PORTRET
DE INTERNATIONALE TOESTAND
DEZE WEEK
DE WERELD
IN KAART
IN NEDERLAND
VJ
3
VAN DE WEEK
AU S TRA LI
Au^^r
De ontspanning, die nu onge
veer 14 dagen geleden haar in
trede in Europa hield, heeft zich
ook tot de Pinksteren uitgestrekt.
Desondanks is nog lang niet alles
pais en vree in.de wereld en men
kan dan ook slechts hopen, dat
de geest, die dit Pinksterfeest over
de staatslieden komt er een moge
zijn van wijsheid en verdraag
zaamheid.
Het Tsjechoslowaaksche vraagstuk.
In de wereld van de tinindustrie vielen
stelling staat nog steeds het Tsjechoslo
waaksche vraagstuk, dat weliswaar iets
van zijn scherpte verloren heeft, maar
Europa en de wereld toch zeker nog vrij
langen tijd bezig zal blijven houden. Eerst
wanneer er overeenstemming tusschen de
Sudeten-Duitschers en Praag is bereikt, zal
hier een ontspanning kunnen intreden.
Helaas laat het zich op het oogenblik nog
niet overzien, of er voor het Tsjechische
vraagstuk inderdaad een bevredigende op
lossing zal kunnen worden gevonden. Su
deten-Duitschers, Slowaken, Polen en
Hongaren eischen de autonomie en vast
staat wel, dat Praag deze in een of anderen
vorm aan de verschillende volksgroepen
zal toekennen. Men spreekt van een kan
tonvorming la Zwitserland. Maar zal dan
daarmede de rust in de Tsjechoslowaak-
r
Een centraalcomité van actie gevormd.
I.C.A. geeft den stoot tot den strijd.
Het verzet tegen minister Van Buurens
'plan tot annexatie van het vliegveld
Schiphol en aanleg van een centraal vlieg
veld onder Leiderdorp begint het karakter
aan te nemen van een stelselmatig gevoer-
den krijg aan verschillende fronten. Am
sterdam, dat zich uiteraard het meest be
laagd ziet, reageerde ook het scherpst en
felst. Verrassend snel na het bekend wor
den der plannen kwam het Initiatief
Comité Amsterdam, afgekort tot I.C.A., tot
stand, dat reeds Donderdag een bijeen
komst belegde met het doel een massale,
actie te ontketenen tot behoud van de
Amsterdamsche luchthaven. Zestig organi
saties, waaronder studentenvereenigingen
en de vereeniging voor vreemdelingen
verkeer, hadden aan den oproep van het
I.C.A. gehoor gegeven en deputaties naar
deze vergadering afgevaardigd. Het resul
taat van deze eerste bijeenkomst was, dat
een „Centraal Comité tot behoud van
Schiphol?' werd samengesteld, waarin ver
tegenwoordigers van vele organisaties zit
ting hebben. Hieruit werd weer een werk
comité gevormd, dat tot taak heeft, zoo
spoedig mogelijk een plan tot massale actie
te ontwerpen. Reeds is besloten, tot het
organiseeren van een massa-demonstratie
op Schiphol, vermoedelijk op 25 Juni a.s.,
als bekroning van deze actie. Zoo kan de
strijd dan beginnen, waarbij ook Rotter
dam zich niet onbetuigd zal laten. Het
voorstel van B. en W. van deze gemeente,
om geen medewerking te verleenen aan
het tot stand komen van het centrale vlieg-
DE 25STE LICHTENDE VROUW.
Dezer dagen is in den ouderdom
van 38 jaar een zekere mrs. Mar-
guerite Laudate aan de gevolgen
van radiumvergiftiging overleden.
Zij is het 25ste slachtoffer van een
groep van 27 vrouwen, die in het
jaar 1923 in de fabrieken van de
United States Radium Company
radiumvergiftiging opliepen, door
dat zij het penseeltje, waarmee zij
het radium op de cijfers en wijzers
van wijzerplaten brachten, telkens
met de lippen vochtig maakten.
Deze vergiftiging was ongeneeslijk.
