PORTRET
mematkP} 1DV'
DE INTERNATIONALE TOESTAND
DE WERELD
IN KAART
DEZE WEEK
IN NEDERLAND
VAN DE WEEK
L/
L'E PL"vL
Dezer dagen is het twee jaar ge
leden. dat in Spanje de burger
oorlog uitbrak, die sindsdien
Europa herhaalde malen aan den
rand van een algemeen Euro-
peesch conflict heeft gebracht.
Onnoemelijk veel ellende heeft
deze broederstrijd reeds over het
Iberisch Schiereiland gebracht en
nog steeds is het einde der ver
schrikking niet te zien.
Iniussehen doet zich voor het eerst in
dezen strijd een lichtpunt voor, n.1. de aan
vaarding van het Britsche plan tot terug
trekking van de buitenlandsche vrijwilli
gers uit Spanje. Nu is ook dit Londensche
plan in den vórm van een Engelsch wit
boek gepubliceerd. Het omvat 80 pagina's
en treedt zeer in bijzonderheden. Bepaald
is o.a., dat het geheele aftransport der vrij
willigers, 147 dagen na de aankomst van
het eerste transport in de doorgangskam
pen moet beëindigd zijn. Thans is het
wachten nog op de toestemming van Barce-
lona en Burgos. Is deze toestemming een
maal gegeven, dan kunnen de commissies,
die met het tellen der buitenlandsche vrij
willigers belast zijn, naar Spanje ver
trekken.
Moeilijkheden voor Chamberlain.
De met de Spaansche kwestie nauw ver
bonden Engelsche binnenlandsche strijd
tegen Chamberlain komt niet tot rusten.
De oppositie laat geen gelegenheid voorbij
TWEE IAREN BURGEROORLOG
IN SPANJE.
Het is dezer dagen twee jaren geleden,
dat in Spanje de burgeroorlog, wellicht de
verschrikkelijkste broederstrijd, die ooit
gestreden werd, uitbrak. Het is niet de be
doeling hier een opsomming te geven van
de militaire feiten van dezen strijd het
kaartje .toont duidelijk aan, hoe generaal
Franco in twee jaren tijd van leider
van een militairen opstand tot beheer-
scher van het grootste deel van Spanje ge
worden is. Maar op het hun overgebleven
gebied verdedigen de republikeinen zich
gaan om scherpe aanvallen op Chamber-
lain's buitenlandsche politiek van toenade
ring tot Italië en Duitschland te richten.
Groot opzien heeft dezer dagen een artikel
van de „News Chronicle" gebaard, waarin
Duitschland allerlei booze plannen in
Spanje, Poi'tugal en Midden-Europa in de
schoenen werden geschoven. Het blad be
weerde, dat een hoog Duitsch officier voor
een aantal kopstukken van de Nat, Soc.
Partij zeer agressieve toekomstplannen
zou hebben uiteengezet. In Duitschland is
men over deze berichtgeving zeer veront
waardigd, dementeert men met kracht de
verschillende bewex-ingen van het Engel
sche blad en sommeert men de redactie den
naam van den bedoelden Duitschen officier
te noemen.
Daladier over den Europeeschen vrede.
Naast dit geruzie over en weer ontbre
ken ook prettige klanken niet. Zoo heeft
de Fransche premier, Daladier, dezer
dagen openlijk verklaard, niet aan den
vredeswil van Duitschland te willen twij
felen. Volgens dezen staatsman zou de
mogelijkheid tot een algemeene Europee-
sche regeling nog steeds open staan. In
Berlijn heeft men de woorden van den
Franschen regeei-ingschef toegejuicht en
ver-klaart men zijnerzijds, dat een over
eenstemming tusschen Duitschland en
Frankrijk gewenscht en mogelijk is.
De onrust in Palestina.
