
van Finland. Grauwe rotsen met zeer spaar
zaam groen rijzen hier uit de golven van
dü Usgftft. nnahong
Het bovenstaande is niet historisch, maar
inderdaad geeft bovenstaande beschrijving,
welke wij in een Engelsch blad vonden, 'n
goed beeld van datgene, wat zich in vele
garderobes, overigens niet slechts in Eng#.
staat begint het reusachtige kapitaal, be
legd in den weg naar de IJszee, thans ren
te af te werpen, en de menschen, die langs
dezen weg wonen, hebben te eten, hoewel
men zich kan indenken, dat het leven hier
geen weelde is. Nog niet, maar het ziet er
naar uit, dat Lapland een tijd van opkomst
tegemoet gaat.
Dan zal men met recht vragen: Is het
werkelijk mogelijk, dat men in dit land,
vlak bij den Noordpool, waar gedurende
zes maanden strenge vorst heerscht, kan
leven? En waarvan leven de menschen
hier? Waaróm is het voor den Staat de
moeite waard hier groote bedragen te in-
vesteeren?
In Lapland zijn reusachtige wouden,
waarvan nagenoeg geen hout wordt ge
bruikt. Wel is waar groeien de boomen hier
niet zoo vlug als in Zuidelijker streken,
maar het hout is van beduidend betere
kwaliteit. Voor verwarming en om huizen
te bouwen is er hout genoeg, wat de Fin-
sche boeren overigens allemaal zelf kun
nen en waarvoor men slechts een bijl, zaag
en boor noodig heeft.
Maar ook hout voor allerlei doeleinden
is hier in groote hoeveelheden te vinden,
mits slechts de moeilijkheid van 't trans
port wordt opgelost. Daartoe moeten de
ontelbare natuurlijke waterwegen, die hier
aanwezig zijn, voor het vervoer van vlot
ten worden ingericht, waarmee men dan
ook druk bezig is. Van hout alleen kan
men echter niet goed leven, maar de ko
lonisten vinden er een aardige bijverdien
ste in door 's winters als houthakker, 's zo
mers als vlotschipper voor de groote cel-
lulosefabrieken te werken.
Deze bijverdienste is noodzakelijk, want
op den schralen grond groeien wel aard
appelen, maar bijna niets anders.
Gerst en haver worden wel tot in zeer
Noordelijke streken gezaaid, maar komen
dan niet altijd tot volle ontwikkeling.
Melkvee kan men zoo Noordelijk niet hou
den, in plaats daarvan heeft men rendie
ren.
Er wonen hier ook nog Lappen de
BIJ DE ILLUSTRATIES:
Links boven:
Een nieuwe nederzetting in de sub-arkti-
sche zone. Door het aanleggen van wegen
lokte de staat kolonisten naar deze afgele
gen streek.
Rechts boven:
Halt! niemand mag zonder controle het
geheimzinnige Lapland binnengaan.
Links:
In de herbergen aan den weg naar de
IJszee zorgen deze vriendelijke en prope
re studenten in oude kleederdracht voor 't
lichamelijk welzijn der gasten.
De garderobe als wedstrijdterrein.
De onvolmaaktheid van vele takken van
sport en de behoefte, tot de verdere popu
lariseering van de sportgedachte het zijne
bij te dragen, waren voor James Appleton
aanleiding, een nieuwe sport uit te vinden.
Hij deed het en schreef aan een bekend
sportblad:
„Zeer geachte redactie!
De sport, zooals deze heden beoefend
wordt, leidt tot versplintering. De een gaat
boksen, de ander voetballen en wie zich
aan een tak van sport gewijd heeft, is voor
alle andere sporten verloren. Ik stel daar
om voor, de door mij uitgevonden eenheids-
sport in te voeren.
