PORTRET DE INTERNATIONALE TOESTAND DEZE WEEK DE WERELD IN KAART IN NEDERLAND v VAN DE WEEK Koning Gustaaf V 80 jaar. Koning Gustaaf V van Zweden heeft dezer dagen den leeftijd der zeer sterken bereikt en dit is reden genoeg om het be gin van dit overzicht ditmaal aan hem en zijn regeering te wijden. Want koning Gustaaf, die op 8 December 1907 den Zweedschen troon besteeg, als opvolger van zijn vader Oscar II, heeft zich niet slechts bij zijn volk, maar ook daarbuiten, een groote populariteit verworven door zijn oprechtheid, zijn beminnelijken een voud, zijn vitaliteit en door de toewijding, waarmede hij de belangen van land en volk van Zweden behartigt. Eerbied voor de wijze, waarop de koning zijn constitutioneele functies uitoefent, is ook gegroeid in de kringen dergenen, die krachtens hun politieke doctrine den repu- blikeinschen staatsvorm voorkeur geven boven dien van het constitutioneele koning schap. Ook sociaal-democratische politici, in Zweden door nauw contact tot oordee- len bevoegd, hebben getuigd van dehooge wijze, waarop de koning zijn taak heeft opgevat. Toen de kroonprins zich dan ook tot zijn vader richtte om hem de gelukwen- schen aan te bieden van de koninklijke familie en het volk, kon hij er van over tuigd zijn, dat hij inderdaad sprak namens het geheele volk tot den tachtigjarigen koning, die voor allen een voorbeeld is van eenvoud, oprechtheid en plichtsbetrach ting. De omzetbelasting met 5 jaar verlengd. Na de Electriciteitswet was het de Om- zetbeiastingwet, die de Tweede Kamer eenige zittingen heeft bezig gehouden. Ook hieraan is nog heel wat getornd, al wist ieder reeds bij voorbaat, dat de wet erdoor zou komen. Wel is er tegen deze wet, die nu bijna 5 jaar in werking is, heel wat ver zet gerezen, doch de omstandigheden zijn er thans niet naar, dat de regeering de 75 millioen, die deze belasting per jaar op brengt, kan missen. Het was dus niet anders te verwachten dan dat de omzet belasting, die aanvankelijk als een ijtde- lijken noodmaateregel voor 5 jaar was be doeld, zou worden verlengd. Natuurlijk is er bij deze gelegenheid getracht, van aller lei op te beknibbelen, verschillende arti kelen aan den greep van de wet te ont trekken en ten deele zijn de diverse pleit bezorgers daar ook in geslaagd, doch van veel beteekenis waren 's ministers conces sies niet: gerookte haring kwam geheel vrij, damestasschen, sommige geneesmid delen en producten van ceramiek, mozaïek en emaillekunst, voor zoover handwerk, worden vrijgesteld van weeldebelasting, terwijl het grootste succes van de vrijplei- ters eigenlijk nog was de „bevrijding" van het fruit. De minister kon overigens deze kleine concessies gereedelijk toestaan, want hij sleept zelf met de gewijzigde om- DE BRANDENBURGER POORT 150 JAAR. De Brandenburger Poort, die, zoo- - als de Towerbridge voor Londen of de Eiffeltoren voor Parijs, het sym bolische bouwwerk is van Berlijn, bestond dezer dagen 150 jaar. Het is de eenige poort, die van den ves ting- en douanegordel, welke de stad in vroeger tilden omsloot, is overge bleven. Honderd vijftig jaar geleden besloot de toenmalige koning van Pruisen, Friedrich Wilhelm II, de poort, die hij te weinig monumentaal vond voor de hoofdstad des rijks, te doen vervangen door een fraaier en indrukwekkender toegang. De nieuwe poort werd gebouwd volgens het ont werp van den architect Langhans naar het model der Propylaeën te Athene. In 1789 werd met den bouw begonnen, die drie jaar duurde. Dat de bouw kosten een half millioen taler zouden hebben bedragen, zooals veelal wordt beweerd, is niet met de werkelijk heid in overeenstemming. Volgens de nog in de stadsarchieven van Ber lijn bewaarde rekeningen bedroegen zij slechts 130.000 