PORTRET DE INTERNATIONALE TOESTAND DEZE WEEK DE WERELD IN KAART IN NEDERLAND __y VAN DE WEEK Londen is deze week weer eens het tooneel van groote diploma tieke activiteit. Drio belangrijke gebeurtenissen staan op het pro gramma/ dat gedeeltelijk reeds is afgewerkt, n.L de vergadering van de sub-commissie van de niet-inmengingscommissie, de on- derteekening van het Engelsch- Iersche verdrag en de besprekin gen met de Fransche ministers. Om te beginnen met de bijeenkomst van de sub-commissie voor de niet-inmenging: daarbij staat het lot van deze commissie op het spel. De toepassing van de niet-in- menging en de controle daarop, al is deze ook nog zoo gebrekkig, kost geld en zelfs ve?l geld. Rusland nu heeft reeds in No vember van het vorige jaar geweigerd zijn contributie te betalen, wijl het meende, dat de niet-inmenging in den bestaanden vorm een klucht zou zijn. Dit was voor Duitschland en Italië het sein, om hunner zijds de betalingen aan de commissie te siaken en dies bloedt de commissie thans financieel dood. Of dit het einde van de nimmer zeer gezond geweest zijnde schep ping zal zijn? Wanneer dit overzicht in druk verschijnt, zal men het antwoord op deze vraag wellicht reeds kunnen geven. Deze kwestie is overigens nog van belang voor de afwikkeling van het Britsch-Italiaansche accoord. Want wordt de commissie opgedoekt, voor dat zij een definitieve regeling ten aanzien van de terugtrekking der vrijwilligers heeft bereikt, dan be hoeft Mussolini zijn troepen in Spanje niet eerder terug te trekken, dan na het einde van den burgeroorlog. Het Britsch-Iersche verdrag. Het gerestaureerde huis van den Brit- schen Minister-president in Downingstreet 10 is wel op zeer waardige wijze ingewijd. Hier werd in het begin van de week het Britsch-Iersche verdrag onderteekend en dit is een gebeurtenis van groote histo rische beteekenis. Om die beteekenis goed te waardeeren, moet men bedenken, dat Engeland en Ierland van het oogenblik af, dat Hendrik II in de 12e eeuw Ierland van zijn zelfstandigheid beroofde, nimmer een waren vrede hebben gekend. Het aan tal opstanden tegen het Engelsche gezag is legio geweest en al zijn deze voor het sterke Engeland nimmer zeer gevaarlijk geweest, de toestand was toch steeds uiterst onaangenaam. Thans na zeven en een halve eeuw, in een tijd van internationale poli tieke onzekerheid, hebben Londen en Dublin een vrede gesloten, die geen vrede van overwinnaar en over wonnene is, maar een ware verzoe ning, waarbij het sterke Engeland op grootmoedige wijze vele conces sies heeft gedaan. Slechts een Ier- schen eisch heeft Londen niet kun nen inwilligen: de aaneensluiting van Noord- en Zuid-Ieriand. Het protestantsche Ulster blijft in het verband van het Vereenigd Konink rijk. Dit kan in de toekomst wellicht nog eens tot strubbelingen leiden, maar de gemakkelijke wijze, waarop alle overige problemen zijn opgelust, belooft toch het beste voor de toe komst. De Britsch-Fransche besprekingen. Parallel met de Fransch-Italiaansche onderhandelingen, die dezer dagen door een korte afwezigheid na den Italiaanschen minister van buitenlandsche zaken, graaf Ciano zijn onderbroken, loopen de Fransch- Britsche besprekingen op 28 en 29 April te Londen, waaraan van Fransche zijde Dala- dier en Bonnet deelnemen. Terwijl men aan Fransche zijde meent, dat men te Rome slechts ge neigd is, zich te bepalen tot een een voudig accoord „van goeden wil", een vrij vage overeenkomst dus ziet Parijs hoopvol naar Londen. Af gezien van een bespreking van den algemeenen internationalen toestand, gelooft de Quai d'Orsay in de Engel sche hoofdstad geruststellende ga ranties nopens de verdere Spaausche ontwikkeling na afloop van