Waar Christendom en Islam
elkaar ontmoeten
Van Primula tot
Chrysanth
Gezicht op de baai van Funchal op het eiland Madeira.
de hallen vindt men systematisch gerang
schikt den leerstof, terwijl elders op he^
uitgestrekte terrein de practische toepas
singen getoond worden.
Aan de hand van voorbeelden wordt een
overzicht gegeven van den stand der he-
dendaagsche plantenkweek, tuinarchitec
tuur, techniek, en cultuur.
Van alles treft men hier voorbeelden
aan, bloemen, die bedoeld zijn om op de
tafel of voor het venster te prijken, maar
daartegenover ook allerlei soorten groen
te, geneeskrachtige kruiden, Bierstruiken-
enz. enz.
In een der groote hallen worden de be
langen van den tuinbouw overwegend van
organisatorisch standpunt belicht. In
Duitschland kent men aan den tuinbouw
een bijzondere waarde toe, daar hij kar
Reeds van oudsher vormde de Middellandsche Zee ,de oude Wereldzee" tus
schen Europa, Azië, Afrika, langs welker kusten zich de wereldgeschiedenis
afspeelde, ten tijde van Joden, Phoeniciërs, Carthagers, de kustvolken van
Klein-Azië, de Grieken en Romeinen. Deze beteekenis bleef zij behouden in
de Middeleeuwen, toen Venetië en Genua den handel beheerschten. Ook nu
staat zij weer in het brandpunt der belangstelling door de jongste gebeurte-
oevers ook mag zijn, de schoonheid van de Middellandsche Zee blijft onver
anderd de zelfde.
Het Eliasklooster Santorin in Griekenland, dat rijk
Is aan herinneringen uit Griekenlands bloeitijd.
nissen op politiek gebied, maar hoe wisselend het politieke spel aan haar
Zei
En toen Engeland de hegemonie in de
Middellandsche Zee bevocht, zette het
tegelijkertijd troepen af op Menorc? het
Kont
De Middellandsche Zee! Wie denkt bij
het uitspreken van dezen naam niet aan
een diepblauwe watervlakte, die onder een
stralend warme zon als het ware, zwaar
adem schijnt te halen? Dit gebied is we
reldberoemd, om zijn bizar gevormde kus
ten, om zijn liefelijke inhammen in de brui
ne en grijsgrauwe rotsen, waarop eeuwig
ruischende bosschages zich donker afteeke-
nen. Aan ieder plekje rondom de Middel
landsche Zee schijnen tallooze herinnerin
gen aan vervlogen eeuwen verbonden. In
het algemeen zijn de menschen er vroo-
lijk en opgeruimd. Daardoor doen deze
streken aan den vreemdeling, die er voor
eenigen tijd vertoeft met vacantie zich voor
als een waar paradijs.
Wie aan boord van een zeestoomer uit
den Atlantischen Oceaan de Middelland
sche Zee binnenvaart, - ondergaat de eene
verrukking na de andere, wanneer hij aan
de linkerzijde de hoog oprijzende rots van
Gibraltar en Ceuta ziet liggen, terwijl aan
de andere kant zich de vlakke Afrikaan-
sche kust afteekent. In dat oogenblik kan
men twee werelddeelen tegelijkertijd zien;
zonder dat men zich er rekenschap van
geeft, dat hier twee culturen elkaar raken,
maar de schoonheid, die men zoo overvloe
dig om zich heen ziet, verhindert, dat de
reiziger zich hierin verder verdiept.
DE ROTS VAN GIBRALTAR.
OOK de straat van Gibraltar, een der
gevoeligste punten aan de Zuidelij
ke kust van Europa heeft haar ge
schiedenis. Vele der Europeesche naties
hebben de uitstekende rotspunt willen be
zitten, om van hier uit hun invloed op de
Middellandsche Zee te kunnen oefenen.
