PORTRET DE INTERNATIONALE TOESTAND DE WERELD IN KAART DEZE WEEK IN NEDERLAND VAN DE WEEK f v DE OOSTENRIJKSCHE KWESTIE. Stormachtig snel hebben de gebeurtenissen, die van den on- afhankelijken staat Oostenrijk in eenige dagen tijds een deel van het Duitsche Rijk maakten, zich afgespeeld. Het kan niet de be doeling van een kort overzicht zijn al deze voorvallen in eens de revue te laten passee- ren. Veeleer willen wij even de lessen aanstippen, die uit het Oostenrijksche drama te leeren zijn. De belangrijkste leer, die uit de gebeur tenissen te trekken valt, is wel deze: dat internationale garanties, zoodra zij niet meer strooken met de belangen van een der garanten, van nul en geener waarde worden. Vast staa't, dat Engeland, Frank rijk en Italië indertijd te Stresa overeen gekomen zijn, zich gezamenlijk garant te stellen voor Oostenrijks onafhankelijkheid. Deze garantie strookte niet meer met de belangen van Rome, het verzoek van Lon den en PaTijs aan Mussolini tot een ge zamenlijk optreden bleef onverhoord en de „maatregelen", die tot het behoud van Oos tenrijks onafhankelijkheid moesten dienen, bleven beperkt tot een Engelsch-Fransch protest te Berlijn, waarvan de Duitschers, zooals ook niet anders te verwachten was, zich niets aantrokken. Von Neurath gaf te verstaan, dat men van Duitsche zijde de Oostenrijksche kwestie beschouwt als een binnenlandsche aangelegenheid, waarin En geland en Frankrijk zich niet te mengen hebben. Men meent daartoe te meer reden te hebben, wijl de ontvangst, aan Hitier en het Duitsche leger bereid, zelfs de ver wachtingen van de nationaal-socialistische leiders heeft overtroffen. In Berlijn stelt men zich dus op het standpunt, dat wanneer „volk tot volk wil", zulks een aangelegenheid is, waar derden zich niet mede te be moeien hebben. Het zelfbestem- mingsrecht der volkeren wordt dus door Berlijn tot de hoogste richt snoer van zijn politiek gemaakt. Welk standpunt nemen nu daartegenover de Westersche mogendheden in? Het ant woord op deze vraag geeft de rede, die Chamberlain in het Lagerhuis heeft gehou den. Zijn meening, die ook de meening van Engeland en Frankrijk is, luidt Wanneer en in het onderhavige geval zelfs met toepassing van een ontoelaatbaren druk een verschui ving in het algemeen Europeesch evenwicht wordt geforceerd, kan dit een aantasting van onze legitieme belangen vormen, waartegenover wij het recht hebben ons te verzetten. Uit de verdere woorden van Chamber lain blijkt, dat Engeland niet van zins is, in de Oostenrijksche kwestie verder aan spraak op dit recht te maken. Zoowel in Londen en Parijs heeft men zich ook bij dit fait accompli neergelegd. De „An schluss" tusschen Duitschland en Oosten rijk is dus een definitieve en de volksstem ming zal daarvan bovendien binnen een maand de plebiscitaire bevestiging bren- Wat ieder wist of vreesde, dat eens ge beuren zoude vereeniging van alle Rijksduitschers en Oostenrijksche Duit- «chers in een enkel rijk, is thans ten feit geworden. Daarmede is Oos tenrijk als zelfstandige staat van de fcaart verdwenen, hetgeen velen zullen betreuren, anderen weer niet. Beziet men le dingen in hun feitelijk en historisch ver band, dan moet men tot de conclusie iomen, dat de Oostenrijksche staat na den Wereldoorlog nooit op een gezonden grond- tlag heeft gestaan. Een kind met een waterhoofd noemde men het aan alle zijden geamputeerde land met zijn enorm groote hoofdstad. De uitdrukking was ba naal, maar waar. Het is bekend, dat zich in later jaren, onder andere omstandigheden, grouie volksgroepen tegen den Anschluss uitspraken, maar evenzeer is waar, dat juist in den laatsten tijd een verschuiving naar den kant van de eenheidsbeweging kon worden waargenomen. Het