den bur geroorlog te kunnen krijgen. Vast staat overigens ook reeds wel, dat Londen geen pact van vier, waarvoor men te Parijs niets voelt, zal voorstellen. Wel zal Chamberlain blijven aandringen op de samenwerking met Duitschland. Henltiü formuleert zijn eischen. De leider van de z.g.n. Sudeten-Duitsche partij, Konrad Henlein, heeft thans zijn eischen tegenover de Tsjechische regeering uiteengezet. Deze eischen, alhoewel soms betrekkelijk vaag geformuleerd, zijn in zoo verre gematigd te noemen, dat zij zeker een basis tot onderhandelingen met Praag kunnen vormen. Gezanten komen en gaan. Gezanten komen en gaan. In enkele be langrijke buitenlandsche diplomatieke ver tegenwoordigingen vinden dezer dagen mutaties plaats. De voormalige Oosten- rij ksche gezant, de heer Alexich, wiens gezantschapspost door de samenvoeging van Oostenrijk en Duitschland bij het Duitsche gezantschap te Amsterdam is in gelijfd, nam afscheid van ons land, gelijk ook omgekeerd onze diplomatieke ver tegenwoordiging te Weenen is opgeheven. De archieven van het Nederlandsche ge zantschap aldaar zijn inmiddels reeds naar Berlijn overgebracht. De Zuid-Afrikaansche gezant daaren tegen, die zijn vacantie in zijn vaderland heeft doorgebracht, is weer op zijn post teruggekeerd. In een persontvangst, welke hij ter gelegenheid van zijn terugkeer op touw had gezet, besprak dr. Van Broek huizen de wenschelijkheid van uitbreiding der handelsbetrekkingen tusschèn Neder land en Zuid-Afrika, waartoe volgens hém een Nederlandsche handelsdelegatie naar zijn land, zooals wij ook naar Zuid-Ame rika hebben uitgezonden, zeer nuttig werk zou kunnen verrichten. Vooral citrusvruch ten en druiven zouden in aanmerking komen om geruild te worden tegen Neder landsche zomervruchten. De derde gezantschapspost, die door HIJ SCHREEF 11.000 MINNEBRIEVEN. New York. De rechtbank te Brooklyn heeft een zeer merkwaar dig geval van verliefdheid te be handelen gehad. Een zekere Dorothy Hochman had een 24-jarigen boek houder David Brother aangeklaagd, omdat deze haar met minnebrieven achtervolgde en haar zelfs af en toe in deze brieven beleedigde. Het onderzoek bracht aan het licht, dat David Brother, die in dezelfde zaak als het meisje werkzaam was, .Dorothy buiten kantoortijd met minnebrieven bombardeerde. Da gen dat zij tien van' zulke brieven ontving, waren- geen zeldzaam heid. In vier jaar tijds had deze vurige aanbidder haar niet minder dan 11.000 liefdesbrieven gezon den. Dorothy verscheen voor het gerecht met 600 brieven van de laatste weken onder den arm. Zij verklaarde, dat het haar ook niets gaf of zij de brieven al weigerde, want dan begon de hardnekkige minnaar haar met telegrammen te bewerken. De rechter gaf den halstarrigen briefschrijver den raad, zijn schrijfwoede wat te be teugelen en beloofde hem anders viuf in dg gevangenis om '■"""en. wijzigingen de aandacht tj-ekt, is de Brit- sche. Sir Hubert Montgoinery, de huidige Britsche gezant bij het Nederlandsche Hof, zal zijn functie over enkeie maanden neer leggen in verband met het verstrijken van den ambtstermijn, welk in Engeland voor diplomatieke vertegenwoordigers bij bui tenlandsche hoven in den regel vijf jaar bedraagt. Als zijn opvolger is benoemd sir George Neville Maltby Bland, die in 1919 deel uitmaakte van de Engelsche vredes- delegatie te Versailles en in hetzelfde jaar tot onderstaatssecretaris van buitenland sche zaken werd benoemd. Tien jaar later werd sir Neville Bland benoemd tot legatie-raad te Brussel en het is in deze periode van zijn loopbaan (van 1935 af was hij weer aan het Britsche ministerie van buitenlandsche zaken verbonden), dat hij met ons land heeft kennis gemaakt en het heeft leeren