De terreur in Palestina heeft in de afge-
loopen dagen opnieuw schrikbarende vor
men aangenomen. Bomaanslagen, overval
len op openbare gebouwen, autobussen,
enz. zijn aan de orde van den dag. Het
nog hardnekkig en denken niet aan op
geven van den strijd, die volgens des
kundigen zeker nog wel een jaar kan
duren.
De Spaansche burgeroorlog dreigde in
deze twee jaren meer dan eens in een al
gemeen Eux-opeesch conflict te ontaarden.
Dat dit voorkomen kon worden is on
danks alle vergrijpen ertegen niet in de
laatste plaats aan de niet-inmengingsover-
eenkomst te danken. De commissie voor
de niet-inmenging heeft overigens onlangs
met de aanneming van het Britsche plan tot
terugtrekking der vrijwilligers een mooi
succes weten te boeken. Is dit plan een
maal uitgevoerd, dan zal de Spaansche
burgeroorlog geworden zijn, wat hij steeds
had moeten blijven, een geschil tusschen
Spanjaarden, waar de overige wereld zich
buiten te houden heeft. Wellicht dat dan
ook deze broederstrijd, die zoovegl ellende
over het Iberisch Schiereiland heeft ge
bracht, bekort kan worden.
begin van deze nieuwe golf van terreur
viel ongeveer samen met de conferentie
van Evian over het probleem van de poli
tieke vluchtelingen. Geheel toevallig zal
dat wel niet geweest zijn. Met hun verzet
wilden de Arabieren klaarblijkelijk aan-
toonen, dat er in Palestina volgens hen
geen plaats meer is voor verdere Joodsche
emigratie.
Engeland, dat alle pogingen in het werk
stelt, om een einde aan deze terreur te
maken, schijnt zijn verdedigingsplan, waar
tegen vooral van Arabische zijde zoo zeer
storm wordt geloopen, niet te willen op
geven. In verband daarmee stuit de
Koninklijke Britische commissie, die mo
menteel in Palestina vertoeft, wel op zeer
groote moeilijkheden. Dit neemt echter niet
weg, dat Engeland nog steeds de macht
bezit om in Palestina zijn wil te doen. Men
mag dus verwachten, dat binnen afzien-
baren tijd een oplossing in den door Enge
land gewenschten zin tot stand zal komen.
Het Tsjechoslowaaksche vraagstuk.
Het Tsjechoslowaaksche vraagstuk blijft
Europa nog steeds in spanning houden.
Juist op het oogenblik zijn de Duitsche
bladen een nieuwe campagne tegen Praag
begonnen. Karlsbad blijft voor de Sudeten-
duitschers het minimumprogramma en
aangezien het Tsjechische nationaliteiten
statuut, dat overigens nog niet is gepubli
ceerd, daarmee niet in overeenstemming
zal zijn, is het einde van den strijd tus
schen Tsjechen en Sudetenduitschers nog
niet te zien. Zoo loopen er reeds eenige
dagen geruchten over een positieven tegen
stand van de Sudetenduitschers, wanneer
het statuut der nationaliteiten niet naar
hun zin zal uitvallen. Zoo spreekt men b.v.
over een algemeene staking in de Sudeten-
duitsche gebieden.
Anderzijds verzekert de Tsjechoslowaak
sche pers dagelijks, dat men goed opschiet
met de besprekingen en dat het parlement,
als de Sudetenduitsche partij niet tegen
werkt, zeker in de laatste dagen van Juli
bijeen zal komen.
Het bezoek van den Engelschen
koning aan Frankrijk.
Het Engelsche koningspaar is zoo juist
met groote geestdrift in de Fransche
hoofdstad ontvangen. Dit bezoek onder-
sti-eept de hechtheid van de vriendschap
tusschen Londen en Parijs, die inderdaad
op alle gebieden van de buitenlandsche
politiek samenwerken. Politieke bespre
kingen zullen aan dit bezoek niet verbon
den zijn. Wel wachten den Engelschen
vorst en zijn gemalin een groot aantal
feestelijkheden in de schoonste stad der
wereld.