Engeland heeft in 1704 het pleit gewonnen
en heeft op en in de rots uitgestrekte for
tificaties aangelegd. Doordat het dakvor-
mig gebergte met zijn drie kruinen, slechts
door een lage, van lagunen doorsneden
landtong met het continent verbonden is,
krijgt men voorbijvarende, den indruk, dat
de rots met zijn steile wanden loodrecht
uit het water oprijst. Op deze landtong is
een vijfhonderd meter breede strook grond,
neutraal en onbewoond; zij vormt de grens
tusschen het Engelsche en het Spaansche
grondgebied. Op een der drie kruinen ligt
het Signaalhuis. Wat wel het meest opvalt
zijn enkele reeds op grooten afstand zicht
bare vlekken op de bergwanden, die aan
pleisters doen denken. Dit zijn de zgn. wa-
tervangvlakken, waarop het regenwater
opgevangen kan worden om naar een aan
tal groote reservoirs geleid te worden, ten
behoeve van de watervoorziening. Aan de
Westzijde verheft zich terrasvormig aan de
voet het gelijknamige stadje Gibraltar. De
meeste gebouwen, die nog herinneren aan
de tijden, dat hier Arabieren en Mooren
woonden, zijn thans ingericht als magazij
nen.
DE BALEAREN EEN
GELIEFD TOERISTENCTRUM
Een geliefd doel
voor vacantierei-
zen is ook de ei
landengroep der
Balearen en
daarvan in het
bijzonder het ei
land Mallorca.
Nergens ontplooit
zich de schoon
heid van de Mid
dellandsche Zee
zoo in vollen om
gang als op deze
Spaansche eilan
den, die tot voor
enkele jaren vrij
wel „terra incog-
nita" waren. Niet
temin hebben de
Phoeniciers, het
energieke koop
vaardij volk uit de
oude geschiede
nis, de bewoners
van Carthago, de
Romeinen en de
Vandalen de stra
tegische waarde
van deze eilan
dengroep inge
zien en hebben,
evenals de Moo
ren na hen, daar
gekoloniseerd.
Achmed Moskee in Istanboul.
fungeeren als brug tusschen het platteland
en de stad. Speciaal wordt men ingelicht
over de zaaiteelt, het verbouwen van
groenten en vruchten, terwijl ook het kwee
ken der meest uiteenloopende boomsoorten
en sierplanten wordt behandeld.
In de afdeeling, waar de tuinbouwmate-
rialen het onderwerp vormen, zal behalve
de vakman zeker ook de leek geboeid wor
den. Hier kan men zien hoe de grondstof
fen aarde, water, steen, hout, ijzer en glas
gebruikt dienen te worden. Goede en
slechte voorbeelden illustreeren dit. Voor
het systematische dezer tentoonstelling kan
men niet anders dan bewondering hebben.
Onmiddellijk achter den voorhof bij den
nieuwen ingang begint de zgn. „Kerakmik-
hof". In de schilderachtig begroeide witte
muren zijn tallooze vensters van gesmeed
ijzer aangebracht, waardoor men een blik
kan werpen op vele kleinere tuinen. Het
midden van deze afdeeling wordt gevormd
door een waterbassin, dat voorzien is van
verscheidene fonteinen. Nu is deze hof be
plant met voorjaarsbloemen. Tot aan den
grooten bloemenhof is dit schilderachtig ge
deelte der tentoonstelling begrensd door
een plantanenhof. Van hieruit heeft men
een prachtig vergezicht op de dansende,
nieuwe fonteinen.
De groote bloemenhof is meer dan 30.000
M2. groot. Het leeuwenaandeel hebben hier
voor de eerste weken de tulpen, maar al
spoedig zullen zii vervangen worden door
meer zomersche bloemen. Parallel hierme
de liggen de „kleurterrassen". Hiermede
heeft men de bedoeling gehad te toonen
wat te bereiken is op het gebied der kleu
ren in den tuin. De Duitsche tuinarchitec
tuur heeft met deze afdeelingen, die de
kern vormen, inderdaad topprestaties ge
leverd.
In de hallen zijn duizenden bloeiende
Azalea's te zien, zoodat men waant zich in
een bloemenzee te bevinden. Belangrijk is
eveneens de koloniale afdeeling, die met
de inheemsche woningen ongetwijfeld een
der merkwaardigste punten der tentoon
stelling is. Hier ziet men vele in het wild
groeiende tropische planten °n talrijke cul
tures uit de vroegere Duitsche koloniën,
als bananen, katoen en tallooze andere pro
ducten.
Om deze kern heen gegroepeerd liggen
een groot aantal kleine tuintjes en de be
zitter van een eenvoudig stadstuintje zal
versteld staan, wanneer hij hier aanschouwt
wat deskundige tuinlieden ook op een
klein gebied tot stand weten te brengen.