waradeeren. Ten slotte gaat ook de Tsjechische ge zant, dr. Ivan Krno, die vier jaar de Tsje- choslowaaksche republiek aan ons hof heeft vertegenwoordigd, ons land verlaten, daar hem met 1 Mei de leiding van de politieke afdeeling van het Departement van Buitenlandsche Zaken in zijn land is opgedragen. Hoog bezoek uit Australië. Bezoek van autoriteiten uit het verre Australië behoort niet tot de dagelijksche gebeurtenissen in ons land en zeker niet als het den hoogsten autoriteit van dat land, den gouverneur-generaal betreft. Deze bracht hier met zijn echtgenoote als gast van de K.N.I.L.M. den eersten dag dei- week een kort bezoek het verblijf in ons land duurde slechts 24 uur dat niette min den Australischen onderkoning nog gelegenheid gaf, ons land van een van zijn mooiste zijden te leeren kennen, want voor den korten tijd die beschikbaar was, stond naast het officieuse diner in Carlton een autotocht door de bollenstreek op het pro gramma. Kort als dit bezoek was, zal het toch niet nalaten de betrekkingen tusschen beide landen ten goede komen, die binnen kort weer een nieuwe versteviging zullen ondergaan, als de K.N.I.M.-dienst tusschen Batavia en Sydney wordt geopend. Lord Gowrie, die zich een groot bewonderaar van het werk onZer beide luchtvaartonder nemingen betoonde, sprak de hoop uit, dat hij bij zijn terugkeer uit Engeland, waar hij thans eenige maanden vacantie door brengt, van dezen nieuwen dienst gebruik zal kunnen maken. Oss krijgt zijn staartje. Zooals te verwachten was, is de zaak- Oss niet met de enkele verklaring van den, minister van Justitie in de Tweede Kamer afgedaan. De N.S.B.-pers heeft, evenals trouwens de bladen van elke richting, aan deze zaak nog een beschouwing gewijd, doch in een zin, die beleedigend was voor den minister van Justitie, om welke reden op last van den officier van Justitie te 's-Gravenhage een onderzoek naar den schrijver werd ingesteld. Tevens is een aantal brochures over deze zaak in beslag genomen, die eveneens beleedigende uit latingen aan het adres van minister Gose- ling bevatten. Ook in ander opzicht laat het zich aan zien, dat de zaak-Oss nbg lang niet ten einde is. Scheen^de zaak na de verklarin gen van minister Goseling in de Tweede Kamer van het tapijt te zullen verdwijnen, omdat zoo goed als alle fractié§ e£ zich bevredigd door verklaarden. thans blijkt Ten aanzien van de beide oorlogstooneelcn, »n beeld van troostelooze verwoesting en verlatenheid. Een straat in een der buitenwijken van Tortosa na de verwoede gevechten, die hier hebben plaats gevonden. n.1. dat in Spanje en dat in China, kunnen wij ditmaal volstaan met de vermelding, dat de strijd wordt voortgezet, met verdere successen voor Franco op het Iberisch Schiereiland en met afwisselende Japan- sche en Chineesche successen in he.t Hemelsche Rijk. DE STRIJD OM TORTOSA. Dit is in elk geval de vrijwel alge- meene opvatting. Het gaat er nu maar om, of deze eischen een maxi mum of een minimum beteekencn. Londen en Parijs beschouwen ze als een maximum, waarop zal kunnen worden afgedongen en Praag meent, dat zij in hun tegenwoordigen vorm onaanvaardbaar zijn. Duitschland daarentegen spreekt van een mini mum. Maar hoe dit ook zij, hoofd zaak blijft, dat er een basis voor onderhandelingen is gelegd en dat deze onderhandelingen spoedig zul len plaats vinden. Opgevallen is overigens nog, dat Hen lein en zijn partij zich dit keer openlijk tot het Duitsche Nationaal-Socialisme hebben bekend. deze gerustheid opnieuw in twijfel en arg waan te zijn verkeerd, hetgeen tot uiting komt in het feit, dat een der Kamerleden, die aanvankelijk met de verklaringen van den minister genoegen hadden genomen, de liberaal