OP ZIJN KOP TER CONCENTRATIE.
In Engeland is een nog slechts 26 jaar
oude Indische Joghi aangekomen, Mithal-
das Parekh genaamd, die den Engelschen
zijn eigenaardige religie wil bijbrengen.
Deze man beweert, dat ieder mensch eiken
dag een half uur en onder bijzondere om
standigheden een goede twee uur op het
hoofd moet staan. Dit is speciaal aan te
bevelen voor die lieden, die bij hun arbeid
een hooge concentratie noodig hebben. De
Indiër verzekert, dat hij acht jaar geleden
bij een Guru, een Indische heilige, in de
leer is gegaan. Toen zijn leertijd was a£-
geloopen, is hij gaan zwerven over de ge
heele wereld, bezocht o.a. China en Japan
en bevindt zich thans in Europa.
Dat overigens geen der beide oorlog
voerende partijen er belang bij heeft, dat
dit binnenlandsche conflict tot een inter
nationaal geschil zou uitgroeien, is van
beide zijden bij herhaling onderstreept.
Zoo heeft de republikeinsche staatspresi
dent Azana nog dezer dagen in een rede
verklaard, dat hij nooit zijn „goedkeuring
zou hechten, aan. de daad eener regeering,
die ingegeven zou blijken te zijn door de
bedoeling den oorlog in Spanje tot een al
gemeen conflict te doen uitgroeien".
En de rechtsche leider Franco denkt er
niet anders over. Dit bloedige conflict tus
schen burgers van één land is voor Spanje
reeds zulk een ramp, dat men slechts wen-
schen kan, dat het met alle denkbare mid
delen tot een zoo snel mogelijk einde zal
worden gébracht, opdat het zwaar geteis
terde land en volk gelegenheid zullen krij
gen zich te hei-stellen en hun ki-achten aan
waardiger dingen dan broedermoord te
wijden.
OM DE KOLONISATIE VAN
NIEUW-GUINE A.
De in het begin van het jaar door den
minister van Koloniën aangekondigde
stichting van een maatschappij tot ontslui
ting en exploitatie van Nieuw-Guinea,
waaraan practisch alle groote Nederland-
sche en Nederlandsch-Indische onder
nemingen deelnemen, is onlangs een feit
geworden. Met 2.5 millioen gulden kapi
taal is het vermogen van deze Nederland-
sche Maatschappij voor Nieuw-Guinea
geenszins overweldigend, wel echter de
kapitaalkracht van de 15 oprichters. Daar
naar uit de woorden van den minister
van Koloniën duidelijk wordt de regee
ring bij de onderneming is geïnteresseerd,
kan men daaruit met recht de conclusie
trekken, dat ons land thans met energie
de ontsluiting van Nieuw-Guinea ter hand
wil nemen.
Nieuw-Guinea is tot nog toe min of meer
het stiefkind van ons koloniaal bestuur
geweest. Gelegen terzijde van de gebrui
kelijke zeewegen, onherbergzaam, met
natuurschatten niet al te rijk gezegend en
bovendien nog bewoond door een weinig
vriendelijke primitieve bevolking, oefent
het land ook thans nog weinig aantrek
kingskracht uit op kapitaal, dat op een
snelle en rijke winst speculeert.