taler. Wel is er aan de Brandenburger Poort een mil lioen te pas gekomen, doch dit be trof slechts het aantal steenen, dat voor den bouw benoodigd was. De poort is namelijk uit een millioen metselsteenen opgetrokken. De schulden van den Oosten- rijkschen staat. Naast de verjaardag van den sympathie ken Zweedschen koning vragen ook de politieke gebeurtenissen, die helaas van minder aangenamen aard zijn, onze aan dacht. Zoo is op het oogenblik de finan cieel® wereld in rep en roer over de kwestie der Oostenrijksche schulden, een kwestie overigens, die niet slechts een financieele, maar wel degelijk ook een politiek aspect heeft. Duitschland ontkent n.1. rechtens verplicht te zijn, de juridische ex-fenis der Oostenrijksche bandsleeningen te erkennen. De Duitsche minister van economische zaken, dr. Funk, noemde een aantal gevallen, waarin een dergelijke ver plichting door andere landen is afgewezen; o.a. heeft Engeland na den Boerenoorlog de schulden der Boerenrepublieken niet erkend. Bovendien meent Berlijn, dat men hier niet met handels- maar met politieke schulden te doen heeft. In Engeland en de andere schuldeïscher- staten met uitzondering van Italië meent men intusschen, dat het hier wel degelijk handelsschulden betreft en dat Duitschland verplicht is te betalen. Daar komt nog bij, dat de Engelsche staat zich voor een derde deel der leeningen borg heeft gesteld (voor ongeveer een even groot deel blijven eenige andere staten garant), zoodat Engeland en deze andere staten, wanneer Duitschland niet betaalt, uitkeeringen zullen moeten doen. Engeland tracht nu druk op Berlijn uit te oefenen. Het Duitsch-Engelsche han delsverdrag moet verlengd worden en daar zetbelastingwet voor de schatkist een voor deeltje van 7% millioen in de wacht, het geen verkregen wordt door verhooging van het bijzonder invoerrecht met 1/4 en verzwaring van de belasting op ver schillende punten waar onbillijke verschil len bestonden. Zoo zitten wij dus nu weer voor vijf jaar (tot 1 Jan. 1944) aan de omzetbelasting vast die in zijn gewijzigden vorm circa 52% millioen gulden 's jaars zal opbrengen. Het opticienswetje aangenomen. Het z.g.n. „Opticienswetje", dat in het belang van de volksgezondheid beoogt een einde te maken aan een soort van onbe voegd uitoefenen van de geneeskunst, n.1. het oogondei'zoek en op grond daarvan voorschrijven van een bril door onder- kundige opticiens en marktkooplieden, is door de Tweede Kamer met slechts een ge ring aantal tegenstemmen (9 tegen 63 vóór) aangenomen. Het oogonderzoek ^n het uitschrijven van het brilvoorschrift blijven dus in het vervolg aan den oog arts voorbehouden, terwijl de opticien slechts de bril volgens doktersrecept zal mogen leveren. Stakende en visschende visschers. In het conflict in de haringvisscherij is nog steeds geen gunstige wending geko men. De staking duurt voort, zeer ten on gerieve van den haringhandel, die in dezen tijd haar grootste bedrijvigheid van den verkoop van het veelbegeerde zeebanket moet hebben en thans met groote zorg dezen handel ziet vastloopen door gebrek aan aanvoer. Terwijl de stakende vis schers door hun organisaties gesteund worden, genieten de haringhandelaren geen enkele vergoeding voor de schade die zij lijden. De Vereeniging van Haring handelaren te Vlaardingen heeft dan ook in een telegram den minister van Econo mische zaken op de onhoudbaarheid van den toestand gewezen en aangedrongen op het verleenen van voorloopige toestem ming aan alle ter visscherij uitvarende schepen, volledig vischtuig mee te nemen, dan wel invoer van buitenlandsche haring toe te staan, aangezien anders de bedrij ven gesloten zouden moeten worden. In middels zijn te Katwijk enkele reederijen het met een aantal