Wendelaar, thans bij de Kamer een voorstel heeft ingediend tot het hou den van een enquête naar de juiste toe dracht van deze in meer dan een opzicht nog duistere zaak. Wordt dit voorstel, dat thans bij de afdeelingen in onderzoek is, door de Kamer aangenomen waarop veel kans bestaat dan zal het gebeurde in Oss door een daartoe in te stellen com missie van den grond af onderzocht kun nen worden. Congressen en conferenties. Het seizoen der congressen en conferen ties nationale, zoowel als internationale is weer begonnen. In Nijmegen ver gaderde het twaalfde Nederlandsche Bin- nenscheepvaartcongres onder voorzitter schap van den oud-minister van Water staat, jhr. ir. O. C. A. van Lidth de Jeude, terwijl te Amsterdam het Zevende Natio nale Veiligheidscongres bijeenkwam, waar op thans ook speciaal aan het vraagstuk der luchtbescherming eer groote plaats was ingeruimd. De overdracht van de „Nieuw- Amsterdam". Een gebeurtenis van nationale beteekenis vond Zaterdag plaats. Dien dag voer het pronkjuweel van de Nederlandsche koop vaardijvloot, het trotsche zeekasteel de „Nieuw-Amsterdam", met zoo goed als alle leden der regeering en tal van hooge auto riteiten aan boord, voor een eendaagschen tocht het zeegat uit, om in volle zee dooi de bouwers, de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij, officieel te worden overge dragen aan de opdrachtgevers, de Holland- Amerikp'iin. Het vlaggeschip van de Holland-Amerika- lijn, de „Nieuw-Amsterdam"* maakte zijn officieele proefvaart. ECONOMISCHE EN INDUSTFIEELE VERDEDIGINGSVOORBEREIDIIIG. Het denkbeeld, of beter ge~egd het schrikbeeld van den totalen oorlog is be kend. Men wil daarmede ten koste van alles den duur van den strijd bekorten. Om deze reden acht men het toelaatbaar, het niet-strijdende gedeelte der bevolking de verschrikkingen van den modernen oorlog mede te laten ondergaan en wel door geweldige, onverhoedsche luchtaan vallen en door toepassing van economi- schen dwang. Hoewel nu deze wijze van oorlog, wijl zij inderdaad den strijd be kort, van meer dan een zijde onlangs b.v. nog door den Italiaanschen minister van luchtvaart als „humaan" wordt voorgesteld, is het voor een beschaafd merisch onmogelijk deze zienswijze te deelen en verheugend is het dan ook, dat de barbaarsche luchtbombardementen op Nanking, Kanton en andere Chineesche steden een storm van protesten hebben ontketend. Maar dat daarmede heel veel bereikt wordt, kan helaas niet gezegd worden. En men ziet maar al te goed in, at ons ondanks protesten boven het hoofd kan hangen en waarmede een op zijn verdediging bedacht land rekening zal moeten houden. Vast staat dat ook het niet-militaire deel van de bevolking in een toekomstigen oorlog op veel grooter schaal in de vijan delijkheden zal worden betrokken, dan vroeger het geval was. De industrie moet geheel in dienst van de weermacht worden gesteld en de productie geregeld. Dienten gevolge is het begrip burgerlijke dienst plicht ontstaan en ook hier te lande zijn verschillende categorieën van onontbeer lijk personeel bij mobilisatie vrijgesteld van opkomst onder de wapenen. Ook is het noodig er voor te zorgen, dat men steeds over groote hoeveelheden materiaal en levensmiddelen beschikt. Vroeger beperkte de economische oorlog voering er zich toe, bepaalde gebieden te blokkeeren met het doel, den aanvoer van als contrabande aangeduide artikelen te beletten. In hoofdzaak betrof zulks wapens en voor de wapenindustrie bestemde grondstoffen. Reeds in den wereldoorlog echter werden ook levensmiddelen als contrabande beschouwd. Voor een land als Nederland, dat zoowel industrieel als agra risch voor een groot deel van het buiten land afhankelijk is, is dit