De prikkel, het eiland onder een vol
komen nieuw gezichtspunt te zien. ging
eigenlijk uit van den Hertog van Mecklen-
bui-g. Hij wilde in 1923 een deel van N.-
Guinea voor kolonisatiedoeleinden pach
ten. Zijn plan mislukte echter. Sindsdien
heeft het gebied aan sociale beteekenis ge
wonnen. Op Java vormden zich vei-eeni-
gingen, die voor hun leden daar koloni
satiemogelijkheden wilden scheppen. Hier
aan namen vooral de Indo-Europeesche
kringen deel. De Staat stond voorloopig
koel tegenover deze plannen. De vereeni-
gingen zooals de „Vereeniging Koloni
satie Nieuw-Guinea" en de „Stichting Im
migratie en Kolonisatie N.-Guinea"
hielpen zichzelve en financierden uit
eigen behoeftige middelen de eei-ste neder
zettingen aan de Noordkust, met de namen
Hollandia, Oransbai-i, enz. Op het oogen
blik vei-luidt, dat deze plaatsen van het
begin af aan de zox-genkinderen van de
autoriteiten zijn geweest. Onze regeering
en die van Nederlandsch-Indië zijn tegen
Europeesche kolonisatie van N.-Guinea.
Beide regeeringen staan op het standpunt,
dat het klimaat van het eiland daarvoor
niet geschikt is. Zij zijn wel bereid, aan
verschillende ondernemingen de ontslui
ting van N.-Guinea, met het doel goud en
petroleum op te sporen en bepaalde ge-
wassen te verbouwen, toe te vertrouwen,
maar hebben tot nog toe niet het plan ge
opperd, de kolonisatieverhoudingen in de
nog niet geëxploreerde gebieden grondig
te onderzoeken en met een troep deskun
dige koloniale pioniers een ei-nstige poging
te laten ondernemen.
Zooals bekend zijn tegen deze houding
van de regeei-ingen zoowel in Nederlnad
als in Indië nog al wat stemmen opgegaan.
Deze willen Nieuw-Guinea in de eerste
plaats zien als een reusachtige landreserve
voor het steeds dringender wordende pro
bleem der overbevolking. Inderdaad zijn
Nedei-land en Java voor hun bevolking te
klein geworden en dei-halve ware het aan
bevelenswaardig eens een grondig onder
zoek in te stellen naar N.-Guinea, waar
wellicht nog werk en brood te vinden zou
den zijn.
Ernstig vliegongeval.
Bij een botsing van twee militaire toe
stellen zijn boven het vliegveld Gilze-
Kijen in Noord-Brabant een viertal jeug
dige vliegers van de luchtvaartafdeeling
te Soesterberg om het leven gekomen. Des
ochtends waren negen vlieguuigen opge
stegen voor een oefenvlucht boven Neder
land. Ieder toestel was bemand door twee
ieerlingv Liegevs, een als bestuurder, de
tweede als waarnemer. Deze leei'lingvlie-
gers zouden over drie weken bevorderd
worden tot officiervlieger, terwijl zij thans
den rang van sergeant-vlieger bezaten. Na
den start van het vliegveld Molenheide te
Gilze-Rijen voerden de vliegers eenige
stunts uit. Een tweetal toestellen, de F.K. 8
en de F.K. 20, maakten vrijwel tegelijker
tijd een scherpen duik omlaag, waai na de
toestellen steil werden opgetrokken. Hier
bij botsten zij tegen elkaar. Het eei-ste toe
stel, in den flank geraakt, werd op 300
meter hoogte totaal versplinterd, terwij! de
benzinetank sprong. Bij deze botsing ver
loor de F.K. 20 den staart, schoot schuin
omlaag en kwam op het in aanleg zijnde
vliegveld Nerhoven tusschen de lupinen
terecht.
Door het prachtige zomerweer vertoef
den vrij veel mensch'en in de omgeving,
die de stunts volgden en dus getuige van
het ongeval waren. Daardoor kon vrij
spoedig hulp worden geboden, echter zon
der resultaat. Nog een van de vnegers
toonde teekenen van-leven, maar overleed
kort nadat hij uit het wrak van de machine
was gehaald.
De omgekomen vliegers hadden de twee
jarige rijksopleiding voor verkeersvlieger
gevolgd, zouden binnen afzienbaren tijd
hun officiersexamen afleggen en in Oc-
tober van dit jaar als verkeerspiloot bij
de K.L.M. in dienst getreden zijn.