visschers eens gewor den, zoodat van deze plaats ruim 30 log gers ter haringvangst konden uitvaren. Dat dit niet zonder tegenkanting van de zijde der stakers is gegaan, spreekt wel vanzelf, doch door tijdig ingrijpen heeft de politie ernstige ongeregeldheden kunnen voor komen. Ook te Scheveningen heeft een enkele reederij bemanning voor haar log gers kunnen vinden, doch de groote meer derheid is in staking gebleven. De Koninklijke Familie in Amsterdam. Amsterdam genoot Donderdag het voor recht, de Koninklijke Familie te gast te hebben. Aanleiding was de plechtige ont hulling in het plantsoen van het Emma- plein van het monument ter nagedachtenis aan H.M. de Koningin-Moeder, welke plechtigheid door H.M. de Koningin in tegenwoordigheid van Prinses Juliana en Prins Bernhard wera verricht. Na afloop van de plechtigheid bracht H.M. nog een bezoek aan het Paleis op den Dam, om de restauratiewerkzaamheden in verband met Duitschland bijna tweemaal zooveel naar Engeland levert, als het van daar trekt, is den Duitschers veel aan een goed han delsverkeer met Engeland gelegen. De onderhandelingen over de verlenging van» het handelsverdrag zijn nu voorloopig door de Engelschen verdaagd. Wellicht, dat er alsnog een regeling tusschen Engeland en Duitschland bereikt wordt, maar helaas is de spanning tusschen beide landen door deze kwestie van eigen lijk ondergeschikt belang weer verscherpt. De Tsjechische kwestie, In Tsjecho-Slowakije en ook aan de Tsjechisch-Duitsche grens schijnt afge zien van enkele kleine incidenten de rust voorloopig weer wat teruggekeerd te zijn. De Praagsche regeering onderhandelt op het oogenblik met de afgevaardigden der Sudeten-Duitschers en het is een ver blijdend vei'schijnsel dat de internationale pers tijdens deze onderhandelingen een meer gereserveerde houding heeft aange nomen. Ook de Duitsche bladen maken daarop geen uitzondering en men mag daar uit opmaken, dat men in Berlijn alles ver mijden wil om deze onderhandelingen te storen. Blijft thans slechts te hopen, dat de besprekingen tusschen de beide par tijen een bevredigend resultaat zullen af werpen. Verschrikkelijke watersnood in China. In China hebben de natuux-krachten met schrikbarend geweld in den oorlog inge grepen. De dijken van Hwang Ho zijn doorgebroken en talrijke dorpen en lande rijen in het no^delijk deel van de pro vincie Hanan zijn overtroomd. De Japan ners geven de schuld van de catastrofe aan de Chineezen, de Chineezen wijzen de Japanners als daders aan. Maar wie ook verantwoordelijk is voor de doorbraak der dijken, de overstrooming van de Gele Rivier heeft den Chineeschen maarschalk Tsjiang Kai-sjek een weirxig lucht gegeven. „China's smax-t sinds oudste tijden", zoo als de Chineezen de Hwang Ho in hun bloemrijke taal noemen, vex-hindert den Japanschen opmarsch aan de noordelijke fronten. Misschien hebben Chineesche sol daten de dijken doorstoken, misschien hebben werkelijk Japansche vliegtuig bommen de dijken zwaar beschadigd. Deze elkaar tegensprekende beweringen zijn in de huidige atmosfeer van nationale haat en ontketende oorlogshartstochten even moeilijk te onderzoeken als de Japansche meldingen over den dood van 150.000 Chi neesche boex-en in de wateren van de Gele Rivier of het Chineesche bericht over de verdrinking vap 5000 Japansche soldaten en de afsnijding van nog eens 7000 Japan ners door het water. Zeker is slechts, dat de overstrooming van de Hwang Ho een geheel nieuwe situatie in den Oostaziati- schen oorlog brengt, waarvan de gevolgen voorloopig nog niet te overzien zijn. Barcelona's „verloren divisie" gevlucht. Na het succes bij Castellon hebben de troepen van Franco thans ook in het noor den weer een overwinning behaald. De 43ste divisie