De vrouwen werden na verloop
van tijd de een na de ander „licht
gevend" en stierven ten slotte na
ernstige ziekteverschijnselen. In
een proces werd de maatschappij
veroordeeld tot betaling van de
dokters- en ziekenhuiskosten en tot
uitkeering van 10.000 dollar in con
tanten en een levenslang pensioen
van 600 dollar aan elk der vergif
tigde vrouwen.
sche republiek en in Europa terugkeeren?
De mogelijkheid daartoe bestaat zeer
zeker, maar men mag zich op het Zwitser-
sche voorbeeld toch niet al te veel blind
staren. De omstandigheden in Tsjecho-
Slowakije toch zijn geheel anders dan in
het eedgenootschap. Het is immers niet
zoo, dat een reeds aanwezig Zwitserland,
zich later in kantons verdeeld heeft en
daarop rechten heeft overgedragen. Neen,
reeds aanwezige kantons hebben zich later
tot een Zwitserland samengesloten en
daaraan rechten overgedragen. Het pri
maire, het uitgangspunt, was de behoefte
en de wil der kantons, eendrachtig en ver-
eenigd met elkaar leven. Wanneer deze
vereeniging goed gefunctioneerd heeft en
op het oogenblik nog goed functioneert,
dan geschiedt dit niet, wijl het kantonale
regime nu juist de voordeelen van een
dracht en gemeenschappelijkheid onder de
menschen zou opwekken. Maar dit schema
functioneert hier daarom goed, wijl de
oorspronkelijke wil en de oorspronkelijke
behoefte, eendrachtig en gemeenschappe
lijk met elkaar te leven, behouden geble
ven is en verder bestaat. Deze wil en deze
behoefte zouden naar alle waarschijnlijk
heid ook met een ander institutioneel
schema hetzelfde resultaat tot stand ge
bracht hebben. En omgekeerd: waar deze
primaire voorwaarden ontbreken, waar
integendeel in plaats van den wil tot een
dracht en gemeenschap de wil tot schei
ding bestaat, zal door de pure copie van
het kantonale schema absoluut niets ge-
4
veld, heeft de volle instemming van den
Rotterdamschen gemeenteraad, die zich
houdt aan zijn besluit tot aanleg van een
nieuw vliegveld in den polder Zestien
hoven.
De werkloosheidsbestrijding in de
Tweede Kamer.
Vijf dagen heeft de Kamer gediscus
sieerd over de nieuwe regeeringscampagne
tot bestrijding van de werkloosheid. Lange
rijen sprekers voerden het woord, veel
werd er tegen de nieuwe credietplannen
ingebracht, maar het eindresultaat was een
overtuigende overwinning voor de regee
ring, zeker niet in het minst dank zij de
talentvolle verdediging van den premier,
die het bestond, in een rede van één uur
en drie kwartier niet minder dan 24 spre
kers te beantwoorden en ook voor het
grootste deel te ontwapenen. Zoo zal dan
het verhoogde crediet van het Werkfonds
ten bedrage van 60 millioen worden toe
gestaan. Mocht dit nog te weinig blijken,
dan zal echter nog meer worden aange
vraagd, zonder dat de regeering evenwel
van plan is te vervallen in een roekeloos
smijten met millioenen, die wel een oogen
blik leven in de brouwerij kunnen brengen,
doch, naar het Amerikaansche voorbeeld
thans wel voldoende heeft geleerd, geen
blijvende bedrijvigheid tot stand kunnen
brengen. Tot de doelmatigste objecten ter
bestrijding der werkloosheid behoort in ons
land ongetwijfeld de inpoldering van de
Zuiderzee, die dan ook in versneld .tempo
zal worden uitgevoerd. Verder zullen voor
de jeugdige werkloozen arbeidskampen
worden ingericht.
Nieuws uit de tinindustrie.