Aan het spel, dat ik den naam van „Uni-
sport" gegeven heb, kunnen een onbeperkt
aantal menschen deelnemen. Gestreden
wordt om een symbool, dat door een bal,
maar ook door ieder ander voorwerp kan
worden gevormd. Een speciale kleeding is
niet voorgeschreven. Deze sport kent geen
overtredingen. De partijen bestrijden el
kaar volgens de vereenigde regels van
boksen, tennis, hardloopen, rugby, catch-
as-catch-can en worstelen. Verder worden
de voornaamste regels van het handbalspel
alsmede typische figuren uit skicursussen
overgenomen. Komt een speler in het bezit
van het voorwerp, dan tracht hij zich daar
mede in veiligheid te brengen, wat de an
dere spelers, die deels het voorwerp voor
zich opeischen, deels het trachten te ver
nietigen, verhinderen. Het spel begint met
het verschijnen van den eersten speler en
eindigt eerst dan, wanneer het aan het
meerendeel gelukt is, zich met het voor
werp terug te trekken. Zij, die niets heb
ben gekregen, heeten verliezers. Samenspel
tusschen verschillende spelers ter bereiking
van het doel is gewenscht; in dit geval
wordt getracht, het voorwerp over de hoof
den van de anderen heen aan de eigen
partij toe te werpen. Een vrije worp be
staat niet, maar wel zijn dubbele Nelson
en opdringen toegestaan. Daar de „Uni-
sport" geen overtredingen kent, zijn mee-
ningsverschillen over spelregels uitgesloten
en dit zal de sport zeer spoedig populair
.maken. 5
Ik verzoek U mijn ideeën te willen pro-
pageeren en mij mede te deelen, of ik een
patent op mijn uitvinding zou kunnen krij
gen.
Met de meeste hoogachting,
James Appleton."
„Geachte heer Appleton!
Wij zijn helaas niet in staat aan Uw
verzoek tot propageering van Uw sport te
voldoen. U zult weten, dat er op plagiaat
geen patent verleend wordt. Zou er bij U
twijfel bestaan aan het feti, dat de door
U uitgevonden .Unisport" reeds lang be
kend is, dan verzoeken wij U, na afloop
van de voorstelling eens een kijkje te gaan
nemen in de garderobe van verschillende
theaters, waar de door U beschreven „Uni
sport" iederen avond bedreven wordt.
Hoogachtend,
De sportredactie;"
Rovaniemi is de hoofdstad van de Noor-1
flelijkste provincie van Finland en wordt 1
bijna door de poolcirkel doorsneden, zij is
Sus zeer hoog in het Noorden gelegen.
Maar daarmede is Finland nog lang niet
ten einde, want Rovaniemi ligt pas in het
Zuidelijke deel van de reusachtige provin
cie Lapland, die zich van de binnenste hoek
Van de Botnische Golf tot aan de Noorde
lijke IJszee uitstrekt over een ongeloof
lijk verlaten uitgestrektheid. De Finsche
provincie Lapland is ongeveer 130.000
K.M.2. groot, het derde deel van Finland.
Het is een bijna onbewoonde uitgestrekt
heid, want het heeft ongeveer twee en een
halve inwoner op iedere vierkante K.M.
Zoolang Finland bij Rusland hoorde
lot 19>8 was het als Groot Vorstendom een
persoonlijk bezit van de Csaren bekom
merde men zich nauwelijks om deze ver
laten gewesten, daar in het hooge Noorden,
die toentertijd ook nog geen ijsvrijen uit
weg naar de Noordelijke IJszee hadden.
Dat veranderde, toen de Finnen in 1918
In den vrijheidsoorlog tegen het Bolsjewis
tische Rusland hun nationale zelfstandig-
neid bevochten en men nu met alle ener
gie begon aan den opbouw van den jongen
Btaat. Bij den Vrede te Dorpat, dien Fin
land ih het jaar 1920 met de Sovjet-Russen
Bloot, ontving het een stuk van de IJszee
het gebied om de Petsamofjord, waardoor
de uitweg naar de zee liep, in ruil voor het
Btuk Russisch Carolinië, waar nog eenige
honderdduizenden Finnen wonen.
Met de hun eigen taaien wil en doelbe
wustheid begonnen de Finnen aan de be-
woonbaarmaking van dit verlaten gebied.
In een tijdsverloop van tien jaar werd in
deze provincie werkelijk iets, dat de moeite
waard is, tot stand gebracht.
Dat wordt den mensch onmiddellijk dui
delijk, als hij van Rovaniemi den weg op
gaat en bij de wegkruising komt van
waar de landwegen waarvan het mee
rendeel eerst na den oorlog tot stand is
gekomen naar alle richtingen de pro
vincie ingaan. Daar leest men heel nuchter
op een van de ijzeren borden van een weg
wijzer: Petsamo 531 K.M.. Zooiets is wer
kelijk fantastisch, want dat is een reusach-
tigen afstand.