van het regeeringsleger, welke door haar hardnekkige verdediging en haar moed grooten naam heeft gemaakt en sedert maanden het geheel door rechtschen ingesloten gebied van Bielsa bezet hield, is thans onder den drixk der tegenstanders naar Frankrijk gevlucht. Intusschen heb ben de meeste manschappen te kermen ge geven, weer naar Barcelona te willen terugkeeren. de feestelijkheden ter gelegenheid van het a.s. regeeringsjubileum in oogenschouw te nemen. De zee als spelbreker. Waar het ook nog niet best vlotten wilde, dat was bij de moderne schatgravers van Tex-schelling. Verscheidene dagen heeft de „Karimata" het baggerwerk moeten sta ken, omdat de zee te ruw was. Doordat in het binnenland van ongunstige weers gesteldheid weinig of ixiets te merken was, begon men al aan andere oorzaken van deze gedwongen rust te denken en kwamen er geruchten over een staking onder het personeel van den baggermolen in omloop. Van de zijde der Billitonmaatschappij wor den deze evenwel ten stelligste tegenge sproken. Men is alleen wat voorzichtiger geworden, nu gebleken is, dat de over brenging der arbeidersploegen van en naar den molen niet zonder gevaar is. Terwijl de „Karimata" ook bij woelige zee nog heel rustig en vast ligt, is het dikwijls al onmogelijk of zeer moeilijk, de arbei ders van den wal naar den molen over te brengen. Daarom is men nu begonnen op het dek van de „Kax-imata" een loods te bouwen, opdat het personeel ook bij min der gunstige weersgesteldheid aan boox-d zal kunnen blijven. Inmiddels is het weer verbeterd, zoodat de „Karimata" het werk heeft hervat. De handel op Spanje. De burgeroorlog in Spanje heeft voor een onderdeel van onzen handel met dit land een eigenaardig gevolg gehad. Ver schillende industrieën in ons land, o.a. de textielnijverheid, de olie- .en vetten-in- dustrie en de gasbedrijven, gebruiken py riet, dat voor het grootste deel uit Spanje werd betrokken. Nu heeft de regeering van het rechtsche Spanje echter den uit voer van pyriet naar ons land stopgezet, omdat onze regeering Franco niet erkent. Een ernstige handicap beteekent dit uit- voervex'bod voor de betreffende industx*ie- en intusschen nog niet, want ook andere landen leveren pyriet, o.a. Griekenland en de Zuid-Amerikaansche staten, doch een prijsverhooging van deze grondstof zal ver moedelijk wel niet kunnen uitblijven, als dit uitvoerverbod gehandhaafd blijft. SIGARETTEN ZONDER PAPIER. Na anderhalf jaar experimenteeren in het laboratorium heeft de Hongaarsche schrijver Stephan Tamas een merkwaar dige ui vinding gedaan: de sigaret zonder papier. Het principe bestaat hieruit, dat van de tabak zelf een ragfijn, volkomen doorzichtig omhulsel wordt gevormd, dat de tabak bijeenhoudt. Het voordeel van deze papierlooze sigaret is, dat geen af breuk wordt gedaan aan het aroma der tabak door het meevext»randende papier, dat, zooals bekend, ook schadelijk voor de gezondheid is. Een groote Amerikaansche sigarettenfabriek moet den Hongaar reeds een millioen dollar en een aandeel van 50 in de winst voor zijn vinding hebben geboden. Einde der maand vertrekt de uit vinder naar Amerika, om hierover monde ling besprekingen te voeren „CHINA'S SMART SINDS OUDSTE TIIDEN". D« verschrikkelijke berichten die op het oogenblik over de doorbraak van de dijken der Hwang Ho en de daardoor ver oorzaakte catastrofe binnenkomen, operee- ren met cijfers, die óns bevattingsver- mogen bijna te boven gaan. „China's smart sinds oudste tijden" dat is, hoe verschrikkelijk soms ook de overstroomingen in het Jangtsedal zijn, de gwang Ho. Niets is daarvoor karkateris- tieker dan het feit, dat in het jaar 2278 v. Chr. de toenmalige keizer van China zijn troon aan den waterbouwkundigen ingenieur Yu