In de wereld van de intindustrie vielen
dezer dagen belangrijke dingen voor. Het
Internationale Tin Restrictie Comité be
sloot, de quota van 55 tot 45 te ver
lagen. Voor Nederlandsch-lndië en Malak-
ka werden deze quota van 45 verhoogd
met 7y2 van de standaard-tonnages
dezer productiegebieden. Verder is in prin
cipe besloten tot vorming van een buffer-
pool. Juist terwijl dus de tinindustrie zelve
doende is, haar productie te beperken,
komt uit ons land het verrassende bericht,
dat in en Apeldoornsch laboratorium een
vinding is gedaan, waardoor uit een ander
metaal tin kan worden gefabriceerd. Zal
ook dit weer een uitvinding blijken te zijn,
die, zooals reeds zoo vaak in de geschie
denis is voorgekomen, in een bestaand
wereldbedrijf een algeheele omwenteling
zal brengen? Wij zullen het hebben af te
wachten. Voorloopig wordt slechts bericht,
dat in het betreffende laboratorium door
toeval uit een zeker metaal tin ontstond,
zonder dat men weet, hoe dit in zijn werk
is gegaan, althans niet hoe het weten
schappelijk is te verklaren. Reeds moet
volgens de nieuw ontdekte methode 80 kg
tin zijn gewonnen en het heet, dat een
buitenlandsche mogendheid (Duitschland?)
zich reeds voor de uitvinding interesseert.
Oprichting van de Ned. Mij. voor
Nieuw-Guinea.
De N.V. Nederlandsche Maatschappij
voor Nieuw-Guinea, van welker wordings-
lijmd en overbrugd worden. Dit zal men
moeten bedenken, wanneer men Zwitser
land aan Tsjecho-Slowakije ten voorbeeld
houdt.
Britsche bemiddeling in Spanje.
Naast Tsjecho-Slowakije blijft nog altijd
Spanje een van de diplomatieke zorgen
kinderen van Europa. Ook hier spant de
Britsche regeering zich tot het uiterste in
om de beide partijen nader tot elkaar te
brengen. Men rekent daarbij op het oogen
blik op de totale uitputting en de toe
nemende onverschilligheid van de Spaan-
sche burgerbevolking achter het front. Alle
berichten melden, dat de bevolking schoon
genoeg heeft van den oorlog en dat deze
morgen geëindigd zou zijn, als zij het zelf
voor het zeggen had.
Daar staat echter tegenover de haat van
de extremistische partijen in Spanje
onderling, de haat tegen de buitenlanders
(aan beide zijden zeggen de partijen, dat
men tegen een buitenlandschen vijand
vecht) en de woede van de bevolking
wegens de bombardementen van steden.
Zoo is b.v. bekend, dat de Catalanen begin
Maart bereid waren een wapenstilstand te
sluiten. Het leger van Franco kwam nader
en de Catalanen wilden liever geen oor
log op hun grondgebied. Toen werd Barce-
lona op meedoogenlooze wijze gebombar
deerd, volgens sommigen op last van
Franco, volgens anderen op last van zijn
buitenlandsche adviseurs. De reactie daar
op was, dat de bevolking besloot door te
vechten.
Nu wordt aan beide zijden weliswaar
verklaard, dat er geen basis bestaat voor
een wapenstilstand, maar de omstandig
heden kunnen veranderen. De Fransche
regeering blijft de regeering te Barce-
lona aansporen van de eerste de beste ge
legenheid gebruik te maken om een rede
lijke regeling te verkrijgen.
Anderzijds hangt natuurlijk veel af van
de buitenlandsche adviseurs van Franco.
Het schijnt, dat Mussolini wenscht, dat
generaal Franco tot het einde toe door zal
vechten. De hoop, dat het Engelsch-Ita-
liaansche accoord in werking zal treden,
ligt dus minder in het beëindigen van den
oorlog, dan wel in het terugtrekken van
de buitenlandsche combattanten. Het is
daarom verblijdend, dat de laatste ver
gadering van de non-interventie-commis
sie weer wat gunstiger is verloopen en dat
de Russische vertegenwoordiger minder
intransigant was.
Britsche dienstplicht in geval van
oorlog.