een hoogst ern stige omstandigheid, want op de hulp van de bondgenooten kan men ook niet steeds rekenen. Dat heeft b.v. Duitschland in den wereldoorlog moeten ondervinden. Het is dus noodzakelijk om ook ten aan zien van de economische omstandigheden op eigen krachten te bouwen. Denemar ken geeft ons hier een goed voor-beeld. Van de 50 millioen kronen, welke voor de landsverdediging beschikbaar zijn gesteld, zal de helft worden bestemd om reeds nu voorraden levensmiddelen en grondstoffen op te slaan. Natuurlijk zal men in ons land met een dergelijken maatregel alleen niet kunnen volstaan. Een goede voorbe reiding tot de economische verdediging vraagt veel meer. Laat ons de hoop uitspreken, dat ge zien het vele, dat wij op dit gebied nog in te halen hebben daarbij de meest moge lijken spoed worde betracht. De wijze, waarop de regeering tot de reorganisatie van het zuiver militaire gedeelte van onze weermacht is overgegaan, doet ons overi gens het beste verwachten. Naas't de vraag, waar' men de sommen voor de schadevergoeding aan de ont eigende maatschappijen vandaan moei halen Mexico zit zeer slecht in zijr contanten blijft het moeilijkste pro bleem, dat van den afzet van de olie. Tot op het oogenblik heeft nog geen vat olie uit de bedrijven der onteigende maat schappijen den weg naar het buitenland ge vonden, hoewel er steeds weer gezegd is, dat het gemakkelijk zou zijn, afzetgebieden voor de Mexicaansche olie te vinden. Dat is natuurlijk geenszins juist. Zeer zeker heeft men aanvragen binnen gekregen, maar daaraan zijn voorwaarden verbonden, die voor Mexico geenszins voordeelig zijn. Francis W. Rickett, die bij het begin van den Abessijnschen oorlog een zekere rol in Ethiopië speelde en de bekende New York- sche beursmakelaar Bernard Smith, van wien men zegt„Smith koopt alles", staan met de Mexicaansche regeering in onder handelingen, maar zij bieden prijzen aan, die aanzienlijk onder den wereldmarktprijs liggen. Tot nog toe is er dan ook geen over eenstemming bereikt. Intusschen vullen zich de petroleum tanks in Tampica en andere plaatsen steeds ver der. De binnenlandsche afzet is natuurlijk niet groot genoeg om de geheele productie te kunnen opzuigen. Het nieuwe petroleum- bestuur heeft daarom reeds aanwijzing ge geven, de productie te beperken, daar de tanks geen verdere olie meer kunnen op nemen. Zelfs wanneer Mexico kleinere of grootere hoeveelheden olie aan het buiten land verkoopen kan, blijft toch het pro bleem bestaan, waarmede deze olie voerd zal worden, want het over^^jote deel van de tankschepen bevindt zich im mers juist in handen van de onteigende maatschappijen, die zeker niet bereid zijn de hun ontnomen olie te vervoeren en bovendien zeker zullen trachten, de uil hun bronnen stammende Mexicaansche olie in het buitenland in beslag te nemen. Men mag dus zonder overdrijving zeg- .gen, dat de tijden voor Mexico waarlijk niet rooskleurig zijn. Waarheen de huidige koers leiden zal, weet nieVnand. Maar Mexico heeft reeds vele economische stor men en experimenten over zich heen zien gaan en is toch steeds weer op zijn pootjes terecht gekomen. Het land is zoo rijk aan natuurlijke schatten, dat het ook een crisis, die voor andere landen niet te dra gen zou zijn, overwinnen kan. HONDERDDUIZEND AUTOMOBIELEN PER JAAR. Welk een enorme vlucht de automobiel industrie in de laatste jaren heeft genomen, is dezer dagen in de Opelfabrieken te Rüsselsheim onderstreept door een kleine, onopvallende plechtigheid, welke plaats vond, toen de 500.000ste wagen der laatste vijf jaren den loopenden band verliet. In het gansche fabrieksbedrijf heerschte ge durende één minuut stilte. Yan deze 500.000 Opelwagens, die in de