schonk, als dank voor het feit, dat deze de „Gele Rivier" had weten te bedwingen. De Hwang Ho intusschen had hij „slechts" voor 1500 jaren aan ban den gelegd. Sinds de 7de eeuw v. Chr. veranderde de rivier herhaaldelijk van benedenloop, totdat zij eindelijk in 1853 in een catastrofe, waarvan men zich nau welijks een voorstelling kan maken, haar tegenwoordige bedding vond. Men moet daarbij bedenken, dat het gebied, dat door deze veranderingen steeds in verschrikke lijke caastrofen werd gestort, een ruimte beslaat, die op Europeesche verhoudin gen overgedragen van Den Haag tot Stettin en van deze kustlijn af naar het Zuiden tot Bohemen zou reiken. Waarom pleegt nu de Hwang Ho, die 5100 km lang is (bijna viermaal langer dan de Rijn) met zoo'n vreesaanjagende regelmatigheid de meest verschrikkelijke catastrofen te veroorzaken? Het antwoord op deze vraag luidt: Wijl zij de „Gele Rivier" is, de grootste löss-stroom der aarde. De uit de Tibetaansche randge bergten komende zijrivieren voeren haar reeds zooveel slib toe, dat zij al in de meest noordwestelijke Chineesche provincie Kan- soe geel van kleur is. En in het verdere verloop wordt zij steeds sterker van dit gele slib verzadigd. Bij normaal hoog water voert zij in de omgeving van Kai- feng 10 deelen löss op 90 deelen water mede. Alleen in abnoxmale jaren, zooals op het oogenblik, stijgt het lössgehalte tot een hoogte van 50 Het water van de Gele Rivier wordt dan tot een gele brij, die maar al te dikwijls de dijken door breekt en tienduizenden vierkante kilo meters overstroomt. Geschiedt thans, wat in het jaar 1931 gebeurde, dat zoowel de Hwang Ho als de Jangtse én het Keizerkanaal het tooneel van dergelijke overstroomingen worden, dan beteekent dat een nationale catastrofe, waartegenover alles verbleekt, wat in Europeesche verhoudingen denkbaar is. Volgens de verslagen van het Nationale Hulpcomité waren indertijd 16 provincies en 50 millioen menschen onmiddellijk bij de catastrofe betrokken en werden alleen tusschen Woehoe en Nanking 200.000 mor gen rijstcultures vernietigd. Spoorwegen werden over vele kilometers weggespoeld en duizenden huizen in Nanking en Han- kau vernield. In het water dreven tien duizenden lijken, die een enorm gevaar voor epiedemieën beteekenden. Bijna 100.000 menschen zijn bij deze verschrik kelijke catastrofe om het leven gekomen. Inderdaad, het arme, door den oorlog geteisterde Chineesche volk, is op het oogenblik niet te benijden. DE BOMBARDEMENTEN OP KANTON. Tot de meest verschrikkelijke neven verschijningen van den modernen oorlog behooren de luchtbombardementen op open steden, die geen ander doel hebben dan de burgerbevolking achter de fronten schrik in te boezemen en haar moreel te ondermijnen. Dramatische beschrijvingen van dergelijke bombardementen hebben wij uit Spanje ontvangen, maar wat daar gebeurt schijnt nog slechts kinderspel te zijn bij de verwoestingen, die de Japarxners b.v. in Kanton aanrichten. De tooneelen, die zich daar hebben afgespeeld en nog af spelen, tarten elke beschrijving. Na elk Japansch bombardement stijgen dikke rookwolken uit de dicht aaneengeschoven armoedige woningen van de millioenen- stad. Door schrik bevangen menschen ver dringen zich in de straten, want de weinxge schuilplaatsen, waar men voor bommen veilig is, zijn eixkel voor de autoriteiten bestemd. Zelfs de neutrale bodem van Sjamien wordt al een paar dagen lang niet meer door de Japansche bommenwerpers gerespecteerd. Een Europeesch correspondent, die twaalf ver van elkaar gelegen plekken van Kan ton bezocht, meldt, dat daarvan TJSANG KAI-SJEK. De nieuwe natuurrampen, die het arme, zich tegen Japan verdedigende China heeft te ondergaan, vestigen weer eens des te sterker de aandacht