Wordt men op het middencomplex getrof
fen door het majestueuze en imposante, in
den aanleg der tuintjes treft juist het pit-
toresque, het schilderachtige. In deze tuin
tjes van bescheiden omvang wedijveren ro
zen en anjers, primula's met rots- en scha-
duwplanten.
Aan vele aanverwante gebieden heeft
men aandacht geschonken. Zoo wordt biiv.
het beeld van de moderne straat belicht,
doordat men een straat heeft nagebouwd
en aan de hand daarvan in de practijk kan
toonen, hoe het straataspect van de toe
komst behoort te zijn. Zelfs de aanleg van
kerkhoven heeft men niet vergeten.
Gedurende de maanden dat de tentoon
stelling geopend is, van 26 April tot me
dio October zullen in Essen talryke con
gressen en bijeenkomsten op tuinbouwge
bied plaats hebben.
DE WONDERBLOEM VAN BOMBAY.
De liefhebbers van merkwaardige licht
verschijnselen zullen zich verheugen, als
zij eens een bloempot met Diomatus fraxi-
nella krijgen. Deze plant is afkomstig uil
Chineesch-Turkestan en licht vooral, wan
neer het stormt. Zij ziet er dan uit, of zij
bezaaiff is met glimwormen.
De natuuronderzoekers schrijven dit ver
schijnsel toe aan de verdamping van een
zeer lichte f^'e, waarmee de bloem door
drenkt is. n behoeft echter niet op een
storm te wachten, om met deze plant de
kamer te verlichten. Het is voldoende, als
men het uiteinde van haar stengel in brand
steekt. Dan brandt de olie, zonder de plant
te beschadigen; integendeel, zij groeit
krachtig door! Tegenwoordig wordt deze
wonderbloem in verschillende exemplaren
in den Botanischen Tuin te Bombay ge
kweekt
IN de geschiedenis speelt dit gebied een
rol van overwegend belang. Cultuur,
wetenschap en beschaving, zij hebben
alle hun oorsprong, hetzij in Griekenland,
hetzij in het Romeinsche rijk. Toen men in
de Noordelijke streken nog geen geschie
denis schreef, en slechts barbaarsche volks
stammen ronddaalden en elkander bevoch
te i en van cultuur nog geen sprake kon
zijn, stond Griekenland reeds op het top
punt van zijn beschaving. Deze werd la
ter voor een groot gedeelte geimiteerd en
nagevolgd door Rome, om van daar uit
naar de Germaansche streken te worden
overgebracht. Talrijke bouwwerken en
ruines getuigen nog van dien bloei, eeuwen
her rondom de Middellandsche Zee, waar
aan omstreeks het jaar 450 een einde kwam,
toen de koning der Vandalen, Geiserich ge
naamd, een inval deed en Rome plunderde.
Over de eilanden Sicilië, Corsica, Sardinië
en de Balearen breidde hij zijn macht uit,
maar kort na zijn dood geraakte ook dit
groote rijk in verval.
Het typeert den geest dier tijden volko
men, dat deze koning zich noemde: „heer
over alle landen en zeëen". Europa en een
stukje van Afrika was voor die dagen de
wereld. Sedertdien heeft dit gebied onder
wisselende heerschappijen altijd in de be
langstelling der volkeren gestaan. Want na
de Vandalen kwamen de Arabieren en .de
Mooren. Later betwistten Italianen, Tur
ken, Franschen en Engelschen elkaar dit
bezit. Men mag veilig zeggen, dat die be
langstelling tot op den huidigen dag on
verflauwd dezelfde is gebleven.
kleine Baleareneiland en op Gibral En
toen Engeland met Napoleon zijn krachten
moest meten, was 't eerstgenoemde eiland
nog eenmaal een belangrijke troef in de
handen van Engeland.
Dan volgen Sardinië en Sicilië. Ook hier
wordt de nuchtere Westerling overweldigd
door de bloeiende, echt Romaansche
schoonheid. Te weinig denkt hierbij de be
zoeker aan de belangrijke rol, die deze
eilanden gespeeld hebben in de ontwikke
ling der Europeesche geschiedenis. Hier
ontmoetten Christendom en Islam elkaar.
Talrijke plaatsen aan de kust der Mid
dellandsche Zee strijden om het hoogste
toeristenbezoek. Het zijn de beide Rivièra's
met Nizza en Monte Carlo, het woelige
De sultan
blijvende schat mee door zijn leven te
dragen. Het schip brengt hem bij de kusten
van Afrika, vaart tot in de onmiddellijke
nabijheid der Spaansche bergen, op welker
toppen, ondanks de kracht der zuidelijke
zon, in Mei nog sneeuw ligt.