Nog slechts enkele jaren geledén bestond
de eenige verbinding met de Petsamofjord,
waar trouwens in den Russischen tijd ook
nog niets was, in nauwelijks begaanbare pa
len; thans voert een straatweg naar deze
Hooggelegen fjord aan de IJszee, waarlangs
oien in de geriefelijke autobussen van de
Laplandexpves, een dienst, die twee keer
per dag van Rovaniemi en omgekeerd van
Petsamo vertrekt, in ongeveer twaalf uur
rijden dwars door het verlaten land, door
de onmetelijke, zwijgende bosschen, over
bruine moerassige vlakten, omhoog naar de
„Maanfelka," de waterscheiding tusschen
den Atlantischen Oceaan en de Oostzee, de
kust van de IJszee bereikt. De IJszee, dat
is eigenlijk, wat de Petsamofjord aangaat,
paradoxaal want deze fjord is steeds
vrij van ijs, omdat namelijk de warme golf
stroom met zijn laatste uitloopers nog tot
->e komt. De Petsamofjord is daardoor
-ï ijsvrije haven van Finland,
aanleg der wegen trok de staat
kolonisten naar de onbewoonde streken en
zoo vindt men. thans langs dezen langen
verkeersader een groot aantal eenvoudige,
maar stevige blokhuisnederzettingen, waar
taaie en ernstige kleine boeren een leven
vol ontberingen leiden, maar toch een vrij
leven op een eigen stukje grond, dat de
staat hun bijna voor niets heeft afgestaan.
Maar de groote weg naar de IJszee bracht
nog veel meer, namelijk een van jaar tot
jaar toenemende stroom vreemdelingen.
Reizigers uit alle deelen der wereld komen
in den zomer naar dit land, wanneer het in
de eigenaardige schemering van een vele
weken lang niet ondergaande midzomer-
nachtszon ligt. Dat is de tijd der zilverlich
tende nachten, waarover men in sprookjes
leest.
Hier treedt de maagdelijke natuur in
haar woeste ongerepte schoonheid de be
schaving met felle tegenstellingen tege
moet. De donkere winternachten, wel is
waar vaak verhelderd door het zeldzame
verschijnsel van het flikkerende Noorder
licht, zijn hier het langst, doch daarvoor
geeft de natuur in den korten zomer meer
dan voldoende vergoeding.
Deze Noordelijke zomers laten onder
den invloed van het regelmatige licht
de planten snel tot ontwikkeling komen
bijna als in een roes. Hier zijn nog dieren,
die bij ons in het wild niet meer te vinden
zijn: beer, wolf, lynx en de veelvraat. Wie
eenmaal de overweldigende stille schoon
heid van dit landschap heeft ondergaan, zal
er diep van onder den indruk zijn en velen
keeren steeds weer terug, om het haastige
leven in de beschaafde landen voor enkele
weken in de rust van het oneindige Lap
land door te brengen.
De vreemdelingen brengen thans reeds
een belangrijk bedrag in het land. Voor den
laatste Europeesche No
maden men telt er
ongeveer 5000 in Finsch
Lapland.
De talrijke waterwe
gen en meren zijn daa
rentegen buitengewoon
vischrijk en op de tafel
van den eenvoudigsten
kolonist zal men vaak
"het roze vleesch van 'n
zalm en andere delica
tessen vinden.
Ook de eetbare pad
destoelen zijn er zeer
talrijk en verder be
kende bessen, die in
den korten zomer in
bijna tropische over
vloed in de bosschen en
moerassen tot heerlijke
vruchten rijpen.
Vermoedelijk zijn er
nog belangrijke ertsla-
gen te ontdekken. Ook
goud is reeds in den
herfst van het vorige
jaar gevonden. Sinds
korten tijd zijn de rijks
geologen aan het werk
en het laat fcich aan
zien, dat men nog voor
vele verrassingen zal
komen te staan.
De Finnen hebben in de zeventien jaar,
dat zij een zelfstandige natie geworden
zijn, Lapland met kunde en cultureel in
zicht reeds geweldig opgewerkt.
Moderne schoolgebouwen vindt men
zelfs in de meest afgelegen streken, en er
zullen in de toekomst nog veel meer ko
men. Nieuwe wegen worden aangelegd, on
der andere één, die over den Westkant van
het Inari-meer heen over Utsjoki en
Noorsch gebied naar de IJszee voert, ten
einde ook deze dunbevolkte streek voor 't
verkeer en het contact met de meer be
woonde wereld te ontsluiten.
Een spoorweg van Rovaniemi naar het
Oosten tot Kemijarvi is kort geleden in
gebruik genomen.
De kolonisatie-arbeid in Finlands Noor
delijkste provincie „Lapi" is ongetwijfeld
een werk, dat in ruimen kring belangstel
ling verdient. Deze jonge, actieve natie le
vert hiermede het bewijs, dat zij de in het
volk sluimerende krachten door eeuwen
van onderdrukking nog sterker en taaier
geworden nu deze eenmaal zijn vrijge
komen, op waardige wijze weet te gebrui
ken.