snelle eco nomisch herstel van Duitschland, de enorme machtstoename in weinige jaren hebben in Oostenrijk, dat er economisch uiterst slecht voorstond, diepen indruk ge maakt en dit zelfs op de menschen, die deel uitmaakten van de zeker machtige Oostenrijksche Duitschers in een enkel rijk, is thans een feit geworden. Daarmede is Oosten rijk als zelfstandige staat van de groep, die Oostenrijk wilde behouden als centrum van het roamsch-kathohcisme. Welke gebiedsuitbreiding ondergaat het Duitsche Rijk nu door den Anschluss? Het tegenwoordige Oostenrijk heeft een opper vlakte van 83.857 vierkante kilometer. Het land telt ongeveer 6,5 millioen inwoners. gen. De Oostenrijksche kwestie op zichzelve is daarmede afgedaan. Maar het diepgaande meeningsverschil tusschen de Duitsche en Italiaansche politiek eenerzij ds en die van de Westersche mogendheden anderzijds is daarmede nog geenszins overbrugd. Wat, zoo vraagt men zich thans algemeen af, gaat er in Tsjecho-Slowakije gebeuren? Tsjecho-Slowakije dat thans aan drie fronten door het Duitsche Rijk wordt ingesloten, bezit een sterke Duitsche minderheid, die niets liever schijnt te wenschen, dan ook eenmaal in een „An schluss" te v/orden betrokken. Nog Dins dag verklaarde afgevaardigde Frank van de Henlein-partij in de Tsjechoslowaaksche Kamer, dat de Sudeten-Duitschers het niet eens Zijn met den Tsjecho-Slowaakschen „nationaliteiten-staat". Nu heeft Tsjecho-Slowakije in tegenstel ling met Oostenrijk militaire verdragen, die het van de hulp van machtige bondgenoo- ten verzekeren, zoodra zijn grenzen in ge vaar worden gebracht: Frankrijk en Rus land. Parijs heeft reeds verklaard, wat het beteekenen zou, indien Duitschland in Tsjecho-Slowakije een dergelijken coup als in Oostenrijk zou enscèneeren: oorlog! En Moskou heeft verzekerd, dat het onmiddel lijk het Fransche voorbeeld zal volgen. Van Engeland, waarmede Tsjecho-Slowa kije overigens geen militair verdrag heeft, heeft Praag een dergelijke verzekering nog niet kunnen verkrijgen, maar het feit, dat ook Engeland evenals Frankrijk het be wapeningstempo aanmerkelijk zal versnel len, zal de Tsjechische hoofdstad tot op zekere hoogte geruststellen. Het is onder deze omstandigheden niet zeer waarschijnlijk, dat Duitschland tegen over Tsjecho-Slowakije een agressieve houding zal aannemen. Goering heeft ove rigens in de laatste weken reeds tweemaal een geruststellende verklaring aan Praag 97,5 van de bevolking is Duiisch. 0,8 lsjechisch, 0,7 Kroatisch en 0, Slo- veensch. Wat oppervlakte en oevolkingscijfer be treft komt Oostenrijk dus dicht bij Neder land. Daarentegen is zijn economischen structuur van geheel anderen aard. 33 van den Oostenrijkschen bodem bestaat uit bosschen, 27 uit weiden, 24,5 uit ak kerland en tuinen en 10,^ uit woeste gronden. Bijzonder sterk ontwikkeld is de ijzer-industrie van het land. De Alpen wereld, die een groot deel van net Oosten rijksche gebied inneemt, bevat kolen, lood, zink, koper, graphiet, zout en wat petro leum. Desondanks is Oostenrijk geen rijk land en ook door den Anschluss zal het Duitsche grondstoffenprobleem niet opge lost kunnen worden en blijf4 de toestand in Duitschland even moeilijk als thans. Dat het Duitsche Rijk door den Anschluss tenslotte een aanzienlijk sterker katholiek element binnen zijn grenzen krijgt, blijkt uit de volgende cijfers: 93,6 der Oosten rijksche bevolking is Roomsch-Katholiek. 3,1 Evangelisch en ongeveer 3 Joodsch. Verreweg, het grootste deel der Joden woont in Weenen, n.1. 