Elke dag brengt hem nieuwe verrukkin
gen en toont hem plaatsen, die van cul
tuur haast oververzadigd zijn. Hij ademt
de sfeer van vervlogen eeuwen. Wanneer
hij dan terug komt op het eiland Madeira,
dat over het algemeen het uitgangspunt is
voor een Middellandsche Zee-reis, is het
hem of hij vertoefd heeft in een sprook
jesland.
Taormina op Sicilië. Gezicht op de
Genua, maar bovenal Venetië, de stad van
de gondels en de groote paleizen. Was de
zucht naar rijkdom in deze stad niet zoo
allesoverheerschend geweest, dan zou Ve
netië ook thans nog een rol van belang
hebben kunnen spelen in het leven rond
de Middellandsche Zee.
Dan volgt Griekenland met zijn talrijke
ruines. Iedere schrede zet men hier op een
bodem, die zijn geschiedenis heeft. Alle
bouwwerken herinneren aan de machtspo
sitie, die Griekenland innam, toen het de
hegenomie in de Middellandsche Zee had
Maar toen binnenlandsche onlusten zijn
kracht verzwakten, moest zij de hegemo
nie afstaan aan het Oosten Istamboel!
ook heden nog een zeer bezienswaardige
stad, de poort, die toegang verleent tot het
Oosten.
Vervolgens komt Palestina in zicht, waar
de wieg van het Christendom stond.
De Noordkust van Afrika heeft zoowel
in haar oude als nieuwe geschiedenis een
rol gespeeld. Reeds voor het begin onzer
jaartelling toen Alexandrië groot was en
Carthago nog bestond; in later tijd, de af-
geloopen twee eeuwen, wordt Afrika's
Noordkust, het doelwit voor de macht der
verschillende Europeesche graten: Italië,
Frankrijk, Spanje en Engeland om hier
vasten voet aan den grond te krijgen.
Maar dit alles vergeet de reiziger, die op
een der moderne, zeer luxueus ingerichte
plezierschepen, gelegen in een luie dek-
stoel, de kusten langs vaart. Hij ziet alleen
de schilderachtige schoonheid van het land
en voelt de zachte deining van de rustige
zee, die hem in slaap zou kunnen wiegen,
maar hy wil niet slapen. Hij wil zien, ge
nieten, zooveel als maar eenigszins moge
lijk, om de herinnering hieraan als een
ruïnes van een Grieksch theater.
Van boon tot koffiestruik
Grootste tuinbouwtentoonstelling
van Europa geopend.
Dezer dagen is de groote tuinbouwten
toonstelling in Essen, het centrum in het
Ruhrgebied geopend. Een schril contrast
vormt deze tentoonstelling met de rooke-
rige fabrieksomgeving.
De totale oppervlakte die door deze ten
toonstelling beslagen wordt, bedraagt 470
duizend M2., waarvan de hallen ongeveer
20.000 M2. innemen.
De kern der tentoonstelling wordt ge
vormd door de bekende „Gruga", het com
plex van de groote tuinbouwtentoonstelling,
die in 1929 te Essen gehouden werd. Het
terrein van deze tentoonstelling is zoo uit
gestrekt, dat men een kleine spoorbaan
heeft aangelegd, ter lengte van 3 km., om
den bezoeker op een gemakkelijke wijze
langs de bezienswaardigste punten der ten
toonstelling te voeren.
De tentoonstelling in Essen is eigenlijk
een vervolg op die welke in 1936 in Dres-
den werd gehouden. Het succes dat men
toentertijd boekte, was aanleiding om te
besluiten elke twee jaren een dergelijke
tentoonstelling op tuinbouwgebied te orga-
niseeren. En al zijn dergelijke exposities
natuurlijk niet in staat over den geheel en
veelomvattend en tuinbouw een volledig en
gesloten beeld te geven, toch zijn zij uiter
mate geschikt om den bezoeker te orien-
teeren. Zoowel vakman als leek kunnen
hier iets van hun gading vinden. Niettemin
heeft de tentoonstelling bovenal een vak
technisch karakter.
Een groot deel der expositie is ingeruimd
voor het onderricht van den vakman. In