In het Engelsche Lagerhuis heeft de
minister van defensie sir Thomas Inskip
in nauwelijks bedekte termen aangekon
digd, dat onmiddellijk na het uitbreken
van den oorlog de ügemeene dienstplicht
zal worden ingevoerd. Bij den grooten af
keer van de Engelsche bevolking van den
militairen dienst heeft deze aankondiging
groot opzien gebaard, maar dit heeft de
regeering niet uit haar gereserveerde hou
ding kunnen lokken. De minister-presi
dent, die met vrager, bestormd werd, ver
genoegde zich met het korte antwoord, dat
de regeering oorlogsmaatregelen niet in
vredestijd bekend kan maken. Voor hen,
die een paraat Engeland als een van de
beste steunpilaren van den vrede in Europa
houden, is deze aankondiging in ieder ge
val een geruststelling.
plannen wij in een vorig overzicht reeds
melding maakten, is thans ten kantore van
de Nederlandsche Handel Maatschappij te
Amsterdam opgericht. De oprichters zijn
eenige der meest vooraanstaande handels-,
cultuur- en industrieele ondernemingen in
ons land en Indië, alsmede enkele bekende
bankinstellingen en scheepvaartmaatschap
pijen. Het doel van de nieuwe vennoot
schap is in de eerste plaats exploratie van
Nieuw-Guiena en verder in vervolg daar
op het winnen, bewerken, verwerken en
verhandelen van producten van dit gewest,
het bevorderen van de cultures daarvan
(ook bosch- en zeeproducten). Met goud
en petroleumwinning zal de nieuwe maat
schappij zich evenwel niet bezig houden.
Het bestuur van de vennootschap, die is
opgericht met een kapitaal van 2.100.000,
is opgedragen aan een Raad van beheer,
te vestigen in Nederland, terwijl de lei
ding van het bedrijf in Indië in handen
zal zijn van een directeur, als hoedanig is
benoemd de landsadvocaat te Batavia, mr.
E. J. F. van Dunné, die zijn huidige functie
binnenkort zal neerleggen.
DE SPRAAKZAME MENSCHHEID.
De Amerikaansche statistici staan voor
niets.' Is er nog wel iets te noemen, dat zij
niet in statistieken hebben vastgelegd?
Wat het ook zij eten of drinken, het
niezen van filmsterren of huwelijk en
scheiding alles was hun welkom als
materiaal voor het opbouwen van een
statistiek. Toch hadden zij blijkbaar nog
één ding vergeten: wij wisten tot nog toe
niet, hoeveel woorden de menschheid sedert
de schepping der wereld heeft gesproken.
Men zal moeten erkennen, dat de Washing-
tonsche statisticus, die dit hiaat in onze
kennis heeft aangevuld, daarmee wel zeer
verdienstelijk werk heeft verricht. Hij
heeft dan berekend, dat de mensch
heid sedert de schepping der wereld
10.000.000.000.000.000 (tien duizend bil
joen) woorden heeft gesproken. Mochten
er ongeloovige menschen zijn, die de
wetenschappelijke juistheid van deze op
gave in twijfel trekken wel, het staat
ieder vrij, de zaak zelf na te rekenen
HOE ZAL HET HEETEN
Als iemand in New York voor zijn spruit
geen passenden naam weet te vinden, dan
staat het hem vrij, in de Public Library
om steun en raad in deze moeilijke aan
gelegenheid te vragen. Daar wordt hem
dan onverwijld een lijst met 560.000 ver
schillende namen voorgelegd, die in histo-
rischen en prae-historischen tijd op deze
aarde als voornaam hebben gediend. Doch
hoe ongelooflijk het ook lijkt: zelfs op deze
onuitputtelijke lijst konden verscheidene
ouders nog niet den rechten naam voor
hun afstammeling vinden. De ambtenaren
van de Public Library schaften echter raad;
zij bedachten zelf een aantal nieuwe namen,
die het grootste succes hadden. Wij laten
er enkele van volgen: voor jongens
Stottaway of JFlifnptz of Iamboy; voor
meisjes Baseline, Zipperath, Ordinary,
Nervertia of Hominous. Als men den men
schen rpaar iets bijzonders voorzet....!
GEVAARLIJKE BERICHTGEVING.
Het staat thans wel zoo goed als vast,
dat het Duitsche leger twee weken ge
leden geenszins gereed heeft gestaan om
Tsjecho-Slowakije te overvallen. Het is
niet zonder belang, dit even aan te stip
pen, want de voorstelling, dat de Duitsche
troepen op 21 Mei geconcentreerd zouden
zijn geweest om naar Praag op te rukken,
vindt men nog telkens terug en zij sticht
niet alleen verwarring, maar dreigt ook
gevaarlijke gevolgen te zullen hebben.