Door het heiige weer heeft een andere,
militaire vlieger niet de afscheiding tus
schen land en zee kunnen onderscheiden
en vloog 50 meter uit de kust van Schou
wen in zee. Een reddingsboot uit Haam
stede bracht den vlieger behouden aan wal.
Op het gezonken toestel is een baken ge
plaatst.
De „Karimata" weer aan het werk.
Na hersteld te zijn ligt de „Karimata"
thans weer boven het Lutinewrak. De uit
gegraven kuil boven het wrak was behoor
lijk op peil gebleven, terwijl al spoedig
een ware spijkeroogst is opgegraven. Het
baggersbedrijf is opnieuw in volle werking
en alles gaat volgens wensch. Behalve de
oogst van een kleine honderd spijkers, die
in de cribleur werden aangetroffen, heeft
men een groot hoefijzervormig stuk koper
opgehaald, voorzien van het Lutinemerlc.
Bovendien is men thans op de kleilaag ge-
stooten en verwacht kan worden, dat de
schat, indien deze er werkelijk is, spoedig
boven water zal worden gebracht.
Aan belangstelling ontbreekt het trou
wens niet. Vele vacantieg; ngers hebben
Terschelling voor dit jaar al; doelwit ge
kozen en telkens, wanneer de ingenieurs
der „Karimata" aan wal
GENERAAL FRANCO.
Generaal Franco, de man, die,
sinds de burgeroorlog in Spanje uit
brak, tot een belangrijke figuur in
de Europeesche politiek is geworden,
trad als jong officier in het Spaan
sche leger, evenals zijn broeder, de
Spaansche vlieger Ramon Franco.
Als militair trok hij naar Afrika om
tegen de Riffkabylen te vechten. In
dien tijd heeft Franco zich meer
malen onderscheiden door zijn moed
en vaderlandsliefde. Geen wonder,
dat hij in het militaire leger spoedig
opklom. Als Overste gelukte het
hem de Riffkabylen een nederlaag
te bezorgen. Koning Alfons XIII be
loonde hem voor deze daad door
hem in 1926 persoonlijk te bevorde
ren tot generaal. De plechtigheid ge
schiedde op het Kazei-neplein te
Madrid.
Franco was de jongste in zijn
hoogen rang.
Toen in Januari 1936 Franco's
broeder, Ramon, een communisten
opstand in Asturië tegen de bestaande
reeeering organiseerde, werd Gene
raal Franco opgedragen deze revolte
te verhinderen. Ramon vloog vóór
zijn inhechtenisneming per vliegtuig
naar Portugal. De volksfrontregee-
ring stuurde hem den generaal
als militair gouverneur naar de
Canarische Eilanden, hetgeen gelijk
stond met een verbanning. Van daar
uit bereidde hij den val van de
Spaansche regeering voor.
In Juli 1936 vloog hij naar Melilla
in Marokko en organiseerde den op
stand der Legionnaires en der Natio
nale troepen tegen de heerschappij
der Radicalen in Madrid, tezamen
met Generaal Gueipo de Llano en
General Mola. Einde Augustus 1936
werd hem het opperbevel over alle
nationale troepen opgedragen.
mers, men kan nooit weten, of hij een
staafje van het begeerenswaardige, rood
gele metaal in zijn binnenzak heeft laten
glijden. Men weet te vertellen, dat de
schat, wanneer hij aan de oppervlakte is
gekomen, onmiddellijk per snelle boot naar
Terschelling zal worden gebracht en dat de
bewoners van het eiland eerst uren later
ervan zullen hooren. Maar de heer Bol
dementeerde dit bericht, door lachend mee
te deelen, dat terstond de vlag op de bag
germolen zal worden uitgestoken, wannee-
de „slag is geslagen".
Hernieuwde belangstelling voor de
oude letteren.