200.000 of bijna 10 der totale Weensche bevolking. De Anschluss is vooral van beteekenis met betrekking tot Tsjecho-Slowakije. Dit land, dat een groot aantal Duitschers, de „Südeten-deutschers", herbergt, heelt reeds op min of meer gespannen voet met Duitschland. De wereld verdenkt het Duit sche Rijk terecht of ten onrechte ervan, ten opzichte van de Tsjecho-Slowaaksche Duitsche minderheid dezelfde bedoelingen te hebben als met Oostenrijk. Tsjecho- Slowakije zal een gevoel van onbehaag lijkheid na den Anschluss dan ook niet kunnen bedwingen. Immers, het grootste en economisch ook het belangrijkste deel van Tsjecho-Slowakije ligt als een wig in het Duitsche Rijk gedrongen. Het boven staande kaartje, waarop het groot-Duit- sche Rijk ls gearceerd, toont dit duidelijk aan. gegeven. Dit neemt lntusschen niet weg, dat het Sudeten-Duitsche vraagstuk ook in de toekomst een onrusthaard zal blijven, die de sfeer in Europa vergiftigt. Het ware derhalve te hopen, dat er in ge zamenlijk overleg alsnog een bevredigende oplossing voor dit probleem wordt gevon den. De houding van Italië. Een zeer onzekere factor in de vraag naar vrede of oorlog vormt Italië. Hitier en Mussolini hebben na den Anschluss harte lijke telegrammen gewisseld en de Groote Fascistische Raad heeft laten weten, dat Italië's primaire belangen in de Middel- landsche Zee liggen. In Londen en Parijs breekt men er zich thans het hoofd over, welke concessies Hitier aan Mussolini heeft gedaan om zich van zijn welwillende hou ding in de Oostenrijksche kwestie te ver zekeren. Dat deze concessies indien zij inderdaad gedaan zijn in de omgeving van de Middellandsche Zee moeten liggen en dus in de eerste plaats tegen Engeland gericht zijn, behoeft geen betoog. Ook daar door zal het Engelsche besluit, zijn bewape ningstempo te versnellen, sterk beïnvloed zijn. Overigens is thans Franco in Spanje weer sterk aan de winnende hand en daarmede stijgen oei; Italië's papieren aan den in gang van de Middellandsche Zee. Frankrijks nieuwe regeering. Onder den druk der Oostenrijksche ge beurtenissen is de Fransche kabinetscrisis spoedig opgelost, maar niemand zal kunnen ontkennen, dat deze oplossing slechts een tijdelijke is. Het zal Blum's taak zijn, de arbeidersmassa's er van te overtuigen, dat zij onder de huidige omstandigheden van de 40-urige werkweek moeten afzien. In alle takken van de wapenindustrie is dit reeds gebeurd. Is Blum daarin geslaagd en men meent, dat dit binnen zes acht weken het geval zal kunnen zijn dan zal het kabinet der nationale eenheid, dat Frankrijk zoo broodnoodig heeft, waar schijnlijk onder Chautemps, Daladier of Herriot kunnen worden gevormd. NEDERLAND PARAAT EEN HOOGNOODIGE MAATREGEL Vrijdag 11 Maart, des avonds om 10 uur, trokken de eerste Duitsche troepen op ver zoek van Seyss-Inquart de grens, die Duitschland nog kort geleden van Oosten rijk scheidde, over. Zaterdag 12 Maart, des middags om 1 uur, bereikten de eerste ge motoriseerde colonnes den Brennerpas. Dit is een typeerend staaltje van hetgeen een modern leger vermag. De kenmerken van een dergelijke operatie zijn de volgende 1. Over een breed front verdeelt men ge heel zelfstandig optredende colonnes, die tegelijkertijd de grens overschrijden en die elk een afzonderlijken marsch- weg toebedeeld hebben gekregen; 2. men maakt gebruik van vele gemoto riseerde eenheden; 3. tegeb'ikertijd verschijnen de luchtstrijd krachten boven de belangrijkste steden; 4. vliegtuigen worden gebruikt als trans portmiddel voor infanterie-eenheder* 5. automobielformaties doen dienst voor het vervoer van in tweede linie optre dende hulptroepen. Nu had de Duitsche opmarsch naar en in Oostenrijk geenszins het karakter van een overval, maar vast staat, dat de ope ratie, indien zij werkelijk een overval had betroffen, nauwelijks een ander verloop zou hebben gehad. En wel zeer duidelijk is hier gebleken, dat een strategische over val