Het gerucht van de Duitsche opmarsch-
plannen is ijverig verspreid en wordt, zoo
als reeds gezegd, nog in breede kringen
geloofd en verder gepropageerd, hoewel
hier van meer dan een zijde, o.a. ook door
de Engelsche regeering, tegen gewaar
schuwd is. Dit verspreiden van een ge
rucht, dat naar Engelsche, Poolsche en
Hongaarsche waarnemers uitdrukkelijk
verklaard hebben, op valsche gegevens be
rust, geschiedt voor een deel met een be
paald politiek doel. Want bij de mededee-
ling van de Duitsche „troepenconcentratie"
blijft men niet stil staan. Het hoofdstuk
wordt aldus vervolgd Engeland is zeer
verontwaardigd geworden over de Duit
sche voornemens, het heeft geprotesteerd
en de tanden laten zien en toen is Duitsch
land uit vrees teruggekrabbeld. Daaruit
trekt men dan de conclusie, dat Berlijn
bakzeil haalt, indien men maar flink tegen
het Derde Rijk optreedt en dat Praag nu
gerust voet bij stuk kan houden en de
Sudeten-Duitechers eens moet laten voe
len, dat zij van hun broeders over de gren
zen niets te wachten hebben. „Das Neue
Tagebuch", het in Parijs uitgegeven Duit
sche emigranten-tijdschrift, is zelfs zoover
gegaan te beweren, dat men de heele
Sudeten-Duitsche kwestie nu maar twee
jaren zou moeten laten liggen. Zelfs de
Praagsche regeering heeft intusschen het
gevaarlijke van een dergelijke bericht
geving ingezien en bedoeld tijdschrift voor
twee jaren in Tsjecho-Slowakije Verboden.
Inderdaad is elke conclusie gebouwd op
onjuiste gegevens gevaarlijk en deze con
clusie wel zeer in het bijzonder. Wijl de
Duitschers geen troepen geconcentreerd
hebben, hebben de Engelschen niet ge
dreigd, zijn de Duitschers niet geschrok
ken en zijn zij niet teruggekrabbeld. Nu
blijken echter de Duitschers geprikkeld te
worden door de verhaaltjes over hun
nederlaag en de mogelijkheid is niet uit
gesloten, dat zij wanneer zich daartoe
eens een passende gelegenheid zou voor
doen bewijzen, dat zij niet bang zijn
om tot machtsvertoon over te gaan.
Door het verspreiden van dergelijke
valsche geruchten, verkrijgt men tot resul
taat, dat de Duitsche positie verkeerd
wordt begrepen en de Duitsche macht
wordt onderschat, wat tot een plotselinge
verscherping van de buitenlandsche crisis
kan leiden. Anderzijds wordt ook de positie
der Sudeten-Duitschers misverstaan en de
Tsjechische partijen, die niet tot een ac
coord met Henlein geneigd zijn, worden
in hun verzet gqstijfd, wat tot een ver
scherping van de binnen landsche crisis in
Tsjecho-Slowakije kan leiden.
Voor Europa echter is het op het oogen
blik van het grootste belang, dat alle mis
verstanden uit den weg worden geruimd.
Het ware derhalve te hopen, dat er zoo
spoedig mogelijk een begin wordt gemaakt
met de regeling van den binnenlandschen
toestand in Tsjecho-Slowakije en de
nieuwe onderhandeling met Berlijn.
DE lucht verbinding ned. oost-
INDIË—AUSTRALIË.
Reeds enkele jaren terug heeft de K.L.M.
gevraagd haar luchtlijn Amsterdam-Bata-
via te mogen verlengen tot in Austraüë.
SIK THOMAS INSKIP
Briisch Minister van Defensie.
In nauwelijks verhulde termen
heeft de Britsche minister van de
fensie in het Lagerhuis aangekon
digd, dat onmiddellijk na het uit
breken van een eventueelen Euro-
peeschen oorlog de algemeene dienst
plicht in Engeland zal worden inge
voerd. De afkeer van de Britten van
den militairen dienst is bekend en
er behoort dan ook zeker moed toe,
een dergelijk voornemen openbaar
te maken en daarmede aan de oppo
sitie wind in de zeilen te geven.
Maar sir Thomas Inskip heeft steeds
bewezen te weten wat hij wil en is
voor geen geruchtje vervaard.