laatste vijf jaar werden geproduceerd, is een vijfde deel naar het buitenland gegaan. Zeer sprekend is wel de versnelling van het productietempo dezer fabriek, als men be denkt, dat in de eerste 35 jaren na de stichting van de Opelfabrieken in 1897 in totaal 255.000 wagens werden geprodu ceerd tegen thans bijna het dubbele in het zevende deel van dien tijd. NEVILLE CHAMBERLAIN. Arthur Neville Chamberlain werd op 18 Maart 1869 als tweede zoon van den beroemden Joseph Chamber lain en broeder van den gestorven Austen Chamberlain geboren. Hij groeide in Birmingham op, was daar na zeven jaren koopman op de Bahama-eilanden, keerde tenslotte naar zijn geboorteplaats terug en werd daar in 1915 tot burgemeester gekozen. Gedurende den oorlog in Decem ber 1916 werd hij door Lloyd George tot directeur van den National Ser vice benoemd, maar zijn systeem van samenwerking tusschen civiele en militaire autoriteiten werd sterk be- critiseerd, zoodat hij reeds in 1917 aftrad. In de daarop volgende jaren zien wij hem op de meest verschil lende plaatsen in de Engelsche re geering en welke post hij ook be kleedt, steeds weet hij goed werk te verrichten, in het bijzonder als mi nister van financiën. In het bijzonder in het jaar 1936 steeg Chamberlain's invloed, die in dat jaar minister van financiën in het kabinet van Baldwin was, voort durend. Het was dan ook geheel over eenkomstig de verwachtingen, toen hij op 28 Mei 1937 Jen heengaanden Baldwin aan het hoofd van de re geering verving. Als minister-president heeft Cham berlain steeds voor de idee gestre den, dat een overeenstemming met Duitschland en Italië voor Engeland en ook voor Frankrijk mogelijk en. nuttig zou moeten zijn. De laatste politieke ontwikkeling in Europa schijnt hem in het gelijk te zullen stellen. STRIJD OM DE MEXICAANSCHE OLIE. DE OLIEPRODUCTIE VAN MEXICO MILllOENEN TONNEN OE OLIEPRODUCT IE VAN MEXICO 'N PROCENTEN V 0 WERELDPRODUCTIE EIND '29 '30 '3i '32 '53 34 '35 29 30 '31 52 3 3 3 35 VEREEN iGuE STATEN TAMPICO O MINATlTlAra%HRLtET SjHOMDuui honDutu Ohegebied in Met/co Oheferremen ed Kon -óhellgroep - q Raffinaderijen rd Kon -5tiel/groep I DE 0LIEBELANGEN IN MEXICO Het hierbij afgedrukte ^.aartje geeft een overzicht van Mexico als petroleumland. Wij kunnen daar nog eenige cijfers aan toevoegen Buitenlandsch petroleumkapi- taal 985.000.000 dollar; verdeeling petro- leumkapitaalV.S. 57 Engeland 26 Nederland 11 en Mexico 3 De petio- leumproductie werd voor de onteigenin gen beheerscht doorMexican Eagle (Royal Dutch) 70 15 Amerikaansche maatschappijen 25 en Mexico 5 Ondanks de rijkdommen, waarvan de Mexicaansche staat zich thans meester heeft gemaakt, heeft de onteigening aan het land tot nog toe geenszins voordeelen gebracht. Wel tracht de regeering-Carde- nas nog alles te doen, om de geestdrift kunstmatig te voeden en het volk te be wijzen, dat er nu een '„heerlijke "tijd" aan gebroken is, maar dat gelukt haar al reeds niet meer. Vooral onder de arbeiders is de geest drift poedig bekoeld, want van de din gen, die men van de buitenlandsche maat schappijen door het beroemde of beruchte vonnis van 18 December 1937 en zijn latere bevestiging door het Opperste Gerechts hof trachtte af te persen wat mislukte en tot de onteigening leidde is op het oogenblik geen sprake meer. Aan de ar beiders in de petroleum-industrie werden 26 millioen pesos per jaar aan loonsver- hoogingen en andere voordeelen beloofd, maar daarover wordt op het oogenblik in leidende kringen eenvoudig gezwegen. Weliswaar heeft men de loonen nog niet verlaagd, maar wel heeft men in beperk ten omvang reeds arbeiders moeten ont-

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1938 | | pagina 11