in vredestijd in een minimaal tijdsbe stek kan worden voorbereid en uitgevoerd. De vraag is nu gerezen, of Nederland in staat zou zijn tegen een dergelijke operatie van welken kant deze ook moge komen, want het Duitsche leger is werkelijk niet het eenige parate in Europa met vol doende krachten en middelen op te treden. Het is bekend, dat de grenstroepen bij de in het najaar gehouden oefe ningen uitstekend hun plicht hebben gedaan, toen.zij eenmaal ter plaatse waren. Maar zullen zij tijdig ter plaatse zijn, indien een tegen stander uiterst snel en verrassend optreedt De Nederlandsche regeering heeft deze vraag met „neen" beantwoord en niet ge aarzeld, daaruit onmiddellijk de noodige consequenties te trekken. Gebruikmakend van het haar verleende recht, heeft zij be paald, dat de verlengde eerste oefentijd reeds voor de lichting van 1918 zal gelden. Daardoor krijgen wij de mogelijkheid, de grensgarnizoenen permanent te bezetten en zullen wij tegen verrassingen gevrijwaard zijn. De heer Colijn die dezen wel hoognodigen maatregel door de radio bekend maakte, beroept zich daarbij ook inderdaad op „het zeer snelle verloop van militaire acties als thans mogelijk" bleek. Onder deze omstandigheden doet de re geering een beroep op het geheele vader land om kracht te toonen door rustige aan vaarding van wat noodzakelijk is. Wij voor ons meenen, dat dit beroep geenszins on verhoord zal blijven. In ernstige tijden heeft het Nederlandsche volk steeds blijken van paraatheid en vastberadenheid ge geven en het zal dit ook thans doen, waar bij het echter van harte in zal stemmen met de bede van onzen minister-president, dat de Almachtige God ons werelddeel en daardoor ook ons vaderland behoede voor een nieuwen oorlog. EEN ZUID-AFRIKAANSCHE FORD-GRAP. Die getal grappe oor Ford en sy motors is talryk en tog kom daar nog elke slag nuwes by. Hoewel Ford self nie juis 'n vriend van grappies is nie, het hy darem self meer as een van die grappe belewe. En hij gee nie om om dit self te vertel nie. Op 'n mooi somerdag het Ford in een van sy motors 'n toertjie in die veld gaan maak. Op die pad kry hy 'n motoris met 'n groot motor afkomstig uit 'n fabriek wat sterk teen Ford konkurreer. Ford hou stil en vra wat aan die hand is. Daar is iets verkeerd met die enjin wat nie sommer langs die pad reg gemaak kan word nie. Ford bied die man toe 'n plek in sy motor aan as hy haastig is om na die stad terug te keer. Die man is haastig en neem die aanbod aan. As hy in die stad uitklim, steek hy sy hand in die sak en probeer om Ford 'n banknoot van 'n dollar in die hand te druk. Ford wil daar niks van weet nie en sê: „Nee dankie, ek het self geld genoeg Die man antwoord „Dit kan nie waar wees nie, anders sou jy tog nie in 'n Ford ry nie". VEERTIEN JAAR OUD EN AL TWEE MAAL GETROUWD! Kinderhuwelijken zijn in Amerika geen zeldzaamheid, want in verschillende staten zijn zij wettelijk toegestaan. Nog zeer on langs werd melding gemaakt van een bij zonder kras staaltje in den staat Texas. In Houston huwde een twaalfjarig meisje. Kort na haar huwelijk kwam haar man bij een ongeval om het leven. Op veertien jarigen leeftijd trad de weduwe voor de tweede maal in het huwelijk met een anderen inwoner van de stad. Ofschoon zij nog geen vijftien jaar is, heeft zij reeds aan een kind het leven geschonken. VERDWENEN SPOORWEG. Melbourne. Bij Victoria (Australië) is in het grensgebied een spoorweg, name lijk 5 km. rails, een locomotief en 3 wagons gestolen! De lijn was buiten dienst en men merkte het verlies pas, toen de lijn weer in gebruik werd genomen. WISSELING IN GEZANTSCHAPS- POSTEN. De nieuwe toestand in Oostenrijk zal ook wijziging brengen in verschillende ge- zantschapspQsten. De