van de wereld op het Oosten, dat zoovele zorgen te dragen krijgt. Wie thans naar China ziet, vestigt tevens zijn aandacht op de leiding van het Chineesche volk en deze lei ding vormt in hoofdzaak Maarschalk Tsjang Kai-sjek. Deze generaal heeft zich vooral verdienstelijk gemaakt in zijn strijd tegen het in China op komend Bolsjewisme. Het is thans tien jaar geleden, dat de groote com munisten-zuivering in de Kwomin- tang plaats vond. Op die wijze be schermde Tsjang Kai-sjek zijn volk en droeg bij tot den wereldvrede. Als voorzitter van de Centrale Re geering vormde Tsjang Kai-sjek een nieuwe weermacht, welke het funda ment der nationale verdediging werd. Doch belangrijker nog dan de mili taire was voor hem de civiele macht. Tsjang Kai-sjek bedacht drastische maatregelen tegen den opixxmsmok- kelhandel en in samenwerking met minister Soeng stelde hij alles in het werk om te komen tot verbetering van het Chineesche spoorwezen en de luchtvaart en ook het onderwijs werd onder handen genomen. Wat Tsjang Kai-sjek bij zijn land- genooten zoo bijzonder sympathiek heeft gemaakt, dat is zijn eigen ac tief optreden, waar men zijn hulp kon gebruiken. Steeds stond hij in de voorste rijen om het goede voor beeld te geven. Dit maakte hem populair en alom bemind. Geholpen door zijn gemalin stichtte Tsjang Kai-sjek de beweging „Nieuw Le ven". De leden dezer beweging heb ben zich te houden aan de zedelijke wetten van Soen Yat-sen wijsheid, goedheid, moed, trouw, gerechtig heid, vrede en eendracht. schrijfelijke verschrikking uitging. Aller eerst bij het Chineesche spoorwegstation, bij hetwelk de naburige huizen nog veel meer hadden geleden dan het station zelf. De schade aan het station heeft men spoe dig kunnen herstellen, maar tot in den verren omtrek zijn de woningen van de armsten der armen vex-nield. Moderne schoolgebouwen zijn door de ingeslagen bommen tot in het hart opengebroken. Honderden slachtoffers verloren onder d< puinhoopen het leven. En dat, terwijl er afgezien van het spoorwegstation geei gebouwen van militairen aard aanwezif waren MODEL-PICKNICKERS. De Fransche Touring-Club heeft een zee* loffelijk initiatief genomen: den strijd tegen de „schillen en de doozen", die dag- jesmenschen en kampeergasten als „danh voor het aangenaam verpoozen" in de vrije natuur achterlaten. In de laatste jaren is namelijk het „camping" in Frankrijk alge meen mode gewox-den, maar aan de goede manieren van deze natuurliefhebbers ont breekt nog maar al te veel. Een paedogo- gisch congres, dat de Touring-Club dezer dagen organiseex*de, werd besloten met een aanschouwelijke les in het park van Saint Cloud bij Parijs. Een paar dozijn deel nemers aan het congres hielden in het park een massa-picnic, na afloop waarvan allen een mandje kregen en alle papierresten en andex-e sporen van den maaltijd met pijn lijke zorgvuldigheid begonnen op te rui men. Men hoopt nu, dat deze voorbeeldige r«H<-r»icker<5 veel na volzin? zullen vinHon GEVLUCHTE REGEERINGSTROEPEN NAAR BARCELONA TERUGGEKEERD. Na de nederlaag van de 43ste regeeringsdivisie vluchtten 12000 man roode troepen over de Fransche grens; later keerden zij evenwel naar Barcelona terug. Op onze foto ziet men de vluchtelingen in het Fransche plaatsje Fabian. ÖT1 KANTON/ ■4 TS/ftOJOENG f V FAHSIEU TSJENGSJING S O -THAH VfiTOEtiG K0T0N& KANTON SJEKL0EN6 HONAM l WR1JOEN6 TSUi-LONG SJEUN6P/M6 9 TQEN6-KAU PAU-AN-3U r TA t PIN O TSJAHrSJOtAtl Y0En6-f0C PE1-WHANGWA SlU-SHAN 9 SU MA TAN-TAU-0 KAUnOnö KWAN-Tt-SU TAMSJOEHOE HU-DO L UNO HONGfUOE WHAft-KAtJ LONG-WHA-5. WE LAM HAn-TAU NAMTAU SJOEMTSJOEN TSJOENSJAN =B A A t KAUGOEN MACAO 0N6K0N6 =(PORT.) •V.'-.'

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1938 | | pagina 14