Er zijn vele symptomen waarneembaar,
waaraan men kan zien, dat de nationale
gedachte in Nederland meer en meer veld
begint te winnen. De literatuur geeft als
spiegel van het leven een uitmuntend en
helder overzicht van hetgeen leeft in een
volk. Zoo staat het ook met de literaire
belangstelling. In dit licht moet men een
feit zien als de stichting „Onze oude Let
teren", welk instituut dezer dagen op ini
tiatief van de N.V. Wereldbibliotheek en
verscheidene taalgeleerden, ten overstaan
van een Amstei-damschen notaris, is opge-
richt. Het doel van deze stichting is het
bezorgen van goede en goedkoope uitgaven
van de oud-Nederlandscne schrijvers, die
thans voor de groote schare van belangstel
lenden door een te hoogen pxijs en onaan
trekkelijke, moeilijk toegankelijke uit
gaven, een gesloten boek moesten blijven
in den letterlijken zin des woord. Winst
bejag is uitgesloten en de verdienste zal
worden gebruikt om de leening af te los
sen en nieuwe uitgaven mogelijk te maken.
Op die manier hoopt het bestuur van de
vereeniging een continueproductie te ver
krijgen. Verscheidene vooraanstaande fi
guren hebben in het comité zitt-ing ge
nomen of hun medewerking toegezegd.
LIEFDE EN ZAKMESSEN.
In Jersey werd de zeventienjarige bank»
werkersleerling Royston le Blanchard
verooi'deeld tot 24 slagen met de roede,
omdat hij zijn vriendin de twee letters P.
en R. met een zakmes in den arm had ge-
tatoueei-d. Het gevolg van deze operatie
was een zware ontsteking, die miss Phyllis
er toe deed besluiten een belangrijke
schadevergoeding van haar vriend te
eischen. Zoo kwam deze geschiedenis voor
den strafrechter. Behalve de straf, die
Royston uit zal moeten zitten, heeft men
hem verplicht de kosten te betalen van de
behandeling door een schoonheidsspecia
liste, die den arm van het meisje weer in
den ouden staat zal trachten te herstellen.
DE ZEE STOND IN VLAMMEN.
„De zee staat in bi-and, de schepen zijn
in gevaar". Een dergelijk alarmeerend be
richt kwam onlangs binnen bij den brand
weer van de Noorsche stad Bei-gen,
Inderdaad zag men geweldige rookwolken
opstijgen in de fjord. Het geschiedde in de
buurt van de gasfabriek, en deze gasfabriek
was daaraan tevens schuldig. Olie en
vloeibare teer waren door een lek in het
bekken weggestroomd en in brand geraakt.
Dientengevolge ontstond een ware vlam
menzee. Gelukkigerwijs was de aangerichte
l.lCorjr,
r ;-u
'r L
L B - C'
t- v
'L ,"BUR(SirS
Y 4 i c™4 tal
--_-,-'"'->L5Aragossa 'LLp
i i
•P a/S\ü NL/
BARCELONA-
Mcanizy V.LJ
.vjbman.y,
Lel/- '1/$====ME NOR CA
MADRID
iVALLNCIA
CAST Ut I Zf
Mcazar
-MALLORCA
VALENCIA
[REM MO U
Albocel'
LISSABON
t M u R \C 1 A n
LORDOVA
?J 0 '-Ar^-D -U
seviClA
TAGENA=
P/aa/seh van meer dan 500000 mnvnérS
500000hl100.000
100000 50000
minder dan 50000
VIALAG Almer'
P1 In hel bezit der Nationalisten
3 op ISepi.. 1936
gggjj Idem na jaar burgeroorlog
na den va/ van Gijon
m c.a 2 jaar burgeroorlog
PARIJS IN FEESTTOOI.
De Fransche hoofdstad staat momenteel in het teeken van het staatsbezoek uit Enge
land. De straten en huizen in Parijs zijn voor deze gelegenheid rijk versierd. Hier
ziet men een der groote decoraties, die de stad versieren.