Oostenrijksche ge zant bij ons hof, de heer Alexich, bracht reeds een bezoek aan minister Patijn, om hem in kennis te stellen van het besluit der nieuwe machthebbers, dat de Oostenrijk sche legatie in het Duitsche gezantschap zal worden opgenomen. Omgekeerd zal ook de Nederlandsche gezantschapspost te Weenen, bezet door den heer Van Roos- male Nepveu, nu Oostenrijk opgehouden heeft een zelfstandige staat te zijn, waar schijnlijk komen te vervallen. Onze gezant aldaar, die tevens de Nederlandsche be langen in Hongarije behartigt, zal dan ver moedelijk zijn standplaats te Boedapest krijgen. De 38ste Jaarbeurs geopend. Niet vaak gebeurt het, dat in het korte tijdsbestek van onze wekelijk- sche overzichtsperiode twee zulke belangrijke gebeurtenissen samen treffen als ditmaal: de opening van de 38ste Koninklijke Nederlandsche Jaarbeurs en in den avond van den zelfden dag de radioboodschap van den minister-president dr. Coliji tot het Nederlandsche volk. Zooals te doen gebruikelijk is, ging ook nu weer aan de openingsplechtigheid een persontvangst door het Jaarbeursbestuur vooraf, waarbij de algemeen secretaris van het Jaarbeurscomité, de heer Graadt van Roggen, een overzicht gaf van den alge- meenen economischen toestand van ons land. Als gewoonlijk was ook thans weer deze rede zeer bemoedigend van toon en temeer mogen wij ditmaal waarde eraan hechten, daar thans ook de voorzitter van de Jaarbeurs, dr. Fentener van Vlissingen, zich geheel bij het behoog van den alge meen secretaris aansloot en er in tegen stelling met vorige malen niets aan af deed. Wij zijn namelijk als regel gewend van den heer Graadt van Roggen een optimis tisch getint Detoog te hooren, waarna de voorzitter van een iets gereserveerder kijk op den toestand blijk geeft en uit het ge middelde van die beide beschouwingen kan men dan gewoonlijk wel een juist beeld krijgen van hoe ons land er op het be treffende oogenblik economisch voorstaat. Als dus thans de betoogen van beide econo men elkaar volkomen dekken, dan ver hoogt dit ongetwijfeld de waarde van het gegeven exposé. Evmoedigende klanken over den economischen toestand. De algemeen secretaris dan vond veel bemoedigends te vermelden in den econo mischen toestand van ons land, al kon ook hij niet ontkennen, dat de opleving zich niet in die mate heeft voortgezet, als de inzet van 1937 had doen verwachten. Doch hij ziet in het geheel geen reden, om zich over dit „vertragingsproces van het economisch herstel" ongerust te maken. De cijfers van in- en uitvoer liggen nog altijd een behoorlijk stuk boven die van 1936 en het is een onmiskenbaar feit, dat ons land, al is het natuurlijk niet aan de algemeene inzinking ontkomen, zich in de einde 1937 ingetreden nieuwe depressie veel beter heeft kunnen handhaven dan vele andere landen. Terwijl de uitvoer in de maanden Januari en Februari 1936 niet meer dan 11 millioen voor elk dier maan den bedroeg, waren deze cijfers voor de overeenkomstige maanden van 1938 82 en 82 millioen. Voor den invoer geldt hetzelfde; in genoemde maanden van '36 bedroeg deze 79 en 74 millioen, in Januari en Februari '38 119 en 118 millioen. In de scheepvaart bleef de bedrijvigheid aanhou den, meer nog: toenemen. Het aantal zee schepen in de vaart was in Januari 1938 weer 100.000 bruto registerton hooger dan in Januari 1937. Arthur Seyss Inquart. Oostenrijks Stadhouder, werd 22 Juli 1892 in Staunen (thans Tsjecho- Slowakije) geboren als zoon van den toenmaligen rector van het gymna sium te, Olpuïtz. Na zijn studie in de rechten voltooid en den doctorstitel verworven te hebben aan de Ween sche Universiteit, nam hij dienst bij de „Tiroler Kaiserjager" en werd gewond. In 1921 vestigde hij zich als advocaat in Weenen. Door Dr. Schuschnigg werd hij 17 Juni '37 benoemd als bemiddelaar tusschen de Bondsregeering en de Nat.