Sir Thomas Inskip, die thans 60
jaar is, werd te Bristol geboren en
studeerde in de rechten aan de uni
versiteiten van Clifton en Cam-
bridge. In 1899 werd hij als pleiter
beëedigd en na 15 jaren dienst als
advocaat aan de balie door den
hoogsten rechter van Engeland tot
Kroonraad benoemd. Na zijn verhef
fing in den adelstand door den
koning in het jaar 1922 werkte hij
als advocaat-generaal verder en
werd weldra gekozen tot lid van het
parlement.
Zijn helder inzicht in de kwestie,
welke gevaren Engeland dreigen en
zijn uitgebreide kennis van de ver
schillende banden, waarmede Enge
land aan de andere mogendheden
gebonden is, maken dezen minister
bij uitstek geschikt voor zijn verant
woordelijke functie. Het Engelsche
imperialisme is met een figuur als
Thomas Inskip zeer gebaat.
gelsche en de Nederlandsche zullen Austra
lië met Europa verbinden via Ned. Indië.
Op 3 Juli a.s. vertrekt het eerste vlieg
tuig uit Bandoeng via Soerabaya, Den
Pasar, Koepang, Port Darwin, naar Bns-
bane-Sidney. Van dan af zal Amsterdam
HQNGKONG/J
mi IP ANP
1
GR O O TG
GUAM
CEBU
ZAMBOANGA
PENANG
OCEAAN
TARAKAN
•SINGAPORE
MEDAr^
R BAR0E\
PALEMBAKG
AL1K PAPAN
BANPdAHMASJNP^»
MAKASSAR
BATAV I
SOERABSÓA
DEN PASAR
KOEPANG
PORT DARWIN
N D S C H E
OCEAAN
CLONCURRY
LON6RSACH
BGUSBANL
LEGENDE
Nederlandsche iuchi/ynen
Uitbreiding Ned.
Engelsche
Fransche
Amerikaansche
SYDNEY
Melbourca
Vorig jaar Januari heeft de K.L.M. haar
verzoek aan de Australische regeering her
nieuwd. Groote internationale luchtvaart
verbindingen waren nu reeds sterk uitge
breid en veel meer ontwikkeld. Ook de
Engelsche luchtdienst Londen-Singapore
was tot stand gekomen en de Imp. Air
ways, het Engelsche semi-staatsbedrijf,
had vergunning gevraagd de Singaporelijn
door te mogen trekken tot Sidney (Austra
lië).
Nu echter heeft Australië in de Quantas-
Empire Airways een eigen burger lucht
vaartmaatschappij, welke uitbreiding van
haar lijnen zocht in een nieuwe verbinding
Australië-Singapore.
De aanvrage van de K.N.I.LJM. werd der
halve niet onverdeeld gunstig ontvangen.
rechtstreeks verbonden zijn met Bandoeng
en Australië.
Op dezen luchtweg van 20.880 K M.
lengte geeft de K.L.M. in samenwerking
met de K.N.l.L.M. niet alleen een verbin
ding tusschen Nederland en Koloniën, doch
tevens wordt op dezen weg een verbinding
tot stand gebracht met vrijwel alle groote
buitenlandsche luchtlijnen.
3 Juli 1938. Een lang gekoesterde
wensch zal dan in vervulling gaan. Een
nieuw succes is inmiddels door de
K.N.l.L.M. bereikt in de vergunning om op
het traject Singapore-Saigoen een nieuwe
luchtlijn te mogen openen. Nu nog de ver
binding Tarakan-Manilla en niet te ver
geten uitbreiding in den Indischen Archipel
zelf.
AMERIKAANSCHE RUSTBATTERIJ OP RAILS.
MMBH—
In het kader van zijn groote bewapening heeft Amerika ook beweeglijke afdee-
lingen kustgeschut geschapen. Zware 30.5 cm houwitsers zijn als spoorweggesehut
gemonteerd en zullen waar noodig de actie der vaste batterijen ondersteunen.
De belangen van de eigen luchtvaartmaat
schappij en daarnaast de Engelsche „Em-
pire"-diensten konden door de Australische
regeering niet achtergesteld worden.
Toch is een oplossing gevonden en zoo
wel de Australische luchtvaart als de En-