-Soc. oppositie. Tenslotte was hij nog enkele weken minister van Binnenlandsche Zaken. GEWELDIGE AMERIKAANSCHE VLOOTMANOEUVRES. New York. Aan de Amerikaansche vlootmanoeuvres, die zoo juist zijn be gonnen, en tot 29 April zullen voortduren, nemen niet minder dan 165 oorlogsschepen, 550 vliegtuigen en 60.000 man deel. Het operatieterrein strekt zich uit over een oppervlakte van niet minder dan 12 mil lioen vierkante mijl, namelijk van het eiland Kiska in de Noordelijke wateren tot de kleine tropeneilandjes Howland, Baker en Kingman Riff in de nabijheid van den equator. Deze manoeuvres vormen de meest gigantische vlootconcentratie in de ge schiedenis van den Stillen Oceaan. MEER MILLIONAIRS IN ENGELAND^ In Groot-Brittannië en Ierland is het aantal millionairs tot 860 gestegen. Dat ii 18 meer dan verleden jaar. Records in velerlei opzicht De jongste ontwikkeling van d* werkloosheidscijfers geeft eveneens reden tot vertrouwen in de toekomst voor zoover deze niet den weerslag van buitenlandsche verwikkelingen ondervindt. Terwijl in 1937 de werk loosheid van half Januari tot eind Januari van 459.000 tot 465.000 steeg, verminderde deze in de overeenkom stige periode van het loopende jaar van 448.000 tot 435.000; eind Januari 1938 waren er dus 30.000 werkloozen minder in ons land dan in hetzelfde tijdstip van 1937. Radioboodschap van minister Coljjn. Van minder opwekkenden inhoud dan de ter Jaarbeurs gehouden redevoeringen was de radioboodschap van minister Colijn, die in verband met den gespannen toestand in het buitenland het besluit van de regeering aankondigde, om de verlen ging van den eersten oefentijd voor de dienstplichtigen reeds thans te doen in gaan, zoodat de lichting 1938, die einde dezer maand met groot verlof zou zijn ge gaan, thans onder de wapenen moet blij ven. Een teleurstelling ongetwijfeld voor velen dit erkende ook dr. Colijn doch de ernst van den toestand maakt dezen maatregel noodzakelijk en het beroep van den minister-president op de offervaar digheid van ons volk zal dan ook zeker niet vergeefsch zijn. HEEFT STALIN GORKI LATEN VERMOORDEN H In het Moskousche bloedpro- ces bevinden zich onder de aange klaagden ook verschillende medici, die ervan beschuldigd zijn geworden, verschillende vooraanstaande per sonen, waaronder den dichter Maxim Gorki en diens zoon, uit den weg geruimd te hebben. De Sowjet-Rus sische generaal Kriewitzki, die tot December 1937 een zeer invloed rijke positie bekleedde in het Roode leger en die daarna de wijk geno men heeft naar Parijs, verklaart in het Parijsche blad „Epoque", dat het alleen Stalin geweest kan zijn, die er persoonlijk belang bij gehad kan hebben, om Gorki van den aard bodem te doen verdwijnen. Allen, die Stalin kenden en met hem in nauwere aanraking gekomen waren, wisten, dat hij zijn tegen standers telkenmale beschuldigde van de misdrijven, die hij zelf be gaan had. Indien er ooit iemand ge weest is, die op den dooa van Gorki gevlast had, dan moest dat Stalin wezen, want Gorki was de gal over- geloopen door alles, wat hij in de laatste jaren in Sowj et-Rusland had moeten meemaken. Ter gelegenheid van het beruchte proces tegen Kame- nieff en consorten had Gorki zijn woede en afschuw niet langer ver borgen kunnen houden. Zulks was Stalin ter oore gekomen, die sedert dien verteerd werd door haat jegens den dichter. POLEN /bitwim KATTowrr? ,'V. A KDflW A KRAKAU weichse1 MARIÏrtOAO PRAAG JSjec,^ O A\V I E Cf r\ BRÜN1S 1 N i O ^4 KU- B0EDAPEST örenner .AND™ 'v Z:-, I T A L I E 'HONGARUE SLAVIE

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1938 | | pagina 8